Hacı Bektaş Veli Velâyet-Nâmesi ve Kerâmetleri Nasıl Yorumlanmalı?

Eserleri, hikâyeleri, atasözleri, şiirleri doğru anlamanın yolu dönemin tarihini, dilini, değer yargılarını, sorunlarını, sembolik anlatımlarını bilmek ile mümkündür. İnsanlara ders vermek, düşündürmek amaçlı bu hikâyeler kısa yoldan etkileyici ve düşündürücü anlatım yoludur. Özellikle XXI. yüzyılda keramet içerikli menkıbelerin anlatımı esnasında menkıbelerin sadece bilinen fizik kanunları yönünden mukayese edilerek düşünülmesi anlatılan hikâyelerin dinleyenler nazarında inandırıcılığına gölge düşürmektedir. Yedi yüzyıldan bu yana Hacı Bektaş Veli’nin yaşamı ve kerametleri halkın belleğinde son derece önemli bir yer tutmuştur. Onun kerametlerinin anlatılması gönül yaralarına merhem, ümitsizliklere ümit olmuştur. İçinde bulunduğumuz çağın iletişim imkânları, bilgiye çabuk ve kolay ulaşabilme nedenleriyle sorgulamaların da gündeme geldiği bilinmektedir. Bu makalede amaç, Hacı Bektaş Veli’nin yaşadığı XIII. yüzyılda hayvan haklarının, kadının toplumdaki yerinin ne olduğu, irfanın, ruhani yüceliğin yalnızca erkeklere ait istisnai bir durum olmadığının, diğer inançlardan olan insanlara bakış açısının, kendi emeği ile kazanmanın kutsallığının, mana insanının toplum içindeki davranış biçiminin, siyaset ile mesafenin ne olması gerektiğinin, bir dervişte bulunması gereken sabrın sınırlarına dair pek çok konuya nasıl baktığının ve ne mesaj verdiğinin incelenmesidir. Dönemin anlatım dili, toplumun değer yargıları göz önünde bulundurularak Velâyet-nâme adlı eserdeki keramet unsurları ve anlatılmak istenen zamanlar üstü düşünceleri irdelenmiş, nasıl anlaşılması gerektiği konuları işlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Hacı Bektaş Veli, Bektaşilik, Velâyet-Nâme, Keramet.