Investigation of Religious Education Teacher Candidates' Cognitive Flexibility Levels and Critical Thinking Tendencies

Din eğitimi, bireylerin din, ahlak ve değerlerle ilgili doğru bilgi, tutum ve davranışları kazanmalarını amaçlar. Ayrıca din eğitiminde öğretmenlerin rehberliğinde bireylerin doğru bilgi üzerinde eleştirel ve esnek bir düşünme tarzı geliştirmeleri beklenir. Çünkü din eğitiminin konusu olan İslam, aklın geliştirilmesine ve kullanılmasına büyük önem verir. İslam'da araştırma, düşünme ve tartışma yoluyla elde edilen bilginin, sadece duyum ve/veya geleneksel aktarım yoluyla elde edilen bilgiden daha değerli olduğu kabul edilir. Din eğitimi, bireylerin kendi varlıklarını, değerlerini, içinde yaşadıkları dünyayı, hayatı, ölümü ve ötesini anlamlandırma sürecinde etkilidir. Aynı zamanda bireyler yaşamlarına yön verecek ahlaki değerler ve erdemler kazanırlar. Bu süreçte din eğitiminde bireylerin düşünme becerileri geliştirilmeli ve sorgulamaları teşvik edilmelidir. Din eğitiminin hedeflediği bu özelliklerin öğrencilere kazandırılması sürecinde din eğitimi öğretmenlerinin ve İHL meslek bilgisi dersleri öğretmenlerinin rolü önemlidir. Nitelikli bir ilahiyat alan öğretmeni, öğrenme-öğretme sürecinde karşılaştığı sorunları çözebilmek ve farklı sorunlara farklı çözümler üretebilmek için bilişsel esnekliğe sahip olmalıdır. Ayrıca ilahiyat alan öğretmenlerinin, öğrencilerin öğrenme sürecine aktif katılımları için araştırma, keşfetme, problem çözme, farklı çözüm ve yaklaşımları paylaşma ve tartışma fırsatlarının sağlandığı öğrenme ortamları oluşturarak tüm bu becerilerin kazanılmasında öğrencilere rehberlik etmesi beklenmektedir. Öğretmenlerin din eğitimi ve öğretimi ile ilgili bilgi, beceri ve yeterliklerin yanı sıra bilişsel esneklik (BE) ve eleştirel düşünme becerilerine sahip olmalarının önemli olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmada ilahiyat alanı öğretmen adaylarının BE düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca araştırmada ilahiyat alanı öğretmen adaylarının BE ve eleştirel düşünme eğilimlerinin ne düzeyde olduğu belirlenmiş ve bazı demografik özelliklere göre bu düzeylerin farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Betimsel tarama yöntemi ile gerçekleştirilen araştırmanın örneklem grubunda İlahiyat Fakültesi Din Eğitimi Bölümünde ve Pedagojik Formasyon Eğitimi Sertifika Programın İlahiyat Alanında öğrenim gören 373 öğretmen adayı yer almıştır. Araştırmada ilahiyat alanı öğretmen adaylarına Bilişsel Esneklik Düzeyleri ve Eleştirel Düşünme Eğilimleri ölçekleri uygulanarak veriler elde edilmiştir. Verilerin analizinde parametrik analizler kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ilahiyat alanı öğretmen adaylarının BE düzeylerinin orta düzeyde ve eleştirel düşünme eğilimlerinin yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmanın diğer bir sonucuna göre ilahiyat alanı öğretmen adaylarının BE düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasında pozitif yönde ve yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada ilahiyat öğretmen adaylarının BE düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin cinsiyet, sosyo-ekonomik durum ve mezun olunan lise türüne göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Ancak ilahiyat öğretmen adaylarının yaşlarına göre eleştirel düşünme eğilimleri, eleştirel katılım boyutu ve BE düzeylerinde anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. 22-24 yaş grubundaki öğretmen adaylarının eleştirel katılım eğilimleri diğer yaş gruplarına göre daha yüksektir. Ayrıca 22-24 ve 25-30 yaş grubundaki öğretmen adaylarının BE düzeyleri 31 ve üzeri yaş grubundaki öğretmen adaylarına göre daha yüksektir. Bu sonuçlar, genç ilahiyat öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin ve BE düzeylerinin daha yüksek olduğu şeklinde yorumlanabilir.