İç Oğuza Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü Boyu’nda Kozmolojik Yapı ve Ritüel

Abstract

Turk kulturunun gorkemli ve benzersiz eseri olan Dede Korkut Kitabi’nin bunyesinde cok sayida mitolojik oge, kozmolojik model, rituel, motif, karakter, atasozu ve deyimin bulundugu bilinmektedir. Oguz toplulugunun kahramanlik destani olarak tanimlanan soz konusu eposun sonuncu boyundaki tematik yapiya dayanilan bu calismada, bazi yapisal anlam birimler, ozellikle kozmolojik yapi, tematik baglam, karakter ve rituel gibi olgular ele alinip tahlil suzgecinden gecirilmistir. Calismada, Dede Korkut Kitabi’nin Dresden nushasinin Orhan Şaik Gokyay nesri esas alinmis ve bu nesirdeki sonuncu boy (Ic Oguza Tas Oguz Asi Olup Beyrek Oldugu Boyu), semantik acidan irdelenmistir. Sonuncu boyun kapsamli bir irdelenmeye tabi tutulmasi sonucu tespit edilmistir ki boyda gorulen karsitlik olgusu, aslinda kapsam ve etkisine gore eposun herhangi bir boyunda bulunan zitlikla karsilastirilamaz niteliktedir. Arastirmada soz konusu boya yansimis Oguz toresinin veya Oguz toplulugunun varolus ilkesinin onemini belli eden olaylar dizisi betimsel cozumleme ile degerlendirilmis ve Ic Oguz ile Tas Oguz arasinda olusan dusmanligin nedeni net olarak belirlenmistir.