Významové obměny a vývoj funkcí u příslovcí "dokona" a "dokonce" v barokní češtině

Abstract

Semantic Shifts and the Development of Functions of the Adverbs dokona and dokonce in Baroque CzechThe adverbs dokona and dokonce went through a similar process of etymological and semantic development. Both of them were relatively often used by Baroque authors to mean ‘úplně, zcela’ (‘fully, completely’), and – when used with negated verbs – ‘vůbec’ (‘at all’). Whereas dokona gradually became obsolete, dokonce is currently one of the most frequent means of expressing and emphasising graduation. Although these functions are not recorded in Jungmann’s dictionary, this article demonstrates that both dokona and dokonce had these features already in Baroque texts. It is evident, then, that the Baroque period is an important stage in the development of the Czech language, and that it must not be overlooked in linguistic studies. Zmiany semantyczne i rozwój funkcji przysłówków dokona i dokonce w czeszczyźnie barokowejProces rozwoju etymologicznego i semantycznego przysłówków dokona i dokonce był podobny. Obydwa były stosunkowo często używane przez autorów barokowych w znaczeniu ‘úplně, zcela’ (‘w pełni, całkowicie’), a w połączeniu z przeczeniem – w znaczeniu ‘vůbec’ (‘w ogóle’). O ile dokona stopniowo wyszło z użycia, dokonce jest obecnie jedną z najczęściej stosowanych form wyrażania i podkreślania gradacji. Choć takie użycie nie zostało odnotowane w słowniku Jungmanna, niniejszy artykuł wykazuje, że obydwa omawiane przysłówki pełniły te funkcje już w okresie baroku. Wydaje się zatem oczywiste, że ten okres jest istotnym etapem w rozwoju języka czeskiego i nie można go pomijać w analizach językoznawczych.