Türkçe Kuralsız (Devrik) Cümle Yapısının Graf Çizimler ile Gösterilmesi

Abstract

Turkcede cumle ogelerinin dizilisine gore uc tur cumle yapisi mevcuttur. Bunlar kuralli cumle, kuralsiz (devrik) cumle ve eksiltili (kesik) cumledir. Bu calismanin konusu, Turkcede kuralsiz cumle yapisinin ozelligine gore cumle ogelerinin dizilimini graf ile gostermektir. Bu amacla nitel bir calisma gerceklestirilmistir. “Sen bugun kitabi bana getir.” cumlesi ornek olarak alinmis ve bu ornekten hareketle olusturulan olasi kuralsiz cumleler graflar ile gosterilmistir. Olusturulan cumleler dort grupta toplanmistir. Bunlar; ozne ile biten kuralsiz cumleler, nesne ile biten kuralsiz cumleler, dolayli tumlec ile biten kuralsiz cumleler ve zarf tumleci ile biten kuralsiz cumlelerdir. Olusturulan cumlelerin graflari cizildiginde her grup icin kirk dokuz cizim ortaya cikmistir. Gruplardan olusan bu cizimler birlestirildiginde her grup icin bir tane butunlestirilmis graf elde edilmistir. Boylece her grup icin birer olmak uzere dort tane butun olasi cumleleri barindiran graf olusturulmustur. Bunlar; ozne ile biten kuralsiz cumlelerin butunlesmis grafi, nesne ile biten kuralsiz cumlelerin butunlesmis grafi, dolayli tumlec ile biten kuralsiz cumlelerin butunlesmis grafi ve zarf tumleci ile biten kuralsiz cumlelerin butunlesmis grafidir. Olusturulan devrik cumle graflarinin eksiltili cumleleri de barindirdigi tespit edilmistir. Sonuc olarak butun olasi devrik cumleler ve eksiltili cumlelerin oldugu graflar elde edilmistir. Olusturulan graflar gorsel materyal oldugundan Turkcenin ogretiminde egitim materyali olarak kullanilabilecektir.