[An Endemic Disease in the Black Sea Region: Leptospirosis].

Abstract

Leptospiroz, insan ve hayvanları etkileyen, Antarktika hariç tüm kıtalarda bulunan ve Leptospira cinsi spiroketlerin neden olduğu zoonotik bir enfeksiyon hastalığıdır. Salgınlara yol açabilmesi nedeniyle halk sağlığı açısından önemli bir hastalıktır. Bu çalışmada; kliniğimizde leptospiroz tanısıyla izlenen 11 olgunun, epidemiyolojik özellikleri, saptanan etkenler, klinik ve laboratuvar bulguları açısından retrospektif olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Hastaların tanısı mikroskobik aglütinasyon testi (MAT) ve/veya ELISA IgM yöntemleriyle konulmuştur. Olguların dokuzunun (%81.8) erkek, ikisinin (%18.1) kadın ve yaş ortalamasının 54.18 (26-68) olduğu belirlenmiştir. Olguların ikisi yaz, dokuzu ise sonbahar-kış aylarında başvurmuştur. Tüm olgular kırsaldan (fındık toplayan, bağ evi olan, hayvancılık ile uğraşan) gelen hastalardır ve bir olgudan gölde balık avlama hikayesi alınmıştır. Olguların tümünde halsizlik şikayeti varken, dokuzunda (%81.8) ateş, altısında (%54.5) bulantı-kusma, üçünde (%27.2) baş ağrısı, dördünde (%36.3) yaygın kas-eklem ağrısı, beşinde (%45.4) ishal, üçünde (%27.2) sarılık, birinde (%9.09) nefes darlığı, üçünde (%27.2) idrar yapamama, ikisinde (%18.1) döküntü (biri vaskülit diğeri ise ilaç erupsiyonu olarak tanımlanmıştır), ikisinde (%18.1) karın ağrısı ve birinde (%9.09) bilateral konjunktival kızarıklık tespit edilmiştir. Hastaneye başvuru sırasında bir olguda akut respiratuvar distres sendromu, bir hastada vaskülit, bir hastada ise trunkal ataksi belirlenmiştir. Tanı amacıyla gönderilen MAT sonucunda: Yedi olguda etken olarak Leptospira interrogans serovar icterohemorrhagiae strain Wijnberg saptanırken, iki olguda L.interrogans serovar Bratislava strain Jez Bratislava, bir olguda L.interrogans serovar Hepdomadis strain Hebdomadis, bir olguda L.interrogans serovar Copenhageni strain Winjberg saptanmıştır. Tüm olgularda L.interrogans tespit edilmiş olup en sık serovar icterohemorrhagiae olarak tespit edilmiştir. Leptospiroz olgularında sıklıkla görülen semptomlar halsizlik, ateş, üşüme-titreme, bulantı-kusma olarak belirlenmiştir. Bu belirtiler birçok hastalığı taklit edebilse de konjunktival hipereminin varlığı tanıda yardımcı olabilir. Leptospiroz multisistemik tutulum nedeniyle farklı kliniklerle de karşımıza çıkabilmektedir (vaskülit, trunkal ataksi gibi). Laboratuvar tetkiklerinde trombositopeni sıklıkla eşlik ederken, total bilirubin, kreatinin ve kreatinin fosfokinaz yüksek seyredebilir. Bu çalışmada prokalsitonin de çoğu hastada yüksek tespit edilmiştir. En sık etken L.interrogans serovar icterohemorrhagiae olarak saptanmış olup, en sık nedenle kemirgenlerin kaynak olduğu düşünülmüştür. Diğer serovarların da tespit edilmesi kemirgenler dışı çiftlik hayvanları ve evcil hayvanların da olası rezervuar olarak rol almış olabileceğini düşündürmüştür. Etkenlerin ve olası kaynakların belirlenmesi sağlık politikalarının oluşturulması açısından önemlidir. Bulaş yollarına yönelik eğitim faaliyetleri sürdürülüp, çevre sağlığı önlemleri alınarak, olası sel gibi felaketlerde salgınların önüne geçilmesi mümkündür. Karadeniz gibi yağışın fazla olduğu bölgelerde iklim koşulları ve Leptospira rezervuar potansiyeli nedeniyle leptospiroz ayırıcı tanıda akılda tutulmalı, farkındalığı arttırmak için daha fazla çalışma yapılmalıdır.