«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»最新文献

{"title":"СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ВНУТРИПРОИЗВОДСТВЕННОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ МЯСОПЕРЕРАБАТЫВАЮЩИХ ПРЕДПРИЯТИЙ АЛМАТИНСКОЙ ОБЛАСТИ","authors":"Анар Насырова","doi":"10.47649/vau.2024.v.72.i1.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2024.v.72.i1.12","url":null,"abstract":"Актуальность исследования современного состояния внутрипроизводственных факторов мясоперерабатывающих предприятий обусловлена несколькими ключевыми аспектами. Мясоперерабатывающие предприятия играют критическую роль в обеспечении населения мясной продукцией, их эффективная работа напрямую влияет на доступность и качество мясных товаров для потребителей. Развитие мясоперерабатывающих предприятий стратегически важно для Казахстана. Оно способствует укреплению конкурентоспособности на мировом рынке, уменьшению зависимости от импорта и увеличению экспортных возможностей. Мясоперерабатывающие предприятия играют ключевую роль в продовольственном секторе, производят широкий ассортимент мясной продукции, отвечая на запросы казахстанских потребителей.\u0000На основании важности исследования перед авторами стояла цель – определить существующее современное состояние мясоперерабатывающих предприятий с выявлением проблем и путей их реализации с получением максимального дохода и эффективности.\u0000В данной статье использовались различные методы исследования – статистический, аналитический, сравнительный, математический, прогнозный, дедукции, индукции и метод средних величин с качественными и количественными среднеарифметическими характеристиками мясоперерабатывающих предприятий Алматинской области за период 2018-2022 годы.\u0000Причиной изучения данных субъектов бизнеса явились низкая эффективность производства, высокие издержки, проблемы с качеством продукции, нехватка квалифицированных кадров и другие. Исследование этих проблем поможет выявить ключевые аспекты, требующие внимания и решения. Таким образом, тема современного состояния внутрипроизводственных факторов мясоперерабатывающих предприятий является крайне актуальной, поскольку её изучение способствует развитию стратегически важной отрасли, обеспечению качественной продукции для населения и повышению конкурентоспособности страны на мировой арене.\u0000Проведенное исследование, основные результаты, анализ и выводы показали, что в основном казахстанские мясоперерабатывающие предприятия на примере Алматинской области находятся на стадии своего раннего развития, что для повышения дохода и эффективности предприятиям необходимо разработать комплексную стратегию, которая должна включать в себя меры по: обеспечению бесперебойных поставок сырья; росту производительности труда; оптимизации расходов на заработную плату и обновлению основных фондов; повышению загруженности мощностей; грамотной маркетинговой стратегии; государственной поддержки; внедрению научных разработок, инновационной технологий; перехода к качественным мясным продуктам вторичной переработки, отвечающим запросам потребителей.\u0000Все эти меры повысят конкурентоспособность мясоперерабатывающих предприятий, увеличат объем экспорта казахстанского мясного бренда, снизят импортозамещение.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"92 24","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140377638","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"МЕКТЕПІШІЛІК БАҚЫЛАУ - БІЛІМ БЕРУ ОРНЫН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІНІҢ БӨЛІГІ РЕТІНДЕ","authors":"Зульфия Мадениетова","doi":"10.47649/vau.2024.v.72.i1.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2024.v.72.i1.06","url":null,"abstract":"Бұл мақалада білім беру орнын басқару жүйесінің бір бөлігі ретіндегі мектепішілік бақылау туралы қарастырылады. Кез келген мектептің педагогикалық қызметі жинақталған жұмыс тәжірибесін түсінумен, жаңа идеяларды іздеумен, оқу-тәрбие қызметін ұйымдастырудағы педагогикалық шеберліктің жоғары деңгейіне жетуімен, педагогикалық, ата-аналық, басқарушылық ортада пайда болуымен және таралуымен, өскелең ұрпақтың өмірінде білім басымдыққа айналған кезде білім құндылықтарын жаңаша түсінумен сипатталады. Ал әрбір мектепте мұндай дамудың нақты бір тұтқасы – мектепішілік бақылау аппараты. Мектепішілік бақылау оқу үдерісіне барлық қатысушылардың мүмкіндіктері мен қызығушылықтарын білуге негізделген уәжді және ынталандырушы болуы керек. Бір жағынан, оның нәтижесі белгілі бір топ ішіндегі және олардың арасындағы қарым-қатынастардың сапалы жақсаруы, екінші жағынан, мұғалімдер мен оқушылардың кәсіби өсу дәрежесі мен жетістіктерінің болуына септігін тигізеді. \u0000Зерттеу барысында контекстік-түсіндірмелі, салыстырмалы, концептуалды талдау, сипаттау, оның ішінде бақылау, салыстыру, жалпылау сынды зерттеу әдістер қолданылды. Жүргізілген зерттеулердің негізінде авторлар тарапынан білім беру саласындағы мектепішілік бақылау ұғымының мәні ашылды, қазіргі отандық және шетелдік ғылыми білім парадигмасындағы «мектепішілік бақылаудың» типтік сипаттамалары анықталды, педагогикалық аспектідегі мектепішілік бақылаудың маңызды белгілері қарастырылды, мектепішілік бақылаудың білім беру орнын басқару жүйесі ретіндегі мақсат-міндеттері, формалары мен әдістері, принциптері мен кезеңдері тұжырымдалды.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"16 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140375372","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ә.МҰҚТАР ЕҢБЕКТЕРІНДЕГІ ӨЛКЕ ТАРИХЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ","authors":"Лескали Бердыгужин, Дана Алипова","doi":"10.47649/vau.2024.v.72.i1.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2024.v.72.i1.03","url":null,"abstract":"Мақалада тарих ғылымдарының докторы, профессор Ә.Мұқтардың өлке тарихына арналған еңбектері сараланады. Қоғамдық ғылым салаларындағы жаңаша өзгерістер, соны қадамдар жасаған жекелеген қайраткерлер мен жарқын тұлғалардың орыны мен қосқан үлесін саралау, олардың еңбектеріне тиісті баға беру – маңызды міндеттердің бірі. Осы бағытта халқымыздың тарихына терең зерттеулер жүргізіп, келелі тұжырымдар айтатын тарихшы ғалымдар туралы зерттеу жүргізу абройлы іс екені анық. Қазақстанның батыс өңірі тарихын, Каспий мен Жайық бойының шежіресін ғылыми саралап жүрген өлкетанушы ғалымдар арасында, тарих ғылымдарының докторы, профессор Әбілсейіт Қапизұлы Мұқтар еңбектерінің ғылыми танымдық салмағы қомақты. Атырау өңірінде өзінің тарих мектебін қалыптастырып, республика деңгейінде күрделі зерттеулер жүргізіп «Сарайшық» тарихи мәдени музей қорығын білікті мамандармен қамтуда да біршама істер атқарды. Қазақстанның көне астанасын кешенді зерттеу ісінде де алда болып, шетелдік және отандық ғылыми басылымдарда еңбектері жарияланды. Қазақстан тарих ғылымына белгілі тұлға Ә.Мұқтар шығармашылығын, ғылыми еңбектерін жеке тұлға ретінде зерттеп тану дегеніміз – өлке тарихын ғылыми тұрғыдан терең қарастырып баяндау, тұжырымдап баға беру және тарих ғылымындағы «Ұрпақтар сабақтастығын» ғылыми пайымдау.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"17 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140374244","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"STRATEGIC AUDIT AS A FOUNDATION FOR EFFECTIVE MANAGEMENT OF NATIONAL RESOURCES","authors":"Замира Башу","doi":"10.47649/vau.2024.v.72.i1.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2024.v.72.i1.10","url":null,"abstract":"In contemporary conditions, strategic audit becomes not merely a tool, but a necessary prerequisite for effective management of national resources. This article is dedicated to exploring the role of strategic audit in optimizing the management of national resources. The aim of the research is to assess the impact of strategic audit on the effectiveness of management processes in the context of Kazakhstan's national resources. The main materials and methods of the study included the analysis of normative legal documents, statistical data, methods of economic analysis and comparison, as well as the case-study method.\u0000The study identified key problems and shortcomings in the existing system of national resource management, including resource dissipation and a mismatch between planning and actual needs. It is noted that strategic audit contributes to increased transparency, accountability, and efficiency in resource management, and provides an adequate assessment of the implementation of strategic plans and programs.\u0000This study has both practical and theoretical significance. The theoretical significance is reflected in the expansion of understanding of the essence and functions of the state strategic audit in the modern world. The practical significance of this study is manifested in the fact that the results of the study can be further applied in improving the management system of national resources, including through reforming and optimizing planning and monitoring processes in the public sector.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"7 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140376029","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"РАЗВИТИЕ СОЦИАЛЬНОГО МОЛОДЕЖНОГО ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА КАК ДРАЙВЕРА РОСТА ОБЩЕСТВА И ЭКОНОМИКИ","authors":"Дилафруз Файзиева","doi":"10.47649/vau.2024.v.72.i1.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2024.v.72.i1.07","url":null,"abstract":"Актуальность статьи по развитию социального молодежного предпринимательства заключается в необходимости акцентирования внимания на важности роли молодежи в решении социальных проблем и достижении устойчивого развития. Молодежное социальное предпринимательство является современным явлением, которое привлекает все больше внимания и интереса, так как молодежь играет ключевую роль в общественном и экономическом развитии.\u0000Исследование повышает осведомленность: информирует читателей о сущности и значимости молодежного социального предпринимательства, а также предоставляет обзор основных аспектов, преимуществ и вызовов этого явления, позволяя лучше понять его суть и ценность.\u0000В исследовании указаны направления поддержки молодежи и может служить источником вдохновения и информации для молодых людей, которые интересуются социальным предпринимательством, а также предложены ресурсы и практические шаги, которые помогут молодежи начать свой путь в молодежном социальном предпринимательстве.\u0000Основная цель статьи по молодежному социальному предпринимательству состоит в том, чтобы повысить осведомленность, информированность аудитории, продвигать социальное молодежное предпринимательство и создавать информационный ресурс, который будет полезен для различных аудиторий.\u0000Материалы исследования могут способствовать популяризации и привлечению внимания к молодежному социальному предпринимательству. Они могут подчеркнуть его значимость и показать, какой положительный вклад он может внести в решение социальных проблем и устойчивое развитие.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"64 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140376581","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"МОТИВАЦИЯ ПЕРСОНАЛА IТ ОРГАНИЗАЦИИ","authors":"Aigul Tlessova","doi":"10.47649/vau.2023.v70.i3.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2023.v70.i3.09","url":null,"abstract":"Проблемы мотивации сотрудников организации всех форм собственности остаются актуальными независимо от политического строя. Рынок труда нуждается в высококвалифицированных кадрах в IТ-сфере. Следовательно, IТ-компании применяют различные виды мотивации персонала: поднимают заработную плату, всячески улучшают условия труда, внедряют мероприятия, которые направлены на продвижение собственного бренда. Вместе с тем совершенствуют управление персоналом и мотивацию труда. Соответственно, все это показывает актуальность данной проблемы. Цель данного исследования заключается в обосновании различных путей увеличения мотивации труда, как одной из основных функций управления персоналом. В данной статье мотивация рассматривается как функция управления персоналом в организации. Указываются основные направления повышения эффективности мотивации персонала в IТ-организации. В ходе исследования были использованы различные научные издания и статьи, разнообразные электронные ресурсы. В процессе подготовки работы использовались различные материалы и методы анализа и сравнения. Научная новизна в данном исследовании заключается в том, что обосновываются направления повышения мотивации персонала. Ключевым фактором в любой организации считается отношение руководителя к своим сотрудникам. Благодаря доверительному и хорошему отношению руководители могут мотивировать своих сотрудников. Соответственно, при холодных или конфликтных отношениях снижается эффективность персонала. Но до сих пор существуют руководители, которые интересуются только конечным результатом. Они не интересуются личностями сотрудников, которые стоят за этим результатом. Следовательно, руководителям необходимо находить особенный подход к своим сотрудникам, налаживать и поддерживать контакты с ними.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"17 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139336679","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ТPACOЛOГИЯ В PACКPЫТИИ ПPECТУПЛEНИЙ","authors":"Adilbek Turdaliev","doi":"10.47649/vau.2023.v70.i3.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2023.v70.i3.14","url":null,"abstract":"В бopьбe c пpecтупнocтью бoльшoe знaчeниe имeeт дocтижeния нaуки кpиминaлиcтики и pacкpытиe пpecтуплeния. Нoвыe кpиминaлиcтичecкиe тexнoлoгии и мeтoды pacкpытия пpecтуплeний, нeкoтopыe aктуaльныe пpoблeмы иcпoльзoвaния, opгaнизoвaннocть, пpoфeccиoнaлизм, вoopужeниe нoвoй тexникoй в изучeнии кpиминaлиcтичecкoй нaуки, т.e. к изучeнию нoвыx пepeдoвыx кoмпьютepныx тexнoлoгий нoвыx мeтoдичecкиx peкoмeндaций пo пpoфилaктикe, paccлeдoвaнию пpecтуплeний, тpeбуeт внeдpeния нoвыx пoдxoдoв. В пocлeдниe гoды кpиминaлиcты pacкpывaют пpecтуплeния, в тoм чиcлe угoлoвныe в aвтoмaтизaции в пpoвeдeнии экcпepтныx иccлeдoвaний дocтижeния кoмпьютepныx тexнoлoгий шиpoкo иcпoльзуютcя в aвтoмaтизaции. Этo пoзвoляeт эффeктивнo мeнять paбoту вo мнoгиx нaпpaвлeнияx в oблacти кpиминaлиcтики и cпocoбcтвуeт упpoщeнию paбoты кpиминaлиcтoв. В статье рассмотрены теоретические аспекты трасологии, изучающей следы механических воздействий и особенностей механического воздействия на контактирующие (контактные) объекты и следов. В данном исследовании автор, на основе анализа литературного обзора и теоретических основ приход к выводу, что под понятием след подразумевается проявление внешнего строения вещества на поверхности одного и того же вещества вследствие взаимодействия с ним. Кроме того, на основе анализа, автором отмечено, что следообразующие объекты, являющиеся основным объектом трасологического исследования, возникают в результате взаимодействия двух объектов.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"2013 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139336213","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"RЕSTRIСTIОNS AND РRОHIBITIОNS IMРОSЕD ОN THЕ AССUSЕD (SUSРЕСT) WHЕN ЕLЕСTING HОUSЕ ARRЕST AS A MЕASURЕ ОF РRЕSTRЕSSIОN","authors":"Natalya Rеvеnkо","doi":"10.47649/vau.2023.v70.i3.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2023.v70.i3.13","url":null,"abstract":"The article provides an analysis of the restrictions and prohibitions imposed on the accused (suspect) when choosing house arrest. The problems arising during the application of this preventive measure are revealed, foreign experience is investigated, as a result of which the author proposes additions and amendments to the criminal procedure law. The measure of procedural coercion in the form of house arrest is most adequate to the socio-economic level of development of society, corresponds to the principle of individualization of the application of preventive measures, taking into account data on the personality and nature of the committed act, provides prerequisites for the lawful behavior of the subjects of criminal procedural legal relations subject to criminal prosecution. The affiliation of house arrest to preventive measures in criminal proceedings makes it dependent on the general goals of this institution. Consequently, house arrest as a preventive measure primarily ensures the proper behavior of the accused (suspect) in the criminal process. In our opinion, house arrest is a synthesis of several types of preventive measures, the origins of which should be sought in the theory of criminal procedure. A scientific analysis of the legal relations arising from the application of house arrest leads to the conclusion that it is necessary to reform not only the norm governing house arrest, but also the entire set of norms of the criminal procedure law. In this regard, the procedural procedure for the use of investigative actions – listening and recording of negotiations, interception of messages, including the procedural mechanism for transmitting the results of the interception by the contractor to the body carrying out the criminal process, are subject to improvement.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"6 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139336342","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"FAMINE IN KAZAKHSTAN AND “KAZAKH REFUGEES”","authors":"Kairat Zhanabayev","doi":"10.47649/vau.2023.v70.i3.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2023.v70.i3.02","url":null,"abstract":"At the end of the XX – beginning of the XXI centuries, an active study of the policy of Stalinism and the problem of hunger in Kazakhstan began, while in contrast to the 80-90 years, interest in the migration of Kazakhs in the aftermath of famine, punitive actions of the state and various violent actions of the authorities during the period of political repression in 1916-1930 increased. The proposed article is devoted to the migration of Kazakhs, based on the analysis of archival documents and research, which, in our opinion, fill in the existing gaps. Therefore, we consider addressing this multidimensional problem in the field of national history to be a timely and relevant scientific problem. In accordance with the Decree of the President of the Republic of Kazakhstan K.K. Tokayev dated November 24, 2020 №. 456, the decree “On the State Commission for the full rehabilitation of victims of political repression” was signed. In accordance with this, members of the State Commission at the republican, regional and city levels within the framework of the designated research topic are successfully working to identify victims of Soviet policy, declassify documents, publish collections of documents based on the collected materials. The topic of our 4th group of the State Commission for Atyrau region is the study of punitive actions of the state and various violent actions of the authorities during the period of political repression in 1916-1930, is the preparation and submission of proposals for the rehabilitation of Kazakh refugees forced to leave Kazakhstan during political campaigns and famine, forced refugees that took place after the national liberation uprising of 1916. XX century, due to forced collectivization, confessional politics and famine of the 20-30s, the problems of internal migration within the country, as well as to neighboring, border states and abroad (Iran, Turkey, Mongolia, the Russian Federation).","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"256 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139336461","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"ҰЖЫМДАСТЫРУ ҚАРСАҢЫНДАҒЫ (1925-1929 ЖЖ.) ГУРЬЕВ УЕЗІНІҢ ӘКІМШІЛІК-ТЕРРИТОРИЯЛЫҚ ҚҰРЫЛЫМЫ, ХАЛҚЫНЫҢ ҚҰРАМЫ ЖӘНЕ ҚОЖАЛЫҚТАРЫ: СТАТИСТИКАЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕР ТАЛДАУ","authors":"Z. Zhumabayeva, Aida Sakpalieva","doi":"10.47649/vau.2023.v.70.i3.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.47649/vau.2023.v.70.i3.03","url":null,"abstract":"Мақала Кеңес өкіметінің ХХ ғасырдың 30-жылына дейін көшпелілік ғұрпын сақтаған қазақ қожалықтарын социалистік негізге көшіру барысында жүргізген реформаларының заңсыздығын Гурьев өңірі мысалында ашуға ықпал ететін мәселелерге арналған. Мақалада байларды тәркілеу мен ұжымдастыру қарсаңындағы Гурьев уезі құрамындағы көшпелі қазақтар тұратын болыстықтар мен ауылдардың әкімшілік-территориялық құрылымын, өңірді мекендеген халықтың ұлттық, әлеуметтік құрамын, мал шаруашылығымен айналысатын жеке меншіктегі қожалықтардың санын және мал саны көрсеткіштерін салыстырмалы талдау, саралау арқылы зерттеу қорытындылары шығарылды. Атап айтқанда, Гурьев уезінің жайсыз климаттық ерекшеліктеріне орай, бұл өңірдегі жеке қожалықтардың Қазақстанның өзге аймақтарына қарағанда шаруашылықтық әлсіздігі мал санының аздығымен тұжырымдалады. Сонымен қатар, өңірдегі қазақ қожалықтарының экономикалық әлсіздігі 1918-1920 жылдардағы уезд аумағындағы Азамат соғысы зардаптарымен және 1921-1923 жылдардағы бірнеше дүркін болған қуаңшылық пен жұтпен байланыстырылады. Гурьев уезіндегі кеңестендіру шаралары барысында жүргізілген әкімшілік-территориялық өзгерістердің көптігі халықтың әлеуметтік-экономикалық құрылымына ықпал еткені 1926-1929 жылдар аралығында салыстырылып талданады. Өңір халқының ұлттық жағынан салыстырмалы түрде біркелкілігін көшпелі мал шаруашылығының басымдығымен негіздейді. Бұл талдаулар Гурьев өңіріндегі 1928 жылғы ірі байларды кәмпескелеу, 1929-1933 жылдардағы мал және ет дайындату және ұжымдастыру сияқты саяси науқандарды әділетсіз өткенін ашуға ықпал етеді, Уезд аумағында кәмпескелеу шарттарына сәйкес келетін қожалықтардың болмағанын дәлелдейді.","PeriodicalId":269914,"journal":{"name":"«Вестник Атырауского университета имени Халела Досмухамедова»","volume":"80 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139336268","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}