Война между Великим княжеством Литовским и Тверским княжеством 1448–1449 гг. вспыхнула в сложной обстановке, которая сложилась в Восточной Европе в 40-х гг. XV в. Поводом к ее началу стал незаконный захват бельским князем Иваном Владимировичем города Ржевы, который незадолго до этого Москва передала Твери. Великий князь тверской Борис Александрович попытался вернуть город. Тогда в ситуацию был вынужден вмешаться король польский и великий князь литовский Казимир Ягеллончик, который поддержал Ивана Бельского. Военный конфликт был скоротечным, однако он заметно повлиял на взаимоотношения между Вильно, Тверью и Москвой. Результаты войны нашли свое отражение в литовско-тверском и московско-литовском мирных договорах 1449 г., которым также уделено внимание в статье.
{"title":"Война Великого княжества Литовского с Тверским княжеством 1448–1449 гг.","authors":"В.А. Воронин","doi":"10.12775/rl.2023.9.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.04","url":null,"abstract":"Война между Великим княжеством Литовским и Тверским княжеством 1448–1449 гг. вспыхнула в сложной обстановке, которая сложилась в Восточной Европе в 40-х гг. XV в. Поводом к ее началу стал незаконный захват бельским князем Иваном Владимировичем города Ржевы, который незадолго до этого Москва передала Твери. Великий князь тверской Борис Александрович попытался вернуть город. Тогда в ситуацию был вынужден вмешаться король польский и великий князь литовский Казимир Ягеллончик, который поддержал Ивана Бельского. Военный конфликт был скоротечным, однако он заметно повлиял на взаимоотношения между Вильно, Тверью и Москвой. Результаты войны нашли свое отражение в литовско-тверском и московско-литовском мирных договорах 1449 г., которым также уделено внимание в статье.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"61 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141687160","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł omawia historię kolekcji numizmatycznej berlińskiej linii Radziwiłłów i jej ewentualnych losów: powstania, dziejów i tajemnicy zniknięcia. Przedstawiono także tajemniczą historię zbioru monet rosyjskich „z kolekcji księcia Radziwiłła”, który od lat 90. XX w. krąży na rosyjskim rynku numizmatycznym – autor rozważa, czy jest on powiązany z berlińską kolekcją numizmatyczną Radziwiłłów.
{"title":"Berlińska kolekcja numizmatyczna Radziwiłłów – (nie)znany rosyjski ślad, który nie istniał?","authors":"Roman Krytsuk","doi":"10.12775/rl.2023.9.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.12","url":null,"abstract":"Artykuł omawia historię kolekcji numizmatycznej berlińskiej linii Radziwiłłów i jej ewentualnych losów: powstania, dziejów i tajemnicy zniknięcia. Przedstawiono także tajemniczą historię zbioru monet rosyjskich „z kolekcji księcia Radziwiłła”, który od lat 90. XX w. krąży na rosyjskim rynku numizmatycznym – autor rozważa, czy jest on powiązany z berlińską kolekcją numizmatyczną Radziwiłłów.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"5 11","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141686225","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Autor podjął próbę zweryfikowania opinii historiografii (zwłaszcza ostatniej propozycji Jana Tęgowskiego) na temat domniemanego chrztu prawosławnego Jagiełły, wielkiego księcia litewskiego. Przeprowadzona analiza źródeł w jednoznaczny sposób wykazała, że przyszły król Polski przystępował do krakowskiego chrztu w 1386 r. jako poganin.
作者试图验证史学界（尤其是 Jan Tęgowski（扬-坦戈尔斯基）的最新提议）关于立陶宛大公雅吉乌洛（Jagiełło）接受东正教洗礼的说法。对资料来源的分析明确显示，这位未来的波兰国王于 1386 年在克拉科夫接受了异教徒洗礼。
{"title":"O rzekomym chrzcie prawosławnym Jagiełły (polemika z hipotezą Jana Tęgowskiego)","authors":"Jarosław Nikodem","doi":"10.12775/rl.2023.9.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.02","url":null,"abstract":"Autor podjął próbę zweryfikowania opinii historiografii (zwłaszcza ostatniej propozycji Jana Tęgowskiego) na temat domniemanego chrztu prawosławnego Jagiełły, wielkiego księcia litewskiego. Przeprowadzona analiza źródeł w jednoznaczny sposób wykazała, że przyszły król Polski przystępował do krakowskiego chrztu w 1386 r. jako poganin.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"22 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141687990","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem niniejszego artykułu recenzyjnego jest uzupełnienie najnowszej biografii Hieronima Floriana Radziwiłła (1715–1760). Jej Autor Paweł Gad w przekonujący sposób obala tezę, jakoby bohater był okrutnikiem i szaleńcem, wskazując, że jego zachowania – aczkolwiek niekiedy specyficzne – mieściły się w akceptowanym kanonie dla przedstawicieli osiemnastowiecznej magnaterii. Skupiając się na życiu rodzinnym księcia, jego aktywności politycznej, pasjach i rozrywkach, Autor pominął inne istotne zagadnienia, takie jak jego działalność gospodarcza, religijność i relacje z różnymi grupami wyznaniowymi. Opierając się na źródłach rękopiśmiennych niewykorzystanych przez Autora, recenzent potwierdza i rozszerza obraz księcia rysowany na kartach biografii. Słabą stroną recenzowanej książki jest wybiórcze wykorzystywanie dorobku historiograficznego i niestaranne przygotowanie maszynopisu do druku.
{"title":"Wybielony książę? Kilka uwag na temat biografii Hieronima Floriana Radziwiłła (1715–1760)","authors":"Andrea Mariani","doi":"10.12775/rl.2023.9.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.14","url":null,"abstract":"Celem niniejszego artykułu recenzyjnego jest uzupełnienie najnowszej biografii Hieronima Floriana Radziwiłła (1715–1760). Jej Autor Paweł Gad w przekonujący sposób obala tezę, jakoby bohater był okrutnikiem i szaleńcem, wskazując, że jego zachowania – aczkolwiek niekiedy specyficzne – mieściły się w akceptowanym kanonie dla przedstawicieli osiemnastowiecznej magnaterii. Skupiając się na życiu rodzinnym księcia, jego aktywności politycznej, pasjach i rozrywkach, Autor pominął inne istotne zagadnienia, takie jak jego działalność gospodarcza, religijność i relacje z różnymi grupami wyznaniowymi. Opierając się na źródłach rękopiśmiennych niewykorzystanych przez Autora, recenzent potwierdza i rozszerza obraz księcia rysowany na kartach biografii. Słabą stroną recenzowanej książki jest wybiórcze wykorzystywanie dorobku historiograficznego i niestaranne przygotowanie maszynopisu do druku.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"6 21","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141685882","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł ukazuje pieczęcie Trybunału Głównego Litewskiego kadencji wileńskiej z lat 1591–1792. Materiałem do badań były niepublikowane pieczęcie. Artykuł dzieli się na trzy części. W pierwszej podano zwięzłą informację o samej instytucji Trybunału Głównego Litewskiego i jej rozwoju. Część drugą poświęcono analizie zasad używania pieczęci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w prawie oraz w praktyce. W części trzeciej pieczęcie sądów trybunalskich kadencji wileńskiej poddano analizie heraldycznej i sfragistycznej. Tezę artykułu stanowi twierdzenie, że kwestie przewidziane w statucie Trybunału Głównego Litewskiego z 1581 r. i w konstytucjach sejmowych były realizowane w ówczesnej praktyce. Do artykułu dołączono zdjęcia pieczęci sądów trybunalskich kadencji wileńskiej.
{"title":"Pieczęcie Trybunału Głównego Litewskiego w latach 1581–1792. Pieczęcie kadencji wileńskiej","authors":"Justina Sipavičiūtė","doi":"10.12775/rl.2023.9.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.10","url":null,"abstract":"Artykuł ukazuje pieczęcie Trybunału Głównego Litewskiego kadencji wileńskiej z lat 1591–1792. Materiałem do badań były niepublikowane pieczęcie. Artykuł dzieli się na trzy części. W pierwszej podano zwięzłą informację o samej instytucji Trybunału Głównego Litewskiego i jej rozwoju. Część drugą poświęcono analizie zasad używania pieczęci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w prawie oraz w praktyce. W części trzeciej pieczęcie sądów trybunalskich kadencji wileńskiej poddano analizie heraldycznej i sfragistycznej. Tezę artykułu stanowi twierdzenie, że kwestie przewidziane w statucie Trybunału Głównego Litewskiego z 1581 r. i w konstytucjach sejmowych były realizowane w ówczesnej praktyce. Do artykułu dołączono zdjęcia pieczęci sądów trybunalskich kadencji wileńskiej.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"61 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141688322","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W czasie krótkiego pobytu na Litwie (1434–1445) skromnemu duchownemu z Polski udało się dostać do bliskiego otoczenia wielkiego księcia i stać się jego nieformalnym doradcą. Jest to przykład nietypowej kariery człowieka „znikąd”, pozostającego w cieniu dostojników kościelnych i świeckich, a przy tym odgrywającego istotną rolę w ważnych politycznie wydarzeniach. Marcin z Szadka wyszedł z niebytu, by od razu sięgnąć po wysoką kościelną godność (archidiakonat wileński w 1435 r.), a w chwili politycznego przesilenia w polsko-litewskich stosunkach uratować unię, przekonując wielkiego księcia i panów litewskich do połączenia w jednym ręku polskiej korony i wielkoksiążęcej mitry (bezkrólewie w Polsce i negocjacje w sprawie elekcji w latach 1445–1446). Był jedną z tych osób publicznych w Wielkim Księstwie Litewskim połowy XV wieku, która konsekwentnie wspierała unię i dzięki osobistym znajomościom łączyła intelektualne środowisko katedralne Wilna i Krakowa. Po wypełnieniu ważnej dyplomatycznej misji w Inflantach (1445 r.) Marcin z Szadka zniknął z pola źródłowego widzenia.
{"title":"Zapomniany sługa władzy – Marcin z Szadka, dyplomata i doradca","authors":"Lidia Korczak","doi":"10.12775/rl.2023.9.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.03","url":null,"abstract":"W czasie krótkiego pobytu na Litwie (1434–1445) skromnemu duchownemu z Polski udało się dostać do bliskiego otoczenia wielkiego księcia i stać się jego nieformalnym doradcą. Jest to przykład nietypowej kariery człowieka „znikąd”, pozostającego w cieniu dostojników kościelnych i świeckich, a przy tym odgrywającego istotną rolę w ważnych politycznie wydarzeniach. Marcin z Szadka wyszedł z niebytu, by od razu sięgnąć po wysoką kościelną godność (archidiakonat wileński w 1435 r.), a w chwili politycznego przesilenia w polsko-litewskich stosunkach uratować unię, przekonując wielkiego księcia i panów litewskich do połączenia w jednym ręku polskiej korony i wielkoksiążęcej mitry (bezkrólewie w Polsce i negocjacje w sprawie elekcji w latach 1445–1446). Był jedną z tych osób publicznych w Wielkim Księstwie Litewskim połowy XV wieku, która konsekwentnie wspierała unię i dzięki osobistym znajomościom łączyła intelektualne środowisko katedralne Wilna i Krakowa. Po wypełnieniu ważnej dyplomatycznej misji w Inflantach (1445 r.) Marcin z Szadka zniknął z pola źródłowego widzenia.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"17 20","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141685679","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule przedstawiono zarys biografii biskupa smoleńskiego Bogusława Korwina Gosiewskiego (1669–1744). Autor zwrócił szczególną uwagę na jego porywczy, wręcz awanturniczy charakter, złożone relacje rodzinne, stosunkowo wysokie ambicje polityczne, a także zaangażowanie religijne oraz mało znane zasługi dla dobroczynności. Podjął również próbę sprostowania występującej w wielu opracowaniach błędnej informacji, wskazującej, że był on synem hetmana Wincentego Korwina Gosiewskiego i Magdaleny z Konopackich.
{"title":"Biskup Bogusław Korwin Gosiewski (1669–1744): zarys biografii","authors":"J. Gosiewski","doi":"10.12775/rl.2023.9.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.07","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono zarys biografii biskupa smoleńskiego Bogusława Korwina Gosiewskiego (1669–1744). Autor zwrócił szczególną uwagę na jego porywczy, wręcz awanturniczy charakter, złożone relacje rodzinne, stosunkowo wysokie ambicje polityczne, a także zaangażowanie religijne oraz mało znane zasługi dla dobroczynności. Podjął również próbę sprostowania występującej w wielu opracowaniach błędnej informacji, wskazującej, że był on synem hetmana Wincentego Korwina Gosiewskiego i Magdaleny z Konopackich.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"23 26","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141684763","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Based on the instructions of the Kaunas sejmiks of 1615 and 1632, the article analyses the questions resolved by the nobility of the Kaunas district related to the life of the district and the whole Polish-Lithuanian Commonwealth. A particular focus is given to how different state processes and events were reflected in the sejmiks of the Kaunas district. The article also includes a list of nobility who signed the 1615 sejmik instructions.
{"title":"The Nobility of the Kaunas District in the Local Sejmiks of 1615 and 1632","authors":"Ričardas Jaramičius","doi":"10.12775/rl.2023.9.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.05","url":null,"abstract":"Based on the instructions of the Kaunas sejmiks of 1615 and 1632, the article analyses the questions resolved by the nobility of the Kaunas district related to the life of the district and the whole Polish-Lithuanian Commonwealth. A particular focus is given to how different state processes and events were reflected in the sejmiks of the Kaunas district. The article also includes a list of nobility who signed the 1615 sejmik instructions.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"50 42","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141838008","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem artykułu jest analiza metod i warunków administrowania wielkimi dobrami ziemskimi w Wielkim Księstwie Litewskim na przykładzie posiadłości książąt Olelkowiczów od drugiej połowy wieku XVI do trzeciej dekady stulecia następnego. W wyniku prowadzonych badań stwierdzono, że na przełomie XVI i XVII w. w większości latyfundiów przeprowadzono zmiany w zarządzaniu polegające na rozdzieleniu funkcji urzędników i stworzeniu dodatkowego systemu kontroli i nadzoru.
{"title":"Jak rządzić wielką fortuną? (na przykładzie dóbr książąt Olelkowiczów)","authors":"Anastazja Skiepjan","doi":"10.12775/rl.2023.9.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.08","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest analiza metod i warunków administrowania wielkimi dobrami ziemskimi w Wielkim Księstwie Litewskim na przykładzie posiadłości książąt Olelkowiczów od drugiej połowy wieku XVI do trzeciej dekady stulecia następnego. W wyniku prowadzonych badań stwierdzono, że na przełomie XVI i XVII w. w większości latyfundiów przeprowadzono zmiany w zarządzaniu polegające na rozdzieleniu funkcji urzędników i stworzeniu dodatkowego systemu kontroli i nadzoru.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"51 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141687787","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł prezentuje najnowszy dorobek edytorski dotyczący Metryk Litewskich. Przeanalizowano 86 wydanych w latach 1987–2021 monograficznych edycji źródłowych w ujęciu statystycznym. Wykonano zestawienie wszystkich prac (aneks) oraz przeprowadzono badania kwantytatywne dotyczące intensywności wykonanych zadań w ujęciu czasowym. Przeprowadzono analizę istniejących metod pracy – tworząc siatkę współpracy pomiędzy badaczami, uwzględniono również dorobek najaktywniejszych edytorów, wydawnictw oraz ośrodków naukowych. Podsumowując: projekt ten będzie musiał być kontynuowany przez kolejnych kilkadziesiąt lat, a to stawia pytanie o możliwość wykorzystania nowych rozwiązań, które pojawiły się w dobie rewolucji informatycznej.
{"title":"Analiza współczesnych edytorskich badań międzynarodowych: Metryka Litewska (1987–2021)","authors":"K. Łopatecki","doi":"10.12775/rl.2023.9.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rl.2023.9.13","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje najnowszy dorobek edytorski dotyczący Metryk Litewskich. Przeanalizowano 86 wydanych w latach 1987–2021 monograficznych edycji źródłowych w ujęciu statystycznym. Wykonano zestawienie wszystkich prac (aneks) oraz przeprowadzono badania kwantytatywne dotyczące intensywności wykonanych zadań w ujęciu czasowym. Przeprowadzono analizę istniejących metod pracy – tworząc siatkę współpracy pomiędzy badaczami, uwzględniono również dorobek najaktywniejszych edytorów, wydawnictw oraz ośrodków naukowych. Podsumowując: projekt ten będzie musiał być kontynuowany przez kolejnych kilkadziesiąt lat, a to stawia pytanie o możliwość wykorzystania nowych rozwiązań, które pojawiły się w dobie rewolucji informatycznej.","PeriodicalId":487037,"journal":{"name":"Rocznik Lituanistyczny","volume":"14 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141685827","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：