Pub Date : 2024-04-25DOI: 10.20322/littera.1441625
Enes Yıldız
XVIII. yüzyıl divan şairlerinden Ahmed Bâ’is, Bursa’nın Karacabey/Mihaliç ilçesinde doğmuştur. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. “Kasapzâde” lakabıyla bilinen Ahmed Bâ’is, eğitimini İstanbul Şehzâde Medresesinde bitirdikten sonra Pertakî Hasan Efendi’den icazet almıştır. Hayatının farklı dönemlerinde hocalık, kâtiplik, maliye tezkireciliği ve mektupçuluk görevinde bulunan Bâ’is, Hâlim Giray’a hocalık da yapmıştır. Bâ’is, Mısır’dan dönerken 1215/1800-1801 senesinde Maraş’ta, yaklaşık 40 yaşlarında vefat etmiştir. Bâ’is’in kendi el yazısı ile yazdığı Divançesi İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, NEKTY03757 arşiv numarasında kayıtlıdır. Bu Divançe üzerine bir mezuniyet tezi, bir yüksek lisans tezi ve bir makale olmak üzere 3 çalışma yapılmıştır. Bu makalede İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, NEKTY03757 arşiv numarasında kayıtlı Divançeden farklı olarak Bâ’is’in tam ve mürettep Divanı üzerinde durulacaktır. Bâ’is Divanı’nın şu an ulaşabildiğimiz tek nüshası Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi, 2139 arşiv numarasındaki mecmua içerisindedir. Divan’ın bu nüshasında 7 kaside, 6 musammat, 94 gazel, 7 kıt’a ve 11 beyit olmak üzere toplam 125 şiir bulunmaktadır. Çalışmada öncelikle Bâ’is’in hayatı, Divançesi ve Divançe üzerine yapılan çalışmalar hakkında bilgiler verilecektir. Ardından daha önce üzerine çalışma yapılmamış Divan tanıtılacak ve Divan’dan örnek şiirler verilecektir.
{"title":"AHMED BÂ’İS DİVANI ÜZERİNE","authors":"Enes Yıldız","doi":"10.20322/littera.1441625","DOIUrl":"https://doi.org/10.20322/littera.1441625","url":null,"abstract":"XVIII. yüzyıl divan şairlerinden Ahmed Bâ’is, Bursa’nın Karacabey/Mihaliç ilçesinde doğmuştur. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. “Kasapzâde” lakabıyla bilinen Ahmed Bâ’is, eğitimini İstanbul Şehzâde Medresesinde bitirdikten sonra Pertakî Hasan Efendi’den icazet almıştır. Hayatının farklı dönemlerinde hocalık, kâtiplik, maliye tezkireciliği ve mektupçuluk görevinde bulunan Bâ’is, Hâlim Giray’a hocalık da yapmıştır. Bâ’is, Mısır’dan dönerken 1215/1800-1801 senesinde Maraş’ta, yaklaşık 40 yaşlarında vefat etmiştir. Bâ’is’in kendi el yazısı ile yazdığı Divançesi İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, NEKTY03757 arşiv numarasında kayıtlıdır. Bu Divançe üzerine bir mezuniyet tezi, bir yüksek lisans tezi ve bir makale olmak üzere 3 çalışma yapılmıştır. \u0000 \u0000Bu makalede İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, NEKTY03757 arşiv numarasında kayıtlı Divançeden farklı olarak Bâ’is’in tam ve mürettep Divanı üzerinde durulacaktır. Bâ’is Divanı’nın şu an ulaşabildiğimiz tek nüshası Çorum Hasan Paşa İl Halk Kütüphanesi, 2139 arşiv numarasındaki mecmua içerisindedir. Divan’ın bu nüshasında 7 kaside, 6 musammat, 94 gazel, 7 kıt’a ve 11 beyit olmak üzere toplam 125 şiir bulunmaktadır. Çalışmada öncelikle Bâ’is’in hayatı, Divançesi ve Divançe üzerine yapılan çalışmalar hakkında bilgiler verilecektir. Ardından daha önce üzerine çalışma yapılmamış Divan tanıtılacak ve Divan’dan örnek şiirler verilecektir.","PeriodicalId":497771,"journal":{"name":"Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature","volume":"19 26","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140658096","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-04-18DOI: 10.20322/littera.1438320
Emine Feyza Doğan
Kaynaklarını İran, Arap, Hint, Çin gibi medeniyetlerin kültürlerinden alan mitolojik ve efsanevî şahsiyetler; klasik Türk edebiyatında daha çok memduhu övmek, dünyanın geçiciliğini anlatmak, kahramanlıkları çeşitli imgelerle ortaya koymak, aşk hikayelerini ölümsüz kılmak gibi konular ekseninde ele alınmıştır. Klasik Türk edebiyatının ana kaynaklarından biri olması bakımından mitoloji, şairlerin kullandıkları imaj ve semboller dünyasını genişletmiş, mazmunları çeşitlendirmiş, anlamı kuvvetlendirmiş ve anlatımı zenginleştirmiştir. On beşinci yüzyıl şairlerinden olan Cemâlî, divanında mitolojik ve efsanevî şahsiyetlere yer verirken, diğer şairler gibi divan edebiyatı geleneğine bağlı kalarak, Şehnâme’de geçen Acem kahramanlarından yararlanmıştır. Cemâlî’nin seçtiği bu kahramanlar “Acem” kahramanlar olarak bilinse de, başka kültür ve medeniyetlerde bu kahramanlara farklı şekillerde yer verildiğini görmek mümkündür. Acem kahramanların dışında Cemâlî divanında; farklı medeniyetlere mensup mitolojik, dini, efsanevî ve aşk hikayelerinin kahramanı olan şahsiyetlere de yer vermiştir. Bu çalışmada Cemâlî’nin hayatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi verilmiş ve divanında yer alan mitolojik ve efsanevî şahsiyetler, dört başlık altında incelenmeye çalışılmıştır.
{"title":"CEMÂLÎ DİVAN'INDA MİTOLOJİK VE EFSANEVİ ŞAHSİYETLER","authors":"Emine Feyza Doğan","doi":"10.20322/littera.1438320","DOIUrl":"https://doi.org/10.20322/littera.1438320","url":null,"abstract":"Kaynaklarını İran, Arap, Hint, Çin gibi medeniyetlerin kültürlerinden alan mitolojik ve efsanevî şahsiyetler; klasik Türk edebiyatında daha çok memduhu övmek, dünyanın geçiciliğini anlatmak, kahramanlıkları çeşitli imgelerle ortaya koymak, aşk hikayelerini ölümsüz kılmak gibi konular ekseninde ele alınmıştır. Klasik Türk edebiyatının ana kaynaklarından biri olması bakımından mitoloji, şairlerin kullandıkları imaj ve semboller dünyasını genişletmiş, mazmunları çeşitlendirmiş, anlamı kuvvetlendirmiş ve anlatımı zenginleştirmiştir. On beşinci yüzyıl şairlerinden olan Cemâlî, divanında mitolojik ve efsanevî şahsiyetlere yer verirken, diğer şairler gibi divan edebiyatı geleneğine bağlı kalarak, Şehnâme’de geçen Acem kahramanlarından yararlanmıştır. Cemâlî’nin seçtiği bu kahramanlar “Acem” kahramanlar olarak bilinse de, başka kültür ve medeniyetlerde bu kahramanlara farklı şekillerde yer verildiğini görmek mümkündür. Acem kahramanların dışında Cemâlî divanında; farklı medeniyetlere mensup mitolojik, dini, efsanevî ve aşk hikayelerinin kahramanı olan şahsiyetlere de yer vermiştir. Bu çalışmada Cemâlî’nin hayatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi verilmiş ve divanında yer alan mitolojik ve efsanevî şahsiyetler, dört başlık altında incelenmeye çalışılmıştır.","PeriodicalId":497771,"journal":{"name":"Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature","volume":" 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-04-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140686689","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-01-28DOI: 10.20322/littera.1409122
Seyfettin Özdemi̇rel
Türkiye Türkçesi yazı dilinde Arapça, Farsça, İngilizce, Fransızca vb. yabancı kökenli kelimelerin varlığı bilinmektedir. Bu durum Türkiye Türkçesi ağızlarında da mevcuttur. Yani yabancı kökenli kelimelerin varlığı ağızlarda da kendini göstermektedir. Bunun yanı sıra günümüz yazı dilinde kullanılmayan pek çok Eski Türkçe kelime varlığını yazı dilinde değil ağızlarda devam ettirmektedir. Çalışmanın merkezi olan Niğde yöresi de pek çok Eski Türkçe kelimeyi bünyesinde barındırmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı Eski Türkçeden Niğde ağzına uzanan kelimeleri tespit etmektir. Türkçenin en eski belgelerinden olan Orhun Yazıtları başta olmak üzere takip eden yıllarda kaleme alınan Kutadgu Bilig ve Divânü Lügâti’t-Türk gibi önemli eserler Türk dili çalışmaları açısından son derece önemli kaynaklardır. Niğde ağzında konuşulan bazı kelimeler ile bu kaynaklarda yer alan kelimeler arasında benzerlikler bulunmaktadır. Yöre ağzında tespit edilen kelimelerin Eski Türkçedeki varlığı ve günümüze kadar gelişi Orhun Yazıtları, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Kutadgu Bilig, Divânü Lügâti’t-Türk, Türkçe Sözlük ve Derleme Sözlüğü gibi eserlere bakılarak kanıtlanmaya çalışılmıştır.
{"title":"Eski Türkçeden Niğde Ağzına Uzanan Bazı Kelimeler","authors":"Seyfettin Özdemi̇rel","doi":"10.20322/littera.1409122","DOIUrl":"https://doi.org/10.20322/littera.1409122","url":null,"abstract":"Türkiye Türkçesi yazı dilinde Arapça, Farsça, İngilizce, Fransızca vb. yabancı kökenli kelimelerin varlığı bilinmektedir. Bu durum Türkiye Türkçesi ağızlarında da mevcuttur. Yani yabancı kökenli kelimelerin varlığı ağızlarda da kendini göstermektedir. Bunun yanı sıra günümüz yazı dilinde kullanılmayan pek çok Eski Türkçe kelime varlığını yazı dilinde değil ağızlarda devam ettirmektedir. Çalışmanın merkezi olan Niğde yöresi de pek çok Eski Türkçe kelimeyi bünyesinde barındırmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı Eski Türkçeden Niğde ağzına uzanan kelimeleri tespit etmektir. Türkçenin en eski belgelerinden olan Orhun Yazıtları başta olmak üzere takip eden yıllarda kaleme alınan Kutadgu Bilig ve Divânü Lügâti’t-Türk gibi önemli eserler Türk dili çalışmaları açısından son derece önemli kaynaklardır. Niğde ağzında konuşulan bazı kelimeler ile bu kaynaklarda yer alan kelimeler arasında benzerlikler bulunmaktadır. Yöre ağzında tespit edilen kelimelerin Eski Türkçedeki varlığı ve günümüze kadar gelişi Orhun Yazıtları, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, Kutadgu Bilig, Divânü Lügâti’t-Türk, Türkçe Sözlük ve Derleme Sözlüğü gibi eserlere bakılarak kanıtlanmaya çalışılmıştır.","PeriodicalId":497771,"journal":{"name":"Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature","volume":"27 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139592313","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-01-11DOI: 10.20322/littera.1407196
Derya Ölmez
Kurtuluş Kayalı'nın Kemal Tahir'in Entelektüel Portresi kitabı üzerine inceleme yapılmıştır. Kemal Tahir ile ilgili yıllar içindeki görüşlerini bu kitapta toplayan Kayalı, eserini beş ana bölüme ayırmıştır. Tahir'e gelen eleştirileri, onun düşünce ve yazın dünyasını okura sunan Kurtuluş Kayalı, Kemal Tahir'i anlamanın yolunu eserlerini ve düşünce yapısını çok iyi anlamaktan geçtiğini ifade eder.
{"title":"Kurtuluş Kayalı'nın Kemal Tahir'in Entelektüel Portresi İsimli Kitabının İncelemesi","authors":"Derya Ölmez","doi":"10.20322/littera.1407196","DOIUrl":"https://doi.org/10.20322/littera.1407196","url":null,"abstract":"Kurtuluş Kayalı'nın Kemal Tahir'in Entelektüel Portresi kitabı üzerine inceleme yapılmıştır. Kemal Tahir ile ilgili yıllar içindeki görüşlerini bu kitapta toplayan Kayalı, eserini beş ana bölüme ayırmıştır. Tahir'e gelen eleştirileri, onun düşünce ve yazın dünyasını okura sunan Kurtuluş Kayalı, Kemal Tahir'i anlamanın yolunu eserlerini ve düşünce yapısını çok iyi anlamaktan geçtiğini ifade eder.","PeriodicalId":497771,"journal":{"name":"Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature","volume":" 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139625411","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：