Türk dilinin tarihsel Ogur kolunun modern temsilcisi olan Çuvaş Türkçesi isimlerin çokluk şeklini yapmak için kullandığı ek ile diğer Türk lehçelerinden farklılaşır. Modern metinlerine 18. yüzyıldan itibaren ulaşabildiğimiz Çuvaş Türkçesinin en eski metinleri olarak da kabul edilen İdil Bulgar Yazıtlarında Çuvaş Türkçesinde de kullanılan çokluk eki ilk kez tanıklanabilmektedir. Bu ekin Çağdaş Çuvaş Türkçesinin ilk metinlerinden başlayarak standart bir yazı dili halini aldığı 20 yüzyıl. başına kadar farklı biçimlerinin olduğu görülmektedir. Bu makalede Çağdaş Çuvaş Türkçesinin 18.yy. metinlerinden başlayarak yapılan taramalarda tanıklanan çokluk ekinin farklı biçimleri makale içerisinde örnekleriyle anlatılmaya çalışılmıştır. Çuvaş Türkçesinin çokluk ekinin 18. yüzyıl ve 19. yüzyıl metinlerinde tanıklanan farklı biçimlerinin dilbilgiselleşme yoluyla genişleyen biçimlerle birlikte yine dilbilgiselleşme yoluyla daralan biçimler olduğu da tespit edilmiştir. Çuvaş Türkçesinin çokluk ekinin tespit edilen farklı biçimleri için gelişim seyri gösterilmeye çalışılmıştır.
楚瓦什突厥语是历史上突厥语奥古尔语分支的现代代表，它与其他突厥方言的不同之处在于用于构成名词复数形式的后缀。在被认为是楚瓦什突厥语最古老文本的 "田园保加利亚铭文"（Idyll Bulgarian Inscriptions）中，首次出现了楚瓦什突厥语中也使用的复数后缀。从当代楚瓦什突厥语的第一批文本开始，到 20 世纪初楚瓦什突厥语成为标准书面语言为止，这个后缀有不同的形式。 本文试图通过举例说明从 18 世纪当代楚瓦什突厥语文本开始的扫描中出现的复数后缀的不同形式。研究发现，18、19 世纪楚瓦什土耳其语文本中的复数后缀的不同形式既有通过语法化而扩展的形式，也有通过语法化而收缩的形式。本文试图展示楚瓦什土耳其语复数后缀不同形式的发展过程。
{"title":"İDİL BULGAR YAZITLARINDAN MODERN ÇUVAŞ TÜRKÇESİNE İSİMLERDE ÇOKLUĞUN İŞARETLENMESİ","authors":"İbrahim Arikan","doi":"10.47089/iuad.1405893","DOIUrl":"https://doi.org/10.47089/iuad.1405893","url":null,"abstract":"Türk dilinin tarihsel Ogur kolunun modern temsilcisi olan Çuvaş Türkçesi isimlerin çokluk şeklini yapmak için kullandığı ek ile diğer Türk lehçelerinden farklılaşır. Modern metinlerine 18. yüzyıldan itibaren ulaşabildiğimiz Çuvaş Türkçesinin en eski metinleri olarak da kabul edilen İdil Bulgar Yazıtlarında Çuvaş Türkçesinde de kullanılan çokluk eki ilk kez tanıklanabilmektedir. Bu ekin Çağdaş Çuvaş Türkçesinin ilk metinlerinden başlayarak standart bir yazı dili halini aldığı 20 yüzyıl. başına kadar farklı biçimlerinin olduğu görülmektedir. Bu makalede Çağdaş Çuvaş Türkçesinin 18.yy. metinlerinden başlayarak yapılan taramalarda tanıklanan çokluk ekinin farklı biçimleri makale içerisinde örnekleriyle anlatılmaya çalışılmıştır. Çuvaş Türkçesinin çokluk ekinin 18. yüzyıl ve 19. yüzyıl metinlerinde tanıklanan farklı biçimlerinin dilbilgiselleşme yoluyla genişleyen biçimlerle birlikte yine dilbilgiselleşme yoluyla daralan biçimler olduğu da tespit edilmiştir. Çuvaş Türkçesinin çokluk ekinin tespit edilen farklı biçimleri için gelişim seyri gösterilmeye çalışılmıştır.","PeriodicalId":505616,"journal":{"name":"İdil Ural Araştırmaları Dergisi","volume":"12 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139157697","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Kazan Tatar halkı, Osmanlı Devleti’nden ayrıldıktan sonra Sovyet Rusya’nın asimilasyon politikalarına dâhil olmuştur. Dini ve milli değerlerinin ellerinden zorla alınmaya çalışılmasına karşılık Kazan Tatar halkı mücadelesini hiçbir zaman bırakmamıştır. Ayaz İshaki bu mücadelenin aydınlarından biridir. Kazan Tatar halkı için kaleme aldığı yazılarla halkını aydınlatmada öncü olmuştur. Ayaz İshaki’nin Tatar kadınlarına verdiği değeri açıklamakta yetkin olan eseri Züleyha piyesidir. Ayaz İshaki, Züleyha piyesinde kadın üzerinden verilen mücadeleleri ele almış, halkın kendi içinde yaşadığı kimlik karmaşalarını temsile dökmüştür. Tatar halkının ve kadınlarının bağlı bulunduğu değerlerden olan ve direnişinin en önemli sebeplerinden biri olan dinsel yaşama genişçe yer verilmiştir. Din ve milli kimlik algısının birbiriyle iç içe geçtiği süreçlerde yazar Tatar halkına yapılan din ve milli kimlik baskısını nesillerin üretilmesinde mihenk taşı görevi gören kadın üzerinden vermiş ve Ruslaştırma süreçlerini de bu şekilde yansıtmıştır. Piyes olarak ele alınmasından dolayı eser, tiyatro terimleriyle açıklanmıştır. Sanatsal açıdan tiyatroya Türk dünyası içerisinde Kazan-Tatar halkı da kıymet vermiş ve tiyatroya yönelim içerisinde olmuştur. Bu sebeple piyesin teorik olarak tiyatro kavramlarıyla ele alınması eserin sanatsal açıdan kalitesini de ortaya koyması bakımından önemlidir. Esere, tiyatral açıdan bakıldığında drama oluşu aşikâr niteliktedir. Buna göre eserde diyalog, özdeşleşme, arınma, çatışma, ritim, sergileme, düğüm ve çözüm başlıkları bulunmuş ve bu terimler açıklanmıştır. Çalışmanın amacı, eserdeki kadın ve din izleklerini ortaya koymak, eserin tiyatral özelliklerini kuramsal olarak incelemektir.
{"title":"AYAZ İSHAKİ’NİN “ZÜLEYHA” ADLI TİYATRO ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME","authors":"Kübra Şeyma Aydin","doi":"10.47089/iuad.1324305","DOIUrl":"https://doi.org/10.47089/iuad.1324305","url":null,"abstract":"Kazan Tatar halkı, Osmanlı Devleti’nden ayrıldıktan sonra Sovyet Rusya’nın asimilasyon politikalarına dâhil olmuştur. Dini ve milli değerlerinin ellerinden zorla alınmaya çalışılmasına karşılık Kazan Tatar halkı mücadelesini hiçbir zaman bırakmamıştır. Ayaz İshaki bu mücadelenin aydınlarından biridir. Kazan Tatar halkı için kaleme aldığı yazılarla halkını aydınlatmada öncü olmuştur. Ayaz İshaki’nin Tatar kadınlarına verdiği değeri açıklamakta yetkin olan eseri Züleyha piyesidir. Ayaz İshaki, Züleyha piyesinde kadın üzerinden verilen mücadeleleri ele almış, halkın kendi içinde yaşadığı kimlik karmaşalarını temsile dökmüştür. Tatar halkının ve kadınlarının bağlı bulunduğu değerlerden olan ve direnişinin en önemli sebeplerinden biri olan dinsel yaşama genişçe yer verilmiştir. Din ve milli kimlik algısının birbiriyle iç içe geçtiği süreçlerde yazar Tatar halkına yapılan din ve milli kimlik baskısını nesillerin üretilmesinde mihenk taşı görevi gören kadın üzerinden vermiş ve Ruslaştırma süreçlerini de bu şekilde yansıtmıştır. Piyes olarak ele alınmasından dolayı eser, tiyatro terimleriyle açıklanmıştır. Sanatsal açıdan tiyatroya Türk dünyası içerisinde Kazan-Tatar halkı da kıymet vermiş ve tiyatroya yönelim içerisinde olmuştur. Bu sebeple piyesin teorik olarak tiyatro kavramlarıyla ele alınması eserin sanatsal açıdan kalitesini de ortaya koyması bakımından önemlidir. Esere, tiyatral açıdan bakıldığında drama oluşu aşikâr niteliktedir. Buna göre eserde diyalog, özdeşleşme, arınma, çatışma, ritim, sergileme, düğüm ve çözüm başlıkları bulunmuş ve bu terimler açıklanmıştır. Çalışmanın amacı, eserdeki kadın ve din izleklerini ortaya koymak, eserin tiyatral özelliklerini kuramsal olarak incelemektir.","PeriodicalId":505616,"journal":{"name":"İdil Ural Araştırmaları Dergisi","volume":"443 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139160913","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：