Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.4467/25434942ws.20.004.15008
Leszek Molendowski
Strajk robotników w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku oprócz znacznego poparcia społecznego spotkał się z uznaniem, wsparciem oraz pomocą ze strony jedynej niezależnej od władz komunistycznych organizacji w PRL, Kościoła katolickiego. Wśród jego przedstawicieli nie zabrakło duchownych „zza klasztornej furty” – zakonników, których na terytorium diecezji gdańskiej nie brakowało. Gdańscy dominikanie, franciszkanie konwentualni, jezuici, pallotyni, reformaci, oblaci i wielu innych w różnym zakresie oraz stopniu zaangażowania włączyli się w działania na rzecz NSZZ „Solidarność”. Działania te dotyczyły związku zawodowego oraz rodzącego się przy Solidarności ruchu społecznego. Związek i ruch otrzymały wsparcie zakonników nie tylko poprzez opiekę duszpasterską, ale również przez organizowane na ich rzecz zbiórki pieniężne, współudział oraz organizację niezależnego życia artystycznego, pisarskiego, wydawniczego czy pomoc represjonowanym członkom Solidarności i ich rodzinom. Abstract Apart from considerable public support, the workers’ strike at the Lenin Gdańsk Shipyard in August 1980 received recognition and help from the only organization independent of the communist authorities in the Polish People’s Republic: the Catholic Church. Among its representatives there were some monastery clergymen – monks, of whom there were quite a few in the Gdańsk diocese. Dominican friars of Gdańsk, Conventual Franciscans, Jesuits, Pallottines, Reformists, Oblates and many others joined the activities of NSZZ (Independent Self-Governing Trade Union) “Solidarity” and were involved in one way or another. Their activities concentrated on the trade union and the social movement that was emerging around “Solidarity”. The union and the movement received the support of the monks not only through pastoral care, but also through fundraising, organization, and participation in independent artistic, writing and publishing life, as well as through the help given to the repressed members of “Solidarity” and their families.
{"title":"Strajk sierpniowy i Solidarność (1980–1981) widziane z gdańskich męskich domów zakonnych","authors":"Leszek Molendowski","doi":"10.4467/25434942ws.20.004.15008","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.20.004.15008","url":null,"abstract":"Strajk robotników w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku oprócz znacznego poparcia społecznego spotkał się z uznaniem, wsparciem oraz pomocą ze strony jedynej niezależnej od władz komunistycznych organizacji w PRL, Kościoła katolickiego. Wśród jego przedstawicieli nie zabrakło duchownych „zza klasztornej furty” – zakonników, których na terytorium diecezji gdańskiej nie brakowało. Gdańscy dominikanie, franciszkanie konwentualni, jezuici, pallotyni, reformaci, oblaci i wielu innych w różnym zakresie oraz stopniu zaangażowania włączyli się w działania na rzecz NSZZ „Solidarność”. Działania te dotyczyły związku zawodowego oraz rodzącego się przy Solidarności ruchu społecznego. Związek i ruch otrzymały wsparcie zakonników nie tylko poprzez opiekę duszpasterską, ale również przez organizowane na ich rzecz zbiórki pieniężne, współudział oraz organizację niezależnego życia artystycznego, pisarskiego, wydawniczego czy pomoc represjonowanym członkom Solidarności i ich rodzinom.\u0000\u0000Abstract\u0000\u0000Apart from considerable public support, the workers’ strike at the Lenin Gdańsk Shipyard in August 1980 received recognition and help from the only organization independent of the communist authorities in the Polish People’s Republic: the Catholic Church. Among its representatives there were some monastery clergymen – monks, of whom there were quite a few in the Gdańsk diocese. Dominican friars of Gdańsk, Conventual Franciscans, Jesuits, Pallottines, Reformists, Oblates and many others joined the activities of NSZZ (Independent Self-Governing Trade Union) “Solidarity” and were involved in one way or another. Their activities concentrated on the trade union and the social movement that was emerging around “Solidarity”. The union and the movement received the support of the monks not only through pastoral care, but also through fundraising, organization, and participation in independent artistic, writing and publishing life, as well as through the help given to the repressed members of “Solidarity” and their families.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"56 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116462184","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.4467/25434942ws.20.017.15021
H. Trepte
Literary debates on Central Europe often concern the problems of the democratic breakthrough in the former Eastern bloc. Central Europe is also a common cultural and literary heritage; however, it must be shown how literary visions resonated in specific discussions and literary works in various countries before and after the democratic transformation of 1989/1990. Revolutionary events in Poland resulted in the “Autumn of Nations”, and the expectations of readers and critics for a suitable novel about the breakthrough and transformation process were high.
{"title":"In search of an adequate novel on the democratic changes of 1989/1990. A paradigmatic approach","authors":"H. Trepte","doi":"10.4467/25434942ws.20.017.15021","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.20.017.15021","url":null,"abstract":"Literary debates on Central Europe often concern the problems of the democratic breakthrough in the former Eastern bloc. Central Europe is also a common cultural and literary heritage; however, it must be shown how literary visions resonated in specific discussions and literary works in various countries before and after the democratic transformation of 1989/1990. Revolutionary events in Poland resulted in the “Autumn of Nations”, and the expectations of readers and critics for a suitable novel about the breakthrough and transformation process were high.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115715687","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.4467/10.4467/25434942ws.20.011.15015
Jan Olaszek
W artykule zaprezentowana została droga życiowa dziennikarza Jerzego Zieleńskiego. Omówione zostały jego wojenne losy, postawa powojenna, relacje z komunistyczną policją polityczną, kariera dziennikarska i działalność opozycyjna. Artykuł wpisuje się debatę historiograficzną o ewolucji postaw wobec systemu komunistycznego inteligencji w czasach PRL. The article presents the life path of the journalist Jerzy Zieleński: his wartime experiences, post-war attitudes, relations with the communist political police, journalistic career and opposition activities. The article is a part of the historiographic debate on the evolution of attitudes of intelligentsia towards the communist system in the times of the Polish People’s Republic.
{"title":"Powstaniec, dziennikarz, opozycjonista. Szkic o Jerzym Zieleńskim","authors":"Jan Olaszek","doi":"10.4467/10.4467/25434942ws.20.011.15015","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/10.4467/25434942ws.20.011.15015","url":null,"abstract":"W artykule zaprezentowana została droga życiowa dziennikarza Jerzego Zieleńskiego. Omówione zostały jego wojenne losy, postawa powojenna, relacje z komunistyczną policją polityczną, kariera dziennikarska i działalność opozycyjna. Artykuł wpisuje się debatę historiograficzną o ewolucji postaw wobec systemu komunistycznego inteligencji w czasach PRL.\u0000\u0000The article presents the life path of the journalist Jerzy Zieleński: his wartime experiences, post-war attitudes, relations with the communist political police, journalistic career and opposition activities. The article is a part of the historiographic debate on the evolution of attitudes of intelligentsia towards the communist system in the times of the Polish People’s Republic.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"41 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127637637","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.4467/25434942ws.20.012.15016
P. Brzeziński
Artykuł opisuje podziemną działalność wydawniczą grupy osób skupionych wokół Joanny i Andrzeja Gwiazdów w latach osiemdziesiątych XX wieku oraz historię tworzonych przez nich pism „Skorpion” i „Poza Układem”. Autor opisuje genezę i funkcjonowanie obu pism, analizuje ich linię programową i przybliża treść wybranych artykułów. Tekst oparty jest na archiwalnych egzemplarzach pism i na relacjach osób zaangażowanych w ich powstawanie. To pierwsze opracowanie historyczne na ten temat, a także przyczynek do – przygotowywanej przez Piotra Brzezińskiego – biografii politycznej Joanny i Andrzeja Gwiazdów. The article describes the underground publishing activities of an informal group gathered around Joanna and Andrzej Gwiazda in the 1980s and the history of the magazines they created: “Skorpion” and “Poza Układem” (“Outside the System”). The author describes the genesis and functioning of both magazines, analyses their programme and introduces the content of selected articles. The text is based on archival copies of the periodicals and on the accounts of people involved in the creation of them. This is the first historical study on the subject, as well as a contribution to the political biography of Joanna and Andrzej Gwiazda prepared by Piotr Brzeziński.
{"title":"„Skorpion” i „Poza Układem”. Przyczynek do historii trójmiejskiego podziemia wydawniczego w latach osiemdziesiątych XX wieku","authors":"P. Brzeziński","doi":"10.4467/25434942ws.20.012.15016","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.20.012.15016","url":null,"abstract":"Artykuł opisuje podziemną działalność wydawniczą grupy osób skupionych wokół Joanny i Andrzeja Gwiazdów w latach osiemdziesiątych XX wieku oraz historię tworzonych przez nich pism „Skorpion” i „Poza Układem”. Autor opisuje genezę i funkcjonowanie obu pism, analizuje ich linię programową i przybliża treść wybranych artykułów. Tekst oparty jest na archiwalnych egzemplarzach pism i na relacjach osób zaangażowanych w ich powstawanie. To pierwsze opracowanie historyczne na ten temat, a także przyczynek do – przygotowywanej przez Piotra Brzezińskiego – biografii politycznej Joanny i Andrzeja Gwiazdów.\u0000\u0000The article describes the underground publishing activities of an informal group gathered around Joanna and Andrzej Gwiazda in the 1980s and the history of the magazines they created: “Skorpion” and “Poza Układem” (“Outside the System”). The author describes the genesis and functioning of both magazines, analyses their programme and introduces the content of selected articles. The text is based on archival copies of the periodicals and on the accounts of people involved in the creation of them. This is the first historical study on the subject, as well as a contribution to the political biography of Joanna and Andrzej Gwiazda prepared by Piotr Brzeziński.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"422 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122723951","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.4467/25434942ws.20.003.15007
M. Siedziako
Porozumienia sierpniowe często bywają utożsamiane z tylko jednym dokumentem – porozumieniem podpisanym 31 sierpnia 1980 roku między Komisją Rządową wicepremiera Mieczysława Jagielskiego a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym na czele z Lechem Wałęsą w Gdańsku. Tymczasem dzień wcześniej analogiczne porozumienie z przedstawicielami władz podpisał kierowany przez Mariana Jurczyka MKS w Szczecinie. Stało się tak mimo podjętych uprzednio między oboma strajkującymi ośrodkami ustaleń o wspólnym, solidarnym strajkowaniu. Było to następstwem zarówno określonego splotu okoliczności w finałowych godzinach strajku w stolicy Pomorza Zachodniego, jak również relacji strajkujących gdańszczan i szczecinian w szerszym ujęciu. Porozumienie szczecińskie miało też znaczące konsekwencje. W szkicu podjęto drobiazgową analizę nakreślonych powyżej zagadnień. Abstract The August Agreements are often identified with one very specific document – the agreement signed on 31 August 1980 in Gdańsk between the Government Commission of the Deputy Prime Minister Mieczysław Jagielski and the Inter-Enterprise Strike Committee (MKS) headed by Lech Wałęsa. One day before, an analogous agreement with representatives of the authorities was signed by MKS led by Marian Jurczyk in Szczecin. This happened despite the arrangements, previously made between the two striking centers, on joint and solidary strike. It was the result of both specific circumstances in the final hours of the strike in the capital of Western Pomerania, and of the accounts of the striking residents of Gdańsk and Szczecin in a broader approach. The Szczecin Agreement also had significant consequences. This paper presents a detailed analysis of the problems outlined above.
{"title":"Porozumienia sierpniowe. Dlaczego „Szczecin podpisał pierwszy” i jakie to miało znaczenie?","authors":"M. Siedziako","doi":"10.4467/25434942ws.20.003.15007","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/25434942ws.20.003.15007","url":null,"abstract":"Porozumienia sierpniowe często bywają utożsamiane z tylko jednym dokumentem – porozumieniem podpisanym 31 sierpnia 1980 roku między Komisją Rządową wicepremiera Mieczysława Jagielskiego a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym na czele z Lechem Wałęsą w Gdańsku. Tymczasem dzień wcześniej analogiczne porozumienie z przedstawicielami władz podpisał kierowany przez Mariana Jurczyka MKS w Szczecinie. Stało się tak mimo podjętych uprzednio między oboma strajkującymi ośrodkami ustaleń o wspólnym, solidarnym strajkowaniu. Było to następstwem zarówno określonego splotu okoliczności w finałowych godzinach strajku w stolicy Pomorza Zachodniego, jak również relacji strajkujących gdańszczan i szczecinian w szerszym ujęciu. Porozumienie szczecińskie miało też znaczące konsekwencje. W szkicu podjęto drobiazgową analizę nakreślonych powyżej zagadnień.\u0000\u0000Abstract\u0000\u0000The August Agreements are often identified with one very specific document – the agreement signed on 31 August 1980 in Gdańsk between the Government Commission of the Deputy Prime Minister Mieczysław Jagielski and the Inter-Enterprise Strike Committee (MKS) headed by Lech Wałęsa. One day before, an analogous agreement with representatives of the authorities was signed by MKS led by Marian Jurczyk in Szczecin. This happened despite the arrangements, previously made between the two striking centers, on joint and solidary strike. It was the result of both specific circumstances in the final hours of the strike in the capital of Western Pomerania, and of the accounts of the striking residents of Gdańsk and Szczecin in a broader approach. The Szczecin Agreement also had significant consequences. This paper presents a detailed analysis of the problems outlined above.","PeriodicalId":158398,"journal":{"name":"Wolność i Solidarność","volume":"60 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126694300","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：