Pub Date : 2022-08-17DOI: 10.36719/2707-1146/23/32-36
Aytəkin Ramiz qızı Hüseynova
Məhsuldar şəkər çuğundurunu yetişdirmək üçün ilkin tədbirlərin yerinə yetirilməsində başlıca səbəblər nələrdən ibarətdir və hansı tədbirlər həyata keçirilməlidir? Torpağın düzgün becərilməsi üçün ən əsas onun su-fiziki xassələri və kimyəvi tərkibi öyrənilməlidir. Bunları bilməklə yanaşı, həmçinin şəkər çuğunduru bitkisi üçün vacib amillər də öyrənilməlidir. Bu bitki torpaqdan nələri mənimsəməlidir ki, məhsuldarlığı yüksək olsun. Məhsuldarlığı artırmaq birbaşa torpağın yüksək səviyyədə becərilməsindən asılıdır. Şəkər çuğunduru bitkisi üçün münbit torpağın hazırlanması birbaşa məqalədə qeyd olunan torpaq və iqlim amillərindən, torpağın becərilmə metodlarından və s. asılıdır. Açar sözlər: şəkər çuğunduru, aqrotexnologiya, mübarizə, məhsuldarlıq, xəstəlik, zərərverici, alaq otları Aytekin Ramiz Huseynova Effective soil cultivation is the basis of productive sugar beet cultivation Abstract What are the main reasons for the implementation of the initial measures to grow productive sugar beet and what measures should be implemented. For the proper cultivation of the soil, it is necessary to study its water physical properties and its chemical composition. In addition to knowing these, important factors for the sugar beet plant should be studied. What does this plant absorb from the soil so that its productivity is high. Increasing the productivity directly depends on the high cultivation of the soil. The preparation of fertile soil for the sugar beet plant directly depends on the soil and climate factors mentioned in the article, soil cultivation methods, etc. it depends. Keywords: sugar beet, agrotechnology, struggle, productivitiy, diseases, pests, weeds
{"title":"Effective soil cultivation is the basis of productive sugar beet cultivation","authors":"Aytəkin Ramiz qızı Hüseynova","doi":"10.36719/2707-1146/23/32-36","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/23/32-36","url":null,"abstract":"Məhsuldar şəkər çuğundurunu yetişdirmək üçün ilkin tədbirlərin yerinə yetirilməsində başlıca səbəblər nələrdən ibarətdir və hansı tədbirlər həyata keçirilməlidir? Torpağın düzgün becərilməsi üçün ən əsas onun su-fiziki xassələri və kimyəvi tərkibi öyrənilməlidir. Bunları bilməklə yanaşı, həmçinin şəkər çuğunduru bitkisi üçün vacib amillər də öyrənilməlidir. Bu bitki torpaqdan nələri mənimsəməlidir ki, məhsuldarlığı yüksək olsun. Məhsuldarlığı artırmaq birbaşa torpağın yüksək səviyyədə becərilməsindən asılıdır. Şəkər çuğunduru bitkisi üçün münbit torpağın hazırlanması birbaşa məqalədə qeyd olunan torpaq və iqlim amillərindən, torpağın becərilmə metodlarından və s. asılıdır. Açar sözlər: şəkər çuğunduru, aqrotexnologiya, mübarizə, məhsuldarlıq, xəstəlik, zərərverici, alaq otları Aytekin Ramiz Huseynova Effective soil cultivation is the basis of productive sugar beet cultivation Abstract What are the main reasons for the implementation of the initial measures to grow productive sugar beet and what measures should be implemented. For the proper cultivation of the soil, it is necessary to study its water physical properties and its chemical composition. In addition to knowing these, important factors for the sugar beet plant should be studied. What does this plant absorb from the soil so that its productivity is high. Increasing the productivity directly depends on the high cultivation of the soil. The preparation of fertile soil for the sugar beet plant directly depends on the soil and climate factors mentioned in the article, soil cultivation methods, etc. it depends. Keywords: sugar beet, agrotechnology, struggle, productivitiy, diseases, pests, weeds","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"14 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"86237992","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/45-49
Səfa Rza qızı Musayeva, Rasimə Rasim qızı Hüseynova
2015-ci ildən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Cənab İ.H.Əliyevin ipəkçiliyə aid təsdiq etdiyi qərar və sərəncamlar sahənin böhran vəziyyətindən cıxarılmasına, bərpasına və inkişafa başlamasına səbəb oldu. Azərbaycan Respublikasında ipəkçiliyin inkişafı üçün 8 illik Dövlət Proqramı qəbul edildi və bu proqramın Tədbirlər Planında milli ipəkçiliyin əvvəlki şöhrətini özünə qaytarmaq üçün milli istehsalın başlanmasına start verildi. İndi respublika ipəkçiliyi qarşısında çox mühüm vəzifələr durur. Milli istehsala başlamaq üçün ilkin olaraq sahənin seleksiya-damazlıq işləri yenidən qurulmalı, yeni yüksək məhsuldar cins və hibridlər yaradılmalı və ölkə üçün rayonlaşdırılmalıdır. Sənaye yemləmələri üçün yalnız erkək fərdlərin seçilməsi daha sərfəlidir. Bunun üçün qrena dövründə cinsiyyətinə görə bölünən cinslərdən istifadə etməklə bu istiqamətdə seleksiya işi aparıb, yerli şəraitə uyğun yeni cinslərin yaradılması respublika ipəkçilərinin (yəni bizim) ən mühüm vəzifələrimizdən biridir. Açar sözlər: ipək, cins, yem, toxum, damazlıq, ipəkqurdu, dişi, erkək Safa Rza Musayeva Rasima Rasim Huseynova Study of main biological indicators of silkworm depending on sexual characteristics Abstract The decisions and orders on sericulture that approved by The President of Azerbaijan Republic I.H.Aliyev since 2015 made the recovering and prosperity of the field. It was approved 8 year State Programme for the development of sericulture in Azerbaijan Republic and this triggered the starting of national product in this program. There are many important duties of national sericulure now. It must be rebuilt selection-breeding of the field in order to begin national production, created high profitable breeds and hybrids, and these must be dsitributed for the country. Conducted researches approve great benefits of passing industrial agriculture on males. At the same time, this requires the development of methodological foundations for breeding work with silkworms for such rearing, as well as the breeding of new breeds marked at the grena stage in all sericulture zones of the country Keywords: silkworm, breed, feed, grena, breeder, female, male
{"title":"Study of main biological indicators of silkworm depending on sexual characteristics","authors":"Səfa Rza qızı Musayeva, Rasimə Rasim qızı Hüseynova","doi":"10.36719/2707-1146/22/45-49","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/45-49","url":null,"abstract":"2015-ci ildən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Cənab İ.H.Əliyevin ipəkçiliyə aid təsdiq etdiyi qərar və sərəncamlar sahənin böhran vəziyyətindən cıxarılmasına, bərpasına və inkişafa başlamasına səbəb oldu. Azərbaycan Respublikasında ipəkçiliyin inkişafı üçün 8 illik Dövlət Proqramı qəbul edildi və bu proqramın Tədbirlər Planında milli ipəkçiliyin əvvəlki şöhrətini özünə qaytarmaq üçün milli istehsalın başlanmasına start verildi. İndi respublika ipəkçiliyi qarşısında çox mühüm vəzifələr durur. Milli istehsala başlamaq üçün ilkin olaraq sahənin seleksiya-damazlıq işləri yenidən qurulmalı, yeni yüksək məhsuldar cins və hibridlər yaradılmalı və ölkə üçün rayonlaşdırılmalıdır. Sənaye yemləmələri üçün yalnız erkək fərdlərin seçilməsi daha sərfəlidir. Bunun üçün qrena dövründə cinsiyyətinə görə bölünən cinslərdən istifadə etməklə bu istiqamətdə seleksiya işi aparıb, yerli şəraitə uyğun yeni cinslərin yaradılması respublika ipəkçilərinin (yəni bizim) ən mühüm vəzifələrimizdən biridir. Açar sözlər: ipək, cins, yem, toxum, damazlıq, ipəkqurdu, dişi, erkək Safa Rza Musayeva Rasima Rasim Huseynova Study of main biological indicators of silkworm depending on sexual characteristics Abstract The decisions and orders on sericulture that approved by The President of Azerbaijan Republic I.H.Aliyev since 2015 made the recovering and prosperity of the field. It was approved 8 year State Programme for the development of sericulture in Azerbaijan Republic and this triggered the starting of national product in this program. There are many important duties of national sericulure now. It must be rebuilt selection-breeding of the field in order to begin national production, created high profitable breeds and hybrids, and these must be dsitributed for the country. Conducted researches approve great benefits of passing industrial agriculture on males. At the same time, this requires the development of methodological foundations for breeding work with silkworms for such rearing, as well as the breeding of new breeds marked at the grena stage in all sericulture zones of the country Keywords: silkworm, breed, feed, grena, breeder, female, male","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85113088","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/6-11
Galandar Khanlar Aliyev
Lateral canals are particularly challenging to clean and disinfect. The aim of this study was to compare the removal efficacy of a dual-species biofilm from a lateral canal model by different ultrasonic irrigant activation protocols in vitro. Aim is quantify biofilm removal from a simulated isthmus and a lateral canal in an artificial root canal system during syringe irrigation with NaOCl at different concentrations and delivered at various flow rates b. to examine whether biofilm removal is further improved by a final high‐flow‐rate rinse with an inert irrigant following irrigation with NaOCl. Keywords: biofilm, lateral canal, optical coherence tomography, ultrasonic irrigant activation, in vitro Qələndər Xanlar oğlu Əliyev İkili növlü biofilmin süni laterial kanallardan çıxarılması Xülasə Yan kanalları təmizləmək və dezinfeksiya etmək xüsusilə çətindir. Bu tədqiqatın məqsədi iki növlü biofilmin müxtəlif ultrasəs irriqant aktivləşdirmə protokolları ilə laterial kanal modelindən çıxarılmasının effektivliyini in vitro şəraitində müqayisə etməkdir. Məqsəd müxtəlif konsentrasiyalarda və müxtəlif axın sürətlərində NaOCl ilə şprislə yuma zamanı laterial kök kanalı sistemində simulyasiya edilmiş yan kanaldan biofilmin çıxarılmasının kəmiyyətini müəyyən etməkdir. NaOCl ilə yuduqdan sonra inert irriqantla son yüksək axınlı yaxalama ilə biofilmin çıxarılmasının daha da yaxşılaşdırılıb-yaxşılaşmadığını yoxlamaq. Açar sözlər: biofilm, laterial kanal, optik tomoqrafiya, ultrasəs irriqant aktivləşdirmə, in vitro
{"title":"İkili növlü biofilmin süni laterial kanallardan çıxarılması","authors":"Galandar Khanlar Aliyev","doi":"10.36719/2707-1146/22/6-11","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/6-11","url":null,"abstract":"Lateral canals are particularly challenging to clean and disinfect. The aim of this study was to compare the removal efficacy of a dual-species biofilm from a lateral canal model by different ultrasonic irrigant activation protocols in vitro. Aim is quantify biofilm removal from a simulated isthmus and a lateral canal in an artificial root canal system during syringe irrigation with NaOCl at different concentrations and delivered at various flow rates b. to examine whether biofilm removal is further improved by a final high‐flow‐rate rinse with an inert irrigant following irrigation with NaOCl. Keywords: biofilm, lateral canal, optical coherence tomography, ultrasonic irrigant activation, in vitro Qələndər Xanlar oğlu Əliyev İkili növlü biofilmin süni laterial kanallardan çıxarılması Xülasə Yan kanalları təmizləmək və dezinfeksiya etmək xüsusilə çətindir. Bu tədqiqatın məqsədi iki növlü biofilmin müxtəlif ultrasəs irriqant aktivləşdirmə protokolları ilə laterial kanal modelindən çıxarılmasının effektivliyini in vitro şəraitində müqayisə etməkdir. Məqsəd müxtəlif konsentrasiyalarda və müxtəlif axın sürətlərində NaOCl ilə şprislə yuma zamanı laterial kök kanalı sistemində simulyasiya edilmiş yan kanaldan biofilmin çıxarılmasının kəmiyyətini müəyyən etməkdir. NaOCl ilə yuduqdan sonra inert irriqantla son yüksək axınlı yaxalama ilə biofilmin çıxarılmasının daha da yaxşılaşdırılıb-yaxşılaşmadığını yoxlamaq. Açar sözlər: biofilm, laterial kanal, optik tomoqrafiya, ultrasəs irriqant aktivləşdirmə, in vitro","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"55 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"86027283","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/63-68
Məhbubə Ədil qızı Qulubəyova, Günel Sərdar qızı Əmiri, Nərgiz Şakir qızı Qurbanova, Aytən Bilal qızı Nağıyeva, Sinan İlgiz oğlu Vəlizadə
Tədqiqat işinin məqsədi Gəncə-Qazax zonasında yetişdirilən qaramalın düzgün yemləndirilmə texnologiyasını öyrənməkdir. Tədqiqat işi Samux rayonunda yerləşən “Suliddinoğlu” kəndli fermer təsərrüfatında, ADAU-nun “Zoomühəndislik fakültəsinin” “Kənd təsərrüfatı heyvanların yetişdirilməsi və yemləndirilməsi” kafedrasının laboratoriyasında aparılmışdır. Heyvandarlıqda istifadə olunan bütün yemləri xüsusiyyətlərinə, kimyəvi tərkibinə, həzm olunmasına və hazırlanma üsullarına görə bitki və heyvan mənşəli yemlərə ayırmaq qəbul olunmuşdur. Apardığımız tədqiqat işlərindən aydın oldu ki, ferma işçiləri yem istehsalının artırılması ilə yanaşı, heyvanlara veriləcək yemlərin əvvəlcədən hazırlanmasına xüsusi fikir verməlidirlər. Bu məqsədlə fermada yem hazırlayan mətbəx təşkil edilməlidir. Burada yemlərin yuyulması, doğranması, qarışdırılması, mətbəxdən pəyələrə daşınması və s. mexanikləşdirilməlidir. Qaramalın yem payında proteinin çatışmaması həm məhsuldarlığın azalmasına, həm də yemlərin səmərəsiz istifadə edilməsinə səbəb olur. Normaya əsasən yem payının hər yem vahidinə ən azı 100 qr həzmə gedən protein olmalıdır. Qarışıq və mikrobioloji sənayesinin yemləri, vitaminlər, habelə mineral əlavələri xüsusi qruplara aid edilir. Yem bitkilərinin əhəmiyyəti onların qidalılığından, yeyilməsindən və həzm olunmasından asılı olaraq təyin edilir. Kökəltmə dövründə istifadə olunan yemin və qalıqların gündəlik hesabatı aparılır və heyvanların çəkisi ayda bir dəfə yoxlanılmalıdır. Açar sözlər: qaramal, sağmal inək, damazlıq buğa, yem norması, qarğıdalı, çuğundur, boranı, süd, diri çəki Mahbuba Adil Gulubayova Gunel Sardar Emiri Nargiz Shakir Gurbanova Aytan Bilal Naghiyeva Sinan Ilgiz Velizadeh The right feeding technology of cattle breeding in Ganja-Gazakh zones Abstract The aim of investigation work is learning of the right feeding technology of cattle breeding in Ganja-Gazakh zones. The investigation work was held in peasant household of “Suliddinoglu” situating in Samukh region and in Azerbaijan State Agrarian University's “Zoo engineering” faculty’s laboratory. It was adopted the foods which are used in cattle-breeding separate into two parts as plant and animal origin as their some features like chemical, digested and prepared form. During our investigation work it turned out that the farmers must be very attentive to the foods which are given before. For this aim it must be organized the food prepared kitchen in the farm. There must be mechanized the washing, cutting, mixing and carrying of foods to the cattle-shed. The less of protein in the food cattle caused the diminished of productivity and using of the food irrational form. Due to the norm of food it must be 100 gr digested protein in every food measure. Mixing and microbiological foods, vitamins as well as mineral additions are separated into special groups. The significance of food plants prescribed due to their nutrition, eating and digested. During the fatting process it must be calculated the daily usage
{"title":"The right feeding technology of cattle breeding in Ganja-Gazakh zones","authors":"Məhbubə Ədil qızı Qulubəyova, Günel Sərdar qızı Əmiri, Nərgiz Şakir qızı Qurbanova, Aytən Bilal qızı Nağıyeva, Sinan İlgiz oğlu Vəlizadə","doi":"10.36719/2707-1146/22/63-68","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/63-68","url":null,"abstract":"Tədqiqat işinin məqsədi Gəncə-Qazax zonasında yetişdirilən qaramalın düzgün yemləndirilmə texnologiyasını öyrənməkdir. Tədqiqat işi Samux rayonunda yerləşən “Suliddinoğlu” kəndli fermer təsərrüfatında, ADAU-nun “Zoomühəndislik fakültəsinin” “Kənd təsərrüfatı heyvanların yetişdirilməsi və yemləndirilməsi” kafedrasının laboratoriyasında aparılmışdır. Heyvandarlıqda istifadə olunan bütün yemləri xüsusiyyətlərinə, kimyəvi tərkibinə, həzm olunmasına və hazırlanma üsullarına görə bitki və heyvan mənşəli yemlərə ayırmaq qəbul olunmuşdur. Apardığımız tədqiqat işlərindən aydın oldu ki, ferma işçiləri yem istehsalının artırılması ilə yanaşı, heyvanlara veriləcək yemlərin əvvəlcədən hazırlanmasına xüsusi fikir verməlidirlər. Bu məqsədlə fermada yem hazırlayan mətbəx təşkil edilməlidir. Burada yemlərin yuyulması, doğranması, qarışdırılması, mətbəxdən pəyələrə daşınması və s. mexanikləşdirilməlidir. Qaramalın yem payında proteinin çatışmaması həm məhsuldarlığın azalmasına, həm də yemlərin səmərəsiz istifadə edilməsinə səbəb olur. Normaya əsasən yem payının hər yem vahidinə ən azı 100 qr həzmə gedən protein olmalıdır. Qarışıq və mikrobioloji sənayesinin yemləri, vitaminlər, habelə mineral əlavələri xüsusi qruplara aid edilir. Yem bitkilərinin əhəmiyyəti onların qidalılığından, yeyilməsindən və həzm olunmasından asılı olaraq təyin edilir. Kökəltmə dövründə istifadə olunan yemin və qalıqların gündəlik hesabatı aparılır və heyvanların çəkisi ayda bir dəfə yoxlanılmalıdır. Açar sözlər: qaramal, sağmal inək, damazlıq buğa, yem norması, qarğıdalı, çuğundur, boranı, süd, diri çəki Mahbuba Adil Gulubayova Gunel Sardar Emiri Nargiz Shakir Gurbanova Aytan Bilal Naghiyeva Sinan Ilgiz Velizadeh The right feeding technology of cattle breeding in Ganja-Gazakh zones Abstract The aim of investigation work is learning of the right feeding technology of cattle breeding in Ganja-Gazakh zones. The investigation work was held in peasant household of “Suliddinoglu” situating in Samukh region and in Azerbaijan State Agrarian University's “Zoo engineering” faculty’s laboratory. It was adopted the foods which are used in cattle-breeding separate into two parts as plant and animal origin as their some features like chemical, digested and prepared form. During our investigation work it turned out that the farmers must be very attentive to the foods which are given before. For this aim it must be organized the food prepared kitchen in the farm. There must be mechanized the washing, cutting, mixing and carrying of foods to the cattle-shed. The less of protein in the food cattle caused the diminished of productivity and using of the food irrational form. Due to the norm of food it must be 100 gr digested protein in every food measure. Mixing and microbiological foods, vitamins as well as mineral additions are separated into special groups. The significance of food plants prescribed due to their nutrition, eating and digested. During the fatting process it must be calculated the daily usage","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"56 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84693083","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/19-26
Galandar Khanlar Aliyev
We aimed to compare the antimicrobial efficacy of chlorhexidine (CHX) and sodium hypochlorite (NaOCl), 2 irrigants routinely used in root canal therapy of permanent teeth. Bacteria have a fundamental role in the pathogenesis of pulp periapical diseases. However, elimination of bacteria from an infected canal is a difficult process that requires the use of various instrumentation techniques, irrigants, and intracanal medications. Remnant pulp can serve as a nutrient source for remaining bacteria Keywords: chlorhexidine, endodontic treatment, meta-analysis, root canal irrigant, root canal disinfection, sodium hypochlorite Qələndər Xanlar oğlu Əliyev Xlorheksidin və natrium hipoxloridin antimikrobiyal effektivliyi və kök kanallarının dezinfeksiyası Xülasə Daimi dişlərin kanal müalicəsində müntəzəm olaraq istifadə edilən 2 irriqant olan xlorheksidin (CHX) və natrium hipoxloritin (NaOCl) antimikrobiyal effektivliyini müqayisə etmək məqsədi daşıdıq. Bakteriyalar pulpa periapikal xəstəliklərin patogenezində əsas rol oynayır. Bununla belə, infeksiyalaşmış kanaldan bakteriyaların aradan qaldırılması müxtəlif cihaz üsullarının istifadəsini tələb edən çətin bir prosesdir. Qalıq pulpa bakteriyalar üçün qida mənbəyi kimi xidmət edə bilər. Kanalda qalan toxumalar da ola bilər irriqantların antibakterial təsirini məhdudlaşdırmaq irriqantlar və intrakanal dərmanlar. Açar sözlər: xlorheksidin, endodontik müalicə, meta-analiz, kök kanalının irriqantı, kök kanalının dezinfeksiyası, natrium hipoxlorit
{"title":"Xlorheksidin və natrium hipoxloridin antimikrobiyal effektivliyi və kök kanallarının dezinfeksiyası","authors":"Galandar Khanlar Aliyev","doi":"10.36719/2707-1146/22/19-26","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/19-26","url":null,"abstract":"We aimed to compare the antimicrobial efficacy of chlorhexidine (CHX) and sodium hypochlorite (NaOCl), 2 irrigants routinely used in root canal therapy of permanent teeth. Bacteria have a fundamental role in the pathogenesis of pulp periapical diseases. However, elimination of bacteria from an infected canal is a difficult process that requires the use of various instrumentation techniques, irrigants, and intracanal medications. Remnant pulp can serve as a nutrient source for remaining bacteria Keywords: chlorhexidine, endodontic treatment, meta-analysis, root canal irrigant, root canal disinfection, sodium hypochlorite Qələndər Xanlar oğlu Əliyev Xlorheksidin və natrium hipoxloridin antimikrobiyal effektivliyi və kök kanallarının dezinfeksiyası Xülasə Daimi dişlərin kanal müalicəsində müntəzəm olaraq istifadə edilən 2 irriqant olan xlorheksidin (CHX) və natrium hipoxloritin (NaOCl) antimikrobiyal effektivliyini müqayisə etmək məqsədi daşıdıq. Bakteriyalar pulpa periapikal xəstəliklərin patogenezində əsas rol oynayır. Bununla belə, infeksiyalaşmış kanaldan bakteriyaların aradan qaldırılması müxtəlif cihaz üsullarının istifadəsini tələb edən çətin bir prosesdir. Qalıq pulpa bakteriyalar üçün qida mənbəyi kimi xidmət edə bilər. Kanalda qalan toxumalar da ola bilər irriqantların antibakterial təsirini məhdudlaşdırmaq irriqantlar və intrakanal dərmanlar. Açar sözlər: xlorheksidin, endodontik müalicə, meta-analiz, kök kanalının irriqantı, kök kanalının dezinfeksiyası, natrium hipoxlorit","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"os-24 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87207025","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/12-18
Südabə Nəsrəddin qızı İsgəndərova
Təhsil müəssisələrində sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların pedaqoji diaqnostikası onların koqnitiv; sosial-kommunikativ; nitq; bədii və estetik; fiziki, sağlamlıq və təhlükəsizlik istiqamətində inkişaf və təlim nəticələri sahələrində aparılır. Bilik, bacarıq və vərdişlər baxımından təlim nəticələri məktəbəqədər təhsilin kurikulumunda və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün məktəbəqədər təhsil müəssisələri üçün standartlarda verilir. Məqalədə müəllif Kiçik Yaşlı Uşaqların Təhsili üzrə Milli Assosiasiya tərəfindən 2-6 yaş arasında tipik inkişaf etmiş uşaqlar üçün hər yaş mərhələsinə uyğun olan qiymətləndirmə şkalası nümunəsi vermişdir. Həmçinin məqalədə məktəbəqədər təhsil proqramına və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin standartlarına və 2 yaşdan 6 yaşa qədər uşaqlarda əqli vərdişlərin inkişafı bacarıqlarına uyğun olaraq idrak və əqli inkişafın müqayisəsi göstərilir. Müəllif Türkiyə Milli Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş, ilkin diaqnostika bacarıqlarının qiymətləndirilməsi, xüsusi təhsil və reabilitasiya müəssisələrində təlimə cəlb olunduqdan sonra istifadə olunan modullar sistemini təklif edir. Açar sözlər: sağlamlıq imkanları məhdud olan uşaqlar, pedaqoji diaqnostika, meyarlar, modullar sistemi, reabilitasiya müəssisələri Sudaba Nasraddin Isgandarova The main criteria of pedagogical diagnostics of children with disabilities Abstract Pedagogical diagnostics of children with disabilities is carried out in educational institutions in the direction of their mental, social and communicative, speech, artistic and aesthetic, physical development, health and safety in the areas of development and learning outcomes. The results of training on the level of knowledge, skills and abilities are given in the preschool curriculum and standards for preschool educational institutions of children with disabilities. The author in the article will give an example of a rating scale corresponding to each age stage for typical children with underdevelopment aged 2 to 6 years, conducted by the National Association for Early Childhood Education. In the article, the author points out a comparison of cognitive and mental development according to the preschool educational program and according to the standards of preschool educational institutions for children with disabilities and skills for the development of mental habits in children aged 2 to 6 years. The author offers a system of modules, approved by the National Ministry of Education of Turkey, used to assess the skills of primary diagnosis and after involvement in training in special educational and rehabilitation institutions. Keywords: children with disabilities, pedagogical diagnosis, criteria, system of modules, rehabilitation institutions
{"title":"The main criteria of pedagogical diagnostics of children with disabilities","authors":"Südabə Nəsrəddin qızı İsgəndərova","doi":"10.36719/2707-1146/22/12-18","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/12-18","url":null,"abstract":"Təhsil müəssisələrində sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların pedaqoji diaqnostikası onların koqnitiv; sosial-kommunikativ; nitq; bədii və estetik; fiziki, sağlamlıq və təhlükəsizlik istiqamətində inkişaf və təlim nəticələri sahələrində aparılır. Bilik, bacarıq və vərdişlər baxımından təlim nəticələri məktəbəqədər təhsilin kurikulumunda və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün məktəbəqədər təhsil müəssisələri üçün standartlarda verilir. Məqalədə müəllif Kiçik Yaşlı Uşaqların Təhsili üzrə Milli Assosiasiya tərəfindən 2-6 yaş arasında tipik inkişaf etmiş uşaqlar üçün hər yaş mərhələsinə uyğun olan qiymətləndirmə şkalası nümunəsi vermişdir. Həmçinin məqalədə məktəbəqədər təhsil proqramına və sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin standartlarına və 2 yaşdan 6 yaşa qədər uşaqlarda əqli vərdişlərin inkişafı bacarıqlarına uyğun olaraq idrak və əqli inkişafın müqayisəsi göstərilir. Müəllif Türkiyə Milli Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmiş, ilkin diaqnostika bacarıqlarının qiymətləndirilməsi, xüsusi təhsil və reabilitasiya müəssisələrində təlimə cəlb olunduqdan sonra istifadə olunan modullar sistemini təklif edir. Açar sözlər: sağlamlıq imkanları məhdud olan uşaqlar, pedaqoji diaqnostika, meyarlar, modullar sistemi, reabilitasiya müəssisələri Sudaba Nasraddin Isgandarova The main criteria of pedagogical diagnostics of children with disabilities Abstract Pedagogical diagnostics of children with disabilities is carried out in educational institutions in the direction of their mental, social and communicative, speech, artistic and aesthetic, physical development, health and safety in the areas of development and learning outcomes. The results of training on the level of knowledge, skills and abilities are given in the preschool curriculum and standards for preschool educational institutions of children with disabilities. The author in the article will give an example of a rating scale corresponding to each age stage for typical children with underdevelopment aged 2 to 6 years, conducted by the National Association for Early Childhood Education. In the article, the author points out a comparison of cognitive and mental development according to the preschool educational program and according to the standards of preschool educational institutions for children with disabilities and skills for the development of mental habits in children aged 2 to 6 years. The author offers a system of modules, approved by the National Ministry of Education of Turkey, used to assess the skills of primary diagnosis and after involvement in training in special educational and rehabilitation institutions. Keywords: children with disabilities, pedagogical diagnosis, criteria, system of modules, rehabilitation institutions","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"24 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85253653","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/37-44
Şahlar Mahmud oğlu Babayev, Səbuhi Nəbi oğlu Məmmədov, Səfiyyə İbrahim qızı Məhərrəmova
Məqalə dənəvər materialların çeşidlənməsi və dozalaşdırılması üçün texnologiya və texniki vasitələrin nəzəri və təcrübi tədqiqinə həsr olunmuşdur. Məqalədə dənəvər materialların çeşidlənməsi üçün qurğunun texnoloji sxemi və dozalaşdırılmasında istifadə olunan qurğunun tətbiqi üçün avtomatlaşdırılmış intiqal mexanizminin texnoloji sxemi verilmişdir. Məqalədə təklif olunan qurğular nəzəri tədqiq olunmuşdur. Təklif olunan qurğulardan ağır, yüngül sənaye, həmçinin kənd təsərrüfatı istehsalatında müxtəlif texnoloji proseslərin həyata keçirilməsi üçün qurğular yaradılmasında da istifadə etmək olar. Açar sözlər: dənəvər, material, çeşidləmə, dozalaşdırma, texnologiya, texniki vasitə, tədqiqat Shahlar Mahmud Babayev Sabuhi Nabi Mammadov Safiyya Ibrahim Maharramova Theoretical and experimental study of technology and technical tools for sorting and dosing of massive materials Abstract The article is devoted to the theoretical and experimental research of technologies and technical means for sorting and dosing of granular materials. The technological scheme of the device for sorting granular materials and the technological scheme of the automated transport mechanism for the application of the device used in dosing are given in the article. The devices proposed in the article have been theoretically studied. The proposed devices can be used in the creation of devices for the implementation of various technological processes in heavy and light industry, as well as in agricultural production. Keywords: granular, material, sorting, dosing, technology, technical means, research
{"title":"Theoretical and experimental study of technology and technical tools for sorting and dosing of massive materials","authors":"Şahlar Mahmud oğlu Babayev, Səbuhi Nəbi oğlu Məmmədov, Səfiyyə İbrahim qızı Məhərrəmova","doi":"10.36719/2707-1146/22/37-44","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/37-44","url":null,"abstract":"Məqalə dənəvər materialların çeşidlənməsi və dozalaşdırılması üçün texnologiya və texniki vasitələrin nəzəri və təcrübi tədqiqinə həsr olunmuşdur. Məqalədə dənəvər materialların çeşidlənməsi üçün qurğunun texnoloji sxemi və dozalaşdırılmasında istifadə olunan qurğunun tətbiqi üçün avtomatlaşdırılmış intiqal mexanizminin texnoloji sxemi verilmişdir. Məqalədə təklif olunan qurğular nəzəri tədqiq olunmuşdur. Təklif olunan qurğulardan ağır, yüngül sənaye, həmçinin kənd təsərrüfatı istehsalatında müxtəlif texnoloji proseslərin həyata keçirilməsi üçün qurğular yaradılmasında da istifadə etmək olar. Açar sözlər: dənəvər, material, çeşidləmə, dozalaşdırma, texnologiya, texniki vasitə, tədqiqat Shahlar Mahmud Babayev Sabuhi Nabi Mammadov Safiyya Ibrahim Maharramova Theoretical and experimental study of technology and technical tools for sorting and dosing of massive materials Abstract The article is devoted to the theoretical and experimental research of technologies and technical means for sorting and dosing of granular materials. The technological scheme of the device for sorting granular materials and the technological scheme of the automated transport mechanism for the application of the device used in dosing are given in the article. The devices proposed in the article have been theoretically studied. The proposed devices can be used in the creation of devices for the implementation of various technological processes in heavy and light industry, as well as in agricultural production. Keywords: granular, material, sorting, dosing, technology, technical means, research","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":" 9","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"91412493","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/32-36
Mehriban Elxan qızı Quliyeva
Aşağı sidik yollarının afferent innervasiyasına həm simpatik, həm də təkvektorlu yükləməni daşıyan parasimpatik şöbələr daxildir. Sidik kisəsi və uretrada iki növ sensor reseptorlar mövcuddur – əsasən, adventisial qişa, əzələlər və kisənin dibində selikaltı qatda lokallaşmış olan gərginlik, təzyiq (Paçini cisimcikləri) reseptorları və əsasən sidik kanalının proksimal şöbəsində və uretro-vezikal ağızda yerləşən həcm reseptorları (“qatlı reseptorlar”). Onların hər ikisi adrenergik və xolinergik sinir liflərinə malikdir. Sidik kisəsinin sfinkter aparatının formalaşması yalnız yetkinlik yaşının (pubertat) başlanğıcına tamamlanır, kisənin özünün kiçik çanaq boşluğuna sürüşməsi isə iki mərhələdə baş verir və eyni ilə əsasən 12-13 yaşına başa çatır. Açar sözlər: sidik kisəsi, aşağı sidik yolları, yaş xüsusiyyətləri, sfinkter aparatı, sinir lifləri Mehriban Elkhan Guliyeva Age characteristics and vegetative regulation of the organ complex that ensures the collection and evacuation of urine in children Abstract Afferent innervation of the lower urinary tract includes both sympathetic and parasympathetic departments that carry single-vector loading. There are two types of sensory receptors in the bladder and urethra – tension, pressure (Pacchini corpuscles) receptors mainly localized in the adventitial membrane, muscles and submucosal layer at the base of the bladder, and volume receptors (“layered receptors”) located mainly in the proximal branch of the urethra and urethro-vesical mouth. They both have adrenergic and cholinergic nerve fibers. The formation of the sphincter apparatus of the bladder is completed only at the beginning of adulthood (puberty), and the sliding of the bladder itself into the small pelvic cavity occurs in two stages and usually ends with the same year at the age of 12-13. Keywords: bladder, lower urinary tract, age characteristics, sphincter apparatus, nerve fibers
{"title":"Age characteristics and vegetative regulation of the organ complex that ensures the collection and evacuation of urine in children","authors":"Mehriban Elxan qızı Quliyeva","doi":"10.36719/2707-1146/22/32-36","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/32-36","url":null,"abstract":"Aşağı sidik yollarının afferent innervasiyasına həm simpatik, həm də təkvektorlu yükləməni daşıyan parasimpatik şöbələr daxildir. Sidik kisəsi və uretrada iki növ sensor reseptorlar mövcuddur – əsasən, adventisial qişa, əzələlər və kisənin dibində selikaltı qatda lokallaşmış olan gərginlik, təzyiq (Paçini cisimcikləri) reseptorları və əsasən sidik kanalının proksimal şöbəsində və uretro-vezikal ağızda yerləşən həcm reseptorları (“qatlı reseptorlar”). Onların hər ikisi adrenergik və xolinergik sinir liflərinə malikdir. Sidik kisəsinin sfinkter aparatının formalaşması yalnız yetkinlik yaşının (pubertat) başlanğıcına tamamlanır, kisənin özünün kiçik çanaq boşluğuna sürüşməsi isə iki mərhələdə baş verir və eyni ilə əsasən 12-13 yaşına başa çatır. Açar sözlər: sidik kisəsi, aşağı sidik yolları, yaş xüsusiyyətləri, sfinkter aparatı, sinir lifləri Mehriban Elkhan Guliyeva Age characteristics and vegetative regulation of the organ complex that ensures the collection and evacuation of urine in children Abstract Afferent innervation of the lower urinary tract includes both sympathetic and parasympathetic departments that carry single-vector loading. There are two types of sensory receptors in the bladder and urethra – tension, pressure (Pacchini corpuscles) receptors mainly localized in the adventitial membrane, muscles and submucosal layer at the base of the bladder, and volume receptors (“layered receptors”) located mainly in the proximal branch of the urethra and urethro-vesical mouth. They both have adrenergic and cholinergic nerve fibers. The formation of the sphincter apparatus of the bladder is completed only at the beginning of adulthood (puberty), and the sliding of the bladder itself into the small pelvic cavity occurs in two stages and usually ends with the same year at the age of 12-13. Keywords: bladder, lower urinary tract, age characteristics, sphincter apparatus, nerve fibers","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"157 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87934766","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/69-73
Arzu Vidadi qızı Həşimova
Üzvi gübrələrin tətbiqi ekoloji cəhətdən daha keyfiyyətli bitki məhsulunun əldə edilməsi ilə yanaşı, torpaq münbitliyinin artırılması, torpaq kəsafətliliyinin yüksəlməsi, eyni zamanda torpağın su-fiziki xassələrinin struktur halda formalaşmasında və torpağı faydalı mikroorqanizmlərlə zənginləşdirərək humusun artmasında birbaşa rol oynayır. Bu da torpaqdan daha səmərəli istifadə baxımdan əlverişli hesab olunur. Yevlax rayonunun Malbinəsi kəndi ərazisində aparılan təcrübədə çəmən-boz torpaqlarda buğda dəninin keyfiyyət göstəricilərinin üzvi gübrələrin norma və nisbətindən asılı olaraq dəyişdiyi müəyyən edilmişdir. Bu baxımdan ekoloji cəhətdən təmiz məhsul əldə etmək üçün üzvi gübrə olan biohumusdan istifadə etmək daha məqsədəuyğundur. Açar sözlər: üzvi gübrələr, peyin, biohumus, çəmən-boz torpaqlar, buğda bitkisi, keyfiyyət göstəriciləri Arzu Vidadi Hashimova Effect of soil cultivations on the quality indicators of autumn wheat in production of ecological pure product Abstract Application of organic fertilizers plays a direct role in increasing soil fertility, increasing soil fertility, and at the same time in the structural state of soil hydro-physical properties and increasing humus by enriching the soil with beneficial microorganisms, in addition to obtaining an ecologically better quality product. This is considered favorable from the point of view of more efficient use of land. In the experiment conducted in the territory of Malbinasi village of Yevlakh district, it was determined that the quality indicators of wheat grain in meadow-grey soils change depending on the norms and ratios of organic fertilizers. From this point of view, it is more expedient to use organic fertilizer of biohumus to obtain ecologically pure product. Keywords: organic fertilizers, manure, biohumus, grass-grey soils, wheat plant, quality indicators
{"title":"Effect of soil cultivations on the quality indicators of autumn wheat in production of ecological pure product","authors":"Arzu Vidadi qızı Həşimova","doi":"10.36719/2707-1146/22/69-73","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/69-73","url":null,"abstract":"Üzvi gübrələrin tətbiqi ekoloji cəhətdən daha keyfiyyətli bitki məhsulunun əldə edilməsi ilə yanaşı, torpaq münbitliyinin artırılması, torpaq kəsafətliliyinin yüksəlməsi, eyni zamanda torpağın su-fiziki xassələrinin struktur halda formalaşmasında və torpağı faydalı mikroorqanizmlərlə zənginləşdirərək humusun artmasında birbaşa rol oynayır. Bu da torpaqdan daha səmərəli istifadə baxımdan əlverişli hesab olunur. Yevlax rayonunun Malbinəsi kəndi ərazisində aparılan təcrübədə çəmən-boz torpaqlarda buğda dəninin keyfiyyət göstəricilərinin üzvi gübrələrin norma və nisbətindən asılı olaraq dəyişdiyi müəyyən edilmişdir. Bu baxımdan ekoloji cəhətdən təmiz məhsul əldə etmək üçün üzvi gübrə olan biohumusdan istifadə etmək daha məqsədəuyğundur. Açar sözlər: üzvi gübrələr, peyin, biohumus, çəmən-boz torpaqlar, buğda bitkisi, keyfiyyət göstəriciləri Arzu Vidadi Hashimova Effect of soil cultivations on the quality indicators of autumn wheat in production of ecological pure product Abstract Application of organic fertilizers plays a direct role in increasing soil fertility, increasing soil fertility, and at the same time in the structural state of soil hydro-physical properties and increasing humus by enriching the soil with beneficial microorganisms, in addition to obtaining an ecologically better quality product. This is considered favorable from the point of view of more efficient use of land. In the experiment conducted in the territory of Malbinasi village of Yevlakh district, it was determined that the quality indicators of wheat grain in meadow-grey soils change depending on the norms and ratios of organic fertilizers. From this point of view, it is more expedient to use organic fertilizer of biohumus to obtain ecologically pure product. Keywords: organic fertilizers, manure, biohumus, grass-grey soils, wheat plant, quality indicators","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"110 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"80541571","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-17DOI: 10.36719/2707-1146/22/74-81
Əsmər İslam qızı Əhmədova
Bitkilər həyatımızı davam etdirmək üçün bizi lazım olan oksigen və qidalarla təmin edir, sağlamlığımızı qoruyur. Fotosintez prosesində istehsal etdikləri oksigenlə tənəffüsümüzü təmin etməklə yanaşı, öz qiymətli tərkibləri ilə sağlam böyüyüb inkişaf etməyimizdə də bitkilərin rolu danılmazdır. Lakin bütün bitkilər də yeməli deyil. 250.000 çiçəkli bitki növündən azı 5000-dən müntəzəm olaraq qida kimi istifadə olunur. Bu gün dünya qidasının təqribən 90%-ni təmin edən bitkilərin əksəriyyəti yabanı bitkilərin becərilməsi nəticəsində yaranmışdır. Tibb Elmləri Akademiyasının Qidalanma İnstitutunun məlumatına görə, bir insana ildə təxminən 164 kq tərəvəz və bostan məhsulları, o cümlədən 20 kq-a yaxın ədviyyat və yaşıl bitkilər istehlak etmək tövsiyə olunur. Uşağın qida rasionunda da bitki mənşəli qidaların rolu əvəzolunmazdır. Açar sözlər: bitki mənşəli qidalar, uşaq, böyümə, inkişaf, sağlam qidalanma Asmar Islam Ahmadova The role of plant – based foods in the growth and development of the child̛ s body Abstract Plants provide us with the necessary oxygen and nutrients to continue our life and protects our health. By ensuring our respiration with the oxygen they produce in the process of photosynthesis the role of plants in making us grow and develop healthy with their beauiful and valuable ingredients is undeniable. But not all plants are edible. Of the 250,000 species of flowering plants, less than 5000 are regulary used as food. Today, most of the plants that supply nearly 90% of the world,s food are caused by the cultivation of wild plants. According to the Nutrition Institute of the Academy of Medical Sciences, it is recommended to consume about 164 kg of vegetables, and melon products per person per year, including about 20 kg of spices and green plants. The role of plants based foods in a child’s diet is irreplaceable. Keywords: plants foods child, growth, development, healthy, nutrition
{"title":"The role of plant – based foods in the growth and development of the child̛ s body","authors":"Əsmər İslam qızı Əhmədova","doi":"10.36719/2707-1146/22/74-81","DOIUrl":"https://doi.org/10.36719/2707-1146/22/74-81","url":null,"abstract":"Bitkilər həyatımızı davam etdirmək üçün bizi lazım olan oksigen və qidalarla təmin edir, sağlamlığımızı qoruyur. Fotosintez prosesində istehsal etdikləri oksigenlə tənəffüsümüzü təmin etməklə yanaşı, öz qiymətli tərkibləri ilə sağlam böyüyüb inkişaf etməyimizdə də bitkilərin rolu danılmazdır. Lakin bütün bitkilər də yeməli deyil. 250.000 çiçəkli bitki növündən azı 5000-dən müntəzəm olaraq qida kimi istifadə olunur. Bu gün dünya qidasının təqribən 90%-ni təmin edən bitkilərin əksəriyyəti yabanı bitkilərin becərilməsi nəticəsində yaranmışdır. Tibb Elmləri Akademiyasının Qidalanma İnstitutunun məlumatına görə, bir insana ildə təxminən 164 kq tərəvəz və bostan məhsulları, o cümlədən 20 kq-a yaxın ədviyyat və yaşıl bitkilər istehlak etmək tövsiyə olunur. Uşağın qida rasionunda da bitki mənşəli qidaların rolu əvəzolunmazdır. Açar sözlər: bitki mənşəli qidalar, uşaq, böyümə, inkişaf, sağlam qidalanma Asmar Islam Ahmadova The role of plant – based foods in the growth and development of the child̛ s body Abstract Plants provide us with the necessary oxygen and nutrients to continue our life and protects our health. By ensuring our respiration with the oxygen they produce in the process of photosynthesis the role of plants in making us grow and develop healthy with their beauiful and valuable ingredients is undeniable. But not all plants are edible. Of the 250,000 species of flowering plants, less than 5000 are regulary used as food. Today, most of the plants that supply nearly 90% of the world,s food are caused by the cultivation of wild plants. According to the Nutrition Institute of the Academy of Medical Sciences, it is recommended to consume about 164 kg of vegetables, and melon products per person per year, including about 20 kg of spices and green plants. The role of plants based foods in a child’s diet is irreplaceable. Keywords: plants foods child, growth, development, healthy, nutrition","PeriodicalId":18796,"journal":{"name":"NATURE AND SCIENCE","volume":"2 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"74921321","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}