Danijela Trokić, Dražan Jaroš, Goran Marošević, Oliver Arsovski, Dušan Drljača
Cilj. Uporediti dozimetrijske parametre trodimenzionalne konformalne radioterapije (3DCRT) i volumetrijski modulirane lučne radioterapije (VMAT-RA) kod postoperativnog tretmana glioblastoma (GBM). Metode: Retrospektivno istraživanje uključilo je pacijente s dijagnozom GBM, liječene u periodu od septembra 2014. do januara 2017. u Centru za radioterapiju Banja Luka. Za svakog pacijenta pojedinačno urađena je simulacija kompjuteriziranom tomografijom (CT) i registracija postoperativne magnetne rezonance (MRI). Delineacija ciljnog volumena (PTV) i organa od rizika (OAR) urađena je prema registriranom MRI i ESTRO-ACROP preporukama. Tretman je proveden 3DCRT radioterapijom konkomitantno uz temozolomid. Naknadno je za svakog pacijenta urađen VMAT-RA plan s optimizacionim parametrima koji zadovoljavaju dozne limite OAR. Dodatne optimizacije nisu rađene, jer pacijenti nisu planirani da se zrače VMAT tehnikom. Kontrolnu grupu činili su 3DCRT planovi, a VMAT-RA eksperimentalnu grupu. Propisana je doza TD 54 – 60 Gy. Za obje tehnike zračenja su komparirani dozimetrijski parametri u dozno-volumnom histogramu (DVH). Shapiro-Wilk-ov test pokazao je asimetričnu distribuciju, značajnost razlika je utvrđena Wilcoxonovim testom predznaka rangova. Sve p vrijednosti manje od 0.05 smatrane su statistički značajnim. Rezultati: Pokrivenost dozom 98%, 95%, 50% i 2% volumena PTV tehnikom 3DCRT iznosila je 95.36±1.08, 96.88±0.88, 100.74±1.08 i 104.76±1.34, a za RA 96.53±0.86, 97.63±0.65, 100.05±0.15 i 102.47±0.55 redom, statistička značajnost p=0.007, 0.022, n.s i 0.005. Indeks homogenosti (HI) za 3DCRT je 0.09±0.02, za RA 0.06±0.01, p=0.005. Indeks konformalnosti (CI) za 3DCRT je 0.98±0.01, za RA 0,98±0,02, p=n.s. Doza na moždano stablo, ipsilateralni i kontralteralni optički nerv i hijazmu bila je nešto veća za RA, ali bez statističke značajnosti. Volumen mozga V50 bio je značajno manji kod RA. Zaključak: Primjena VMAT- RA tehnike bez dodatnih dozimetrijskih optimizacija u odnosu na 3DCRT rezultira boljom pokrivenosti PTV-a dozom i boljom homogenosti doze unutar PTV-a, ali bez značajne razlike u dozi koju primaju OAR.
{"title":"KOMPARACIJA TRODIMENZIONALNE KONFORMALNE RADIOTERAPIJE (3DCRT) I VOLUMETRIJSKI-MODULIRANE LUČNE TERAPIJE (VMAT-RA) U POSTOPERATIVNOM TRETMANU GLIOBLASTOMA","authors":"Danijela Trokić, Dražan Jaroš, Goran Marošević, Oliver Arsovski, Dušan Drljača","doi":"10.5644/pi2021.197.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.5644/pi2021.197.07","url":null,"abstract":"Cilj. Uporediti dozimetrijske parametre trodimenzionalne konformalne radioterapije (3DCRT) i volumetrijski modulirane lučne radioterapije (VMAT-RA) kod postoperativnog tretmana glioblastoma (GBM). Metode: Retrospektivno istraživanje uključilo je pacijente s dijagnozom GBM, liječene u periodu od septembra 2014. do januara 2017. u Centru za radioterapiju Banja Luka. Za svakog pacijenta pojedinačno urađena je simulacija kompjuteriziranom tomografijom (CT) i registracija postoperativne magnetne rezonance (MRI). Delineacija ciljnog volumena (PTV) i organa od rizika (OAR) urađena je prema registriranom MRI i ESTRO-ACROP preporukama. Tretman je proveden 3DCRT radioterapijom konkomitantno uz temozolomid. Naknadno je za svakog pacijenta urađen VMAT-RA plan s optimizacionim parametrima koji zadovoljavaju dozne limite OAR. Dodatne optimizacije nisu rađene, jer pacijenti nisu planirani da se zrače VMAT tehnikom. Kontrolnu grupu činili su 3DCRT planovi, a VMAT-RA eksperimentalnu grupu. Propisana je doza TD 54 – 60 Gy. Za obje tehnike zračenja su komparirani dozimetrijski parametri u dozno-volumnom histogramu (DVH). Shapiro-Wilk-ov test pokazao je asimetričnu distribuciju, značajnost razlika je utvrđena Wilcoxonovim testom predznaka rangova. Sve p vrijednosti manje od 0.05 smatrane su statistički značajnim. Rezultati: Pokrivenost dozom 98%, 95%, 50% i 2% volumena PTV tehnikom 3DCRT iznosila je 95.36±1.08, 96.88±0.88, 100.74±1.08 i 104.76±1.34, a za RA 96.53±0.86, 97.63±0.65, 100.05±0.15 i 102.47±0.55 redom, statistička značajnost p=0.007, 0.022, n.s i 0.005. Indeks homogenosti (HI) za 3DCRT je 0.09±0.02, za RA 0.06±0.01, p=0.005. Indeks konformalnosti (CI) za 3DCRT je 0.98±0.01, za RA 0,98±0,02, p=n.s. Doza na moždano stablo, ipsilateralni i kontralteralni optički nerv i hijazmu bila je nešto veća za RA, ali bez statističke značajnosti. Volumen mozga V50 bio je značajno manji kod RA. Zaključak: Primjena VMAT- RA tehnike bez dodatnih dozimetrijskih optimizacija u odnosu na 3DCRT rezultira boljom pokrivenosti PTV-a dozom i boljom homogenosti doze unutar PTV-a, ali bez značajne razlike u dozi koju primaju OAR.","PeriodicalId":247307,"journal":{"name":"Tumori centralnog nervnog sistema","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"117003188","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Magnetna rezonanca (MR) je inkorporirana u sve aspekte menadžmenta metastaza mozga. Suprotno klasičnom konceptu koji metastaze mozga tretira kao jedan patološki entitet, novija iskustva pokazuju da se radi se o heterogenoj grupi tumora koji se međusobno razlikuju prema imunohistohemijskoj građi, a posljedično i prema terapijskom odgovoru i u prognostičkom aspektu. Poznavanje puteva širenja, vodećih uzroka metastaza mozga, najčešćih lokalizacija, manje čestih formi (duralne mestastaze, leptomeningealne metastaze, milijarne metastaze, intravaskularna karcinomatoza, “tumor-to-tumor” metastaze), ali i dijagnostičko-terapijskih opcija doprinosi višem stepenu pouzdanosti u definisanju karakterističnog patomorfološkog profila metastaza mozga čime se stvaraju mogućnosti za bolju kontrolu metastatske bolesti. MR je jedinstvena dijagnostička metoda koja omogućava in vivo prikaz strukturalnih, metaboličkih, biohemijskih i funkcionalnih promjena u mozgu. Standardni MR protokol uz aplikaciju paramagnetnog kontrastnog sredstva i takozvane napredne MR tehnike: MR perfuzija (PW-MRI), difuzioni tenzor imaging (DTI), MR spektroskopija (MRS) i funkcionalni MR imaging (fMR) su MR tehnike koje se koriste ne samo za identifikaciju ekspanzivnih masa mozga, već i za procjenu stepena oštećenja tkiva, procjenu rizika kod potencijalne primjene određenih terapijskih procedura kao i za prepoznavanje postterapijskih komplikacija. Intraoperativna upotreba MR za navođenje minimalnih invazivnih procedura daje joj mjesto i na polju terapije. Uloga MR je nezamjenljiva u dijagnostičkom pristupu, u procjeni i odabiru terapijskih procedura, u monitorisanju bolesti i analizi terapijskog odgovora, kao i u prognostičkom postupku.
{"title":"ULOGA MAGNETNE REZONANCE U MENADŽMENTU METASTAZA MOZGA","authors":"Svjetlana Jefić, Daliborka Marić, Biljana Kecman","doi":"10.5644/pi2021.197.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.5644/pi2021.197.04","url":null,"abstract":"Magnetna rezonanca (MR) je inkorporirana u sve aspekte menadžmenta metastaza mozga. Suprotno klasičnom konceptu koji metastaze mozga tretira kao jedan patološki entitet, novija iskustva pokazuju da se radi se o heterogenoj grupi tumora koji se međusobno razlikuju prema imunohistohemijskoj građi, a posljedično i prema terapijskom odgovoru i u prognostičkom aspektu. Poznavanje puteva širenja, vodećih uzroka metastaza mozga, najčešćih lokalizacija, manje čestih formi (duralne mestastaze, leptomeningealne metastaze, milijarne metastaze, intravaskularna karcinomatoza, “tumor-to-tumor” metastaze), ali i dijagnostičko-terapijskih opcija doprinosi višem stepenu pouzdanosti u definisanju karakterističnog patomorfološkog profila metastaza mozga čime se stvaraju mogućnosti za bolju kontrolu metastatske bolesti. MR je jedinstvena dijagnostička metoda koja omogućava in vivo prikaz strukturalnih, metaboličkih, biohemijskih i funkcionalnih promjena u mozgu. Standardni MR protokol uz aplikaciju paramagnetnog kontrastnog sredstva i takozvane napredne MR tehnike: MR perfuzija (PW-MRI), difuzioni tenzor imaging (DTI), MR spektroskopija (MRS) i funkcionalni MR imaging (fMR) su MR tehnike koje se koriste ne samo za identifikaciju ekspanzivnih masa mozga, već i za procjenu stepena oštećenja tkiva, procjenu rizika kod potencijalne primjene određenih terapijskih procedura kao i za prepoznavanje postterapijskih komplikacija. Intraoperativna upotreba MR za navođenje minimalnih invazivnih procedura daje joj mjesto i na polju terapije. Uloga MR je nezamjenljiva u dijagnostičkom pristupu, u procjeni i odabiru terapijskih procedura, u monitorisanju bolesti i analizi terapijskog odgovora, kao i u prognostičkom postupku.","PeriodicalId":247307,"journal":{"name":"Tumori centralnog nervnog sistema","volume":"82 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128380253","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Uvod: Spinalni tumor predstavlja patološku tkivnu masu smještenu unutar kičmene moždine, kičmenog kanala ili vertebralne kolumne. Incidenca primarnih spinalnih tumora je mala i prema navodima iz literature iznosi oko 0,58 do 0,71 na 100.000 pacijenta u godini. Preko dvije trećine svih primarnih spinalnih tumora otpada na tumore intraduralne ekstramedularne lokacije, a ostatak na intraduralne intramedularne tumore. Uvođenjem MRI u kliničku praksu došlo je do revolucije u karakterizaciji spinalnih tumora kroz detaljnu i direktnu vizualizaciju koštane srži i kičmene moždine u više ravni, čime je omogućeno ranije otkrivanje i liječenje kako ekstraduralnih tako i intraduralnih tumora. Iako imidžing putem CT-a daje pouzdane informacije u pogledu procjene matriksa tumora i koštanih promjena kod ekstraduralne lokacije, MRI je metod izbora u procjeni mekotkivne ekstenzije tumora, infiltracije koštane srži i eventualne intraspinalne propagacije. Ciljevi: 1. Prikazati ulogu imidžinga magnetnom rezonancom kod evaluacije intraduralnih spinalnih tumora evaluiranih na Klinici za radiologiju Kliničkog centra Univerziteza u Sarajevu putem predavanja u vidu slikovnog eseja. 2. Klasificirati primarne i sekundarne spinalne tumore u odnosu na njihovo porijeklo iz ekstraduralnog, intraduralnog ekstramedularnog i intraduralnog intramedularnog kompartmenta uz razmatranje dijagnotičkog pristupa u kliničkoj obradi pacijenata s intraduralnim spinalnim tumorima. 3. Pružiti pregled MRI karakteristika različitih primarnih spinalnih tumora intraduralne lokalizacije.
{"title":"IMIDŽING MAGNETNOM REZONANCOM U EVALUACIJI INTRADURALNIH TUMORA KIČME","authors":"Deniz Bulja, Sandra Vegar-Zubović","doi":"10.5644/pi2021.197.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.5644/pi2021.197.03","url":null,"abstract":"Uvod: Spinalni tumor predstavlja patološku tkivnu masu smještenu unutar kičmene moždine, kičmenog kanala ili vertebralne kolumne. Incidenca primarnih spinalnih tumora je mala i prema navodima iz literature iznosi oko 0,58 do 0,71 na 100.000 pacijenta u godini. Preko dvije trećine svih primarnih spinalnih tumora otpada na tumore intraduralne ekstramedularne lokacije, a ostatak na intraduralne intramedularne tumore. Uvođenjem MRI u kliničku praksu došlo je do revolucije u karakterizaciji spinalnih tumora kroz detaljnu i direktnu vizualizaciju koštane srži i kičmene moždine u više ravni, čime je omogućeno ranije otkrivanje i liječenje kako ekstraduralnih tako i intraduralnih tumora. Iako imidžing putem CT-a daje pouzdane informacije u pogledu procjene matriksa tumora i koštanih promjena kod ekstraduralne lokacije, MRI je metod izbora u procjeni mekotkivne ekstenzije tumora, infiltracije koštane srži i eventualne intraspinalne propagacije. Ciljevi: 1. Prikazati ulogu imidžinga magnetnom rezonancom kod evaluacije intraduralnih spinalnih tumora evaluiranih na Klinici za radiologiju Kliničkog centra Univerziteza u Sarajevu putem predavanja u vidu slikovnog eseja. 2. Klasificirati primarne i sekundarne spinalne tumore u odnosu na njihovo porijeklo iz ekstraduralnog, intraduralnog ekstramedularnog i intraduralnog intramedularnog kompartmenta uz razmatranje dijagnotičkog pristupa u kliničkoj obradi pacijenata s intraduralnim spinalnim tumorima. 3. Pružiti pregled MRI karakteristika različitih primarnih spinalnih tumora intraduralne lokalizacije.","PeriodicalId":247307,"journal":{"name":"Tumori centralnog nervnog sistema","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124645305","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Cilj: Tumori mozga predstavljaju intrakranijalne neoplazme unutar samog moždanog parenhima ili centralnog spinalnog kanala. Dobno standardizirana stopa učestalosti ovih tumora bilježi globalan porast od 17,3% između 1990-2016, sa dobno standardiziranom stopom u 2016. od 4,63 na 100 000 osoba godišnje. Zbog brojnih specifičnosti, poput smještaja unutar kranijuma, dobi javljanja, načina rasta, diobe, istraživanje ove vrlo heterogene kategorije i interpretacija samih rezultata nije nimalo jednostavna. Pozadina: Od 1926.g. klasifikacija i terminologija tumora mozga se bazirala prije svega na ćelijskom tipu od koje je tumor nastao te stepenu njene diferencijacije. Od maja 2016. Svjetska zdravstvena organizacija je objavila novu reklasifikaciju tumora mozga koja integrira molekularnu osnovu i informaciju sa histologijom što obezbjeđuje tačniju dijagnozu, bolju prognozu i tretman pacijenta i odgovor na terapiju. U najvećem broju slučajeva, tumori mozga predstavljaju difuzne gliome, različitog histološkog gradusa i uglavnom nepovoljne prognoze zbog njihovog infiltrativnog rasta. Zaključak: Uprkos brojnim pomacima u istraživanju, poboljšanju razumijevanja tumorske biologije, genetskih interakcija, progresije, otkrića onkogenih puteva relativno je malo promjena u cjelokupnoj prognozi i terapijskim opcijama ovog tipa tumora.
{"title":"ZNAČAJ NOVE HISTOMORFOLOŠKE KLASIFIKACIJE TUMORA MOZGA I PRIMJENA U KLINIČKOJ PRAKSI","authors":"Ermina Iljazović","doi":"10.5644/pi2021.197.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.5644/pi2021.197.06","url":null,"abstract":"Cilj: Tumori mozga predstavljaju intrakranijalne neoplazme unutar samog moždanog parenhima ili centralnog spinalnog kanala. Dobno standardizirana stopa učestalosti ovih tumora bilježi globalan porast od 17,3% između 1990-2016, sa dobno standardiziranom stopom u 2016. od 4,63 na 100 000 osoba godišnje. Zbog brojnih specifičnosti, poput smještaja unutar kranijuma, dobi javljanja, načina rasta, diobe, istraživanje ove vrlo heterogene kategorije i interpretacija samih rezultata nije nimalo jednostavna. Pozadina: Od 1926.g. klasifikacija i terminologija tumora mozga se bazirala prije svega na ćelijskom tipu od koje je tumor nastao te stepenu njene diferencijacije. Od maja 2016. Svjetska zdravstvena organizacija je objavila novu reklasifikaciju tumora mozga koja integrira molekularnu osnovu i informaciju sa histologijom što obezbjeđuje tačniju dijagnozu, bolju prognozu i tretman pacijenta i odgovor na terapiju. U najvećem broju slučajeva, tumori mozga predstavljaju difuzne gliome, različitog histološkog gradusa i uglavnom nepovoljne prognoze zbog njihovog infiltrativnog rasta. Zaključak: Uprkos brojnim pomacima u istraživanju, poboljšanju razumijevanja tumorske biologije, genetskih interakcija, progresije, otkrića onkogenih puteva relativno je malo promjena u cjelokupnoj prognozi i terapijskim opcijama ovog tipa tumora.","PeriodicalId":247307,"journal":{"name":"Tumori centralnog nervnog sistema","volume":"15 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132561672","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Extraaksijalni tumori mozga su lezije koje ne nastaju iz parenhima mozga i najčešće pomjeraju mozak od kostiju lubanje i proširuju subarahnoidalni prostor. Predstavljaju oko polovine svih intrakranijalnih tumora kod stanovništva Amerike. Meningealni tumori, meningeomi su najčešći tumori mozga, predstavljaju 1/3 svih intrakranijalnih tumora. To su spororastući tumori, vezani bazom za duru. Hemangiopericitomi su nemeningotelialni mezenhimalni tumori. Drugi najčešći extraaksijalni tumori su tumori kranijalnih živaca: švanomi i neurofibromi. Tumori hipofize, kraniofaringeomi, hordomi i tumori epifize, također, pripadaju ekstraaksijalnim tumorima. Poznavanje radiološke anatomije i anatomskih odnosa lezije su od izuzetnog značaja za postavljanje dijagnoze i planiranje tretmana. Magnetna rezonanca (MR) je „zlatni standard“ zbog svojih multiplanarnih i multiparametarskih mogućnosti, te tkivne karakterizacije. Kompjuterska tomografija (CT) omogućuje analizu kosti, te prisustvo kalcifikata unutar lezije, ali se koristi u onim slučajevima kod kojih je MRI pregled kontraindiciran. Prikazat ćemo MRI i CT karakteristike ekstraaksijalnih tumora mozga i njihov klinički značaj.
{"title":"EKSTRAAKSIJALNI TUMORI MOZGA","authors":"Zulejha Merhemić","doi":"10.5644/pi2021.197.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.5644/pi2021.197.01","url":null,"abstract":"Extraaksijalni tumori mozga su lezije koje ne nastaju iz parenhima mozga i najčešće pomjeraju mozak od kostiju lubanje i proširuju subarahnoidalni prostor. Predstavljaju oko polovine svih intrakranijalnih tumora kod stanovništva Amerike. Meningealni tumori, meningeomi su najčešći tumori mozga, predstavljaju 1/3 svih intrakranijalnih tumora. To su spororastući tumori, vezani bazom za duru. Hemangiopericitomi su nemeningotelialni mezenhimalni tumori. Drugi najčešći extraaksijalni tumori su tumori kranijalnih živaca: švanomi i neurofibromi. Tumori hipofize, kraniofaringeomi, hordomi i tumori epifize, također, pripadaju ekstraaksijalnim tumorima. Poznavanje radiološke anatomije i anatomskih odnosa lezije su od izuzetnog značaja za postavljanje dijagnoze i planiranje tretmana. Magnetna rezonanca (MR) je „zlatni standard“ zbog svojih multiplanarnih i multiparametarskih mogućnosti, te tkivne karakterizacije. Kompjuterska tomografija (CT) omogućuje analizu kosti, te prisustvo kalcifikata unutar lezije, ali se koristi u onim slučajevima kod kojih je MRI pregled kontraindiciran. Prikazat ćemo MRI i CT karakteristike ekstraaksijalnih tumora mozga i njihov klinički značaj.","PeriodicalId":247307,"journal":{"name":"Tumori centralnog nervnog sistema","volume":"414 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121818968","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Liječenje maligne bolesti može rezultirati multiplim toksičnim neželjenim efektima što može limitirati dozu lijeka i uzrokovati dugoročna oštećenja u oboljelog i uticati na njihov kvalitet života. Hemoterapijom uzrokovana periferna neuropatija (Chemotherapy-induced peripheral neuropathy/CIPN) je nerijetko težak i dugoročni neželjeni efekt većine antikancerskih lijekova koji mogu oštetiti senzorna ili motorna vlakna perifernih nerava. Među njima do CIPN-a najčešće dovode takseni (Palitaxel), vinca alkaloidi (Vincrisitin), platinski-bazirani lijekovi (Cisplatin, Oxaliplatin), proteaza inhibitori (Bortezomib). Simptomi CIPN-a tipično uključuju: utrnulost, bol, osjećaj paljenja, hiperalgeziju, mehaničku alodiniju, te redukciju motorne aktivnosti, odnosno slabost u nogama, manje u rukama. Ispad senzibiliteta je tipično u vidu „rukavica“ i „čarapa“ s najčešćim počinjanjem na vrhovima prstiju. Ovi simptomi mogu biti vrlo neugodni i zahtijevati redukciju doze primijenjenog lijeka ili prekid terapije. Učestalost CIPN-a se kreće od 30 do 70%, u ovisnosti o vrsti lijeka i njegovoj dozi. Simptomi CIPN-a obično počinju nakon ponavljanja doza antikancerskog lijeka i progrediraju u daljem nastavku liječenja. Nakon prestanka liječenja, mogu se povući u potpunosti u kratkom vremenskom periodu, ali i trajati dugo ili zauvijek. Patogeneza razvoja CIPN-a nije do kraja razjašnjena, ali se zna da je osnovna patologija tzv. „dying back“ aksonalna degeneracija distalnih nervnih završetaka. U dijagnostici je osim kliničke procjene na bazi simptoma i neurološkog pregleda neophodna i dodatna objektivizacija koja se može napraviti kvantitativnim senzonim testiranjem i uz pomoć elektromioneurografije, prije svega neurografije motornih i senzornih vlakana, od strane iskusnog elektromiografera. Nažalost, do danas nemamo efikasan način liječenja u smislu potpune rezolucije simptoma, ali se tegobe ipak mogu reducirati. U prevenciji se može pokušati s primjenom vitamina E u dozi 300 do 600 mg dnevno, a u cilju redukcije bolnih simptoma preporučuje se duloxetina.
{"title":"HEMOTERAPIJOM INDUKOVANA PERIFERNA NEUROPATIJA","authors":"Osman Sinanović","doi":"10.5644/pi2021.197.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.5644/pi2021.197.08","url":null,"abstract":"Liječenje maligne bolesti može rezultirati multiplim toksičnim neželjenim efektima što može limitirati dozu lijeka i uzrokovati dugoročna oštećenja u oboljelog i uticati na njihov kvalitet života. Hemoterapijom uzrokovana periferna neuropatija (Chemotherapy-induced peripheral neuropathy/CIPN) je nerijetko težak i dugoročni neželjeni efekt većine antikancerskih lijekova koji mogu oštetiti senzorna ili motorna vlakna perifernih nerava. Među njima do CIPN-a najčešće dovode takseni (Palitaxel), vinca alkaloidi (Vincrisitin), platinski-bazirani lijekovi (Cisplatin, Oxaliplatin), proteaza inhibitori (Bortezomib). Simptomi CIPN-a tipično uključuju: utrnulost, bol, osjećaj paljenja, hiperalgeziju, mehaničku alodiniju, te redukciju motorne aktivnosti, odnosno slabost u nogama, manje u rukama. Ispad senzibiliteta je tipično u vidu „rukavica“ i „čarapa“ s najčešćim počinjanjem na vrhovima prstiju. Ovi simptomi mogu biti vrlo neugodni i zahtijevati redukciju doze primijenjenog lijeka ili prekid terapije. Učestalost CIPN-a se kreće od 30 do 70%, u ovisnosti o vrsti lijeka i njegovoj dozi. Simptomi CIPN-a obično počinju nakon ponavljanja doza antikancerskog lijeka i progrediraju u daljem nastavku liječenja. Nakon prestanka liječenja, mogu se povući u potpunosti u kratkom vremenskom periodu, ali i trajati dugo ili zauvijek. Patogeneza razvoja CIPN-a nije do kraja razjašnjena, ali se zna da je osnovna patologija tzv. „dying back“ aksonalna degeneracija distalnih nervnih završetaka. U dijagnostici je osim kliničke procjene na bazi simptoma i neurološkog pregleda neophodna i dodatna objektivizacija koja se može napraviti kvantitativnim senzonim testiranjem i uz pomoć elektromioneurografije, prije svega neurografije motornih i senzornih vlakana, od strane iskusnog elektromiografera. Nažalost, do danas nemamo efikasan način liječenja u smislu potpune rezolucije simptoma, ali se tegobe ipak mogu reducirati. U prevenciji se može pokušati s primjenom vitamina E u dozi 300 do 600 mg dnevno, a u cilju redukcije bolnih simptoma preporučuje se duloxetina.","PeriodicalId":247307,"journal":{"name":"Tumori centralnog nervnog sistema","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127936247","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Primarni tumori mozga predstavljaju aproksimativno 2% od ukupnog broja tumora s godišnjom incidencijom 6-7/100.000 stanovnika u Europi. Najčešći su u dobi 45-70 godina života. U dječjoj dobi čine do 25% od ukupnog broja tumora. Incidencija intraaksijalnih tumora mozga je 2-3/100.000 od kojih su najčešći gliomi, koji čine oko 50% svih gliomskih tumora. Višeslojna kompjuterizirana tomografija (MSCT) prva je dijagnostička metoda izbora kada postoji sumnja na tumor mozga radi njezine široke dostupnosti i kratkog vremena trajanja snimanja. Superiorna je u mogućnosti prikaza intratumorskih kalcifikata kao i destrukcije okolnog koštanog tkiva. Sukladno recentnoj klasifikaciji tumora centralnog nervnog sustava (CNS), karakteristike i stupanj malignosti tumora izravno su povezane s molekularnom biologijom tumorskog tkiva. Stoga je magnetna rezonancija (MR) neuroradiološka metoda izbora u suvremenoj dijagnostici intraaksijalnih tumora mozga koja se koristi upotrebom standardnih i naprednih tehnika snimanja. Mogućnost visoke tkivne diferencijacije i prostorne rezolucije komparativna je prednost MR pretrage, čija je uloga pouzdana dijagnostika i klasifikacija tumora. Uređaji visoke rezolucije poput 3 Tesla MR uređaja, omogućavaju detaljnu analizu tumora, točnu lokalizaciju, identifikaciju granica i anatomskih odnosa tumora s okolnim strukturama, uključujući prikaz vaskulariziranosti tumora i prekida integriteta krvno-moždane barijere, te nazočnost nekroze tumorskog tkiva, intratumorskog krvarenja i intrakranijskog kompresijskog učinka. U novije se vrijeme posebno ističe uloga metaboličkih i funkcijskih dijagnostičkih pretraga poput MR spektroskopije, MR perfuzije,diffusion- weighted imaging (DWI) i diffusion tensor imaging (DTI) koje su sve više zastupljene u prosudbi stupnja malignosti tumorskog tkiva. Navedene neuroradiološke dijagnostičke metode predstavljaju značajan doprinos u planiranju neurokirurškog i onkološkog liječenja i prognozi tumorske bolesti.
{"title":"SUVREMENE NEURORADIOLOŠKE METODE PRIKAZA INTRAAKSIJALNIH TUMORA MOZGA","authors":"Marijana Karlović-Vidaković","doi":"10.5644/pi2021.197.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.5644/pi2021.197.02","url":null,"abstract":"Primarni tumori mozga predstavljaju aproksimativno 2% od ukupnog broja tumora s godišnjom incidencijom 6-7/100.000 stanovnika u Europi. Najčešći su u dobi 45-70 godina života. U dječjoj dobi čine do 25% od ukupnog broja tumora. Incidencija intraaksijalnih tumora mozga je 2-3/100.000 od kojih su najčešći gliomi, koji čine oko 50% svih gliomskih tumora. Višeslojna kompjuterizirana tomografija (MSCT) prva je dijagnostička metoda izbora kada postoji sumnja na tumor mozga radi njezine široke dostupnosti i kratkog vremena trajanja snimanja. Superiorna je u mogućnosti prikaza intratumorskih kalcifikata kao i destrukcije okolnog koštanog tkiva. Sukladno recentnoj klasifikaciji tumora centralnog nervnog sustava (CNS), karakteristike i stupanj malignosti tumora izravno su povezane s molekularnom biologijom tumorskog tkiva. Stoga je magnetna rezonancija (MR) neuroradiološka metoda izbora u suvremenoj dijagnostici intraaksijalnih tumora mozga koja se koristi upotrebom standardnih i naprednih tehnika snimanja. Mogućnost visoke tkivne diferencijacije i prostorne rezolucije komparativna je prednost MR pretrage, čija je uloga pouzdana dijagnostika i klasifikacija tumora. Uređaji visoke rezolucije poput 3 Tesla MR uređaja, omogućavaju detaljnu analizu tumora, točnu lokalizaciju, identifikaciju granica i anatomskih odnosa tumora s okolnim strukturama, uključujući prikaz vaskulariziranosti tumora i prekida integriteta krvno-moždane barijere, te nazočnost nekroze tumorskog tkiva, intratumorskog krvarenja i intrakranijskog kompresijskog učinka. U novije se vrijeme posebno ističe uloga metaboličkih i funkcijskih dijagnostičkih pretraga poput MR spektroskopije, MR perfuzije,diffusion- weighted imaging (DWI) i diffusion tensor imaging (DTI) koje su sve više zastupljene u prosudbi stupnja malignosti tumorskog tkiva. Navedene neuroradiološke dijagnostičke metode predstavljaju značajan doprinos u planiranju neurokirurškog i onkološkog liječenja i prognozi tumorske bolesti.","PeriodicalId":247307,"journal":{"name":"Tumori centralnog nervnog sistema","volume":"234 1-2","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"120935326","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Neoplasms situated at the pineal region are rare intracranial lesions and generally very diverse in nature. These tumours are more prevalent in males and children. Neurosurgery plays a crucial role in the management of the most pineal region tumours. Operative microsurgical resection is still considered as a gold standard for their treatment. The two usually suggested microsurgical approaches for resection of these lesions are infratentorial supracerebellar and occipital transtentorial. However, paramedial unilateral supracerebellar infratentorial approach and more invasive Shekar’s transsinus approach can be very useful surgical options. The specifically trained neurosurgeon has a crucial role in successful resection of these tumours because only a thorough understanding of the relevant anatomy and pathology as well as the high technical skills can ensure favourable operative outcome.
{"title":"NEUROSURGERY OF THE PINEAL REGION TUMOURS: ROLE OF MICROSURGERY","authors":"K. Dizdarevic","doi":"10.5644/pi2021.197.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.5644/pi2021.197.05","url":null,"abstract":"Neoplasms situated at the pineal region are rare intracranial lesions and generally very diverse in nature. These tumours are more prevalent in males and children. Neurosurgery plays a crucial role in the management of the most pineal region tumours. Operative microsurgical resection is still considered as a gold standard for their treatment. The two usually suggested microsurgical approaches for resection of these lesions are infratentorial supracerebellar and occipital transtentorial. However, paramedial unilateral supracerebellar infratentorial approach and more invasive Shekar’s transsinus approach can be very useful surgical options. The specifically trained neurosurgeon has a crucial role in successful resection of these tumours because only a thorough understanding of the relevant anatomy and pathology as well as the high technical skills can ensure favourable operative outcome.","PeriodicalId":247307,"journal":{"name":"Tumori centralnog nervnog sistema","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114933129","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：