Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.15633/9788374388450.13
J. Wołczański
{"title":"Korespondencja abp. Józefa Teodorowicza z o. Włodzimierzem Ledóchowskim SJ z lat 1914-1937","authors":"J. Wołczański","doi":"10.15633/9788374388450.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388450.13","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":346799,"journal":{"name":"Arcybiskup Józef Teoforowicz (1864-1938). Studia i materiały","volume":"62 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121305864","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.15633/9788374388450.11
J. Wołczański
Osoba prof. Stefana Dąbrowskiego (1877-1947) w okresie międzywojennym zapisała się na trwałe w polskiej historii w kilku obszarach życia publicznego: medycyny, polityki, szkolnictwa wyższego oraz Kościoła katolickiego. Urodził się 31 I 1877 r. w inteligenckiej rodzinie warszawskiej. Po ukończeniu gimnazjum odbył studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego (1895-1900). Zaangażował się wówczas w działalność ruchu patriotyczno-młodzieżowego. W latach 1900-1902 kontynuował studia na Wydziale Medycznym Sorbony w Paryżu. Po powrocie do kraju związał się od roku 1903 z Wydziałem Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego, rozpoczynając karierę uniwersytecką od stanowiska demonstratora w Zakładzie Farmakologii i Farmakognozji, poprzez asystenturę w Zakładzie Chemii Lekarskiej, habilitację i docenturę. W latach 1908-1911 ponownie pogłębiał studia w Paryżu. W listopadzie 1911 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym fizjologii i nauki żywienia zwierząt domowych i mleczarstwa Akademii Rolniczej w Dublanach k. Lwowa. Od roku 1913 do 1918 pełnił obowiązki profesora chemii i fizjologii żywienia Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. W latach 1919-1920 jako profesor zwyczajny chemii ogólnej i nauki żywienia zwierząt nadal pracował w Akademii Weterynaryjnej we Lwowie1. W środowisku lwowskim prof. Dąbrowski współpracował z Ligą Narodową, a później ze Zjednoczeniem Narodowym, utrzymując bliskie relacje m.in. z abp. Józefem Teodorowiczem i bp. Adamem Stefanem Sapiehą. Uczestniczył też w obronie Lwowa podczas wojny ukraińsko-polskiej 1918-1919. Od kwietnia 1920 do jesieni 1921 pełnił funkcję wiceministra spraw zagranicznych. Piastował mandat poselski w latach 1922-1935 z ramienia Związku Ludowo-Narodowego, natomiast w latach 1928-1935 był wiceprezesem Stronnictwa Narodowego2. Po zakończeniu kariery dyplomatycznej, prof. Dąbrowski nie powrócił do Lwowa, ale w 1921 r. przyjął angaż na Uniwersytecie Poznańskim; został tam kierownikiem Zakładu Chemii Fizjologicznej na Wydziale Lekarskim. Na gruncie poznańskim kontynuował badania zapoczątkowane we Lwowie. Interesował się funkcjami nerek, prowadził analizy składników moczu i krwi opracowując nowe metody badawcze na tym polu.
{"title":"Korespondencja abp. Józefa Teodorowicza z prof. Stefanem Dąbrowskim z lat 1921–1938","authors":"J. Wołczański","doi":"10.15633/9788374388450.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388450.11","url":null,"abstract":"Osoba prof. Stefana Dąbrowskiego (1877-1947) w okresie międzywojennym zapisała się na trwałe w polskiej historii w kilku obszarach życia publicznego: medycyny, polityki, szkolnictwa wyższego oraz Kościoła katolickiego. Urodził się 31 I 1877 r. w inteligenckiej rodzinie warszawskiej. Po ukończeniu gimnazjum odbył studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego (1895-1900). Zaangażował się wówczas w działalność ruchu patriotyczno-młodzieżowego. W latach 1900-1902 kontynuował studia na Wydziale Medycznym Sorbony w Paryżu. Po powrocie do kraju związał się od roku 1903 z Wydziałem Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego, rozpoczynając karierę uniwersytecką od stanowiska demonstratora w Zakładzie Farmakologii i Farmakognozji, poprzez asystenturę w Zakładzie Chemii Lekarskiej, habilitację i docenturę. W latach 1908-1911 ponownie pogłębiał studia w Paryżu. W listopadzie 1911 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym fizjologii i nauki żywienia zwierząt domowych i mleczarstwa Akademii Rolniczej w Dublanach k. Lwowa. Od roku 1913 do 1918 pełnił obowiązki profesora chemii i fizjologii żywienia Akademii Weterynaryjnej we Lwowie. W latach 1919-1920 jako profesor zwyczajny chemii ogólnej i nauki żywienia zwierząt nadal pracował w Akademii Weterynaryjnej we Lwowie1. W środowisku lwowskim prof. Dąbrowski współpracował z Ligą Narodową, a później ze Zjednoczeniem Narodowym, utrzymując bliskie relacje m.in. z abp. Józefem Teodorowiczem i bp. Adamem Stefanem Sapiehą. Uczestniczył też w obronie Lwowa podczas wojny ukraińsko-polskiej 1918-1919. Od kwietnia 1920 do jesieni 1921 pełnił funkcję wiceministra spraw zagranicznych. Piastował mandat poselski w latach 1922-1935 z ramienia Związku Ludowo-Narodowego, natomiast w latach 1928-1935 był wiceprezesem Stronnictwa Narodowego2. Po zakończeniu kariery dyplomatycznej, prof. Dąbrowski nie powrócił do Lwowa, ale w 1921 r. przyjął angaż na Uniwersytecie Poznańskim; został tam kierownikiem Zakładu Chemii Fizjologicznej na Wydziale Lekarskim. Na gruncie poznańskim kontynuował badania zapoczątkowane we Lwowie. Interesował się funkcjami nerek, prowadził analizy składników moczu i krwi opracowując nowe metody badawcze na tym polu.","PeriodicalId":346799,"journal":{"name":"Arcybiskup Józef Teoforowicz (1864-1938). Studia i materiały","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116228495","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.15633/9788374388450.07
J. Wołczański
{"title":"Listy abp. Józefa Teodorowicza do abp. Józefa Bilczewskiego z lat 1900-1923","authors":"J. Wołczański","doi":"10.15633/9788374388450.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388450.07","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":346799,"journal":{"name":"Arcybiskup Józef Teoforowicz (1864-1938). Studia i materiały","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122872781","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.15633/9788374388450.01
K. Krasowski
Ks. Józef Teofil Teodorowicz w dniu 2 III 1902 r. we Lwowie przyjął sakrę biskupią z rąk kard. Jana Puzyny i objął rządy w archidiecezji lwowskiej obrządku ormiańskiego. Była to archidiecezja nietypowa, licząca ok. 5,5 tysiąca wiernych, obsługiwanych przez 18-25 duchownych, odpowiadająca średniej wielkości parafii obrządku łacińskiego. Stosunkowo niewielki zakres obowiązków duszpasterskich pozwalał mu aktywnie angażować się w życie publiczne. Jego poglądy kształtowały się pod wpływem doktryny szeroko rozumianego nurtu narodowego, którą umiejętnie łączył z nauką społeczną Kościoła katolickiego. W młodości należał do Ligi Narodowej, a następnie do blisko związanego z Narodową Demokracją (endecją) wschodniogalicyjskiego Narodowo-Chrześcijańskiego Stronnictwa Ludowego. Po zamachu majowym z 1926 r. publicznie pochwalał poglądy Romana Dmowskiego i jego projekt budowy Obozu Wielkiej Polski. W latach 30. XX wieku, rozczarowany endecją, ewoluował w kierunku Frontu Morges Ignacego Paderewskiego, z którym pozostawał w bardzo dobrych stosunkach. Arcybiskup ormiański imponował swoją aktywnością w działalności narodowej i społecznej. Wypada zgodzić się z następującą opinią wyrażoną w literaturze: „Można powiedzieć, że nie było ważniejszego wydarzenia narodowego bez udziału abpa Teodorowicza. Był wszędzie tam, gdzie trzeba było zabrać głos w decydujących dla polskiego społeczeństwach kwestiach, gdzie rozstrzygać się miały istotne dla ówczesnych czasów problemy – nie tylko z zakresu życia religijnego”1. Abp Teodorowicz był urodzonym politykiem i parlamentarzystą, organizatorem prasy katolickiej, obdarzonym także talentem pisarskim i dziennikarskim. Z jego inicjatywy od 1897 r. zaczął ukazywać się we Lwowie „Ruch Katolicki”, a w 1900 r. „Przedświt”. Pisywał artykuły do tych czasopism, ujawniając duży talent literacki. Od 1902 r. był członkiem wiedeńskiej Izby Panów, wygłaszając na tym forum w 1917 r. dwa słynne przemówienia, w których odważnie domagał się wskrzeszenia polskiej państwowości. Był również posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego i członkiem Rady Szkolnej Krajowej. Wywierał duży wpływ na życie polityczne Galicji tego okresu, m.in. bezpośrednio przyczyniając się do obalenia projektu nowej ordynacji wyborczej w 1913 r. i ustąpienia namiestnika Galicji Michała Bobrzyńskiego2. Swoją działalnością daleko wykraczał poza Galicję, pełniąc przed 1914 r. rolę łącznika między duchowieństwem z Wielkopolski a Stolicą Apostolską, często interweniując
{"title":"Abp Józef Teofil Teodorowicz jako mąż stanu","authors":"K. Krasowski","doi":"10.15633/9788374388450.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388450.01","url":null,"abstract":"Ks. Józef Teofil Teodorowicz w dniu 2 III 1902 r. we Lwowie przyjął sakrę biskupią z rąk kard. Jana Puzyny i objął rządy w archidiecezji lwowskiej obrządku ormiańskiego. Była to archidiecezja nietypowa, licząca ok. 5,5 tysiąca wiernych, obsługiwanych przez 18-25 duchownych, odpowiadająca średniej wielkości parafii obrządku łacińskiego. Stosunkowo niewielki zakres obowiązków duszpasterskich pozwalał mu aktywnie angażować się w życie publiczne. Jego poglądy kształtowały się pod wpływem doktryny szeroko rozumianego nurtu narodowego, którą umiejętnie łączył z nauką społeczną Kościoła katolickiego. W młodości należał do Ligi Narodowej, a następnie do blisko związanego z Narodową Demokracją (endecją) wschodniogalicyjskiego Narodowo-Chrześcijańskiego Stronnictwa Ludowego. Po zamachu majowym z 1926 r. publicznie pochwalał poglądy Romana Dmowskiego i jego projekt budowy Obozu Wielkiej Polski. W latach 30. XX wieku, rozczarowany endecją, ewoluował w kierunku Frontu Morges Ignacego Paderewskiego, z którym pozostawał w bardzo dobrych stosunkach. Arcybiskup ormiański imponował swoją aktywnością w działalności narodowej i społecznej. Wypada zgodzić się z następującą opinią wyrażoną w literaturze: „Można powiedzieć, że nie było ważniejszego wydarzenia narodowego bez udziału abpa Teodorowicza. Był wszędzie tam, gdzie trzeba było zabrać głos w decydujących dla polskiego społeczeństwach kwestiach, gdzie rozstrzygać się miały istotne dla ówczesnych czasów problemy – nie tylko z zakresu życia religijnego”1. Abp Teodorowicz był urodzonym politykiem i parlamentarzystą, organizatorem prasy katolickiej, obdarzonym także talentem pisarskim i dziennikarskim. Z jego inicjatywy od 1897 r. zaczął ukazywać się we Lwowie „Ruch Katolicki”, a w 1900 r. „Przedświt”. Pisywał artykuły do tych czasopism, ujawniając duży talent literacki. Od 1902 r. był członkiem wiedeńskiej Izby Panów, wygłaszając na tym forum w 1917 r. dwa słynne przemówienia, w których odważnie domagał się wskrzeszenia polskiej państwowości. Był również posłem do galicyjskiego Sejmu Krajowego i członkiem Rady Szkolnej Krajowej. Wywierał duży wpływ na życie polityczne Galicji tego okresu, m.in. bezpośrednio przyczyniając się do obalenia projektu nowej ordynacji wyborczej w 1913 r. i ustąpienia namiestnika Galicji Michała Bobrzyńskiego2. Swoją działalnością daleko wykraczał poza Galicję, pełniąc przed 1914 r. rolę łącznika między duchowieństwem z Wielkopolski a Stolicą Apostolską, często interweniując","PeriodicalId":346799,"journal":{"name":"Arcybiskup Józef Teoforowicz (1864-1938). Studia i materiały","volume":"103 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121411593","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.15633/9788374388450.05
Maria Izabella Tomaszewska
Działalność abp. Józefa Teodorowicza jest księgą otwartą na interpretacje poszczególnych wątków biografii tego niezwykłego hierarchy. Owe wątki dokumentują ocalałe z kresowej pożogi kroniki klasztorne, wspomnienia, wszelkiego typu teksty, które nawet po latach dają świadectwo o ormiańskim pasterzu archidiecezji lwowskiej, jako człowieku niezwykłym. Jego działalność polityczna, przebadana bodaj najrzetelniej, nie powinna przesłaniać innych obszarów jego aktywności duszpasterskiej. Jednym z nich był związek z żeńskimi i męskimi zakonami oraz zgromadzeniami zakonnymi obrządku łacińskiego, głównie z tymi, które miały swoje placówki na terenie Lwowa i archidiecezji lwowskiej. Celem niniejszego szkicu jest przyjrzenie się związkom abp. Teodorowicza ze Zgromadzeniem Sióstr Zmartwychwstanek. Podstawą tekstową są lwowskie kroniki klasztorne i inne powiązane ze Lwowem dokumenty, przechowywane w dwóch archiwach Zgromadzenia, w Kętach i w Poznaniu185. Autorka jest świadoma, że zagadnienie to wymaga rozległych kwerend archiwalnych wykraczających poza wytyczony zakres badań. Niemniej materiał i tak jest na tyle obfity, że do określeń stosowanych względem ormiańskiego hierarchy bez obawy przesady można dodać jeszcze jedno: przyjaciel Zgromadzeń zakonnych186. W dokumentach lwowskiego klasztoru ss. Zmartwychwstanek pojawiają się również określenia: „dostojny nasz przyjaciel”187, który „kochał Zgrom[adzenia] zakonne za dążenia ich do zjednoczenia z Chrystusem”188. Pewnym kłopotem w realizacji tematu jest trudna dostępność pomieszczonych w archiwach zakonnych Teodorowiczowskich armeników, co wymusza konieczność ich obfitego cytowania.
{"title":"Abp Józef Teodorowicz w lwowskich archiwaliach Zgromadzenia Sióstr Zmartwychwstanek","authors":"Maria Izabella Tomaszewska","doi":"10.15633/9788374388450.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388450.05","url":null,"abstract":"Działalność abp. Józefa Teodorowicza jest księgą otwartą na interpretacje poszczególnych wątków biografii tego niezwykłego hierarchy. Owe wątki dokumentują ocalałe z kresowej pożogi kroniki klasztorne, wspomnienia, wszelkiego typu teksty, które nawet po latach dają świadectwo o ormiańskim pasterzu archidiecezji lwowskiej, jako człowieku niezwykłym. Jego działalność polityczna, przebadana bodaj najrzetelniej, nie powinna przesłaniać innych obszarów jego aktywności duszpasterskiej. Jednym z nich był związek z żeńskimi i męskimi zakonami oraz zgromadzeniami zakonnymi obrządku łacińskiego, głównie z tymi, które miały swoje placówki na terenie Lwowa i archidiecezji lwowskiej. Celem niniejszego szkicu jest przyjrzenie się związkom abp. Teodorowicza ze Zgromadzeniem Sióstr Zmartwychwstanek. Podstawą tekstową są lwowskie kroniki klasztorne i inne powiązane ze Lwowem dokumenty, przechowywane w dwóch archiwach Zgromadzenia, w Kętach i w Poznaniu185. Autorka jest świadoma, że zagadnienie to wymaga rozległych kwerend archiwalnych wykraczających poza wytyczony zakres badań. Niemniej materiał i tak jest na tyle obfity, że do określeń stosowanych względem ormiańskiego hierarchy bez obawy przesady można dodać jeszcze jedno: przyjaciel Zgromadzeń zakonnych186. W dokumentach lwowskiego klasztoru ss. Zmartwychwstanek pojawiają się również określenia: „dostojny nasz przyjaciel”187, który „kochał Zgrom[adzenia] zakonne za dążenia ich do zjednoczenia z Chrystusem”188. Pewnym kłopotem w realizacji tematu jest trudna dostępność pomieszczonych w archiwach zakonnych Teodorowiczowskich armeników, co wymusza konieczność ich obfitego cytowania.","PeriodicalId":346799,"journal":{"name":"Arcybiskup Józef Teoforowicz (1864-1938). Studia i materiały","volume":"31 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114535179","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 1900-01-01DOI: 10.15633/9788374388450.02
Luiza Trybuś
{"title":"“Wytłumaczyć myśl papieską”. Komentarz abp. Józefa Teodorowicza do listu św. Piusa X pt. “Poloniae populum” z 3 grudnia 1905 roku","authors":"Luiza Trybuś","doi":"10.15633/9788374388450.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.15633/9788374388450.02","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":346799,"journal":{"name":"Arcybiskup Józef Teoforowicz (1864-1938). Studia i materiały","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"1900-01-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122651002","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：