„Burgrecht” to naturalizacja miejska (przeprowadzona zgodnie z określonymi pisemnie warunkami) na obszarze górnoniemieckim, określana również jako „Gedingbürgerschaft”, „Satzbürgerschaft” lub „Paktbürgerschaft”. Szlachta i klasztory wykorzystywały w późnym średniowieczu dynamicznie prawa miejskie jako podstawę swojej działalności na wsi oraz do rozwiązywania konfliktów, miasta zaś do tworzenia patrycjatu miejskiego przy uwzględnieniu tych „instytucjonalnych” nowych obywateli oraz do poszerzenia zasięgu władzy. Ze względu na długi czas trwania często pojawiały się konflikty dotyczące treści i interpretacji tych przepisów prawnych. Tłumaczenie Renata Skowrońska
{"title":"Mieszczanie, szlachta, duchowieństwo, klasztory. Formy naturalizacji miejskiej w późnym średniowieczu","authors":"Heinrich Speich","doi":"10.12775/bpmh.2022.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.002","url":null,"abstract":"„Burgrecht” to naturalizacja miejska (przeprowadzona zgodnie z określonymi pisemnie warunkami) na obszarze górnoniemieckim, określana również jako „Gedingbürgerschaft”, „Satzbürgerschaft” lub „Paktbürgerschaft”. Szlachta i klasztory wykorzystywały w późnym średniowieczu dynamicznie prawa miejskie jako podstawę swojej działalności na wsi oraz do rozwiązywania konfliktów, miasta zaś do tworzenia patrycjatu miejskiego przy uwzględnieniu tych „instytucjonalnych” nowych obywateli oraz do poszerzenia zasięgu władzy. Ze względu na długi czas trwania często pojawiały się konflikty dotyczące treści i interpretacji tych przepisów prawnych. Tłumaczenie Renata Skowrońska","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45326553","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Do 1620 roku szlachta czeska sprzeciwiała się nabywaniu dóbr przez członków rodów książęcych z Rzeszy. Po klęsce powstania stanów czeskich w 1620 roku oraz wydaniu odnowionego dekretu krajowego (w 1627 roku) prawo do przyjmowania nowych mieszkańców stało się jedną z prerogatyw królewskich. Od XVII do XIX wieku do Czech przybyło wielu książąt Rzeszy, którzy nabywali tu rozlegle dobra ziemskie. Niektórzy z nich byli książętami sprawującymi władzę w Rzeszy, wielu było przedstawicielami bocznych lini rodów książęcych. Również wybrani czescy arystokraci zostali wyniesieni do rangi książąt Rzeszy, część z nich przejęła władzę w posiadłościach bezpośrednio podległych cesarzowi. Niniejsze opracowanie stanowi pierwszy przegląd tej problematyki, który może stanowić podstawę do szczegółowych badań. Tłumaczenie Renata Skowrońska
{"title":"„Suwerenni poddani”. Książęta rządzący w Rzeszy oraz książęta Rzeszy (Reichsfürsten) jako mieszkańcy Królestwa Czech w nowożytności","authors":"Marek Starý","doi":"10.12775/bpmh.2022.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.003","url":null,"abstract":"Do 1620 roku szlachta czeska sprzeciwiała się nabywaniu dóbr przez członków rodów książęcych z Rzeszy. Po klęsce powstania stanów czeskich w 1620 roku oraz wydaniu odnowionego dekretu krajowego (w 1627 roku) prawo do przyjmowania nowych mieszkańców stało się jedną z prerogatyw królewskich. Od XVII do XIX wieku do Czech przybyło wielu książąt Rzeszy, którzy nabywali tu rozlegle dobra ziemskie. Niektórzy z nich byli książętami sprawującymi władzę w Rzeszy, wielu było przedstawicielami bocznych lini rodów książęcych. Również wybrani czescy arystokraci zostali wyniesieni do rangi książąt Rzeszy, część z nich przejęła władzę w posiadłościach bezpośrednio podległych cesarzowi. Niniejsze opracowanie stanowi pierwszy przegląd tej problematyki, który może stanowić podstawę do szczegółowych badań. Tłumaczenie Renata Skowrońska","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42570991","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Górny Śląsk i Slawonia. Dwa regiony pogranicza w studiach porównawczych Matthäusa Wehowskiego","authors":"Ryszard Kaczmarek","doi":"10.12775/bpmh.2022.015","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.015","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49551296","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule przeanalizowano – posługując się konkretnymi przykładami – reakcje Żydówek i Żydów, którzy imigrowali do Brunszwiku z Europy Środkowo-Wschodniej, na Ustawę o cofnięciu naturalizacji z początków rządów narodowych socjalistów. Jego tematem jest zrozumienie precyzyjnych strategii stosowanych przez dotknięte tą ustawą osoby, które miały na celu zapobieżenie cofnięciu naturalizacji. Z jednej strony odwoływano się więc do wymienionych w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy klauzul wyjątków („szczególne zasługi” i „szczególne wyróżnienie w I wojnie światowej”). Przywoływano również inne uzasadnienia, takie jak szczególnie trudna sytuacja społeczna, spodziewane komplikacje z zagranicą lub plany migracji. Tłumaczenie Renata Skowrońska
{"title":"„Uprzejmie proszę o sprawdzenie, czy możliwe jest anulowanie denaturalizacji”. Studium wybranych przypadków walki migrantów żydowskich z pozbawieniem ich obywatelstwa niemieckiego w Wolnym Państwie Brunszwiku po 1933 roku","authors":"Jonathan Voges","doi":"10.12775/bpmh.2022.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.010","url":null,"abstract":"W artykule przeanalizowano – posługując się konkretnymi przykładami – reakcje Żydówek i Żydów, którzy imigrowali do Brunszwiku z Europy Środkowo-Wschodniej, na Ustawę o cofnięciu naturalizacji z początków rządów narodowych socjalistów. Jego tematem jest zrozumienie precyzyjnych strategii stosowanych przez dotknięte tą ustawą osoby, które miały na celu zapobieżenie cofnięciu naturalizacji. Z jednej strony odwoływano się więc do wymienionych w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy klauzul wyjątków („szczególne zasługi” i „szczególne wyróżnienie w I wojnie światowej”). Przywoływano również inne uzasadnienia, takie jak szczególnie trudna sytuacja społeczna, spodziewane komplikacje z zagranicą lub plany migracji. Tłumaczenie Renata Skowrońska","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45305745","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Na przełomie III i IV wieku n.e. pozycja członków rad miejskich uległa zmianie. Szczególnie legislacja cesarza rzymskiego Konstantyna I (306–337) spowodowała, że członkostwo w radach stało się obowiązkowe. Prowadziło to do unikania służby przez kuriałów i spadku liczebności członków rad miejskich. Jak głęboki był to proces, jest kwestią dyskusji współczesnych badaczy. W niniejszym artykule prezentuję najważniejsze sposoby unikania służby w radach miejskich na podstawie źródeł normatywnych, szczególnie Kodeksu Teodozjańskiego (rozdział I, księga XII). Na przełomie IV i V wieku w cesarskim ustawodawstwie pojawiają się rozwiązania znacznie ograniczające pozycję dekurionów, zaostrzeniu ulega też ton ustaw.
{"title":"Problem unikania powinności kurialnych przez dekurionów w IV wieku n.e. w świetle Kodeksu Teodozjańskiego","authors":"S. Olszaniec","doi":"10.12775/bpmh.2022.001","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.001","url":null,"abstract":"Na przełomie III i IV wieku n.e. pozycja członków rad miejskich uległa zmianie. Szczególnie legislacja cesarza rzymskiego Konstantyna I (306–337) spowodowała, że członkostwo w radach stało się obowiązkowe. Prowadziło to do unikania służby przez kuriałów i spadku liczebności członków rad miejskich. Jak głęboki był to proces, jest kwestią dyskusji współczesnych badaczy. W niniejszym artykule prezentuję najważniejsze sposoby unikania służby w radach miejskich na podstawie źródeł normatywnych, szczególnie Kodeksu Teodozjańskiego (rozdział I, księga XII). Na przełomie IV i V wieku w cesarskim ustawodawstwie pojawiają się rozwiązania znacznie ograniczające pozycję dekurionów, zaostrzeniu ulega też ton ustaw.","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44967263","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W okresie nowożytnym nie wszyscy mieli prawo do obywatelstwa. W XVII i XVIII wieku poprzez powiązanie prawa krajowego oraz prawa dotyczącego ubogich szukano pomysłów administracyjnych oraz policyjnych na ochronę zasobów własnych przez zadeklarowanie grasujacych grup żebraków jako niebędących poddanymi, obcych i bezpaństwowych. Wyróżniono w rezultacie żebraków uprawnionych i nieuprawnionych, „pracowitych” i „leniwych”, zdrowych i chorych, przy czym po ścisłej selekcji tylko nieliczni mogli mieć nadzieję na objęcie prawem krajowym oraz wsparcie finansowe przez jałmużnę. Wczesnonowożytne państwa reagowały coraz bardziej „srogo”, broniąc się przed grupami żebraków napływających do kraju z zewnątrz. Tłumaczenie Renata Skowrońska
{"title":"Biedni jako bezpaństwowcy, niepoddani oraz bezdomni. O problemie grup żebraków, oszustów i włóczęgów na terenach południowoniemieckich w nowożytności","authors":"Wolfgang Wüst","doi":"10.12775/bpmh.2022.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.006","url":null,"abstract":"W okresie nowożytnym nie wszyscy mieli prawo do obywatelstwa. W XVII i XVIII wieku poprzez powiązanie prawa krajowego oraz prawa dotyczącego ubogich szukano pomysłów administracyjnych oraz policyjnych na ochronę zasobów własnych przez zadeklarowanie grasujacych grup żebraków jako niebędących poddanymi, obcych i bezpaństwowych. Wyróżniono w rezultacie żebraków uprawnionych i nieuprawnionych, „pracowitych” i „leniwych”, zdrowych i chorych, przy czym po ścisłej selekcji tylko nieliczni mogli mieć nadzieję na objęcie prawem krajowym oraz wsparcie finansowe przez jałmużnę. Wczesnonowożytne państwa reagowały coraz bardziej „srogo”, broniąc się przed grupami żebraków napływających do kraju z zewnątrz. Tłumaczenie Renata Skowrońska","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45834209","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule podjęto temat rozwoju praw krajowych (w szczególności praw obywatelskich) w Kraju Schwyz w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym, kraju położonym w przedalpejskiej i alpejskiej Szwajcarii Centralnej. Sformułowane w tamtejszej legislacji prawa obywatelskie stawały się w tym czasie coraz bardziej ekskluzywnym przywilejem, przyznawanym coraz mniejszej liczbie osób. Obejmowało ono prawne (polityczne i ekonomiczne) korzyści, których nie mieli pozostali mieszkańcy tych terenów. Długofalowe działania tych regulacji prawnych odczuwalne są do dziś. Tłumaczenie Renata Skowrońska
{"title":"Obywatelstwo jako ekskluzywny przywilej. Prawo krajowe w Kraju Schwyz w późnym średniowieczu i nowożytności oraz jego oddziaływanie (do współczesności)","authors":"Oliver Landolt","doi":"10.12775/bpmh.2022.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.004","url":null,"abstract":"W artykule podjęto temat rozwoju praw krajowych (w szczególności praw obywatelskich) w Kraju Schwyz w późnym średniowieczu i w okresie nowożytnym, kraju położonym w przedalpejskiej i alpejskiej Szwajcarii Centralnej. Sformułowane w tamtejszej legislacji prawa obywatelskie stawały się w tym czasie coraz bardziej ekskluzywnym przywilejem, przyznawanym coraz mniejszej liczbie osób. Obejmowało ono prawne (polityczne i ekonomiczne) korzyści, których nie mieli pozostali mieszkańcy tych terenów. Długofalowe działania tych regulacji prawnych odczuwalne są do dziś. Tłumaczenie Renata Skowrońska","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47140376","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Możliwości i granice konfesjonalizacji w Brandenburgii-Prusach od XVI do XVIII wieku","authors":"Christian Mühling","doi":"10.12775/bpmh.2022.012","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.012","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42653742","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Związek zawodowy w służbie zdrowia PRL-u pełnił rolę swego rodzaju „pasu transmisyjnego” Partii. Jednocześnie realizował on również klasyczne zadania związkowe, mające na celu poprawę warunków pracy i życia pracowników. W środowisku sekcji pielęgniarskiej wytworzyła się na tym tle atmosfera protestu, która rozładowała się w strajku warszawskich pielęgniarek w roku 1963. Tłumaczenie Renata Skowrońska
{"title":"Reprezentowanie interesów pracowników czy przedłużone ramię Partii? O roli związku zawodowego w służbie zdrowia PRL w latach 1947–1963","authors":"Melanie Foik","doi":"10.12775/bpmh.2022.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.011","url":null,"abstract":"Związek zawodowy w służbie zdrowia PRL-u pełnił rolę swego rodzaju „pasu transmisyjnego” Partii. Jednocześnie realizował on również klasyczne zadania związkowe, mające na celu poprawę warunków pracy i życia pracowników. W środowisku sekcji pielęgniarskiej wytworzyła się na tym tle atmosfera protestu, która rozładowała się w strajku warszawskich pielęgniarek w roku 1963. Tłumaczenie Renata Skowrońska","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42307089","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Doniesienia prasowe Bronisława Piłsudskiego o Japonii w erze Meiji","authors":"M. Lisiecki","doi":"10.12775/bpmh.2022.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/bpmh.2022.013","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":36759,"journal":{"name":"Biuletynu Polskiej Misji Historycznej","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47199968","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}