The Kherlen River, which headwaters from the mountains of Khan Khentii, streams through the territory of three provinces of Mongolia: Khentii, Tuv, and Dornod. Most of the archaeological sites found in its basin exhibit characteristics of the Neolithic period, and mainly consist of in situ stone tools dispersed on the surface. The mixing of prehistoric artifacts from different periods in a certain place is undoubtedly related to the unique climatic conditions of Mongolia and the geology of the Kherlen River basin. In this article, we discuss the site of Ulaan Khanan, located about 21 km south of the Kherlen River in the Bayankhutag soum area of Khentii Province. The stone artifacts from this site are suggested as belonging to two different periods: The Paleolithic and Neolithic. The Paleolithic artifacts include points, scrapers, retouched blades, and different types of lithic blanks (mainly blades and flakes). Conversely, the Neolithic artifacts conform to knapping methods involving the reduction of narrow-faced and wedge-shaped cores, including a single micro-core as well as polyhedral and cylindrical cores. The lithic assemblage(s) described here consists of a few tool types, such as points, scrapers, burins, combination tools, and retouched blades, and show evidence of reduction sequences primarily aimed at blade and flake production.
{"title":"Newly discovered stone age site of Ulaan khanan :","authors":"Bolorbat Tsedendorj, Bazargur Dashzeveg, Lkhundev Guunii","doi":"10.5564/sa.v44i1.3515","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3515","url":null,"abstract":"The Kherlen River, which headwaters from the mountains of Khan Khentii, streams through the territory of three provinces of Mongolia: Khentii, Tuv, and Dornod. Most of the archaeological sites found in its basin exhibit characteristics of the Neolithic period, and mainly consist of in situ stone tools dispersed on the surface. The mixing of prehistoric artifacts from different periods in a certain place is undoubtedly related to the unique climatic conditions of Mongolia and the geology of the Kherlen River basin. In this article, we discuss the site of Ulaan Khanan, located about 21 km south of the Kherlen River in the Bayankhutag soum area of Khentii Province. The stone artifacts from this site are suggested as belonging to two different periods: The Paleolithic and Neolithic. The Paleolithic artifacts include points, scrapers, retouched blades, and different types of lithic blanks (mainly blades and flakes). Conversely, the Neolithic artifacts conform to knapping methods involving the reduction of narrow-faced and wedge-shaped cores, including a single micro-core as well as polyhedral and cylindrical cores. The lithic assemblage(s) described here consists of a few tool types, such as points, scrapers, burins, combination tools, and retouched blades, and show evidence of reduction sequences primarily aimed at blade and flake production.","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"103 27","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141666362","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
This article explores a variety of archaeological sites dating back to the Lower Paleolithic period, as well as sites with mixed Lower and Middle Paleolithic assemblages. The sites in the Galba-Öösh Gobi region that include bifacial tools include: Mount Sharil, Mount Baishint, Mount Zurkh, and Khatsavch Hills. Materials from the Mount Yarkh, Yorool Gobi, Nariin gol 17, and Otson Maanit sites are used for comparison. The main task is to consider and compare natural features and climatic conditions existing in the Middle-Upper Pleistocene with the modern situation. The sites in question are abundant in high-quality raw materials suitable for fabricating stone tools. Assemblages include an extensive collection of stone tools and a diverse array of lithic-types used for tool production, qualifying them to be interpreted as workshops. Moreover, ancient river basins, formed by water flow in the past, near the sites, suggests that living conditions during the Pleistocene Epoch were conductive to human habitation. Освоение плейстоценовыми гомининами пустыни Гоби и прилегающих хребтов Гоби-Алтая Аннотация. В статье рассматривается широкий круг памятников, отнесенных их исследователями к нижнему палеолиту, а также смешанные подъемные материалы нижнего и среднего палеолита. Все памятники представляют собой экспонированные местонахождения из региона Галба-Оош Гоби: Шарилын-Уул, Байшинт-Уул, Зурх-Уул и Хацавчийн-Толгод, содержащие бифасиальные орудия. Для проведения корреляций привлекаются материалы памятников Ярх-Уул, Ёроол Гоби, Нарийн гол 17, Оцон Мааньт. Ставится задача рассмотреть и сравнить особенности природно-климатических условий в среднем–верхнем плейстоцене, с современной обстановкой, охарактеризовать геоморфологическую ситуацию в пустыне Гоби и Гобийском Алтае в регионах, где были обнаружены памятники. Местонахождения богаты высококачественным сырьем для производства каменных орудий, относятся к оригинальной коллекции каменного орудия, а также обладают широким ассортиментом орудий и инструментов для их изготовления, что позволяет отнести их к мастерским. Кроме того, остатки древних речных бассейнов, созданные проточной водой в непосредственной близости от памятников, свидетельствуют о том, что в древние времена они создавали благоприятные условия для обитания человека в плейстоцене. Ключевые слова. Гоби, Гобийский Алтай, бифас, орудие, нижнии палеолит, средний палеолит, Монголия, плейстоцен, Галба-Оош, стратиграфия, каменная технология, сырье.
{"title":"Pleistocene hominin exploration of the Gobi Desert and the adjacent Gobi-Altai ranges","authors":"Margad-Erdene Ganbold","doi":"10.5564/sa.v44i1.3516","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3516","url":null,"abstract":"This article explores a variety of archaeological sites dating back to the Lower Paleolithic period, as well as sites with mixed Lower and Middle Paleolithic assemblages. The sites in the Galba-Öösh Gobi region that include bifacial tools include: Mount Sharil, Mount Baishint, Mount Zurkh, and Khatsavch Hills. Materials from the Mount Yarkh, Yorool Gobi, Nariin gol 17, and Otson Maanit sites are used for comparison. The main task is to consider and compare natural features and climatic conditions existing in the Middle-Upper Pleistocene with the modern situation. The sites in question are abundant in high-quality raw materials suitable for fabricating stone tools. Assemblages include an extensive collection of stone tools and a diverse array of lithic-types used for tool production, qualifying them to be interpreted as workshops. Moreover, ancient river basins, formed by water flow in the past, near the sites, suggests that living conditions during the Pleistocene Epoch were conductive to human habitation. \u0000Освоение плейстоценовыми гомининами пустыни Гоби и прилегающих хребтов Гоби-Алтая \u0000Аннотация. В статье рассматривается широкий круг памятников, отнесенных их исследователями к нижнему палеолиту, а также смешанные подъемные материалы нижнего и среднего палеолита. Все памятники представляют собой экспонированные местонахождения из региона Галба-Оош Гоби: Шарилын-Уул, Байшинт-Уул, Зурх-Уул и Хацавчийн-Толгод, содержащие бифасиальные орудия. Для проведения корреляций привлекаются материалы памятников Ярх-Уул, Ёроол Гоби, Нарийн гол 17, Оцон Мааньт. Ставится задача рассмотреть и сравнить особенности природно-климатических условий в среднем–верхнем плейстоцене, с современной обстановкой, охарактеризовать геоморфологическую ситуацию в пустыне Гоби и Гобийском Алтае в регионах, где были обнаружены памятники. Местонахождения богаты высококачественным сырьем для производства каменных орудий, относятся к оригинальной коллекции каменного орудия, а также обладают широким ассортиментом орудий и инструментов для их изготовления, что позволяет отнести их к мастерским. Кроме того, остатки древних речных бассейнов, созданные проточной водой в непосредственной близости от памятников, свидетельствуют о том, что в древние времена они создавали благоприятные условия для обитания человека в плейстоцене. \u0000Ключевые слова. Гоби, Гобийский Алтай, бифас, орудие, нижнии палеолит, средний палеолит, Монголия, плейстоцен, Галба-Оош, стратиграфия, каменная технология, сырье.","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"100 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141664034","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Presently, within the Mongolian Altai Mountains, specifically within the Bayan-Olgii province, a total of 68 pottery artifacts have been unearthed from 50 graves across 21 burial complexes. Consequently, this article aims to delineate the classification and terminology pertaining to Mongolian Pazyryk culture pottery types based on the aforementioned 68 objects, alongside an examination of patterns. Pazyryk study literature has identified over ten distinct types of pottery, categorized according to discernible features or attributes. Among these, the most prevalent include jugs, vases, crocks, pots, and bowls. However, within the Pazyryk tombs in Mongolia, only three types of pottery—jugs, vases, and crocks—were discovered, leading to their classification into 3 primary types and 5 subtypes. The structural composition of Pazyryk pottery diverges from that of Xiongnu pottery, typically exhibiting a coarser and more rugged texture. Nonetheless, Pazyryk pottery showcases a greater richness and variety of patterns compared to its Xiongnu counterpart. Mongolian Pazyryk pottery designs or patterns are categorized into 3 main forms encompassing 9 types. An examination of Mongolian Pazyryk pottery, as well as the broader Pazyryk culture, suggests a well-developed and refined pottery artistry characterized by diverse and distinctive forms, intricate patterns, decorations, and a distinction between funerary and domestic pottery. It appears that these vessels were crafted and distributed locally by indigenous artisans, albeit with discernible influences from neighboring cultures and even distant regions. Монгол Алтайн пазырык булшны ваар сав: Ангилал, нэр томьёо ба хээ чимэглэл Товчлол. Монгол Алтайд малтан судласан пазырыкийн 21 оршуулгын цолцолборын 50 булшнаас илэрсэн 68 ваарны 34 ваарыг их бага хэмжээгээр сэргээн харах боломжтой гэж үзэн нэгтгэн дүгнэж ангилах оролдлогыг хийв. Монголын пазырыкийн ваар савны ангилал, нэр томьёо, хээ чимэглэлийн асуудал нь ерөнхийдөө ангиллын эргэн тойронд төвлөрсөн бөгөөд ваар савны үйлдэх технологи, он цагийн асуудлыг хөндөлгүй зөвхөн хэрэглээний асуудлыг товч авч үзлээ. Хээ чимэглэлийг 3 хэлбэрийн 9 төрөлд хуваан ангилав. Түлхүүр үг. Төмрийн түрүү үе, Пазырыкийн соёл, пазырыкийн булш, ваар сав, домбо, хотго, бутан, зурмал хээ
{"title":"Ceramics in Pazyryk tombs of the Mongolian Altai :","authors":"Batsukh Dunburee","doi":"10.5564/sa.v44i1.3518","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3518","url":null,"abstract":"Presently, within the Mongolian Altai Mountains, specifically within the Bayan-Olgii province, a total of 68 pottery artifacts have been unearthed from 50 graves across 21 burial complexes. Consequently, this article aims to delineate the classification and terminology pertaining to Mongolian Pazyryk culture pottery types based on the aforementioned 68 objects, alongside an examination of patterns. Pazyryk study literature has identified over ten distinct types of pottery, categorized according to discernible features or attributes. Among these, the most prevalent include jugs, vases, crocks, pots, and bowls. However, within the Pazyryk tombs in Mongolia, only three types of pottery—jugs, vases, and crocks—were discovered, leading to their classification into 3 primary types and 5 subtypes. The structural composition of Pazyryk pottery diverges from that of Xiongnu pottery, typically exhibiting a coarser and more rugged texture. Nonetheless, Pazyryk pottery showcases a greater richness and variety of patterns compared to its Xiongnu counterpart. Mongolian Pazyryk pottery designs or patterns are categorized into 3 main forms encompassing 9 types. An examination of Mongolian Pazyryk pottery, as well as the broader Pazyryk culture, suggests a well-developed and refined pottery artistry characterized by diverse and distinctive forms, intricate patterns, decorations, and a distinction between funerary and domestic pottery. It appears that these vessels were crafted and distributed locally by indigenous artisans, albeit with discernible influences from neighboring cultures and even distant regions. \u0000Монгол Алтайн пазырык булшны ваар сав: Ангилал, нэр томьёо ба хээ чимэглэл \u0000Товчлол. Монгол Алтайд малтан судласан пазырыкийн 21 оршуулгын цолцолборын 50 булшнаас илэрсэн 68 ваарны 34 ваарыг их бага хэмжээгээр сэргээн харах боломжтой гэж үзэн нэгтгэн дүгнэж ангилах оролдлогыг хийв. Монголын пазырыкийн ваар савны ангилал, нэр томьёо, хээ чимэглэлийн асуудал нь ерөнхийдөө ангиллын эргэн тойронд төвлөрсөн бөгөөд ваар савны үйлдэх технологи, он цагийн асуудлыг хөндөлгүй зөвхөн хэрэглээний асуудлыг товч авч үзлээ. Хээ чимэглэлийг 3 хэлбэрийн 9 төрөлд хуваан ангилав. \u0000Түлхүүр үг. Төмрийн түрүү үе, Пазырыкийн соёл, пазырыкийн булш, ваар сав, домбо, хотго, бутан, зурмал хээ","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"59 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141663081","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
During the 2017-2018 period, as part of the joint Mongolian-German project “Geomagnetic and pedestrian survey of Khar Khul Khan Balgas”, a discovery of 177 earthen mounds was made and documented in the Ulziit Denzh area of Erdenemandal Sum, Arkhangai Province. Further excavation work in 2018 focused on feature 172, leading to the uncovering of a unique burial site. Here, a female skeleton was found in an extraordinary position with an extreme crouched belly posture. Accompanying her were artifacts including a pebble axe and a pear-shaped pumice stone, all discovered at a depth of approximately 230 cm below the surface. Laboratory analysis of the human bone samples determined that the relic dates back 6,000. Notably, this burial represents a rare find in Mongolian archaeology, previously unseen in the region. Research findings of a unique archaeological study related to the Neolithic period called “Ulziit Denzh” were published in prestigious international journals, contributing significantly to the field of science. From 2021 to 2023, the scientific research project “Study of the extremely rare burial complex dating back to the 7th millennium in central Mongolia (Ulziit Denzh site)” was successfully carried out. This project led to the establishment of a protection zone for the archaeological site and the completion of thorough exploration and excavation. “Өлзийт дэнж” дурсгалын археологийн судалгааны үр дүн (2021-2023 он) Товчлол. 2017-2018 онд Монгол-Германы хамтарсан “Хархул хааны балгасны геомагнетик болон археологийн хайгуул судалгаа” төслийн хүрээнд Архангай аймгийн Эрдэнэмандал сумын нутаг Өлзийт дэнж хэмээх газарт 177 овгор шороон байгууламж илрүүлж бүртгэн баримтжуулсан юм. Улмаар 2018 онд 172-р байгууламжид археологийн сорилын малтлага гүйцэтгэж, 2.5 м гүнд толгойг нь баруун урагш хандуулан, биеийг нь атируулан түрүүлгэ нь харуулж, хайрган чулуун зэвсэг болон галт уулын уушгин чулуу дагалдуулсан 30-40 орчим насны эмэгтэй хүний оршуулга илрүүлсэн юм. Хүний ясны дээжид хийсэн лабораторийн судалгаагаар уг дурсгалыг одоогоос 6000 жилийн тэртээд холбогдохыг тогтоогоод байна. Энэхүү дурсгал нь Монгол нутгаас урьд өмнө нь илэрч байгаагүй, нэн ховор дурсгал болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй бөгөөд археологийн шинжлэх ухаанд “Өлзийт дэнж” хэмээх шинэ чулуун зэвсгийн үед холбогдох өвөрмөц дурсгал нээгдэж, судалгааны үр дүнг олон улсын өндөр зэрэглэлийн сэтгүүлд нийтлэн эрдэм шинжилгээний эргэлтэд оруулсан юм. 2021-2023 онд “Монголын төв нутаг дахь VII мянган жилийн тэртээх нэн ховор оршуулгын цогцолборын судалгаа (“Өлзийт дэнж”-ийн дурсгал)” суурь судалгааны төслийг хэрэгжүүлж, дурсгалын хамгаалалтын бүсийг тогтоож, хайгуул, малтлага судалгааны ажлыг гүйцэтгээд байна. Түлхүүр үг. Өлзийт дэнжийн дурсгал, шороон байгууламж, шинэ чулуун зэвсгийн үе, хадгалалт хамгаалалт, малтлага, хайгуул судалгаа
{"title":"Results of the Archaeological studies “Ulziit Denzh” (2021-2023)","authors":"Erdene-Ochir Nasan-Ochir, Tserendagva Yadmaa, Amgalantugs Tsend-Ayush, Dalantai Sarantuya, Tsenguun Ganbold, Dashdorj Begz, Nyamkhuu Myanganbuu, Ganbaatar Laikhan","doi":"10.5564/sa.v44i1.3517","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3517","url":null,"abstract":"During the 2017-2018 period, as part of the joint Mongolian-German project “Geomagnetic and pedestrian survey of Khar Khul Khan Balgas”, a discovery of 177 earthen mounds was made and documented in the Ulziit Denzh area of Erdenemandal Sum, Arkhangai Province. Further excavation work in 2018 focused on feature 172, leading to the uncovering of a unique burial site. Here, a female skeleton was found in an extraordinary position with an extreme crouched belly posture. Accompanying her were artifacts including a pebble axe and a pear-shaped pumice stone, all discovered at a depth of approximately 230 cm below the surface. Laboratory analysis of the human bone samples determined that the relic dates back 6,000. Notably, this burial represents a rare find in Mongolian archaeology, previously unseen in the region. Research findings of a unique archaeological study related to the Neolithic period called “Ulziit Denzh” were published in prestigious international journals, contributing significantly to the field of science. From 2021 to 2023, the scientific research project “Study of the extremely rare burial complex dating back to the 7th millennium in central Mongolia (Ulziit Denzh site)” was successfully carried out. This project led to the establishment of a protection zone for the archaeological site and the completion of thorough exploration and excavation. \u0000“Өлзийт дэнж” дурсгалын археологийн судалгааны үр дүн (2021-2023 он) \u0000Товчлол. 2017-2018 онд Монгол-Германы хамтарсан “Хархул хааны балгасны геомагнетик болон археологийн хайгуул судалгаа” төслийн хүрээнд Архангай аймгийн Эрдэнэмандал сумын нутаг Өлзийт дэнж хэмээх газарт 177 овгор шороон байгууламж илрүүлж бүртгэн баримтжуулсан юм. Улмаар 2018 онд 172-р байгууламжид археологийн сорилын малтлага гүйцэтгэж, 2.5 м гүнд толгойг нь баруун урагш хандуулан, биеийг нь атируулан түрүүлгэ нь харуулж, хайрган чулуун зэвсэг болон галт уулын уушгин чулуу дагалдуулсан 30-40 орчим насны эмэгтэй хүний оршуулга илрүүлсэн юм. Хүний ясны дээжид хийсэн лабораторийн судалгаагаар уг дурсгалыг одоогоос 6000 жилийн тэртээд холбогдохыг тогтоогоод байна. Энэхүү дурсгал нь Монгол нутгаас урьд өмнө нь илэрч байгаагүй, нэн ховор дурсгал болохыг тэмдэглэх нь зүйтэй бөгөөд археологийн шинжлэх ухаанд “Өлзийт дэнж” хэмээх шинэ чулуун зэвсгийн үед холбогдох өвөрмөц дурсгал нээгдэж, судалгааны үр дүнг олон улсын өндөр зэрэглэлийн сэтгүүлд нийтлэн эрдэм шинжилгээний эргэлтэд оруулсан юм. 2021-2023 онд “Монголын төв нутаг дахь VII мянган жилийн тэртээх нэн ховор оршуулгын цогцолборын судалгаа (“Өлзийт дэнж”-ийн дурсгал)” суурь судалгааны төслийг хэрэгжүүлж, дурсгалын хамгаалалтын бүсийг тогтоож, хайгуул, малтлага судалгааны ажлыг гүйцэтгээд байна. \u0000Түлхүүр үг. Өлзийт дэнжийн дурсгал, шороон байгууламж, шинэ чулуун зэвсгийн үе, хадгалалт хамгаалалт, малтлага, хайгуул судалгаа","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"33 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141663648","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
The article introduces a single line of runic inscriptions that have been discovered and documented on Mount Tevsh, situated at a distance exceeding 20 km from the center of Bogd Soum in Övörkhangai Province. However, this particular line is unstudied, and two another inscriptions have just been found. The inscription was apparently unearthed in either 1948 or 1962 by a field research team under the leadership of A.P.Okladnikov. The words bän, meaning ‘I’, and qara boduna, meaning ‘common people’, are evident in the text from which the inscription was transcribed. However, due to its incomplete nature, it is not feasible to ascertain the presence of further words and their respective meanings. The inscriptions are written with sharp tools and belong to the type of incised inscriptions. Тэвшийн руни бичээсүүд Товчлол. Тус өгүүлэлд Өвөрхангай аймгийн Богд сумын төвөөс 20 гаруй км-т орших Тэвш уулнаас илрүүлж тэмдэглэсэн ч судалгааны эргэлтэд ороогүй өнөөг хүрсэн нэг мөр руни бичээс болон шинээр илрүүлсэн 2 бичээсийг танилцуулж байна. Уг бичээсийг А.П.Окладниковын удирдсан хээрийн шинжилгээний анги 1948, эсвэл 1962 оны аль нэгэнд илрүүлсэн бололтой. Бичээсийг хуулсан гар хуулбарт bän- би, qara boduna – харц ард гэсэн үгс маш тодорхой байгаа боловч бүрэн хуулбар биш тул өөр ямар үг байгаа, ямар агуулгатайг тодорхойлох боломжгүй байна. Бичээсийг хурц үзүүртэй багаж зэвсгээр зурж бичсэн, руни бичгийн дурсгалын зураасан бичээсийн төрөлд хамаарах дурсгал юм. Түлхүүр үг. Өвөрхангай аймаг, Богд сум, Тэвш уул, руни бичиг
{"title":"The runic inscriptions of Tevsh mountain","authors":"Battulga Tsend, B. Basandorj","doi":"10.5564/sa.v44i1.3526","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3526","url":null,"abstract":"The article introduces a single line of runic inscriptions that have been discovered and documented on Mount Tevsh, situated at a distance exceeding 20 km from the center of Bogd Soum in Övörkhangai Province. However, this particular line is unstudied, and two another inscriptions have just been found. The inscription was apparently unearthed in either 1948 or 1962 by a field research team under the leadership of A.P.Okladnikov. The words bän, meaning ‘I’, and qara boduna, meaning ‘common people’, are evident in the text from which the inscription was transcribed. However, due to its incomplete nature, it is not feasible to ascertain the presence of further words and their respective meanings. The inscriptions are written with sharp tools and belong to the type of incised inscriptions.\u0000Тэвшийн руни бичээсүүд\u0000Товчлол. Тус өгүүлэлд Өвөрхангай аймгийн Богд сумын төвөөс 20 гаруй км-т орших Тэвш уулнаас илрүүлж тэмдэглэсэн ч судалгааны эргэлтэд ороогүй өнөөг хүрсэн нэг мөр руни бичээс болон шинээр илрүүлсэн 2 бичээсийг танилцуулж байна. Уг бичээсийг А.П.Окладниковын удирдсан хээрийн шинжилгээний анги 1948, эсвэл 1962 оны аль нэгэнд илрүүлсэн бололтой. Бичээсийг хуулсан гар хуулбарт bän- би, qara boduna – харц ард гэсэн үгс маш тодорхой байгаа боловч бүрэн хуулбар биш тул өөр ямар үг байгаа, ямар агуулгатайг тодорхойлох боломжгүй байна. Бичээсийг хурц үзүүртэй багаж зэвсгээр зурж бичсэн, руни бичгийн дурсгалын зураасан бичээсийн төрөлд хамаарах дурсгал юм.\u0000Түлхүүр үг. Өвөрхангай аймаг, Богд сум, Тэвш уул, руни бичиг","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"102 52","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141666275","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
It is presented about the newly discovered rock paintings of Ikh Oigor in the territory of the 1st bagh of Ulaankhus Sum, Bayan-Olgii province in this article. The rock paintings of Ikh Oigor are a historical site which is considered to have high importance in scientific research despite their small amount. It is estimated that there are about 300 images in total; approximately 150 images in the site and more than 150 images above the monument. The figures depicted here are images of argali, cattle, deer, ibex, man, shaman in armor, and most of them are related to early bronze or medieval history. The images of armored shamans depicted in large numbers in the rock paintings of Ikh Oigor are considered to be very valuable monuments to study the history of the Early Bronze Age. Therefore, we are introducing the rock paintings of this monument into academic circulation by representing them as shamans in armor. Ikh Oigor’s rock paintings were carved into the rocks against the sunshine and along the river. They have been damaged during the historical long period besides being affected by human’s wrong activities. It is urgent to protect the site and prevent future damages. People keep writing their names on it. This article is the first step in the preservation and protection of the rock paintings of Ikh Oigor. Их Ойгорын хадны зураг Товчлол. Тус өгүүлэлд Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сумын 1 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрээс шинээр илэрсэн Их Ойгор хэмээх газрын хадны зургийн талаар өгүүлэх болно. Их Ойгорын хадны зураг нь хэдийгээр цөөн тооны боловч эрдэм шинжилгээ, судалгааны өндөр ач холбогдолтой дурсгал юм. Энд нийт 300 орчим зураг дүрс байна гэж тооцоолж байна. Дурсгалт газарт дүрслэгдсэн дүрүүд аргаль, үхэр, буга согоо, янгир, хүн, хуягт бөө, тодорхойгүй дүрслэл зэрэг бөгөөд ихэнх нь түрүү хүрлийн буюу хэмцэгийн түүхэнд холбогдож байна. Их Ойгорын хадны зурагт нэг дор олноороо зурагдсан хуягт бөө нарын дүрслэл түрүү хүрлийн үеийн түүхийг тодруулахад маш их үнэ цэнэтэй дурсгал гэж үздэг. Тиймээс бид энэхүү дурсгалт газрын хадны зургийг хуягт бөө нараар төлөөлүүлэн эрдэм шинжилгээний эргэлтэнд оруулж байна. Их Ойгорын хадны зургийг наран ээвэр, голд шахсан налуувтар ханан хаданд сийлсэн ба түүхийн урт хугацаанд холторч элэгдснээс гадна хүний буруутай үйл ажиллагаанд ихээр өртжээ. Цаашид нэн яаралтай хамгаалах шаардлагатай байна. Хүмүүс дээрээс нь нэр усаа ихээр бичиж гэмтээсэн нь илт харагдаж байна. Энэхүү өгүүлэл нь Их Ойгорын хадны зургийг олон нийтэд сурталчлан таниулахаас гадна, хадгалалт хамгаалалтанд авах эхний алхмыг бүрдүүлж байна. Түлхүүр үг. Хэмцэг, Их Ойгор , Их Ойгорын хадны зураг, түрүү хүрлийн үе, хуягт бөө, ороомог, үхэр, нум, толгой, эвэр шүтлэг
{"title":"Petroglyphis of the Ikh Oigor","authors":"Umirbek Bikhumar","doi":"10.5564/sa.v44i1.3520","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3520","url":null,"abstract":"It is presented about the newly discovered rock paintings of Ikh Oigor in the territory of the 1st bagh of Ulaankhus Sum, Bayan-Olgii province in this article. The rock paintings of Ikh Oigor are a historical site which is considered to have high importance in scientific research despite their small amount. It is estimated that there are about 300 images in total; approximately 150 images in the site and more than 150 images above the monument. The figures depicted here are images of argali, cattle, deer, ibex, man, shaman in armor, and most of them are related to early bronze or medieval history. The images of armored shamans depicted in large numbers in the rock paintings of Ikh Oigor are considered to be very valuable monuments to study the history of the Early Bronze Age. Therefore, we are introducing the rock paintings of this monument into academic circulation by representing them as shamans in armor. Ikh Oigor’s rock paintings were carved into the rocks against the sunshine and along the river. They have been damaged during the historical long period besides being affected by human’s wrong activities. It is urgent to protect the site and prevent future damages. People keep writing their names on it. This article is the first step in the preservation and protection of the rock paintings of Ikh Oigor. \u0000Их Ойгорын хадны зураг \u0000Товчлол. Тус өгүүлэлд Баян-Өлгий аймгийн Улаанхус сумын 1 дүгээр багийн нутаг дэвсгэрээс шинээр илэрсэн Их Ойгор хэмээх газрын хадны зургийн талаар өгүүлэх болно. Их Ойгорын хадны зураг нь хэдийгээр цөөн тооны боловч эрдэм шинжилгээ, судалгааны өндөр ач холбогдолтой дурсгал юм. Энд нийт 300 орчим зураг дүрс байна гэж тооцоолж байна. Дурсгалт газарт дүрслэгдсэн дүрүүд аргаль, үхэр, буга согоо, янгир, хүн, хуягт бөө, тодорхойгүй дүрслэл зэрэг бөгөөд ихэнх нь түрүү хүрлийн буюу хэмцэгийн түүхэнд холбогдож байна. Их Ойгорын хадны зурагт нэг дор олноороо зурагдсан хуягт бөө нарын дүрслэл түрүү хүрлийн үеийн түүхийг тодруулахад маш их үнэ цэнэтэй дурсгал гэж үздэг. Тиймээс бид энэхүү дурсгалт газрын хадны зургийг хуягт бөө нараар төлөөлүүлэн эрдэм шинжилгээний эргэлтэнд оруулж байна. Их Ойгорын хадны зургийг наран ээвэр, голд шахсан налуувтар ханан хаданд сийлсэн ба түүхийн урт хугацаанд холторч элэгдснээс гадна хүний буруутай үйл ажиллагаанд ихээр өртжээ. Цаашид нэн яаралтай хамгаалах шаардлагатай байна. Хүмүүс дээрээс нь нэр усаа ихээр бичиж гэмтээсэн нь илт харагдаж байна. Энэхүү өгүүлэл нь Их Ойгорын хадны зургийг олон нийтэд сурталчлан таниулахаас гадна, хадгалалт хамгаалалтанд авах эхний алхмыг бүрдүүлж байна. \u0000Түлхүүр үг. Хэмцэг, Их Ойгор , Их Ойгорын хадны зураг, түрүү хүрлийн үе, хуягт бөө, ороомог, үхэр, нум, толгой, эвэр шүтлэг","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"37 18","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141663744","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Grave No.3, which we are going to talk about, is located on the border between Ögiinuur and Battsengel sums of Arkhangai province, on the border between South Oortsog Mountain and Hevtee, on the north side of the Tamir River, on the local road to Battsengel sum, and the northern edge of the grave’s stone has lost its original shape. It is clear from the original state of the person and the accompanying findings that this tomb was completely intact. The person had been placed face up in a extend position, and the body of the lumbar and thoracic vertebrae of the person were tilted inwards and had lost their normality, indicating that the person had a hunched back. Hunchback can be caused by congenital or acquired diseases, and the owner of grave No.3, who participated in the study, had a congenital hunchback. Багана нурууны эмгэг бүхий палеоантропологийн нэгэн олдворын тухай Товчлол. Бидний өгүүлэх Дурсгал 3 нь Архангай аймгийн Өгийнуур, Батцэнгэл сумдын хил, Тамирын голын хойд талд байх урд Оорцог уул болон Хэвтээ хэмээх газрын заагт, орон нутгийн буюу Батцэнгэл сум хүрэх автозамд дараас чулууны хойд зах нь дайрагдаж анхны хэлбэрээ алдсан байдалтай байв. Энэхүү булш өмнө нь огт тоногдож хөндөгдөөгүй болохыг хүнээ анх тавьсан байдал болон дагалдуулан тавьсан эд зүйлсээс харж болохоор байна. Хүнийг дээш харуулан харуулан тэнэгэр байдалтай тавьсан байх ба уг хүний бүсэлхий, сээрний нугалмын их бие хэсэг дотогш ташуу болж хэвийн байдлаа алдсан эмгэг байгаа нь тухайн хүн бөгтөр нуруутай байсныг харуулж байгаа юм. Багана нуруу бөгтөр болох нь төрөлхийн болон олдмол мөн, өвчлөлөөс эхтэйгээр үүсэж болох энэхүү 3 дугаартай булшны эзэн багана нурууны эмгэгтэй байсан нь остеологи болон ажиглалт судалгааны үр дүнгээр батлагдаж байна.
{"title":"About a paleoanthropological finding with spinal vertebrae disease","authors":"Erdene Batshatar","doi":"10.5564/sa.v44i1.3531","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3531","url":null,"abstract":"Grave No.3, which we are going to talk about, is located on the border between Ögiinuur and Battsengel sums of Arkhangai province, on the border between South Oortsog Mountain and Hevtee, on the north side of the Tamir River, on the local road to Battsengel sum, and the northern edge of the grave’s stone has lost its original shape. It is clear from the original state of the person and the accompanying findings that this tomb was completely intact. The person had been placed face up in a extend position, and the body of the lumbar and thoracic vertebrae of the person were tilted inwards and had lost their normality, indicating that the person had a hunched back. Hunchback can be caused by congenital or acquired diseases, and the owner of grave No.3, who participated in the study, had a congenital hunchback. \u0000Багана нурууны эмгэг бүхий палеоантропологийн нэгэн олдворын тухай \u0000Товчлол. Бидний өгүүлэх Дурсгал 3 нь Архангай аймгийн Өгийнуур, Батцэнгэл сумдын хил, Тамирын голын хойд талд байх урд Оорцог уул болон Хэвтээ хэмээх газрын заагт, орон нутгийн буюу Батцэнгэл сум хүрэх автозамд дараас чулууны хойд зах нь дайрагдаж анхны хэлбэрээ алдсан байдалтай байв. Энэхүү булш өмнө нь огт тоногдож хөндөгдөөгүй болохыг хүнээ анх тавьсан байдал болон дагалдуулан тавьсан эд зүйлсээс харж болохоор байна. Хүнийг дээш харуулан харуулан тэнэгэр байдалтай тавьсан байх ба уг хүний бүсэлхий, сээрний нугалмын их бие хэсэг дотогш ташуу болж хэвийн байдлаа алдсан эмгэг байгаа нь тухайн хүн бөгтөр нуруутай байсныг харуулж байгаа юм. Багана нуруу бөгтөр болох нь төрөлхийн болон олдмол мөн, өвчлөлөөс эхтэйгээр үүсэж болох энэхүү 3 дугаартай булшны эзэн багана нурууны эмгэгтэй байсан нь остеологи болон ажиглалт судалгааны үр дүнгээр батлагдаж байна. \u0000 ","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"18 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141664874","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
The article tells about the study history of the medieval Talgar settlement and settlements in the locality. If we pay attention to the sources the first researchers and travelers of the city of Talkhiz report that the territory of the city was large. We are also talking about settlements that are part of the territory of this settlement, but have not yet been explored. Nevertheless, the Talgar settlement, which has been studied for more than one hundred and fifty years, undoubtedly has a special significance as a historical monument. Until now, valuable objects found during excavations are stored in many museums and museums-reserves of the country. Among the finds you can see some imported products. This suggests that the medieval settlement of Talgar was a center of artisans and jewelers, where international trade was well developed. One can see how much influence external relations had on the development of this settlement located along the Great Silk Road.Talgar is one of the most important monuments among the historical and cultural sites of Semirechye. However, the article says that some localities still need to be investigated. Талгарын археологийн дурсгалууд Товчлол. Уг нийтлэлд Талгарын дундад зууны үеийн суурин болон тус нутгийн сууринг судалсан түүхийн тухай өгүүлнэ. Судалгаа, тоо баримтад анхаарлаа хандуулбал Талхиз жотын анхны хайгуулчид, аялагчид тус хотын нутаг дэвсгэр их байсныг илтгэдэг. Мөн энэ суурингийн нутаг дэвсгэрт багтсан боловч судлагдаагүй суурин газруудын тухай ярьж байна. Гэвч зуун тавин жил судлагдсан Талгар суурин түүхэн дурсгалт газрын хувьд онцгой ач холбогдолтой, байр суурь эзэлдэг нь дамжиггүй. Өнөөг хүртэл малтлагын явцад олдсон үнэт эд зүйлс тус улсын олон музей, музей нөөцөд хадгалагдаж байна. Олдворуудын дунд та импортын зүйлсийг харж болно. Энэ нь дундад зууны үеийн Талгар суурин нь олон улсын худалдаа сайн хөгжсөн гар урчууд, үнэт эдлэлийн холбоодын төв байсан болохыг харуулж байна. Их торгоны зам дагуу орших суурингийн хөгжилд гадаад харилцаа ямар их нөлөө үзүүлсэнийг харж болно. Талгар бол Жетысу дахь түүх, соёлын өвийн хамгийн чухал дурсгалуудын нэг юм. Гэсэн хэдий ч зарим суурин газарт судалгаа хийх шаардлагатай хэвээр байгааг үг нийтлэлд дурджээ. Түлхүүр үг. Талхиз, эртний суурин, худалдаа, судлаач, археологи, дундад зууны, олдвор, олон улсын, музей
{"title":"Monuments of the talgar according to archaeology","authors":"Zhumay Gulmira, Zheleznyakov Boris Anatolevich","doi":"10.5564/sa.v44i1.3532","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3532","url":null,"abstract":"The article tells about the study history of the medieval Talgar settlement and settlements in the locality. If we pay attention to the sources the first researchers and travelers of the city of Talkhiz report that the territory of the city was large. We are also talking about settlements that are part of the territory of this settlement, but have not yet been explored. Nevertheless, the Talgar settlement, which has been studied for more than one hundred and fifty years, undoubtedly has a special significance as a historical monument. Until now, valuable objects found during excavations are stored in many museums and museums-reserves of the country. Among the finds you can see some imported products. This suggests that the medieval settlement of Talgar was a center of artisans and jewelers, where international trade was well developed. One can see how much influence external relations had on the development of this settlement located along the Great Silk Road.Talgar is one of the most important monuments among the historical and cultural sites of Semirechye. However, the article says that some localities still need to be investigated. \u0000Талгарын археологийн дурсгалууд \u0000Товчлол. Уг нийтлэлд Талгарын дундад зууны үеийн суурин болон тус нутгийн сууринг судалсан түүхийн тухай өгүүлнэ. Судалгаа, тоо баримтад анхаарлаа хандуулбал Талхиз жотын анхны хайгуулчид, аялагчид тус хотын нутаг дэвсгэр их байсныг илтгэдэг. Мөн энэ суурингийн нутаг дэвсгэрт багтсан боловч судлагдаагүй суурин газруудын тухай ярьж байна. Гэвч зуун тавин жил судлагдсан Талгар суурин түүхэн дурсгалт газрын хувьд онцгой ач холбогдолтой, байр суурь эзэлдэг нь дамжиггүй. Өнөөг хүртэл малтлагын явцад олдсон үнэт эд зүйлс тус улсын олон музей, музей нөөцөд хадгалагдаж байна. Олдворуудын дунд та импортын зүйлсийг харж болно. Энэ нь дундад зууны үеийн Талгар суурин нь олон улсын худалдаа сайн хөгжсөн гар урчууд, үнэт эдлэлийн холбоодын төв байсан болохыг харуулж байна. Их торгоны зам дагуу орших суурингийн хөгжилд гадаад харилцаа ямар их нөлөө үзүүлсэнийг харж болно. Талгар бол Жетысу дахь түүх, соёлын өвийн хамгийн чухал дурсгалуудын нэг юм. Гэсэн хэдий ч зарим суурин газарт судалгаа хийх шаардлагатай хэвээр байгааг үг нийтлэлд дурджээ. \u0000Түлхүүр үг. Талхиз, эртний суурин, худалдаа, судлаач, археологи, дундад зууны, олдвор, олон улсын, музей","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"64 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141665053","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
The inscriptions of Khar Khoroot, Bayanbürd Bag, Buutsagaan Sum, Bayankhongor Province, were re-examined. A few characters and letters were inadvertently copied. There is a single line of inscription in the Khar Khoroot that says, yätmis apa on bašï bitidim ~ I, the corporal, wrote for Yetmish Apa”. Except for Khar Khoroot, none of the Mongolian runic monuments have intentionally drawn boundaries. The inscription on Khar Khoroot is unique in this regard. Upon the demise of a nobleman named Yätmis Apa, an inscription was crafted in his honor. The framing of the inscription might serve as a symbolic indication of its intended purpose for a funeral. Depicting deceased individuals through the use of frames and fences is a prevalent practice in human societies, serving as a universal emblem and symbol throughout cultures. Put simply, Yetmish Apa, who died while traveling, was unable to construct a sacrificial complex due to lack of chance or time. As a result, they were burned, and a commemorative inscription was made. The absence of any other stamp associated with the Turkic and Uighur periods on the Khar Khoroot rock indicates that the scribes had a brief presence and only inscribed on specific occasions. Chronologically, it is clear that the Khar Khoroot inscription belongs to the Uighur period. Хар хороотын бичээсийг нягтлахад Товчлол. Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сумын Баянбүрд багийн нутаг Хар хороотын бичээсийг дахин нягталлаа. Зарим үсэг тэмдэгтийг ташаарч хуулснаас судалгаа мадагтай болсон байна. Хар хороотод m}thivnoaPSmtJ ~ yätmis apa on bašï bitidim ~ Йэтмиш апад [зориулж] аравтын дарга бичив би гэсэн ганц мөр бичээс байх ажээ. Бичээсийг тусгайлан хүрээ татаж бичсэн байх ба Монголын руни бичгийн бага дурсгалуудаас зорилготойгоор хүрээ татаж бичсэн бичээс одоогоор Хар хороотоос өөр байхгүй байна. aPSmtJ yätmis apa гэх язгууртан тэнгэрт хальсанд, түүнд зориулж үйлдээд хойлго, оршуулгад зориулсан болохыг хүрээгээр төлөөлүүлсэн байх магадлалтай. Нас барсныг хүрээ, хашлагаар төлөөлүүлэх нь хүн төрөлхтний соёлын нийтлэг хэв шинж бөгөөд аль ч соёлд түгээмэл байдаг тэмдэг, тэмдэглэгээ билээ. Өөрөөр хэлбэл, аян замын зуур тэнгэрт хальсан Йэтмиш апа-д тахилын онгон байгуулах боломж, цаг зав байсангүйд чандарлан оршуулаад аравтын дарга бичээс үйлдсэн байж болох юм. Хар хороотын хаданд Түрэг, Уйгурын үед холбогдох өөр тамга тэмдэг ганц ч байхгүй байгаа нь бичээс үйлдэгчид маш богино хугацаагаар түр буудалласан, мөн онцгой тохиолдлоор бичээс бичиж үйлдсэн болохыг харуулна. Он цагийн хувьд Хар хороотын бичээс Уйгурын үед холбогдох нь тодорхой байна. Түлхүүр үг. Баянхонгор аймаг, Бууцагаан сум, Хар хороот, руни бичиг, тамга
{"title":"Re-examination of the Khar khoroot inscription","authors":"Battulga Tsend","doi":"10.5564/sa.v44i1.3525","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3525","url":null,"abstract":"The inscriptions of Khar Khoroot, Bayanbürd Bag, Buutsagaan Sum, Bayankhongor Province, were re-examined. A few characters and letters were inadvertently copied. There is a single line of inscription in the Khar Khoroot that says, yätmis apa on bašï bitidim ~ I, the corporal, wrote for Yetmish Apa”. Except for Khar Khoroot, none of the Mongolian runic monuments have intentionally drawn boundaries. The inscription on Khar Khoroot is unique in this regard. Upon the demise of a nobleman named Yätmis Apa, an inscription was crafted in his honor. The framing of the inscription might serve as a symbolic indication of its intended purpose for a funeral. Depicting deceased individuals through the use of frames and fences is a prevalent practice in human societies, serving as a universal emblem and symbol throughout cultures. Put simply, Yetmish Apa, who died while traveling, was unable to construct a sacrificial complex due to lack of chance or time. As a result, they were burned, and a commemorative inscription was made. The absence of any other stamp associated with the Turkic and Uighur periods on the Khar Khoroot rock indicates that the scribes had a brief presence and only inscribed on specific occasions. Chronologically, it is clear that the Khar Khoroot inscription belongs to the Uighur period.\u0000Хар хороотын бичээсийг нягтлахад\u0000Товчлол. Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сумын Баянбүрд багийн нутаг Хар хороотын бичээсийг дахин нягталлаа. Зарим үсэг тэмдэгтийг ташаарч хуулснаас судалгаа мадагтай болсон байна. Хар хороотод m}thivnoaPSmtJ ~ yätmis apa on bašï bitidim ~ Йэтмиш апад [зориулж] аравтын дарга бичив би гэсэн ганц мөр бичээс байх ажээ. Бичээсийг тусгайлан хүрээ татаж бичсэн байх ба Монголын руни бичгийн бага дурсгалуудаас зорилготойгоор хүрээ татаж бичсэн бичээс одоогоор Хар хороотоос өөр байхгүй байна. aPSmtJ yätmis apa гэх язгууртан тэнгэрт хальсанд, түүнд зориулж үйлдээд хойлго, оршуулгад зориулсан болохыг хүрээгээр төлөөлүүлсэн байх магадлалтай. Нас барсныг хүрээ, хашлагаар төлөөлүүлэх нь хүн төрөлхтний соёлын нийтлэг хэв шинж бөгөөд аль ч соёлд түгээмэл байдаг тэмдэг, тэмдэглэгээ билээ. Өөрөөр хэлбэл, аян замын зуур тэнгэрт хальсан Йэтмиш апа-д тахилын онгон байгуулах боломж, цаг зав байсангүйд чандарлан оршуулаад аравтын дарга бичээс үйлдсэн байж болох юм. Хар хороотын хаданд Түрэг, Уйгурын үед холбогдох өөр тамга тэмдэг ганц ч байхгүй байгаа нь бичээс үйлдэгчид маш богино хугацаагаар түр буудалласан, мөн онцгой тохиолдлоор бичээс бичиж үйлдсэн болохыг харуулна. Он цагийн хувьд Хар хороотын бичээс Уйгурын үед холбогдох нь тодорхой байна.\u0000Түлхүүр үг. Баянхонгор аймаг, Бууцагаан сум, Хар хороот, руни бичиг, тамга","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"14 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141663906","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
It has been a century since the expedition led by Russian scholar P.K. Kozlov first investigated the large tombs of the Xiongnu aristocratic at the Noyon Uul monument in Mongolia. Throughout this period, excavations have not been conducted at three of the fourteen sites associated with the large tombs of the Xiongnu aristocratic, namely at Bor Bulgiin am, Hyalgant, and Ovoono Khar, while comprehensive archaeological investigations have been carried out at the other eleven. Currently, archeological excavation and research on a total of 29 large tombs of the aristocratic have been conducted in Mongolia, ZaBaikal, and Tuva. Additionally, ongoing research activities are being conducted at three sites: Duurlig Nars, Gol Mod-II, and Yamaan Us. This article includes the use of items from the excavated tombs of the Xiongnu aristocratic up to the present, encompassing artifacts that illustrate the manufacturing dates derived from the tombs, bronze mirrors, and engraved silk, which help determine related time periods based on comparative studies, and results of radiocarbon dating of samples that establish the chronological context for the tombs. Based on these findings, the article discusses the time period and conditions in which the large square-shaped tombs characteristic of the Xiongnu nobility were established. Based on this foundation, the article discusses the time period and conditions in which the large square-shaped tombs characteristic of the Xiongnu elite were established. Additionally, based on the artifacts from the newly investigated Chikhertiin Zoo memorial site, this research addresses the issues of transformation and change in the large tombs associated with the Xiongnu’s upper echelons. It examines how the tombs evolved from circular to square shapes, and suggests that, based on the accumulated artifacts, it is possible to divide their development into three stages. Хүннүгийн язгууртны булшны холбогдох он цаг ба хувьсал хөгжлийн асуудал Товчлол. Хүннүгийн язгууртны том булшийг Оросын эрдэмтэн П.К.Козловын экспедиц Монголын Ноён уулын дурсгалт газарт анх малтан судласнаас хойш 100 жил өнгөрсөн бөгөөд энэ бүх үеийн туршид Хүннүгийн язгууртан дээд давхаргад холбогдох том булштай 14 дурсгалт газраас Бор булгийн ам, Хялгант, Овооно хар зэрэг 3 газарт малтлага судалгаа хийгдээгүй, бусад 11 газарт судалгаа шинжилгээний ажил хийгдсэн байна. Одоогоор нийт 28 язгууртны том булшны малтлага судалгааг Монгол болон Өвөр Байгал, Тувагийн нутагт хийжээ. Мөн Дуурлиг нарс, Гол мод-II, Ямаан ус зэрэг 3 газарт судалгааны ажил ид хийгдэж байгаа юм. Тус өгүүлэлд өнөөг хүртэл малтлага судалгаа хийсэн Хүннүгийн язгууртны булшны хэрэглэгдэхүүнийг хамруулан булшны илэрсэн үйлдвэрлэсэн цаг хугацааг илтгэх бичээст олдвор, харьцуулсан судалгааны үндсэн дээр холбогдох цаг хугацааг тодорхойлох боломжтой хүрэл толь, дүрс үсэг бүхий торго нэхмэл зэрэг олдвор хэрэглэгдэхүүн болон дээжийн радио-карбон задлан шинжилгээний үр дүнд тулгуурлан булшны холбогдох он цагийг тог
{"title":"Chronological and evolutionary challenges associated with the Xiongnu aristocratic tombs","authors":"E. Gelegdorj","doi":"10.5564/sa.v44i1.3522","DOIUrl":"https://doi.org/10.5564/sa.v44i1.3522","url":null,"abstract":"It has been a century since the expedition led by Russian scholar P.K. Kozlov first investigated the large tombs of the Xiongnu aristocratic at the Noyon Uul monument in Mongolia. Throughout this period, excavations have not been conducted at three of the fourteen sites associated with the large tombs of the Xiongnu aristocratic, namely at Bor Bulgiin am, Hyalgant, and Ovoono Khar, while comprehensive archaeological investigations have been carried out at the other eleven. Currently, archeological excavation and research on a total of 29 large tombs of the aristocratic have been conducted in Mongolia, ZaBaikal, and Tuva. Additionally, ongoing research activities are being conducted at three sites: Duurlig Nars, Gol Mod-II, and Yamaan Us. This article includes the use of items from the excavated tombs of the Xiongnu aristocratic up to the present, encompassing artifacts that illustrate the manufacturing dates derived from the tombs, bronze mirrors, and engraved silk, which help determine related time periods based on comparative studies, and results of radiocarbon dating of samples that establish the chronological context for the tombs. Based on these findings, the article discusses the time period and conditions in which the large square-shaped tombs characteristic of the Xiongnu nobility were established. Based on this foundation, the article discusses the time period and conditions in which the large square-shaped tombs characteristic of the Xiongnu elite were established. Additionally, based on the artifacts from the newly investigated Chikhertiin Zoo memorial site, this research addresses the issues of transformation and change in the large tombs associated with the Xiongnu’s upper echelons. It examines how the tombs evolved from circular to square shapes, and suggests that, based on the accumulated artifacts, it is possible to divide their development into three stages. \u0000Хүннүгийн язгууртны булшны холбогдох он цаг ба хувьсал хөгжлийн асуудал \u0000Товчлол. Хүннүгийн язгууртны том булшийг Оросын эрдэмтэн П.К.Козловын экспедиц Монголын Ноён уулын дурсгалт газарт анх малтан судласнаас хойш 100 жил өнгөрсөн бөгөөд энэ бүх үеийн туршид Хүннүгийн язгууртан дээд давхаргад холбогдох том булштай 14 дурсгалт газраас Бор булгийн ам, Хялгант, Овооно хар зэрэг 3 газарт малтлага судалгаа хийгдээгүй, бусад 11 газарт судалгаа шинжилгээний ажил хийгдсэн байна. Одоогоор нийт 28 язгууртны том булшны малтлага судалгааг Монгол болон Өвөр Байгал, Тувагийн нутагт хийжээ. Мөн Дуурлиг нарс, Гол мод-II, Ямаан ус зэрэг 3 газарт судалгааны ажил ид хийгдэж байгаа юм. Тус өгүүлэлд өнөөг хүртэл малтлага судалгаа хийсэн Хүннүгийн язгууртны булшны хэрэглэгдэхүүнийг хамруулан булшны илэрсэн үйлдвэрлэсэн цаг хугацааг илтгэх бичээст олдвор, харьцуулсан судалгааны үндсэн дээр холбогдох цаг хугацааг тодорхойлох боломжтой хүрэл толь, дүрс үсэг бүхий торго нэхмэл зэрэг олдвор хэрэглэгдэхүүн болон дээжийн радио-карбон задлан шинжилгээний үр дүнд тулгуурлан булшны холбогдох он цагийг тог","PeriodicalId":508360,"journal":{"name":"Studia Archaeologica","volume":"108 8","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141666059","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：