Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.10
D. Stefańska
Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży w Szadku powstało w 1934 r. w wyniku reorganizacji istniejącego od 1919 r. Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej i prowadziło aktywność religijną oraz społeczną pod kierunkiem duchowieństwa w ramach Akcji Katolickiej aż do chwili napaści na Polskę Niemiec hitlerowskich. W Szadku patronem Stowarzyszenia w latach 1934–1939 był proboszcz parafii ks. Edward Lidtke, a asystentami kościelnymi stowarzyszenia: ks. Stefan Flisiak (1934–1936), ks. Bernard Głoskowski (1936–1939). Szadkowskie oddziały młodzieży męskiej i żeńskiej wraz z oddziałami w Małyniu, Zygrach, Zadzimiu i Korczewie tworzyły podokręg szadkowski wchodzący w skład okręgu sieradzkiego, podległemu diecezjalnemu stowarzyszeniu we Włocławku kierowanemu przez ks. Stefana Pietruszkę. Celem organizacji było wychowanie młodzieży pozaszkolnej w duchu wiary katolickiej i narodowym. Służyły temu organizowane przez duchowieństwo centrali włocławskiej rekolekcje, dni społeczne, manifestacje katolickie: kongresy, zloty, igrzyska sportowe, pielgrzymki. Oddziały z Szadku uczestniczyły: w Kongresie Eucharystycznym Ziemi Sieradzkiej w Sieradzu (czerwiec 1934 r.); w okręgowych zlotach i igrzyskach sportowych w Zduńskiej Woli, Sieradzu i Złoczewie; w zlotach diecezjalnych w Charłupi Małej i we Włocławku oraz w ogólnopolskim w Częstochowie we wrześniu 1938 r. Zdobyte przez młodzież doświadczenie organizacyjne oraz poczucie godności katolickiej i narodowej zaowocowało podczas 6 lat okupacji hitlerowskiej, kiedy to młodzież zaangażowała się w tworzenie struktur organizacyjnych Polski Podziemnej, a silna wiara w Boga i rodzinę ułatwiała pokonanie trudów codziennego życia. Po 1945 r. w Szadku Katolickie Stowarzyszenie nie wznowiło działalności ze względu na restrykcyjne rozporządzenia władz komunistycznych, również po 1989 r. mimo sprzyjającej sytuacji politycznej nie odnowiono struktur.
{"title":"Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży w Szadku w latach 1934–1939","authors":"D. Stefańska","doi":"10.18778/1643-0700.15.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.10","url":null,"abstract":"Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży w Szadku powstało w 1934 r. w wyniku reorganizacji istniejącego od 1919 r. Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej i prowadziło aktywność religijną oraz społeczną pod kierunkiem duchowieństwa w ramach Akcji Katolickiej aż do chwili napaści na Polskę Niemiec hitlerowskich. \u0000W Szadku patronem Stowarzyszenia w latach 1934–1939 był proboszcz parafii ks. Edward Lidtke, a asystentami kościelnymi stowarzyszenia: ks. Stefan Flisiak (1934–1936), ks. Bernard Głoskowski (1936–1939). \u0000Szadkowskie oddziały młodzieży męskiej i żeńskiej wraz z oddziałami w Małyniu, Zygrach, Zadzimiu i Korczewie tworzyły podokręg szadkowski wchodzący w skład okręgu sieradzkiego, podległemu diecezjalnemu stowarzyszeniu we Włocławku kierowanemu przez ks. Stefana Pietruszkę. \u0000Celem organizacji było wychowanie młodzieży pozaszkolnej w duchu wiary katolickiej i narodowym. Służyły temu organizowane przez duchowieństwo centrali włocławskiej rekolekcje, dni społeczne, manifestacje katolickie: kongresy, zloty, igrzyska sportowe, pielgrzymki. Oddziały z Szadku uczestniczyły: w Kongresie Eucharystycznym Ziemi Sieradzkiej w Sieradzu (czerwiec 1934 r.); w okręgowych zlotach i igrzyskach sportowych w Zduńskiej Woli, Sieradzu i Złoczewie; w zlotach diecezjalnych w Charłupi Małej i we Włocławku oraz w ogólnopolskim w Częstochowie we wrześniu 1938 r. \u0000Zdobyte przez młodzież doświadczenie organizacyjne oraz poczucie godności katolickiej i narodowej zaowocowało podczas 6 lat okupacji hitlerowskiej, kiedy to młodzież zaangażowała się w tworzenie struktur organizacyjnych Polski Podziemnej, a silna wiara w Boga i rodzinę ułatwiała pokonanie trudów codziennego życia. \u0000Po 1945 r. w Szadku Katolickie Stowarzyszenie nie wznowiło działalności ze względu na restrykcyjne rozporządzenia władz komunistycznych, również po 1989 r. mimo sprzyjającej sytuacji politycznej nie odnowiono struktur.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67622997","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.08
Zofia Wilk-Woś
Dzięki satyrycznemu utworowi przypisywanemu Stanisławowi Ciołkowi, Mikołaj Bruchrink z Szadka znany jest nie tylko z kart historii, ale również literatury pięknej. Mikołaj rozpoczął swoją karierę ok. 1413 r. od współpracy z kancelarią królewską. Z tym okresem w życiu Mikołaja związany jest zabawny pięciowiersz o notariuszu Bruchrinku z dziurawym zębem. Przez jego napisanie późniejszy podkanclerzy Władysława Jagiełły chciał zapewne odwieść Mikołaja z Szadka od wpierania zwolenników husycyzmu. W 1415 r. Mikołaj został plebanem parafii w Szadku, zaś zwieńczeniem jego kariery była kanonia w kapitule łęczyckiej, która objął w 1434 r.
{"title":"Rzecz o Mikołaju Bruchrinku z dziurawym zębem, notariuszu królewskim, plebanie szadkowskim i kanoniku łęczyckim","authors":"Zofia Wilk-Woś","doi":"10.18778/1643-0700.15.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.08","url":null,"abstract":"Dzięki satyrycznemu utworowi przypisywanemu Stanisławowi Ciołkowi, Mikołaj Bruchrink z Szadka znany jest nie tylko z kart historii, ale również literatury pięknej. Mikołaj rozpoczął swoją karierę ok. 1413 r. od współpracy z kancelarią królewską. Z tym okresem w życiu Mikołaja związany jest zabawny pięciowiersz o notariuszu Bruchrinku z dziurawym zębem. Przez jego napisanie późniejszy podkanclerzy Władysława Jagiełły chciał zapewne odwieść Mikołaja z Szadka od wpierania zwolenników husycyzmu. W 1415 r. Mikołaj został plebanem parafii w Szadku, zaś zwieńczeniem jego kariery była kanonia w kapitule łęczyckiej, która objął w 1434 r.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67621124","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.11
Grzegorz Sztandera
Spisywanie akt metrykalnych nakazał w 1563 r. Sobór Trydencki, co dosyć szybko zaczęto realizować w Polsce, bo już pod koniec XVI w. Również w parafii korczewskiej to rozporządzenie wprowadzono w życie, spisując metryki od 1603 r. Do czasów II wojny światowej w archiwum parafialnym znajdowały się księgi metrykalne z lat 1649–1805, skąd zostały zagrabione przez hitlerowców i, niestety, prawdopodobnie uległy zniszczeniu. W protokole rewizyjnym zachowało się ich zestawienie, które zamieszczono w artykule dla zainteresowanych badaniami demograficznymi. Ocalały natomiast księgi metrykalne z lat 1806–1945 (niektóre w unikacie i duplikacie) i przechowywane są w: Archiwum Diecezjalnym we Włocławku, Archiwum Państwowym w Łodzi i Urzędzie Stanu Cywilnego w Zduńskiej Woli. Służą bogactwem informacji zawartych w sobie zarówno historykom zajmującym się profesjonalnie badaniami nad aktami metrykalnymi w różnych aspektach, jak i ludziom poszukującym w nich zapisów dotyczących swoich antenatów.
{"title":"Akta metrykalne parafii Korczew","authors":"Grzegorz Sztandera","doi":"10.18778/1643-0700.15.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.11","url":null,"abstract":"Spisywanie akt metrykalnych nakazał w 1563 r. Sobór Trydencki, co dosyć szybko zaczęto realizować w Polsce, bo już pod koniec XVI w. Również w parafii korczewskiej to rozporządzenie wprowadzono w życie, spisując metryki od 1603 r. Do czasów II wojny światowej w archiwum parafialnym znajdowały się księgi metrykalne z lat 1649–1805, skąd zostały zagrabione przez hitlerowców i, niestety, prawdopodobnie uległy zniszczeniu. W protokole rewizyjnym zachowało się ich zestawienie, które zamieszczono w artykule dla zainteresowanych badaniami demograficznymi. Ocalały natomiast księgi metrykalne z lat 1806–1945 (niektóre w unikacie i duplikacie) i przechowywane są w: Archiwum Diecezjalnym we Włocławku, Archiwum Państwowym w Łodzi i Urzędzie Stanu Cywilnego w Zduńskiej Woli. Służą bogactwem informacji zawartych w sobie zarówno historykom zajmującym się profesjonalnie badaniami nad aktami metrykalnymi w różnych aspektach, jak i ludziom poszukującym w nich zapisów dotyczących swoich antenatów.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"29 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67622935","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.03
P. Szkutnik
Publikowany opis składa się z dwóch dokumentów przedstawiających stan nieruchomości, wielkość areału i dochodów probostwa w Szadku w 1858 r. Dokumenty te powstały w wyniku rozporządzenia władz państwowych Królestwa Polskiego. Pierwszy z edytowanych dokumentów opisuje kościół i budynki należące do probostwa. W 19 punktach przedstawia nieruchomości będące składnikami majątku kościelnego. Integralną częścią opisu są wymiary obiektu podawane w łokciach i stopach, jego stan, materiał, z którego został wykonany, oraz wartość jego ubezpieczenia na wypadek pożaru. Drugi dokument opisuje grunty należące do probostwa w Szadku oraz we wsi Bobownia Księża i w osadzie Ogrodzim. Opis przedstawia dane dotyczące areału posiadanych dóbr oraz ich rodzajów pod względem zagospodarowania (grunty orne, łąki, pastewniki, ogrody warzywne i owocowe, nieużytki, drogi, rowy, zarośla, zbiorniki i cieki wodne, obszary zabudowane). Osobno zostały wyliczone poszczególne działki ziemi z podaniem ich powierzchni w morgach i prętach. Prezentowane dokumenty wzbogacają zasób wiedzy nt. dziejów probostwa szadkowskiego, opisując jego stan posiadania w połowie XIX w.
{"title":"Opis kościoła i probostwa w Szadku w połowie XIX w.","authors":"P. Szkutnik","doi":"10.18778/1643-0700.15.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.03","url":null,"abstract":"Publikowany opis składa się z dwóch dokumentów przedstawiających stan nieruchomości, wielkość areału i dochodów probostwa w Szadku w 1858 r. Dokumenty te powstały w wyniku rozporządzenia władz państwowych Królestwa Polskiego. Pierwszy z edytowanych dokumentów opisuje kościół i budynki należące do probostwa. W 19 punktach przedstawia nieruchomości będące składnikami majątku kościelnego. Integralną częścią opisu są wymiary obiektu podawane w łokciach i stopach, jego stan, materiał, z którego został wykonany, oraz wartość jego ubezpieczenia na wypadek pożaru. Drugi dokument opisuje grunty należące do probostwa w Szadku oraz we wsi Bobownia Księża i w osadzie Ogrodzim. Opis przedstawia dane dotyczące areału posiadanych dóbr oraz ich rodzajów pod względem zagospodarowania (grunty orne, łąki, pastewniki, ogrody warzywne i owocowe, nieużytki, drogi, rowy, zarośla, zbiorniki i cieki wodne, obszary zabudowane). Osobno zostały wyliczone poszczególne działki ziemi z podaniem ich powierzchni w morgach i prętach. Prezentowane dokumenty wzbogacają zasób wiedzy nt. dziejów probostwa szadkowskiego, opisując jego stan posiadania w połowie XIX w.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67620934","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.15
Jarosław Stulczewski
{"title":"Wywiad z ks. Kan. Stanisławem Franciszkiem Strzelińskim – kapelanem Związku Wysiedlonych Ziemi Łódzkiej","authors":"Jarosław Stulczewski","doi":"10.18778/1643-0700.15.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.15","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67623293","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.01
J. Szymczak
Zniszczony przez Krzyżaków w 1331 r. kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba Apostoła został szybko odbudowany, zapewne w wersji drewnianej. Konsekrowano go już po 4 latach w 1335 r. W nadanej mu wówczas postaci przetrwał nieco ponad 100 lat, gdyż w latach 1438–1448 nastąpiła budowa kościoła murowanego. W 1451 r. został ozdobiony malowidłami Jana z Wrocławia. W latach 1481–1487 trwały prace wokół bryły kościoła. W 1551 r. proboszcz ks. Rafał Wargawski pokrył dachem na swój koszt kościół w Szadku. Wiek XVII to czasy rządów w Szadku jako starostów rodziny Wierzbowskich herbu Jastrzębiec i traktowanie kościoła jako rodowej nekropolii rodowej. Brak remontów spowodował później wiele zniszczeń w bryle kościoła, którego stan naprawił dopiero proboszcz ks. Michał Zdzienicki w 1788 r. Rok 1802 przyniósł chyba najgorszą po 1331 r. katastrofę kościoła w Szadku. Pożar zniszczył wtedy dach i wieżę, gdyż pozostały tylko mury i sklepienie. Prowizoryczny dach gontowy nie dopuścił do całkowitego zniszczenia świątyni. Jej odbudowa nastąpiła w 1868 r., po której zmienił się zewnętrzny architektoniczny wygląd kościoła. Kolejne remonty kościoła odbyły się w latach 1923–1924 i 1969–1971, ale nie zmieniły one już jego zewnętrznego wyglądu.
{"title":"Kwerenda historyczna do kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba apostoła w Szadku","authors":"J. Szymczak","doi":"10.18778/1643-0700.15.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.01","url":null,"abstract":"Zniszczony przez Krzyżaków w 1331 r. kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba Apostoła został szybko odbudowany, zapewne w wersji drewnianej. Konsekrowano go już po 4 latach w 1335 r. W nadanej mu wówczas postaci przetrwał nieco ponad 100 lat, gdyż w latach 1438–1448 nastąpiła budowa kościoła murowanego. W 1451 r. został ozdobiony malowidłami Jana z Wrocławia. W latach 1481–1487 trwały prace wokół bryły kościoła. W 1551 r. proboszcz ks. Rafał Wargawski pokrył dachem na swój koszt kościół w Szadku. Wiek XVII to czasy rządów w Szadku jako starostów rodziny Wierzbowskich herbu Jastrzębiec i traktowanie kościoła jako rodowej nekropolii rodowej. Brak remontów spowodował później wiele zniszczeń w bryle kościoła, którego stan naprawił dopiero proboszcz ks. Michał Zdzienicki w 1788 r. Rok 1802 przyniósł chyba najgorszą po 1331 r. katastrofę kościoła w Szadku. Pożar zniszczył wtedy dach i wieżę, gdyż pozostały tylko mury i sklepienie. Prowizoryczny dach gontowy nie dopuścił do całkowitego zniszczenia świątyni. Jej odbudowa nastąpiła w 1868 r., po której zmienił się zewnętrzny architektoniczny wygląd kościoła. Kolejne remonty kościoła odbyły się w latach 1923–1924 i 1969–1971, ale nie zmieniły one już jego zewnętrznego wyglądu.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67620826","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.02
Stanisław Cechosz, Łukasz Holcer
Średniowieczny kościół parafialny w Szadku, pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba Apostoła, jest najstarszym zabytkiem miasta i zarazem najcenniejszą pamiątką jego dawnej świetności. Od kilku lat trwają prace renowacyjne przy elewacjach świątyni. Dotąd odnowiono mury prezbiterium i północną elewację korpusu kościoła wraz z aneksami, czyli zakrystią, skarbcem i kaplicą pw. Matki Bożej Różańcowej. Podjęcie prac konserwatorskich i badawczych zaowocowało przywróceniem świątyni jej zapomnianego blasku oraz ważnymi odkryciami. W pierwszej połowie XIV w. wzniesiono dwuprzęsłowe i trójbocznie zamknięte prezbiterium. W tym samym czasie zbudowano zakrystię i być może obok usytuowane pomieszczenie przeznaczone na skarbiec. W następnym etapie prac budowlanych powstał trójnawowy, pseudobazylikowy korpus kościoła. Po upływie prawie stulecia zdecydowano o zmianie przestrzeni korpusu kościoła, któremu nadano formę halową. Przebudowa ta polegała w zasadzie na podniesieniu murów obwodowych istniejącej budowli i wzniesieniu nowych filarów. Ściany wzdłużne nadbudowano aż o 5 m, zamykając je pasem szerokiego fryzu i gzymsem. Najbardziej spektakularnym odkryciem było ustalenie pierwotnej formy renesansowej kaplicy północnej z połowy XVI w., poświęconej Matce Bożej Różańcowej. Jej bryłę zamykał dach pogrążony, a ściany wieńczyła wysoka attyka w kształcie zbliżonym do krenelaża. Kaplica była skomunikowana z korpusem nawowym, ale posiadała także dwa niezależne wejścia zewnętrzne.
{"title":"Średniowieczny kościół parafialny w Szadku i jego renesansowa kaplica","authors":"Stanisław Cechosz, Łukasz Holcer","doi":"10.18778/1643-0700.15.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.02","url":null,"abstract":"Średniowieczny kościół parafialny w Szadku, pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Jakuba Apostoła, jest najstarszym zabytkiem miasta i zarazem najcenniejszą pamiątką jego dawnej świetności. Od kilku lat trwają prace renowacyjne przy elewacjach świątyni. Dotąd odnowiono mury prezbiterium i północną elewację korpusu kościoła wraz z aneksami, czyli zakrystią, skarbcem i kaplicą pw. Matki Bożej Różańcowej. Podjęcie prac konserwatorskich i badawczych zaowocowało przywróceniem świątyni jej zapomnianego blasku oraz ważnymi odkryciami. \u0000W pierwszej połowie XIV w. wzniesiono dwuprzęsłowe i trójbocznie zamknięte prezbiterium. W tym samym czasie zbudowano zakrystię i być może obok usytuowane pomieszczenie przeznaczone na skarbiec. W następnym etapie prac budowlanych powstał trójnawowy, pseudobazylikowy korpus kościoła. \u0000Po upływie prawie stulecia zdecydowano o zmianie przestrzeni korpusu kościoła, któremu nadano formę halową. Przebudowa ta polegała w zasadzie na podniesieniu murów obwodowych istniejącej budowli i wzniesieniu nowych filarów. Ściany wzdłużne nadbudowano aż o 5 m, zamykając je pasem szerokiego fryzu i gzymsem. \u0000Najbardziej spektakularnym odkryciem było ustalenie pierwotnej formy renesansowej kaplicy północnej z połowy XVI w., poświęconej Matce Bożej Różańcowej. Jej bryłę zamykał dach pogrążony, a ściany wieńczyła wysoka attyka w kształcie zbliżonym do krenelaża. Kaplica była skomunikowana z korpusem nawowym, ale posiadała także dwa niezależne wejścia zewnętrzne.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"54 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67620885","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.04
T. Figlus
Artykuł prezentuje wyniki badań geograficzno-historycznych dotyczących osadnictwa wiejskiego w dobrach królewskich na obszarze powiatu szadkowskiego w okresie przedrozbiorowym. W pierwszej części dokonano ustalenia metryki historycznej wsi, głównie na podstawie źródeł dokumentowych, z uwzględnieniem ich lokalizacji i przynależności własnościowo-administracyjnej. Wchodziły one w skład odrębnej tenuty szadkowskiej, stanowiły część klucza majątkowego starostwa sieradzkiego bądź tworzyły pojedyncze, drobne dzierżawy dóbr monarszych. W dalszej kolejności przeprowadzono analizę zmian społeczno-gospodarczych poszczególnych wsi, wykorzystując rejestry podatkowe z 1511 i 1518 r. i lat 1552–1553, lustracje i inwentarze dóbr królewskich z lat 1564, 1616–1620, 1628–1632, 1659–1665 i 1789 r. oraz taryfę podymnego z 1775 r. W badaniach uwzględniono potencjał demograficzny wsi, ich strukturę społeczno-agrarną, powierzchnię gruntów, kierunki użytkowania rolniczego, ze szczególnym uwzględnieniem folwarków, poziom dochodowości i jego źródła oraz zakres powinności feudalnych. W wyniku badań dynamiczno-porównawczych udało się dokonać periodyzacji, wydzielając okres rozwoju ekonomicznego i wzrostu demograficznego (wiek XVI), fazę regresu i depopulacji (wiek XVII) oraz etap odbudowy i ponownej aktywizacji gospodarczej (wiek XVIII).
{"title":"Geneza i zmiany struktury społeczno-gospodarczej osadnictwa wiejskiego w dobrach królewskich na obszarze przedrozbiorowego powiatu Szadkowskiego","authors":"T. Figlus","doi":"10.18778/1643-0700.15.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.04","url":null,"abstract":" Artykuł prezentuje wyniki badań geograficzno-historycznych dotyczących osadnictwa wiejskiego w dobrach królewskich na obszarze powiatu szadkowskiego w okresie przedrozbiorowym. W pierwszej części dokonano ustalenia metryki historycznej wsi, głównie na podstawie źródeł dokumentowych, z uwzględnieniem ich lokalizacji i przynależności własnościowo-administracyjnej. Wchodziły one w skład odrębnej tenuty szadkowskiej, stanowiły część klucza majątkowego starostwa sieradzkiego bądź tworzyły pojedyncze, drobne dzierżawy dóbr monarszych. W dalszej kolejności przeprowadzono analizę zmian społeczno-gospodarczych poszczególnych wsi, wykorzystując rejestry podatkowe z 1511 i 1518 r. i lat 1552–1553, lustracje i inwentarze dóbr królewskich z lat 1564, 1616–1620, 1628–1632, 1659–1665 i 1789 r. oraz taryfę podymnego z 1775 r. W badaniach uwzględniono potencjał demograficzny wsi, ich strukturę społeczno-agrarną, powierzchnię gruntów, kierunki użytkowania rolniczego, ze szczególnym uwzględnieniem folwarków, poziom dochodowości i jego źródła oraz zakres powinności feudalnych. W wyniku badań dynamiczno-porównawczych udało się dokonać periodyzacji, wydzielając okres rozwoju ekonomicznego i wzrostu demograficznego (wiek XVI), fazę regresu i depopulacji (wiek XVII) oraz etap odbudowy i ponownej aktywizacji gospodarczej (wiek XVIII).","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67620945","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.06
S. Wiśniewski
Artykuł zawiera wyniki badań poświęconych dostępności czasowej Szadku, rozpatrywanej w kontekście samochodowego transportu indywidualnego. Zakres przestrzenny badania obejmuje województwo łódzkie, a wszystkie przedstawione analizy zostały wykonane w lutym 2015 r. Wykorzystano metody oceny dostępności czasowej, takie jak: dostępność kumulatywna, wskaźnik sprawności transportowo-osadniczej oraz wskaźniki oparte na zasięgu i kształcie izochron idealnych i teoretycznej. Do badania przyjęto założenie, w którym jedynym czynnikiem wpływającym na prędkość poruszania się pojazdu pomiędzy Szadkiem i pozostałymi 43 miastami regionu są przepisy ruchu drogowego. Wymienione metody badawcze pozwoliły na realizację celu artykułu, jakim było określenie poziomu dostępności czasowej Szadku w ujęciu teoretycznym.
{"title":"Dostępność czasowa Szadku w ujęciu transportu indywidualnego","authors":"S. Wiśniewski","doi":"10.18778/1643-0700.15.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.06","url":null,"abstract":"Artykuł zawiera wyniki badań poświęconych dostępności czasowej Szadku, rozpatrywanej w kontekście samochodowego transportu indywidualnego. Zakres przestrzenny badania obejmuje województwo łódzkie, a wszystkie przedstawione analizy zostały wykonane w lutym 2015 r. Wykorzystano metody oceny dostępności czasowej, takie jak: dostępność kumulatywna, wskaźnik sprawności transportowo-osadniczej oraz wskaźniki oparte na zasięgu i kształcie izochron idealnych i teoretycznej. Do badania przyjęto założenie, w którym jedynym czynnikiem wpływającym na prędkość poruszania się pojazdu pomiędzy Szadkiem i pozostałymi 43 miastami regionu są przepisy ruchu drogowego. Wymienione metody badawcze pozwoliły na realizację celu artykułu, jakim było określenie poziomu dostępności czasowej Szadku w ujęciu teoretycznym.","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67621037","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2015-12-30DOI: 10.18778/1643-0700.15.13
A. Rzepkowski
Bazę źródłową artykułu stanowią wyniki drugiego powszechnego spisu ludności z 9 grudnia 1931 r. oraz, dla lat 1932–1938, materiały zebrane przez istniejący w międzywojennej Łodzi Wydział Statystyczny. W dokumentach Wydziału, oprócz liczby mieszkańców, znajdują się dane dotyczące struktury płci, wieku, wyznania oraz struktury społeczno-zawodowej ludności. W okresie poprzedzającym I wojnę światową Szadek liczył 2,8 tys. mieszkańców, z czego nieco ponad 1/5 stanowili Żydzi. Po zakończeniu wojny Szadek, położony przy wschodniej granicy powiatu sieradzkiego, odzyskał utracone w okresie zaborów prawa miejskie i stał się siedzibą gminy. W dwudziestoleciu międzywojennym miasto pełniło funkcje lokalnego ośrodka rzemieślniczego z niewielkim udziałem przemysłu spożywczego. W latach 30. XX w., po wybudowaniu linii kolejowej łączącej Śląsk z Gdynią, miasto uzyskało połączenie kolejowe1. W 1931 r. w Szadku mieszkało nieco ponad 3,1 tys. osób (por. tabl. 1), przy czym w kolejnych latach nastąpił powolny spadek liczby mieszkańców. W 1938 r. liczba ludności zmniejszyła się o 124 osoby (ok. 4%). Malejąca liczba mieszkańców to wynik przede wszystkim wielkiego kryzysu gospodarczego lat 1929–19352,
{"title":"Stan liczebny i struktura ludności Szadku w latach 30. XX w.","authors":"A. Rzepkowski","doi":"10.18778/1643-0700.15.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1643-0700.15.13","url":null,"abstract":"Bazę źródłową artykułu stanowią wyniki drugiego powszechnego spisu ludności z 9 grudnia 1931 r. oraz, dla lat 1932–1938, materiały zebrane przez istniejący w międzywojennej Łodzi Wydział Statystyczny. W dokumentach Wydziału, oprócz liczby mieszkańców, znajdują się dane dotyczące struktury płci, wieku, wyznania oraz struktury społeczno-zawodowej ludności. W okresie poprzedzającym I wojnę światową Szadek liczył 2,8 tys. mieszkańców, z czego nieco ponad 1/5 stanowili Żydzi. Po zakończeniu wojny Szadek, położony przy wschodniej granicy powiatu sieradzkiego, odzyskał utracone w okresie zaborów prawa miejskie i stał się siedzibą gminy. W dwudziestoleciu międzywojennym miasto pełniło funkcje lokalnego ośrodka rzemieślniczego z niewielkim udziałem przemysłu spożywczego. W latach 30. XX w., po wybudowaniu linii kolejowej łączącej Śląsk z Gdynią, miasto uzyskało połączenie kolejowe1. W 1931 r. w Szadku mieszkało nieco ponad 3,1 tys. osób (por. tabl. 1), przy czym w kolejnych latach nastąpił powolny spadek liczby mieszkańców. W 1938 r. liczba ludności zmniejszyła się o 124 osoby (ok. 4%). Malejąca liczba mieszkańców to wynik przede wszystkim wielkiego kryzysu gospodarczego lat 1929–19352,","PeriodicalId":34290,"journal":{"name":"Biuletyn Szadkowski","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2015-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67622691","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：