Pub Date : 2024-07-17DOI: 10.51702/esoguifd.1479550
Yusuf Seller
Hicri VII. yüzyıl Arap dil ve edebiyatı alimi Muzaffer el-Alevî'nin Nadratü'l-iğrîd fi nusrati’l-karîd adlı eseri, özellikle şiir ve belagat alanlarındaki içeriğiyle dikkat çeker. Yazar, eserini edebiyat ve belagat alanlarında tanınmış örneklerle anlaşılır bir düzen içerisinde sunar. Özellikle, eserin ilk bölümünde şiire odaklanması, belagat literatüründe alışılmadık bir bakış açısı sunar. Hicri VII. yüzyılda kaleme alınan bu eser, belagatin ön plana çıktığı ancak eleştiri açısından durağanlığın başladığı bir dönemin ürünüdür. Çalışmamızda, Muzaffer el-Alevî’nin mezkûr telifi üzerinden klasik Arap şiirine ve belagatin öne çıkan konularına dair bir iz sürümü gerçekleştirdik. Özellikle, eserin ilk bölümünde müellifin bakış açısından şiirle ilgili konuları ele aldık. Bu bağlamda, sosyal bilimler araştırma tekniklerinden nitel analizi esas alarak ilgili dönemde şiir özelinde Arap edebi eleştirisi ve belagatinin doğasını aydınlatmaya çalışırken ülkemiz Arap dili literatüründe hakkında henüz bir çalışmaya rastlanmayan bir belagat alimi ve eserine ilişkin özgün bir çalışma ortaya koymaya çabaladık.
Nadrat al-igrīd fi nusrati al-karīd》由希吉里七世纪阿拉伯语言文学学者穆扎法尔-阿拉维 (Muzaffar al-'Alawī) 所著，其内容特别是诗歌和修辞学方面的内容引起了人们的关注。作者以浅显易懂的顺序介绍了他的著作，并列举了文学和修辞学领域的著名例子。尤其是作品第一部分对诗歌的关注，为修辞文学提供了一个不同寻常的视角。这部成书于希吉来七世纪的作品，是雄辩术崭露头角但批评停滞不前时期的产物。在本研究中，我们通过上述穆扎法尔-阿拉维的作品，对阿拉伯古典诗歌和雄辩术的突出主题进行了追溯。 特别是，在作品的第一部分，我们从作者的角度探讨了与诗歌有关的问题。 在此背景下，我们以社会科学研究技术之一的定性分析为基础，以诗歌为重点，努力揭示相关时期阿拉伯文学批评和雄辩术的本质，并对我国阿拉伯语文献中尚未研究过的一位修辞学者及其作品进行了原创性研究。
{"title":"Klasik Arap Şiiri ve Belagatinin İzinde: Muzaffer el-Alevî’nin Nadratü’l-iğrîd'i Özelinde Mukayeseli Bir İnceleme","authors":"Yusuf Seller","doi":"10.51702/esoguifd.1479550","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1479550","url":null,"abstract":"Hicri VII. yüzyıl Arap dil ve edebiyatı alimi Muzaffer el-Alevî'nin Nadratü'l-iğrîd fi nusrati’l-karîd adlı eseri, özellikle şiir ve belagat alanlarındaki içeriğiyle dikkat çeker. Yazar, eserini edebiyat ve belagat alanlarında tanınmış örneklerle anlaşılır bir düzen içerisinde sunar. Özellikle, eserin ilk bölümünde şiire odaklanması, belagat literatüründe alışılmadık bir bakış açısı sunar. Hicri VII. yüzyılda kaleme alınan bu eser, belagatin ön plana çıktığı ancak eleştiri açısından durağanlığın başladığı bir dönemin ürünüdür. Çalışmamızda, Muzaffer el-Alevî’nin mezkûr telifi üzerinden klasik Arap şiirine ve belagatin öne çıkan konularına dair bir iz sürümü gerçekleştirdik. Özellikle, eserin ilk bölümünde müellifin bakış açısından şiirle ilgili konuları ele aldık. Bu bağlamda, sosyal bilimler araştırma tekniklerinden nitel analizi esas alarak ilgili dönemde şiir özelinde Arap edebi eleştirisi ve belagatinin doğasını aydınlatmaya çalışırken ülkemiz Arap dili literatüründe hakkında henüz bir çalışmaya rastlanmayan bir belagat alimi ve eserine ilişkin özgün bir çalışma ortaya koymaya çabaladık.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":" 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-17","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141829283","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-07-06DOI: 10.51702/esoguifd.1488662
Bünyamin Korucu
Fıkıh mezheplerinin teşekkülünden sonra mezhep içi fıkıh faaliyeti türleri ve bu türlerin icrası için gerekli uzmanlık düzeylerini tayine yönelik çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalar tabakātü’l-müctehidîn veya tabakātü’l-fukahâ olarak bilinen tasnifleri ortaya çıkarmıştır. Bu makale Hanefî fukahâ için yapılan benzer tasniflerdeki verilerden yola çıkarak Serahsî’nin (ö. 483/1090[?]) mezhep içindeki konumunu, icra ettiği fıkhî faaliyet türlerini ve bu faaliyetlerin hususiyetlerini tespite odaklanmaktadır. Serahsî’nin meşhur eseri el-Mebsût’taki fıkıh faaliyetini dikkate alarak onun Hanefî mezhep birikimine sunduğu katkılara ilişkin de bir takım tespitlerde bulunmayı amaçlamaktadır. Çalışmada elde edilen sonuca göre Hanefî fakîhlerin fıkhî faaliyet türleri ve düzeylerine ilişkin tasniflerde Serahsî “mes’elede müctehid” olarak nitelenmektedir. Bununla birlikte Serahsî tarafından icra edilen fıkıh çalışmalarının “mezhep içi fıkıh faaliyeti” olarak nitelenebileceği anlaşılmaktadır. Serahsî’ye ait fıkıh çalışmalarının farklı düzeylerde birden çok fıkhî faaliyet türünü kapsadığını ve bu faaliyetlerin “tahrîc” ve “tercîh” olmak üzere iki başlıkta ele alınabileceğini söylemek mümkündür.
{"title":"Müctehid Tabakalarında Serahsî’nin Konumu, Fıkıh Faaliyeti ve Mezhep Birikimine Katkısı","authors":"Bünyamin Korucu","doi":"10.51702/esoguifd.1488662","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1488662","url":null,"abstract":"Fıkıh mezheplerinin teşekkülünden sonra mezhep içi fıkıh faaliyeti türleri ve bu türlerin icrası için gerekli uzmanlık düzeylerini tayine yönelik çalışmalar yapılmış ve bu çalışmalar tabakātü’l-müctehidîn veya tabakātü’l-fukahâ olarak bilinen tasnifleri ortaya çıkarmıştır. Bu makale Hanefî fukahâ için yapılan benzer tasniflerdeki verilerden yola çıkarak Serahsî’nin (ö. 483/1090[?]) mezhep içindeki konumunu, icra ettiği fıkhî faaliyet türlerini ve bu faaliyetlerin hususiyetlerini tespite odaklanmaktadır. Serahsî’nin meşhur eseri el-Mebsût’taki fıkıh faaliyetini dikkate alarak onun Hanefî mezhep birikimine sunduğu katkılara ilişkin de bir takım tespitlerde bulunmayı amaçlamaktadır. Çalışmada elde edilen sonuca göre Hanefî fakîhlerin fıkhî faaliyet türleri ve düzeylerine ilişkin tasniflerde Serahsî “mes’elede müctehid” olarak nitelenmektedir. Bununla birlikte Serahsî tarafından icra edilen fıkıh çalışmalarının “mezhep içi fıkıh faaliyeti” olarak nitelenebileceği anlaşılmaktadır. Serahsî’ye ait fıkıh çalışmalarının farklı düzeylerde birden çok fıkhî faaliyet türünü kapsadığını ve bu faaliyetlerin “tahrîc” ve “tercîh” olmak üzere iki başlıkta ele alınabileceğini söylemek mümkündür.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"344 2","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141836888","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-06-06DOI: 10.51702/esoguifd.1470699
Ahmet Tekin
Bir sözcüğün hangi dile ait olduğu, bu dildeki hangi köke dayandığı, ilk olarak nasıl bir anlam için vazedildiği, zaman içerisinde ne gibi ses, biçim ve anlam değişiklikleri gösterdiği, benzer ve karşıtları arasında kurulan ilişkilerin neler olduğunu öğrenmek için etimoloji bilimini bilmek lazımdır. Bununla birlikte, cümle içindeki bir kelimenin sözlük anlamıyla birlikte biçimsel yapıdan kazanmış olduğu anlamı öğrenmek için morfoloji ilmini bilmek gerekir. Ayrıca sözcüğün anlamını oluşturan kök manaya inmek, bu kök anlamından hareketle tarihî süreçte anlam hareketliliğinin analizini yapmak, kelime ve türevlerinde esas manayı aramak, kelimede meydana gelen anlam daralması, anlam genişlemesi ve anlam kayması gibi anlama ilişkin hareketliliği tespit etmek için semantik bilimini öğrenmek lazımdır. Buna binaen, m-k-n kökünün etimolojik, morfolojik ve semantik yönleri ele alınmış, Cahiliye Dönemi şiirlerinde, Kur’an ve hadislerde genel kullanım durumu örneklerle ortaya konmuştur. Kökün hem sözlük anlamları hem de cümle içinde edindiği anlamlar irdelenmiştir. Bu kapsamda kök sözcüğün esas anlamı açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.
{"title":"M-k-n Kavramının Etimolojik Yapısı, Semantik Analizi ve Kur'an'daki Kullanımı","authors":"Ahmet Tekin","doi":"10.51702/esoguifd.1470699","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1470699","url":null,"abstract":"Bir sözcüğün hangi dile ait olduğu, bu dildeki hangi köke dayandığı, ilk olarak nasıl bir anlam için vazedildiği, zaman içerisinde ne gibi ses, biçim ve anlam değişiklikleri gösterdiği, benzer ve karşıtları arasında kurulan ilişkilerin neler olduğunu öğrenmek için etimoloji bilimini bilmek lazımdır. Bununla birlikte, cümle içindeki bir kelimenin sözlük anlamıyla birlikte biçimsel yapıdan kazanmış olduğu anlamı öğrenmek için morfoloji ilmini bilmek gerekir. Ayrıca sözcüğün anlamını oluşturan kök manaya inmek, bu kök anlamından hareketle tarihî süreçte anlam hareketliliğinin analizini yapmak, kelime ve türevlerinde esas manayı aramak, kelimede meydana gelen anlam daralması, anlam genişlemesi ve anlam kayması gibi anlama ilişkin hareketliliği tespit etmek için semantik bilimini öğrenmek lazımdır. Buna binaen, m-k-n kökünün etimolojik, morfolojik ve semantik yönleri ele alınmış, Cahiliye Dönemi şiirlerinde, Kur’an ve hadislerde genel kullanım durumu örneklerle ortaya konmuştur. Kökün hem sözlük anlamları hem de cümle içinde edindiği anlamlar irdelenmiştir. Bu kapsamda kök sözcüğün esas anlamı açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"67 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-06-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141378243","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-05-03DOI: 10.51702/esoguifd.1468461
Sema Cevirici Atilla
Anateizm, Tanrı’dan sonra Tanrı’ya geri dönüşü ifade eden bir kavramdır. Dünyanın büyüsünün bozulması ve toplumun kutsallıktan arındırılmasının akabinde ortaya çıkan rahatsızlık karşısında Tanrı’yı yeniden hayatlarımıza geri getirme kaygısının bir sonucudur. Anateizmde öne çıkan tema başkalarında kutsalın tecellisini görmeye çalışarak, Tanrı’yı yaşamlarımıza geri getirmektir. Bu iddiasının zemini olarak Kearney yeni bir Tanrı tasavvuru önermektedir. Buna göre Tanrı bir varlık (esse) olarak değil bir olma olasılığı (posse) olarak düşünülmek suretiyle insanın eyleme özgürlüğüne alan açmakta ve kötülük problemini Tanrısal olmaktan çıkararak insani bir mesele haline getirmektedir. Böylece kötülük Tanrı’nın iradesi kapsamında olmayıp, kutsalın hayatlarımızdan izinin silinmesi olarak görülür. Kearney’in savunduğu şey, günlük efkaristiya ile yani ekmeğimizi başkalarıyla paylaşmak suretiyle başkalarına yönelik konukseverliğe zemin hazırlmak ve Tanrı’yı yeniden hayatımıza geri getirmektir. Bu çalışmada anateizm kavramı bağlamında yeni Tanrı tasavvuru, bu Tanrı’nın hayatlarımıza nasıl ve ne şekilde geri döneceği, bu geri dönüşün ise başkalığa göstereceğimiz konukseverlik ile olan ilişkisi tartışılacaktır. Bu bağlamda anateizmin sunduğu imkanlar ve sorunlar ele alınacaktır.
{"title":"Tanrı’nın Geri Dönüşü; Richard Kearney’in Anateizm Kavramı Üzerine Bir İnceleme","authors":"Sema Cevirici Atilla","doi":"10.51702/esoguifd.1468461","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1468461","url":null,"abstract":"Anateizm, Tanrı’dan sonra Tanrı’ya geri dönüşü ifade eden bir kavramdır. Dünyanın büyüsünün bozulması ve toplumun kutsallıktan arındırılmasının akabinde ortaya çıkan rahatsızlık karşısında Tanrı’yı yeniden hayatlarımıza geri getirme kaygısının bir sonucudur. Anateizmde öne çıkan tema başkalarında kutsalın tecellisini görmeye çalışarak, Tanrı’yı yaşamlarımıza geri getirmektir. Bu iddiasının zemini olarak Kearney yeni bir Tanrı tasavvuru önermektedir. Buna göre Tanrı bir varlık (esse) olarak değil bir olma olasılığı (posse) olarak düşünülmek suretiyle insanın eyleme özgürlüğüne alan açmakta ve kötülük problemini Tanrısal olmaktan çıkararak insani bir mesele haline getirmektedir. Böylece kötülük Tanrı’nın iradesi kapsamında olmayıp, kutsalın hayatlarımızdan izinin silinmesi olarak görülür. Kearney’in savunduğu şey, günlük efkaristiya ile yani ekmeğimizi başkalarıyla paylaşmak suretiyle başkalarına yönelik konukseverliğe zemin hazırlmak ve Tanrı’yı yeniden hayatımıza geri getirmektir. Bu çalışmada anateizm kavramı bağlamında yeni Tanrı tasavvuru, bu Tanrı’nın hayatlarımıza nasıl ve ne şekilde geri döneceği, bu geri dönüşün ise başkalığa göstereceğimiz konukseverlik ile olan ilişkisi tartışılacaktır. Bu bağlamda anateizmin sunduğu imkanlar ve sorunlar ele alınacaktır.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"33 130","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141016608","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-03-10DOI: 10.51702/esoguifd.1393880
İsrafil Şen
Kelâmcı ve mantıkçı kimliğiyle meşhur Seyyid Ali el-Acemî (ö. 860/1456) Acem bölgesinin (Bilâd-ı ´Acem) ilmî birikimini Osmanlı’ya taşıyan önemli âlimlerden ve bu sürecin öncülerinden biridir. Kadızâde-i Rûmî’nin (ö. 844/1440’dan sonra) de öğrencisi olan Seyyid Ali, Acem bölgesinin muhtelif şehirlerinde eğitimini tamamlamış, oralarda dersler vermiş ve bazı sebepler muvacehesinde Osmanlı’nın ilmî olarak en verimli dönemlerinden kabul edilen 9/15. yüzyılın ortalarında Osmanlı’ya gelmiştir. Acem bölgesinden donanımlı bir şekilde gelen Seyyid Ali, çağın ulemasına ve devlet ricaline yetkinliğini ispat ederek saygın bir konuma yükselmiştir. İlmî ve tarihi olarak önemli bir yeri haiz bulunmasına karşın Seyyid Ali’nin hayatı, eserleri ve ilmî şahsiyetine dair Türkçe, Arapça ve İngilizce literatürde büyük bir boşluk söz konusudur. Onun hakkında doğrudan veya dolaylı olarak gerçekleştirilmiş hiçbir akademik faaliyete rastlanılamamıştır. Yaşadığı çağın ulemâsı arasında saygın bir yere sahip olan bu âlimin hayatının bilinmemesi ve eserlerinin tanınmaması özellikle Osmanlı ilim geleneği hakkındaki araştırmalar açısından pek çok faydadan mahrum kalınması anlamına gelmektedir Binaenaleyh ilgili eksikliğin giderilmesi adına bu makalenin yazılması uygun ve gerekli görülmüştür.
{"title":"Acem Bölgesinin İlmî Birikimini Osmanlı’ya Taşıyan Öncü Bir Âlim Olarak Seyyid Ali el-Acemî'nin Hayatı, Eserleri ve İlmî Şahsiyeti","authors":"İsrafil Şen","doi":"10.51702/esoguifd.1393880","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1393880","url":null,"abstract":"Kelâmcı ve mantıkçı kimliğiyle meşhur Seyyid Ali el-Acemî (ö. 860/1456) Acem bölgesinin (Bilâd-ı ´Acem) ilmî birikimini Osmanlı’ya taşıyan önemli âlimlerden ve bu sürecin öncülerinden biridir. Kadızâde-i Rûmî’nin (ö. 844/1440’dan sonra) de öğrencisi olan Seyyid Ali, Acem bölgesinin muhtelif şehirlerinde eğitimini tamamlamış, oralarda dersler vermiş ve bazı sebepler muvacehesinde Osmanlı’nın ilmî olarak en verimli dönemlerinden kabul edilen 9/15. yüzyılın ortalarında Osmanlı’ya gelmiştir. Acem bölgesinden donanımlı bir şekilde gelen Seyyid Ali, çağın ulemasına ve devlet ricaline yetkinliğini ispat ederek saygın bir konuma yükselmiştir. İlmî ve tarihi olarak önemli bir yeri haiz bulunmasına karşın Seyyid Ali’nin hayatı, eserleri ve ilmî şahsiyetine dair Türkçe, Arapça ve İngilizce literatürde büyük bir boşluk söz konusudur. Onun hakkında doğrudan veya dolaylı olarak gerçekleştirilmiş hiçbir akademik faaliyete rastlanılamamıştır. Yaşadığı çağın ulemâsı arasında saygın bir yere sahip olan bu âlimin hayatının bilinmemesi ve eserlerinin tanınmaması özellikle Osmanlı ilim geleneği hakkındaki araştırmalar açısından pek çok faydadan mahrum kalınması anlamına gelmektedir Binaenaleyh ilgili eksikliğin giderilmesi adına bu makalenin yazılması uygun ve gerekli görülmüştür.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"62 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140254794","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-03-08DOI: 10.51702/esoguifd.1389352
Halil Kaya
Kur’ân-ı Kerim’den sonra İslam dininin en önemli kaynağı şüphesiz sünnettir. Sünnet; sonraki nesillere, uygulama ve rivâyetler üzerinden ulaşmıştır. Bir rivâyetin sağlam olup olmadığını tespit etmek için hem sened hem de metin yönünden araştırılması gerekir. Senedin ana iskeletini oluşturan unsur ise isnadda yer alan râvilerdir. Râvileri merkeze alan ilim ise cerh ve ta‘dîldir. Bu nedenle ilk dönemlerden itibaren bu ilme önem verilmiş ve bu alanda eserler telif edilmiştir. Daha sonraki dönemlerde ise cerh ve ta‘dîl ilmi sistematik bir hale getirilmiştir. Son dönemlerde de bu alanla ilgili birçok akademik çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların bir kısmında cerh ve ta‘dîl ilmi usul yönünden ele alınırken; diğer bir kısmında ise bu ilim ile ilgili görüş beyan eden münekkitler esas alınmıştır. Râvilerle ilgili değerlendirmelerde bulunan muhaddislerden biri de Yaḥyâ b. Ma‘în, Aḥmed b. Ḥanbel gibi dönemin meşhur münekkitlerinin rahle-i tedrisatında bulunan Ebû Dâvûd’dur. Bu çalışmada Ebû Dâvûd’un cerh ve ta‘dîl ile ilgili verdiği bilgilerden ve zikrettiği örneklerden hareketle onun cerh ve ta‘dîl metodu tespit edilecektir. Bununla birlikte râvi değerlendirmelerinde kullandığı cerh ve ta‘dîl lafızlarına da değinilecektir. Ayrıca Ebû Dâvûd’un cerh ve ta‘dîl kaynaklarına ve bu alandaki konumuna da kısaca temas edilecektir.
{"title":"EBÛ DÂVÛD’UN CERH VE TA‘DÎL METODU","authors":"Halil Kaya","doi":"10.51702/esoguifd.1389352","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1389352","url":null,"abstract":"Kur’ân-ı Kerim’den sonra İslam dininin en önemli kaynağı şüphesiz sünnettir. Sünnet; sonraki nesillere, uygulama ve rivâyetler üzerinden ulaşmıştır. Bir rivâyetin sağlam olup olmadığını tespit etmek için hem sened hem de metin yönünden araştırılması gerekir. Senedin ana iskeletini oluşturan unsur ise isnadda yer alan râvilerdir. Râvileri merkeze alan ilim ise cerh ve ta‘dîldir. Bu nedenle ilk dönemlerden itibaren bu ilme önem verilmiş ve bu alanda eserler telif edilmiştir. Daha sonraki dönemlerde ise cerh ve ta‘dîl ilmi sistematik bir hale getirilmiştir. Son dönemlerde de bu alanla ilgili birçok akademik çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların bir kısmında cerh ve ta‘dîl ilmi usul yönünden ele alınırken; diğer bir kısmında ise bu ilim ile ilgili görüş beyan eden münekkitler esas alınmıştır. Râvilerle ilgili değerlendirmelerde bulunan muhaddislerden biri de Yaḥyâ b. Ma‘în, Aḥmed b. Ḥanbel gibi dönemin meşhur münekkitlerinin rahle-i tedrisatında bulunan Ebû Dâvûd’dur. Bu çalışmada Ebû Dâvûd’un cerh ve ta‘dîl ile ilgili verdiği bilgilerden ve zikrettiği örneklerden hareketle onun cerh ve ta‘dîl metodu tespit edilecektir. Bununla birlikte râvi değerlendirmelerinde kullandığı cerh ve ta‘dîl lafızlarına da değinilecektir. Ayrıca Ebû Dâvûd’un cerh ve ta‘dîl kaynaklarına ve bu alandaki konumuna da kısaca temas edilecektir.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"105 S112","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140257049","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-03-08DOI: 10.51702/esoguifd.1401655
Zahir Aslan
Bu çalışmada Ebüssuûd Efendi (ö. 982/1574) tarafından telif edilen Risâletün fî Bahsi’l-İzâfeti Mine’l-Kâfiye adlı risale tahkik edilerek incelenmiştir. İslam hukuku, tefsir ve dil-edebiyat alanında telif ettiği eserlerle bilinen çok yönlü bir âlim olan Ebüssuûd Efendi bu risalesinde İbnü’l-Hâcib’in (ö. 646/1249) Arap gramerine dair kaleme alınmış üç temel eserden biri olan el-Kâfiye adlı eserindeki izafet tanımını incelemektedir. Başta Abdurrahmân el-Câmî (ö. 898/1492)’nin el-Fevâidü’z-Ziyâiyye adlı eseri olmak üzere el-Kâfiye üzerine yazılan önemli şerhlerde bu tanım üzerine yapılan tartışmaları detaylı bir şekilde ele alan müellif Ebüssuûd Efendi, konuyu eleştirel bir bakış açısıyla irdelemiştir. Konunun daha iyi anlaşılması sadedinde kısa bir örnek eşliğinde fıkıh usulüne de değinen müellif, izafet tanımına yönelik tevil ve ihtimalleri de sayarak İbnü’l-Hâcib’in izafet tanımının nahiv âlimlerinin tanımına aykırı olduğu sonucuna ulaşmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde Ebüssuûd Efendi’nin hayatı ve Arap dili alanında kaleme aldığı eserlerine kısaca değinildikten sonra, risâlenin tanıtımı, muhtevası, kaynakları, önemi, müellifin metodu ve tahkikte takip edilen yöntem hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise tek nüshası tespit edilen yazma eserin tahkikli metni sunulmuştur.
{"title":"Ebüssuûd Efendi ve Risâletün fî Bahsi’l-İzâfeti Mine’l-Kâfiye Adlı Eseri (İnceleme-Tahkîk)","authors":"Zahir Aslan","doi":"10.51702/esoguifd.1401655","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1401655","url":null,"abstract":"Bu çalışmada Ebüssuûd Efendi (ö. 982/1574) tarafından telif edilen Risâletün fî Bahsi’l-İzâfeti Mine’l-Kâfiye adlı risale tahkik edilerek incelenmiştir. İslam hukuku, tefsir ve dil-edebiyat alanında telif ettiği eserlerle bilinen çok yönlü bir âlim olan Ebüssuûd Efendi bu risalesinde İbnü’l-Hâcib’in (ö. 646/1249) Arap gramerine dair kaleme alınmış üç temel eserden biri olan el-Kâfiye adlı eserindeki izafet tanımını incelemektedir. Başta Abdurrahmân el-Câmî (ö. 898/1492)’nin el-Fevâidü’z-Ziyâiyye adlı eseri olmak üzere el-Kâfiye üzerine yazılan önemli şerhlerde bu tanım üzerine yapılan tartışmaları detaylı bir şekilde ele alan müellif Ebüssuûd Efendi, konuyu eleştirel bir bakış açısıyla irdelemiştir. Konunun daha iyi anlaşılması sadedinde kısa bir örnek eşliğinde fıkıh usulüne de değinen müellif, izafet tanımına yönelik tevil ve ihtimalleri de sayarak İbnü’l-Hâcib’in izafet tanımının nahiv âlimlerinin tanımına aykırı olduğu sonucuna ulaşmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde Ebüssuûd Efendi’nin hayatı ve Arap dili alanında kaleme aldığı eserlerine kısaca değinildikten sonra, risâlenin tanıtımı, muhtevası, kaynakları, önemi, müellifin metodu ve tahkikte takip edilen yöntem hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise tek nüshası tespit edilen yazma eserin tahkikli metni sunulmuştur.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"99 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140257068","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-03-07DOI: 10.51702/esoguifd.1386589
Rıza Tevfik Kalyoncu
Bu makalede Fârâbî’nin Ḳıyâsü’ṣ-ṣaġīr eserinin içeriğine yakından bakılarak bu eserin Fârâbî mantığının geneline nasıl oturduğu konular üzerinden incelenmektedir. Bu eserin Fârâbî felsefesi içerisindeki konumu ve Fârâbî’nin bu eserdeki tasvirleri ile ilgili çalışmalarda farklı yorumlar ön plana çıkmaktadır. Bu yorumlar dikkate alındığında Fârâbî’nin kelâmın yöntemini nasıl incelediği tam olarak vuzuha kavuşmamaktadır. Çalışmada Fârâbî’nin kelâmcılarının yöntemini temsil ve tümevarım arasında ara bir noktaya yerleştirdiği bunun da Fârâbî’nin anlam teorisi ile doğrudan alakalı olduğu ispatlanmaktadır. Bu çerçevede öncelikle Fârâbî’nin temsil ve tümevarım ile ilgili yaklaşımı açıklığa kavuşturulduktan sonra akabinde kelâmcıların yönteminin neden tam olarak temsil ya da tümevarım değil de bu iki unsurdan parçalar barındıran bir metot olarak tasvir edildiği gösterilmektedir. Çalışmada gösterileceği üzere konuyla ilgili çalışmalarda Fârâbî’nin kıyas teorisindeki farklılaşma onun kelâmcıların yöntemine daha yakından ve Aristoteles mantığının gözlüğüyle bakabilmesini mümkün kılmıştır. Makalenin temel iddiası Fârâbî’nin kelâm yöntemini temsil ve tümevarım arasında bir noktada değerlendirerek genel mantık kurgusu ile uyumlu bir neticeye ulaştığını göstermektir.
{"title":"Fârâbî’ye Göre Teolojik-Kelâmî Yöntem","authors":"Rıza Tevfik Kalyoncu","doi":"10.51702/esoguifd.1386589","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1386589","url":null,"abstract":"Bu makalede Fârâbî’nin Ḳıyâsü’ṣ-ṣaġīr eserinin içeriğine yakından bakılarak bu eserin Fârâbî mantığının geneline nasıl oturduğu konular üzerinden incelenmektedir. Bu eserin Fârâbî felsefesi içerisindeki konumu ve Fârâbî’nin bu eserdeki tasvirleri ile ilgili çalışmalarda farklı yorumlar ön plana çıkmaktadır. Bu yorumlar dikkate alındığında Fârâbî’nin kelâmın yöntemini nasıl incelediği tam olarak vuzuha kavuşmamaktadır. Çalışmada Fârâbî’nin kelâmcılarının yöntemini temsil ve tümevarım arasında ara bir noktaya yerleştirdiği bunun da Fârâbî’nin anlam teorisi ile doğrudan alakalı olduğu ispatlanmaktadır. Bu çerçevede öncelikle Fârâbî’nin temsil ve tümevarım ile ilgili yaklaşımı açıklığa kavuşturulduktan sonra akabinde kelâmcıların yönteminin neden tam olarak temsil ya da tümevarım değil de bu iki unsurdan parçalar barındıran bir metot olarak tasvir edildiği gösterilmektedir. Çalışmada gösterileceği üzere konuyla ilgili çalışmalarda Fârâbî’nin kıyas teorisindeki farklılaşma onun kelâmcıların yöntemine daha yakından ve Aristoteles mantığının gözlüğüyle bakabilmesini mümkün kılmıştır. Makalenin temel iddiası Fârâbî’nin kelâm yöntemini temsil ve tümevarım arasında bir noktada değerlendirerek genel mantık kurgusu ile uyumlu bir neticeye ulaştığını göstermektir.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"6 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-03-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140258341","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-02-21DOI: 10.51702/esoguifd.1382415
Muhammed Meşhud Hakçioğlu
İbnu’l-Mibred el-Makdisî (ö. 909/1503) çok eser telif eden âlimlerden birisi olup diğer ilimlere hâkim olduğu gibi Arap dilbilgisini inceleyen bir şahsiyettir. Arap dil grameri alanında müstakil bir kitabı bulunmakla beraber farklı eserler içerisinde de dil konularına değinmiştir. Bu eserlerden birisi de ansiklopedik bir kitap niteliği taşıyan Zebedu’l-ʿulûm ve ṣâḥibu’l-manṭûḳ ve’l-mefhûm isimli eserdir. Bu eserde toplamda 42 faklı ilim konusu ele alınmış ve bunlar içerisinde nahiv, sarf, i‘râb, lügat, şevâhid, elğâz, arûz, garîp, me‘ânî, beyân, bedî‘ gibi dil ve belagat bölümleri bulunmaktadır. Mezkûr kitabı, daha önce telif ettiği fakat günümüze ulaşmayan Câmi‘u’l-‘ulûm eserinin hülasası niteliğindedir ve özet bir şekilde nahiv ve sarf konularına değinmiş, garip kelimelerin manalarını açıklamış, dil kurallarında başvurulan istişhâdleri zikretmiş ve farklı dil meselelerini ele almıştır. Çalışmada İbnu’l-Mibred’in hangi alanlarda dil gramerine katkıda bulunduğu, Zebedu’l-ʿulûm eserinde ele aldığı nahiv ve sarf konularına ve onun bu ilimlere nasıl değindiği incelenecektir. İbnu’l-Mibred’in akademik camiada yeterince ele alınmaması böyle çalışmalara ihtiyaç bırakmaktadır.
Ibn al-Mibred al-Maqdisī（卒于 909/1503）是一位著作等身的学者，他不仅研究阿拉伯语语法，还研究其他科学。虽然他有一本关于阿拉伯语语法的专著，但他在不同的作品中也涉及语言问题。其中一部作品是《Zabed al-ʿulūm wa ṣāḥib al-manṭūḳ wa al-mefhūm》，这是一部百科全书式的书籍。在这部作品中，共涉及 42 门不同的科学，包括语言和修辞部分，如 nahw、sarf、i'rāb、lexicon、shawāhid、al-ughāz、arūz、gharīb、ma'ānī、beyān 和 bedī'。上述书籍是他早期著作《Jāmi'u'l-'ulūm》的总结，该书未流传至今，他简要地涉及了语法和阐释的主题，解释了陌生词汇的含义，提到了语言规则中使用的istishhād，并处理了不同的语言问题。本研究将探讨伊本-米布雷德在语言语法方面的贡献、他的作品《Zabad al-ʿulūm》中的语法和论述主题，以及他是如何处理这些科学问题的。学术界对伊本-米布瑞德的研究不够，因此有必要开展此类研究。
{"title":"Zebedu’l-ʿulûm ve ṣâḥibu’l-manṭûḳ ve’l-mefhûm Eseri Bağlamında İbnu’l-Mibred’in Dilciliği Üzerine Bir İnceleme","authors":"Muhammed Meşhud Hakçioğlu","doi":"10.51702/esoguifd.1382415","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1382415","url":null,"abstract":"İbnu’l-Mibred el-Makdisî (ö. 909/1503) çok eser telif eden âlimlerden birisi olup diğer ilimlere hâkim olduğu gibi Arap dilbilgisini inceleyen bir şahsiyettir. Arap dil grameri alanında müstakil bir kitabı bulunmakla beraber farklı eserler içerisinde de dil konularına değinmiştir. Bu eserlerden birisi de ansiklopedik bir kitap niteliği taşıyan Zebedu’l-ʿulûm ve ṣâḥibu’l-manṭûḳ ve’l-mefhûm isimli eserdir. Bu eserde toplamda 42 faklı ilim konusu ele alınmış ve bunlar içerisinde nahiv, sarf, i‘râb, lügat, şevâhid, elğâz, arûz, garîp, me‘ânî, beyân, bedî‘ gibi dil ve belagat bölümleri bulunmaktadır. Mezkûr kitabı, daha önce telif ettiği fakat günümüze ulaşmayan Câmi‘u’l-‘ulûm eserinin hülasası niteliğindedir ve özet bir şekilde nahiv ve sarf konularına değinmiş, garip kelimelerin manalarını açıklamış, dil kurallarında başvurulan istişhâdleri zikretmiş ve farklı dil meselelerini ele almıştır. Çalışmada İbnu’l-Mibred’in hangi alanlarda dil gramerine katkıda bulunduğu, Zebedu’l-ʿulûm eserinde ele aldığı nahiv ve sarf konularına ve onun bu ilimlere nasıl değindiği incelenecektir. İbnu’l-Mibred’in akademik camiada yeterince ele alınmaması böyle çalışmalara ihtiyaç bırakmaktadır.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"4 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140444652","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2024-02-13DOI: 10.51702/esoguifd.1382811
Adnan Arslan
Arap edebiyatında şiir eleştirisi denildiğinde ilk akla gelen isimlerden olan Üsâme b. Münkız sadece eleştirel şiir okumaları yapmakla kalmamış aynı zamanda kendisi de ardında bir şiir divanı bırakmıştır. Çoğunluğunu gazel temalı şiirlerin oluşturduğu bu divan içerdiği edebi sanatların yoğunluğu ve bu sanatlardaki başarısı ile takdir görmüştür. İbn Munkiz’in şiirlerinde öne çıkan bir yönü de teşbihlerindeki özgünlüğüdür. Şair, teşbihin başarılı sayılmasında önemli kabul edilen nitelikleri kendi şiirlerinde bir araya getirmiştir. Ancak şu da var ki divanda takdire şayan teşbihlerin yanında şairin yaşadığı döneme göre pek de özgün olmayan klişeleşmiş benzetmelerde yer almıştır. Bu çalışmada şairin divanı teşbihlerindeki sanatsal seviye ve özgünlük açısından eleştirel bir okumaya tabi tutulmuştur. Şairin divanı Arap dünyasında pek çok açıdan incelenmeye değer görülmüş olmasına rağmen araştırmacıların teşbih eksenli bir tenkit çalışması ortaya koymadığı dikkatimizi çekmiştir. Dolayısıyla müstakil olarak teşbih başlıklı bir araştırmanın alanda bir boşluğu dolduracağı söylenebilir. Çalışma boyunca şairin divanından imge zenginliği, sıra dışılık, tutarlılık ve özgünlük gibi açılar esas alınarak teşbihler seçilmiştir. Belagat otoritelerince karar kılınan teşbih türleri çerçevesinde alt başlıklar oluşturulmuştur.
{"title":"The Simile in Usama ibn Munqidh’s Divan","authors":"Adnan Arslan","doi":"10.51702/esoguifd.1382811","DOIUrl":"https://doi.org/10.51702/esoguifd.1382811","url":null,"abstract":"Arap edebiyatında şiir eleştirisi denildiğinde ilk akla gelen isimlerden olan Üsâme b. Münkız sadece eleştirel şiir okumaları yapmakla kalmamış aynı zamanda kendisi de ardında bir şiir divanı bırakmıştır. Çoğunluğunu gazel temalı şiirlerin oluşturduğu bu divan içerdiği edebi sanatların yoğunluğu ve bu sanatlardaki başarısı ile takdir görmüştür. İbn Munkiz’in şiirlerinde öne çıkan bir yönü de teşbihlerindeki özgünlüğüdür. Şair, teşbihin başarılı sayılmasında önemli kabul edilen nitelikleri kendi şiirlerinde bir araya getirmiştir. Ancak şu da var ki divanda takdire şayan teşbihlerin yanında şairin yaşadığı döneme göre pek de özgün olmayan klişeleşmiş benzetmelerde yer almıştır. Bu çalışmada şairin divanı teşbihlerindeki sanatsal seviye ve özgünlük açısından eleştirel bir okumaya tabi tutulmuştur. Şairin divanı Arap dünyasında pek çok açıdan incelenmeye değer görülmüş olmasına rağmen araştırmacıların teşbih eksenli bir tenkit çalışması ortaya koymadığı dikkatimizi çekmiştir. Dolayısıyla müstakil olarak teşbih başlıklı bir araştırmanın alanda bir boşluğu dolduracağı söylenebilir. Çalışma boyunca şairin divanından imge zenginliği, sıra dışılık, tutarlılık ve özgünlük gibi açılar esas alınarak teşbihler seçilmiştir. Belagat otoritelerince karar kılınan teşbih türleri çerçevesinde alt başlıklar oluşturulmuştur.","PeriodicalId":503976,"journal":{"name":"Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi","volume":"193 ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-02-13","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139841422","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：