Y. Islamov, Gulzhan Kulmanova, Beibit Kulatayev, D. Bekbaeva, I. Mukhametzharova
Until 2030, 17 key areas were selected, the implementation of which could potentially lead the country to the sustainable development of all major spheres of life and the solution of global problems affecting every person in this world. The article reflects and presents scientific research data, objective characteristics of wool qualities and age-related changes signs of the structure of the skin of young South Kazakh merino sheep, as well as studies of the morphological parameters of the skin tissue in the age aspect (from birth to 18 months), and an analysis of their connection with the commercial properties and quality of the semi-finished product obtained from sheep of this breed is given. Productive qualities were studied in a flock of sheep of the South Kazakh Merino breed in “Batay-Shu” LLP. Sheep have a high live weight, shearing and yield of pure wool; rams have a fairly high live weight for the breed; component depending on age from 100-106 kg, and high wool productivity both in physical weight and in washed fiber - 10.3-6.6 kg, with an average output of washed wool of 64.5% thickness, with corresponding development epidermis (0.97-1.3% of the total skin thickness), a well-developed pilar layer (up to 67.7% of the total skin thickness) and relatively weak development of the reticular layer (about 33% of the total skin thickness). The density of hair follicles per 1 mm2 at 18 months of age is 52-60 units, and the secondary follicles/ primary follicles ratio is 12.17-12.77. After weaning and up to 7.5 months, buck lambs experience a noticeable increase in skin within 200 μm. During the same period, a slight increase in skin tissue occurs in ewe hoggs.
{"title":"FEATURES OF WOOL QUALITIES AND FORMATION OF SKIN COVER OF YOUNG SHEEP OF THE SOUTH KAZAKH MERINO BREED IN ZHAMBYL REGION CONDITIONS","authors":"Y. Islamov, Gulzhan Kulmanova, Beibit Kulatayev, D. Bekbaeva, I. Mukhametzharova","doi":"10.37884/4-2023/06","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/06","url":null,"abstract":"Until 2030, 17 key areas were selected, the implementation of which could potentially lead the country to the sustainable development of all major spheres of life and the solution of global problems affecting every person in this world. The article reflects and presents scientific research data, objective characteristics of wool qualities and age-related changes signs of the structure of the skin of young South Kazakh merino sheep, as well as studies of the morphological parameters of the skin tissue in the age aspect (from birth to 18 months), and an analysis of their connection with the commercial properties and quality of the semi-finished product obtained from sheep of this breed is given. Productive qualities were studied in a flock of sheep of the South Kazakh Merino breed in “Batay-Shu” LLP. Sheep have a high live weight, shearing and yield of pure wool; rams have a fairly high live weight for the breed; component depending on age from 100-106 kg, and high wool productivity both in physical weight and in washed fiber - 10.3-6.6 kg, with an average output of washed wool of 64.5% thickness, with corresponding development epidermis (0.97-1.3% of the total skin thickness), a well-developed pilar layer (up to 67.7% of the total skin thickness) and relatively weak development of the reticular layer (about 33% of the total skin thickness). The density of hair follicles per 1 mm2 at 18 months of age is 52-60 units, and the secondary follicles/ primary follicles ratio is 12.17-12.77. After weaning and up to 7.5 months, buck lambs experience a noticeable increase in skin within 200 μm. During the same period, a slight increase in skin tissue occurs in ewe hoggs.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"108 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186126","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Татьяна Коберницкая, Евгений Парсаев, Надежда Филиппова
Изложены многолетние результаты изучения сортов и сортообразцов эспарцета на продуктивность и качество корма. Набор изучаемых сортов представлен гибридным материалом отечественной селекции и сортами-эталонами рекомендованными Государственным реестром селекционных достижений. Проведены полевые оценки селекционного материала и сортов эспарцета путем постоянных фенологических наблюдений и регистрации основных фаз развития. Представлена подробная характеристика складывающихся погодных условий в годы проведения опытов по температурному режиму и степени увлажнения. Выявлена дифференциация изучаемого материала по уровню общей продуктивности зеленой массы, сухого вещества и семян. Для определения параметов кормовой ценности сортов проведены лабораторные анализы содержания сырого и переваримого протеина, клетчатки, сырого жира и золы, кормовых единиц. Выявлены образцы эспарцета, обладающие отдельными положительными признаками и комплексом положительных свойств. За три года изучения из 20 сортообразцов эспарцета по урожайности зеленой массы выделены 7 с уровнем продуктивности 103,4-111,3 ц/га. Максимальный выход сухого вещества имели - 22-87-2016, 27-90-2016, 32-74-2016, 34-67-2016 и сорт Шортандинский рубин. Высокой семенной продуктивностью отличались 5 сортообразцов. По комплексу показателей (высокая продуктивность зеленой массы, сухого вещества и качество корма) лучшими были 34-67-2016, 22-87-2016, 32-74-2016 и Шортандинский рубин. Наиболее ценный материал эспарцета рекомендован для дальнейшего селекционного улучшения в условиях сухой степи Акмолинской области. Область использования результатов – кормопроизводство, селекция и семеноводство.
{"title":"ОЦЕНКА ПРОДУКТИВНОСТИ СОРТООБРАЗЦОВ ЭСПАРЦЕТА ПЕСЧАНОГО ПРИ ВОЗДЕЛЫВАНИИ В УСЛОВИЯХ АКМОЛИНСКОЙ ОБЛАСТИ","authors":"Татьяна Коберницкая, Евгений Парсаев, Надежда Филиппова","doi":"10.37884/4-2023/17","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/17","url":null,"abstract":"Изложены многолетние результаты изучения сортов и сортообразцов эспарцета на продуктивность и качество корма. Набор изучаемых сортов представлен гибридным материалом отечественной селекции и сортами-эталонами рекомендованными Государственным реестром селекционных достижений. Проведены полевые оценки селекционного материала и сортов эспарцета путем постоянных фенологических наблюдений и регистрации основных фаз развития. Представлена подробная характеристика складывающихся погодных условий в годы проведения опытов по температурному режиму и степени увлажнения. Выявлена дифференциация изучаемого материала по уровню общей продуктивности зеленой массы, сухого вещества и семян. Для определения параметов кормовой ценности сортов проведены лабораторные анализы содержания сырого и переваримого протеина, клетчатки, сырого жира и золы, кормовых единиц. Выявлены образцы эспарцета, обладающие отдельными положительными признаками и комплексом положительных свойств. За три года изучения из 20 сортообразцов эспарцета по урожайности зеленой массы выделены 7 с уровнем продуктивности 103,4-111,3 ц/га. Максимальный выход сухого вещества имели - 22-87-2016, 27-90-2016, 32-74-2016, 34-67-2016 и сорт Шортандинский рубин. Высокой семенной продуктивностью отличались 5 сортообразцов. По комплексу показателей (высокая продуктивность зеленой массы, сухого вещества и качество корма) лучшими были 34-67-2016, 22-87-2016, 32-74-2016 и Шортандинский рубин. Наиболее ценный материал эспарцета рекомендован для дальнейшего селекционного улучшения в условиях сухой степи Акмолинской области. Область использования результатов – кормопроизводство, селекция и семеноводство.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"40 4","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186175","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
M. Kumarbayeva, A. Kokhmetova, A. Malysheva, A. Bolatbekova, Asia Kokhmetova
Septoria tritici (STB) blotch of wheat, caused by the ascomycete Zymoseptoria tritici (formerly Mycosphaerella graminicola), is one of the most serious foliar diseases of wheat. In many temperate wheat growers, STB is a devastating disease and yield losses can exceed 50% under favorable conditions. In particular the augmented use of soil management practices that leave large amounts of wheat stubble on the soil sur- face and global warming increases the chance of Septoria tritici blotch epidemics to emerge more frequently including in developing countries. The purpose of the study is to identify samples of wheat resistant to septoria blotch. The identification of STB-resistant spring breadwheat germplasm, in combination with and without the APR stage, will serve as an important resource in Septoria tritici (STB) resistance breeding efforts. According to the results of molecular screening for resistance to septoria and evaluation of the plant biomass index, 11 promising wheat lines were identified as carriers of the Stb 7 gene and high NDVI (Normalized difference vegetation index). Identified promising lines of wheat are recommended to be used as donors in breeding programs for resistance to septoria in the Almaty region.
{"title":"IDENTIFICATION OF SOURCES OF RESISTANCE TO SEPTORIA TRITICI IN WINTER WHEAT GERMOPLASM","authors":"M. Kumarbayeva, A. Kokhmetova, A. Malysheva, A. Bolatbekova, Asia Kokhmetova","doi":"10.37884/4-2023/07","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/07","url":null,"abstract":"Septoria tritici (STB) blotch of wheat, caused by the ascomycete Zymoseptoria tritici (formerly Mycosphaerella graminicola), is one of the most serious foliar diseases of wheat. In many temperate wheat growers, STB is a devastating disease and yield losses can exceed 50% under favorable conditions. In particular the augmented use of soil management practices that leave large amounts of wheat stubble on the soil sur- face and global warming increases the chance of Septoria tritici blotch epidemics to emerge more frequently including in developing countries. The purpose of the study is to identify samples of wheat resistant to septoria blotch. The identification of STB-resistant spring breadwheat germplasm, in combination with and without the APR stage, will serve as an important resource in Septoria tritici (STB) resistance breeding efforts. According to the results of molecular screening for resistance to septoria and evaluation of the plant biomass index, 11 promising wheat lines were identified as carriers of the Stb 7 gene and high NDVI (Normalized difference vegetation index). Identified promising lines of wheat are recommended to be used as donors in breeding programs for resistance to septoria in the Almaty region.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"18 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139185919","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
В последнее время в яблоневых садах Алматинской области наблюдается повышение численности яблонной стеклянницы. Вредитель может нанести огромный ущерб садоводству, при этом многие садоводы могут не знать об этом вредителе. Иногда заселяют до 30-50 % деревьев. При первом взгляде этот вид может не восприниматься как вредитель, так как по внешнему виду несколько похож на осу. В Казахстане стеклянница ранее указывалась только для севера и северо-запада страны. По последним данным, часто отмечается на юге и юго-востоке страны. Следует отметить, что изучение яблонной стеклянницы на юго-востоке Казахстана необходимо продолжить, как опасного многоядного вредителя плодовых, способного давать вспышки массового размножения и расселятся в новых местообитаниях. В связи с этим исследования яблонной стеклянницы является актуальной в сфере садоводства.
{"title":"ЯБЛОННАЯ СТЕКЛЯННИЦА SYNANTHEDON MYOPAEFORMIS (BORKHAUSEN, 1789) (LEPIDOPTERA, SESIIDAE) В АЛМАТИНСКОЙ ОБЛАСТИ КАЗАХСТАНА","authors":"Избасар Темрешев, Бакыт Копжасаров, Зибаш Бекназарова, Меруерт Кошмагамбетова, Жанна Исина, Гульжан Калдыбеккызы","doi":"10.37884/4-2023/11","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/11","url":null,"abstract":"В последнее время в яблоневых садах Алматинской области наблюдается повышение численности яблонной стеклянницы. Вредитель может нанести огромный ущерб садоводству, при этом многие садоводы могут не знать об этом вредителе. Иногда заселяют до 30-50 % деревьев. При первом взгляде этот вид может не восприниматься как вредитель, так как по внешнему виду несколько похож на осу. В Казахстане стеклянница ранее указывалась только для севера и северо-запада страны. По последним данным, часто отмечается на юге и юго-востоке страны. Следует отметить, что изучение яблонной стеклянницы на юго-востоке Казахстана необходимо продолжить, как опасного многоядного вредителя плодовых, способного давать вспышки массового размножения и расселятся в новых местообитаниях. В связи с этим исследования яблонной стеклянницы является актуальной в сфере садоводства.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"56 6","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139185933","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Мақалада негізгі және репродуктивті аналық бақтарды құру, әлемдік коллекциядан ең жақсы сорттарды өндіріске жедел енгізу үшін апикальды меристемалар культурасынан құлпынайдың төрт сортынан сауықтырылған, отырғызу материалын өндіру бойынша эксперименттік деректер келтірілген. Сауықтыру және көбею үшін құлпынайдың таңдалған ең жақсы сорттары ұлпа культурасына енгізіліп, экспланттарды зарарсыздандыру, ұлпа культурасына енгізу, апекстердің бастапқы регенерациясы, пролиферация және генотипті сақтай отырып, ризогенез кезеңдерінде әр сорт бойынша клондық микрокөбейтудің технологиялық схемасы жетілдірілді. Өсімдіктердің in vitro-дан ex vitro-ға ауысуы кезінде ұлпа культурасына жеткілікті материал көбейіп, бейімделу кезеңі жетілдірілді. Жылыжайда микроклондалған өсімдіктер негізгі санаттағы стандартты өлшемдерге дейін өсірілді және негізгі розеткаларға көбейтілді. In vitro бақша құлпынайының перспективалы сорттарын клондық микрокөбейту технологиясының элементтері оңтайландырылды. 5 қайта отырғызудың көбею коэффициенті орта есеппен Сабрина сортында 50-ден Черный принц сортында 150-ге дейін болды. Тамыр жүйесінің қалыптасу жылдамдығы сорттық ерекшеліктерге байланысты болды. Тамыр түзілуінің жоғары жылдамдығы Черный принц сортында ерекшеленді - тамырлану қоректік ортасына отырғызғаннан кейін 25-30 күн, содан кейін Сабрина мен Мальвина сорттарында – 35 - 40 күн және Сан Андреас сортында – 45-55 күн.
如果不想使用某个品种，就不要将其用于繁殖目的，也不要以同样的方式使用品种集、实验中使用的材料不适合用于此目的。这样做会导致设备着火或触电，并对土壤和环境造成损害、再生、增殖和基因分型以及根瘤发生都是微培养物发展的重要因素。的体外和体外微生物培养物。microcolidal microcollider 并不是一个标准化的标准。体外培养并不能很好地防止微生物技术的使用。如果性能系数为 5 kytes，Sabrina 50 度 Black Prince 150 度系数将不起作用。不使用 Tamyr zhuyesininң kalyptasu zhyldamdyғy 品种。Tamyr 的黑王子品种有 25-30 kUH，Sabrina 和 Malvina 品种有 35-40 kUH，San Andreas 品种有 45-55 kUH。
{"title":"ТҮПНҰСҚА НЕГІЗГІ АНАЛЫҚ БАҚ ҚҰРУ ҮШІН БАҚША ҚҰЛПЫНАЙЫНЫҢ ӘЛЕМДІК КОЛЛЕКЦИЯНЫҢ ЕҢ ЖАҚСЫ СОРТТАРЫНАН САУЫҚТЫРЫЛҒАН ОТЫРҒЫЗУ МАТЕРИАЛЫН ӨНДІРУ","authors":"Акерке Ташкенбаева, Молдир Саршаева, Жансая Матай","doi":"10.37884/4-2023/18","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/18","url":null,"abstract":"Мақалада негізгі және репродуктивті аналық бақтарды құру, әлемдік коллекциядан ең жақсы сорттарды өндіріске жедел енгізу үшін апикальды меристемалар культурасынан құлпынайдың төрт сортынан сауықтырылған, отырғызу материалын өндіру бойынша эксперименттік деректер келтірілген. Сауықтыру және көбею үшін құлпынайдың таңдалған ең жақсы сорттары ұлпа культурасына енгізіліп, экспланттарды зарарсыздандыру, ұлпа культурасына енгізу, апекстердің бастапқы регенерациясы, пролиферация және генотипті сақтай отырып, ризогенез кезеңдерінде әр сорт бойынша клондық микрокөбейтудің технологиялық схемасы жетілдірілді. Өсімдіктердің in vitro-дан ex vitro-ға ауысуы кезінде ұлпа культурасына жеткілікті материал көбейіп, бейімделу кезеңі жетілдірілді. Жылыжайда микроклондалған өсімдіктер негізгі санаттағы стандартты өлшемдерге дейін өсірілді және негізгі розеткаларға көбейтілді. In vitro бақша құлпынайының перспективалы сорттарын клондық микрокөбейту технологиясының элементтері оңтайландырылды. 5 қайта отырғызудың көбею коэффициенті орта есеппен Сабрина сортында 50-ден Черный принц сортында 150-ге дейін болды. Тамыр жүйесінің қалыптасу жылдамдығы сорттық ерекшеліктерге байланысты болды. Тамыр түзілуінің жоғары жылдамдығы Черный принц сортында ерекшеленді - тамырлану қоректік ортасына отырғызғаннан кейін 25-30 күн, содан кейін Сабрина мен Мальвина сорттарында – 35 - 40 күн және Сан Андреас сортында – 45-55 күн.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"65 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186005","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
В статья приведена работе на юге республики Узбекистана такырно-луговые и такырные почвы, где гумусовый слой не превышает 6 см и содержит 0,7-0,8 % гумуса, 0,043-0,061 % азота. Общий фосфор составляет 0,141-0,113%, азот в виде нитрата 18,5-12,0 мг/кг подвижный фосфор составляет 29,7-14,8 мг/кг, а обменный калий 220-160 мг/кг что представляет малую обеспеченность питательными веществами, изучение возможности экономии воды, наличие влажности почв в системе 70-75-65 % относительно ППВ перед капельным орошением озимой пшеницы снижало содержание фосфора на фоне N-187,5; Р2О5-131, К2О-93,7 кг/га, снижая нормы минеральных удобрений в подкормке озимой пшеницы на 25 %. Количество подвижного фосфора и азота в почве 6,3-11,0 мг/кг, улучшились водно-физические свойства почвы, уменьшилась объемная масса на 0,05-0,06 г/см3, сухой остаток на 0,009 %, хлор ион на 0,006 %, за счет использования капельного орошения расход оросительной воды уменьшился на 40 %, урожайность озимой пшеницы повысилась на 5-6 центнеров, а соломы на 11,2 центнера уровень рентабельности составило 20 %.
{"title":"ВЛИЯНИЕ КАПЕЛЬНОГО ОРОШЕНИЯ ОЗИМОЙ ПШЕНИЦЫ НА УРОЖАЙНОСТЬ ЗЕРНА И ЭКОНОМИЮ ВОДЫ","authors":"Б.Т. Даулетбаев, Сабиржан Исаев, Ермеккуль Жапаркулова","doi":"10.37884/4-2023/26","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/26","url":null,"abstract":"В статья приведена работе на юге республики Узбекистана такырно-луговые и такырные почвы, где гумусовый слой не превышает 6 см и содержит 0,7-0,8 % гумуса, 0,043-0,061 % азота. Общий фосфор составляет 0,141-0,113%, азот в виде нитрата 18,5-12,0 мг/кг подвижный фосфор составляет 29,7-14,8 мг/кг, а обменный калий 220-160 мг/кг что представляет малую обеспеченность питательными веществами, изучение возможности экономии воды, наличие влажности почв в системе 70-75-65 % относительно ППВ перед капельным орошением озимой пшеницы снижало содержание фосфора на фоне N-187,5; Р2О5-131, К2О-93,7 кг/га, снижая нормы минеральных удобрений в подкормке озимой пшеницы на 25 %. Количество подвижного фосфора и азота в почве 6,3-11,0 мг/кг, улучшились водно-физические свойства почвы, уменьшилась объемная масса на 0,05-0,06 г/см3, сухой остаток на 0,009 %, хлор ион на 0,006 %, за счет использования капельного орошения расход оросительной воды уменьшился на 40 %, урожайность озимой пшеницы повысилась на 5-6 центнеров, а соломы на 11,2 центнера уровень рентабельности составило 20 %.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"129 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186073","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
- Мақалада Іле Алатауы тау етегі жазықтығының ашық сұр топырақтар аймағында дақ түрінде қалыптасқан ауырқұмбалшықты содалы-сортаңданған кебірлерде фосфогипс, элементарлы күкірт және күкірт қышқылының баламалы дозаларымен қышқылдаудың салыстырмалы мелиорациялық тиімділігін анықтау мақсатында жүргізілген далалық сынақтардың деректері берілген. Аталған мелиоранттарды тоғыз айлық инкубация мен екінші реттік тұздарды сумен шайю жұмыстарын жүргізуден кейін топырақтың су сүзіндісінің иондық құрамында пен иондарының концентрациясы азайған, нәтижесінде содалы сортаңданған топырақтың өте күшті сілтілі ортасы (рН ~ 9,0-10,0) бейтараптыға жақындаған (рН 7,4-7,9). Сонымен бірге топырақтың 0-20см қабатында сіңірілген натрийдің үлесі мелиоранттардың 9 ай инкубациядан кейін кебірленбеген дәрежеге жетіп, өсімдіктерге біршама қолайлы жағдай жасаған.
{"title":"ІЛЕ АЛАТАУЫНЫҢ ЕТЕГІНДЕ АРАЛАС СОДАЛЫ СОРТАҢДАНҒАН КЕБІРДІҢ ИОНДЫҚ ҚҰРАМЫНА ҚЫШҚЫЛДАУДЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ӘСЕРІ","authors":"Нурзихан Сейткали, Асхат Наушабаев, Турсунай Василина, Зәкір Зәріп, Нурбек Икимбаев","doi":"10.37884/4-2023/12","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/12","url":null,"abstract":"- Мақалада Іле Алатауы тау етегі жазықтығының ашық сұр топырақтар аймағында дақ түрінде қалыптасқан ауырқұмбалшықты содалы-сортаңданған кебірлерде фосфогипс, элементарлы күкірт және күкірт қышқылының баламалы дозаларымен қышқылдаудың салыстырмалы мелиорациялық тиімділігін анықтау мақсатында жүргізілген далалық сынақтардың деректері берілген. Аталған мелиоранттарды тоғыз айлық инкубация мен екінші реттік тұздарды сумен шайю жұмыстарын жүргізуден кейін топырақтың су сүзіндісінің иондық құрамында пен иондарының концентрациясы азайған, нәтижесінде содалы сортаңданған топырақтың өте күшті сілтілі ортасы (рН ~ 9,0-10,0) бейтараптыға жақындаған (рН 7,4-7,9). Сонымен бірге топырақтың 0-20см қабатында сіңірілген натрийдің үлесі мелиоранттардың 9 ай инкубациядан кейін кебірленбеген дәрежеге жетіп, өсімдіктерге біршама қолайлы жағдай жасаған.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"20 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186237","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Зернопродуктовый подкомплекс сельскохозяйственного производства является важным звеном в АПК, и эффективная транспортировка зерна играет ключевую роль в его успешной эксплуатации. Технологическая адаптация транспортных машин имеет решающее значение для оптимизации транспортных процессов и снижения затрат. В данной статье мы рассмотрим использование количественных показателей для оценки и оптимизации технологической адаптации транспортных машин в зернопродуктовом подкомплексе АПК. Был проведен обзор литературы, исследований и публикаций, связанных с технологической адаптацией транспортных машин и моделированием транспортных процессов в зернопродуктовом подкомплексе АПК. Это позволило выявить основные методы и показатели, используемые для оценки адаптации и оптимизации транспортных процессов. Были собраны данные о транспортировке зерна в зернопродуктовом подкомплексе АПК, включая объемы перевозок, расстояния, затраты на топливо, использование транспортных машин и другие параметры. Эти данные использовались для последующего анализа и расчета количественных показателей. Результаты исследования подтверждают, что использование количественных показателей позволяет более точно оценить технологическую адаптацию транспортных машин в зернопродуктовом подкомплексе АПК. Определение ключевых показателей и их учет при выборе транспортных машин и оптимизации маршрутов способствует снижению затрат, повышению производительности и эффективности перевозок. Исследование количественных показателей оценки технологической адаптации транспортных машин представляет важный вклад в области логистики и планирования в зернопродуктовом подкомплексе АПК. Результаты и выводы данного исследования могут быть использованы для принятия обоснованных решений и оптимизации транспортных процессов в данной отрасли.
{"title":"КОЛИЧЕСТВЕННЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ОЦЕНКИ ТЕХНОЛОГИЧЕСКОЙ АДАПТАЦИИ ТРАНСПОРТНЫХ МАШИН: МОДЕЛИРОВАНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ ПРОЦЕССОВ В ЗЕРНОПРОДУКТОВОМ ПОДКОМПЛЕКСЕ АПК","authors":"И.Т. Мизанбеков, Кабдырахим Калым, Л. И. Лыткина","doi":"10.37884/4-2023/33","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/33","url":null,"abstract":"Зернопродуктовый подкомплекс сельскохозяйственного производства является важным звеном в АПК, и эффективная транспортировка зерна играет ключевую роль в его успешной эксплуатации. Технологическая адаптация транспортных машин имеет решающее значение для оптимизации транспортных процессов и снижения затрат. В данной статье мы рассмотрим использование количественных показателей для оценки и оптимизации технологической адаптации транспортных машин в зернопродуктовом подкомплексе АПК. Был проведен обзор литературы, исследований и публикаций, связанных с технологической адаптацией транспортных машин и моделированием транспортных процессов в зернопродуктовом подкомплексе АПК. Это позволило выявить основные методы и показатели, используемые для оценки адаптации и оптимизации транспортных процессов. Были собраны данные о транспортировке зерна в зернопродуктовом подкомплексе АПК, включая объемы перевозок, расстояния, затраты на топливо, использование транспортных машин и другие параметры. Эти данные использовались для последующего анализа и расчета количественных показателей. Результаты исследования подтверждают, что использование количественных показателей позволяет более точно оценить технологическую адаптацию транспортных машин в зернопродуктовом подкомплексе АПК. Определение ключевых показателей и их учет при выборе транспортных машин и оптимизации маршрутов способствует снижению затрат, повышению производительности и эффективности перевозок. Исследование количественных показателей оценки технологической адаптации транспортных машин представляет важный вклад в области логистики и планирования в зернопродуктовом подкомплексе АПК. Результаты и выводы данного исследования могут быть использованы для принятия обоснованных решений и оптимизации транспортных процессов в данной отрасли.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"63 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186030","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Мақалада Солтүстік Қазақстан облысындағы харвестер-форвардер ағаш дайындау кешенін пайдалану бойынша материалдар ұсынылған. Солтүстік Қазақстан облысының ормандары қайың-көктерек сазды-массивті және Қарағайлы-аралдық екпелерден тұратын өзіндік табиғи кешенді құрайды. Орман қорын есепке алу деректері бойынша облыста сүректің жалпы қоры 51,9 млн. м3 құрайды. Орман биоресурстарын толық пайдаланудың және еңбек өнімділігін арттырудың негізі машиналар мен механизмдерді кеңінен енгізу және пайдалану арқылы қол жеткізуге болатын барлық еңбекті қажет ететін технологиялық процестерді кешенді механикаландыру болып табылады. Солтүстік Қазақстан облысының орман шаруашылығының ағаш дайындайтын машиналары "АМКОДОР" холдингі машиналарының желісімен ұсынылған, олар жұмыстың барлық циклін ең аз шығындармен орындауға мүмкіндік береді. Ағаш кесу түріндегі орман шаруашылығы операцияларын орындау үшін холдинг өз өндірісінде "АБИ-ЖЕР" және ЖШС "Ахмутдинов"ЖК қолданатын шағын харвестерлер мен шағын форвардерлер спектрін әзірледі. Ағаштарды кесу және оларды көлденең сұрыптарға бөлу үшін харвестер шығарылады. Сұрыптарды қоймаға немесе ағаш таситын жолға жинау, сұрыптау және жеткізу бойынша технологиялық міндеттерді орындау үшін форвардерлердің әртүрлі модельдері ұсынылады. Жеке орман пайдаланушылар ретінде олар ағаш кесудің инновациялық технологияларын пайдаланады, атап айтқанда харвестер-форвард кешені. Харвестерлер Қазақтың ұсақ шоқылары жағдайында 8 сағаттық ауысымда 100-120 м3 өнімділікпен жұмыс істейді. Неғұрлым қолайлы жағдайларда өнімділік 150-180 м3 дейін өседі.
{"title":"СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА ХАРВЕСТЕР-ФОРВАРДЕР АҒАШ ДАЙЫНДАУ КЕШЕНІН ПАЙДАЛАНУ","authors":"Б.А. Кентбаева, Н.Н. Бессчетнова, В.П. Бессчетнов, Р.С. Ахметов, Бауыржан Арынов, Ержан Кентбаев","doi":"10.37884/4-2023/23","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/23","url":null,"abstract":"Мақалада Солтүстік Қазақстан облысындағы харвестер-форвардер ағаш дайындау кешенін пайдалану бойынша материалдар ұсынылған. Солтүстік Қазақстан облысының ормандары қайың-көктерек сазды-массивті және Қарағайлы-аралдық екпелерден тұратын өзіндік табиғи кешенді құрайды. Орман қорын есепке алу деректері бойынша облыста сүректің жалпы қоры 51,9 млн. м3 құрайды. Орман биоресурстарын толық пайдаланудың және еңбек өнімділігін арттырудың негізі машиналар мен механизмдерді кеңінен енгізу және пайдалану арқылы қол жеткізуге болатын барлық еңбекті қажет ететін технологиялық процестерді кешенді механикаландыру болып табылады. Солтүстік Қазақстан облысының орман шаруашылығының ағаш дайындайтын машиналары \"АМКОДОР\" холдингі машиналарының желісімен ұсынылған, олар жұмыстың барлық циклін ең аз шығындармен орындауға мүмкіндік береді. Ағаш кесу түріндегі орман шаруашылығы операцияларын орындау үшін холдинг өз өндірісінде \"АБИ-ЖЕР\" және ЖШС \"Ахмутдинов\"ЖК қолданатын шағын харвестерлер мен шағын форвардерлер спектрін әзірледі. Ағаштарды кесу және оларды көлденең сұрыптарға бөлу үшін харвестер шығарылады. Сұрыптарды қоймаға немесе ағаш таситын жолға жинау, сұрыптау және жеткізу бойынша технологиялық міндеттерді орындау үшін форвардерлердің әртүрлі модельдері ұсынылады. Жеке орман пайдаланушылар ретінде олар ағаш кесудің инновациялық технологияларын пайдаланады, атап айтқанда харвестер-форвард кешені. Харвестерлер Қазақтың ұсақ шоқылары жағдайында 8 сағаттық ауысымда 100-120 м3 өнімділікпен жұмыс істейді. Неғұрлым қолайлы жағдайларда өнімділік 150-180 м3 дейін өседі.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"58 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139186154","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Rational use of water resources is of current importance in the integrated use and regulation of flow. Therefore, a water management calculation is needed that will allow water resources to be distributed efficiently and unacceptably, without allowing them to be overused. The article discusses issues of assessing the water resources of the Aral-Syrdarya water basin. To analyze the hydrological characteristics of the basin under study, series of annual water runoff were reconstructed and chronological graphs of annual runoff were constructed. At calculating the parameters of the annual runoff, total and difference integral curves were constructed, the values of the annual runoff were determined using all sets of data from hydrological posts of the studied Syrdarya River basin. The main statistical parameters of the annual river runoff, random errors in the mathematical expectation and the coefficient of variation were assessed. For water management calculations, data from the report of the Aral-Syr Darya Basin Inspectorate on regulation of the use and protection of water resources for 2016, as well as the Scheme for the integrated use and protection of water resources in the river basin, were used. Syrdarya for 2018. Analysis of the water balance for the periods 2010-2018. takes into account that the incoming part of the water balance of the Aral-Syrdarya river basin was 81,690.69 million m3, the outgoing part was 82,446.35 million m3. Based on the data, a water balance was compiled and an analysis was made that the flow decreased by 755.66 million m3, which naturally affected the decrease in the level of the Aral Sea. Also, according to the water balance of the Shardara, Badamskoye, Bugunskoye and Kapshagai reservoirs, accumulation was positive. But in the Koshkurgan reservoir, accumulation was negative.
{"title":"ASSESSMENT OF CHANGES AND USE OF WATER RESOURCES IN THE SYRDARYA RIVER","authors":"Айнур Мусина, Karakoz Narbayeva, Zh. A. Zhanabayeva, Ерболат Кайпбаев, Omirzhan Taukebayev","doi":"10.37884/4-2023/21","DOIUrl":"https://doi.org/10.37884/4-2023/21","url":null,"abstract":"Rational use of water resources is of current importance in the integrated use and regulation of flow. Therefore, a water management calculation is needed that will allow water resources to be distributed efficiently and unacceptably, without allowing them to be overused. The article discusses issues of assessing the water resources of the Aral-Syrdarya water basin. To analyze the hydrological characteristics of the basin under study, series of annual water runoff were reconstructed and chronological graphs of annual runoff were constructed. At calculating the parameters of the annual runoff, total and difference integral curves were constructed, the values of the annual runoff were determined using all sets of data from hydrological posts of the studied Syrdarya River basin. The main statistical parameters of the annual river runoff, random errors in the mathematical expectation and the coefficient of variation were assessed. For water management calculations, data from the report of the Aral-Syr Darya Basin Inspectorate on regulation of the use and protection of water resources for 2016, as well as the Scheme for the integrated use and protection of water resources in the river basin, were used. Syrdarya for 2018. Analysis of the water balance for the periods 2010-2018. takes into account that the incoming part of the water balance of the Aral-Syrdarya river basin was 81,690.69 million m3, the outgoing part was 82,446.35 million m3. Based on the data, a water balance was compiled and an analysis was made that the flow decreased by 755.66 million m3, which naturally affected the decrease in the level of the Aral Sea. Also, according to the water balance of the Shardara, Badamskoye, Bugunskoye and Kapshagai reservoirs, accumulation was positive. But in the Koshkurgan reservoir, accumulation was negative.","PeriodicalId":508219,"journal":{"name":"Izdenister natigeler","volume":"39 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-12-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139185815","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：