Pub Date : 2023-06-27DOI: 10.12775/aunc_arch.2022.007
Jakub Wojtecki
Artykuł jest próbą nakreślenia możliwości odtworzenia znaczenia konfliktów zbrojnych dla systemów wierzeniowych ludów zamieszkujących Pomorze w czasach tzw. kultur pól popielnicowych. Podstawą do owych rozważań jest analiza mitologii ludów indoeuropejskich i próba odnalezienia uniwersalnych schematów, możliwych do zastosowania dla omawianych społeczeństw a także analiza przedmiotów związanych z wojowniczością i śmiercią oraz śladów konfliktów pod kątem ich sakralnego znaczenia.
{"title":"Zarys problematyki wojny w religii i mitologii mieszkańców Pomorza na przełomie epok brązu i żelaza","authors":"Jakub Wojtecki","doi":"10.12775/aunc_arch.2022.007","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2022.007","url":null,"abstract":"Artykuł jest próbą nakreślenia możliwości odtworzenia znaczenia konfliktów zbrojnych dla systemów wierzeniowych ludów zamieszkujących Pomorze w czasach tzw. kultur pól popielnicowych. Podstawą do owych rozważań jest analiza mitologii ludów indoeuropejskich i próba odnalezienia uniwersalnych schematów, możliwych do zastosowania dla omawianych społeczeństw a także analiza przedmiotów związanych z wojowniczością i śmiercią oraz śladów konfliktów pod kątem ich sakralnego znaczenia.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44901638","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-02-02DOI: 10.12775/aunc_arch.2021.009
Mateusz Magalski
Badania archeologiczne nad warowniami, w tym nad siedzibami rycerskimi, mają w Toruniu długą tradycję. Obecnie zagadnienia związane z funkcjonowaniem założeń obronnych i osadnictwa w późnym średniowieczu podejmują Zakład Archeologii Architektury oraz Zakład Archeologii Późnego Średniowiecza i Nowożytności Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W opracowaniu zawarto kilka uwag związanych z funkcjonowaniem budowli wieżowych w śląskich siedzibach rycerskich, między innymi na podstawie ich programu architektonicznego, wyposażenia wnętrz oraz lokalizacji względem wybranych elementów sieci osadniczej. Wieże mieszkalne, rozprzestrzeniając się po Europie od przełomu tysiącleci, w XIII stuleciu powszechnie zaczęto wznosić w Czechach i na Śląsku. Budowano je zarówno z kamienia, jak i z cegły. Od początku starano się różnymi sposobami złagodzić surowość wnętrz i elewacji tych głównych budowli obwodu warownego. Wertykalny program architektoniczny siedzib nie stał się jedynym, jaki można obserwować we włościach rycerskich, co więcej, z czasem w wieżach funkcjonalność rezydencji stawała się cechą coraz bardziej pożądaną. Forma wieżowa wraz ze swą wymową ideologiczną rozwinęła się ponownie na przełomie średniowiecza i nowożytności. Kolejne badania archeologiczne siedzib rycerskich, szlacheckich, wraz z „zapleczem gospodarczym” mogą wciąż przynosić interesujące rezultaty. Rezydencje są również przedmiotem dociekań interdyscyplinarnych.
{"title":"Wybrane aspekty funkcjonowania późnośredniowiecznych siedzib rycerskich na Śląsku","authors":"Mateusz Magalski","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.009","url":null,"abstract":"Badania archeologiczne nad warowniami, w tym nad siedzibami rycerskimi, mają w Toruniu długą tradycję. Obecnie zagadnienia związane z funkcjonowaniem założeń obronnych i osadnictwa w późnym średniowieczu podejmują Zakład Archeologii Architektury oraz Zakład Archeologii Późnego Średniowiecza i Nowożytności Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. \u0000W opracowaniu zawarto kilka uwag związanych z funkcjonowaniem budowli wieżowych w śląskich siedzibach rycerskich, między innymi na podstawie ich programu architektonicznego, wyposażenia wnętrz oraz lokalizacji względem wybranych elementów sieci osadniczej. Wieże mieszkalne, rozprzestrzeniając się po Europie od przełomu tysiącleci, w XIII stuleciu powszechnie zaczęto wznosić w Czechach i na Śląsku. Budowano je zarówno z kamienia, jak i z cegły. Od początku starano się różnymi sposobami złagodzić surowość wnętrz i elewacji tych głównych budowli obwodu warownego. Wertykalny program architektoniczny siedzib nie stał się jedynym, jaki można obserwować we włościach rycerskich, co więcej, z czasem w wieżach funkcjonalność rezydencji stawała się cechą coraz bardziej pożądaną. Forma wieżowa wraz ze swą wymową ideologiczną rozwinęła się ponownie na przełomie średniowiecza i nowożytności. Kolejne badania archeologiczne siedzib rycerskich, szlacheckich, wraz z „zapleczem gospodarczym” mogą wciąż przynosić interesujące rezultaty. Rezydencje są również przedmiotem dociekań interdyscyplinarnych.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47004475","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-02-02DOI: 10.12775/aunc_arch.2021.007
Jakub Mosiejczyk
Analiza źródeł ikonograficznych stanowi nieodłączny element w studiach nad przeszłością człowieka. Jednak włączenie materialnych pozostałości kultury wizualnej w proces rekonstrukcji dziejów przywołuje stary spór kompetencyjny między badaczami, którzy skłonni są raczej pozostawić tę domenę wyłącznie historykom sztuki. Nie ulega wątpliwości, że na gruncie tej właśnie dyscypliny wykształcono podstawowe metody badawcze: ikonograficzną (opisową) i ikonologiczną (interpretacyjną), które stanowią podstawę rozważań nad treścią przedstawień. W opracowaniu skoncentrowano się na specyfice tych źródeł w archeologii. W tym celu zostały przywołane najnowsze studia z zakresu antycznej ikonografii prowadzone w ośrodku toruńskim; dotyczą one między innymi monet, ceramiki figurowej, posadzek mozaikowych. Te ostatnie stanowią szczególną kategorię źródeł starożytnej ikonografii, wykorzystywanych do rekonstrukcji procesów historycznych. W dobie Imperium Romanum technikę ich wykonywania opanowano do perfekcji i rozpowszechniono w kręgu elit, z tego powodu uważane są za jeden z symboli rzymskiej cywilizacji. Idea ta była wspólna dla kultury basenu Morza Śródziemnego – obecna w starożytnej Grecji, punickiej Kartaginie i królestwach hellenistycznych. Region Północnej Afryki w dobie cesarstwa rzymskiego jawi się na tym tle niezwykle interesująco. W żadnej innej prowincji zdobnictwo posadzkowe nie występowało na tak szeroką skalę. Należy też wskazać na różnorodność stosowanych na przestrzeni trzech pierwszych wieków naszej ery motywów, co jest wynikiem ścierania się warsztatów je produkujących, ale także odzwierciedleniem zróżnicowania lokalnych elit. Wyróżnić tu można warsztaty tradycji hellenistycznej (często nazywane warsztatami aleksandryjskimi) oraz działalnością pracowni lokalnych (tzw. prowincjonalno-rzymskich).
{"title":"Ikonografia jako element warsztatu badawczego w archeologii antycznej. Studia nad mozaiką rzymską z Leptis Magna w kontekście procesu romanizacji miast Afryki Północnej","authors":"Jakub Mosiejczyk","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.007","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.007","url":null,"abstract":"Analiza źródeł ikonograficznych stanowi nieodłączny element w studiach nad przeszłością człowieka. Jednak włączenie materialnych pozostałości kultury wizualnej w proces rekonstrukcji dziejów przywołuje stary spór kompetencyjny między badaczami, którzy skłonni są raczej pozostawić tę domenę wyłącznie historykom sztuki. Nie ulega wątpliwości, że na gruncie tej właśnie dyscypliny wykształcono podstawowe metody badawcze: ikonograficzną (opisową) i ikonologiczną (interpretacyjną), które stanowią podstawę rozważań nad treścią przedstawień. W opracowaniu skoncentrowano się na specyfice tych źródeł w archeologii. W tym celu zostały przywołane najnowsze studia z zakresu antycznej ikonografii prowadzone w ośrodku toruńskim; dotyczą one między innymi monet, ceramiki figurowej, posadzek mozaikowych. Te ostatnie stanowią szczególną kategorię źródeł starożytnej ikonografii, wykorzystywanych do rekonstrukcji procesów historycznych. W dobie Imperium Romanum technikę ich wykonywania opanowano do perfekcji i rozpowszechniono w kręgu elit, z tego powodu uważane są za jeden z symboli rzymskiej cywilizacji. Idea ta była wspólna dla kultury basenu Morza Śródziemnego – obecna w starożytnej Grecji, punickiej Kartaginie i królestwach hellenistycznych. \u0000Region Północnej Afryki w dobie cesarstwa rzymskiego jawi się na tym tle niezwykle interesująco. W żadnej innej prowincji zdobnictwo posadzkowe nie występowało na tak szeroką skalę. Należy też wskazać na różnorodność stosowanych na przestrzeni trzech pierwszych wieków naszej ery motywów, co jest wynikiem ścierania się warsztatów je produkujących, ale także odzwierciedleniem zróżnicowania lokalnych elit. Wyróżnić tu można warsztaty tradycji hellenistycznej (często nazywane warsztatami aleksandryjskimi) oraz działalnością pracowni lokalnych (tzw. prowincjonalno-rzymskich).","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44588196","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-02-02DOI: 10.12775/aunc_arch.2021.003
Justyna Orłowska
Niż Polski, ze względu na swoje położenie oraz warunki środowiskowe ma istotne znaczenie w badaniach nad bytowaniem i rozwojem późnopaleolitycznych społeczności łowiecko-zbierackich. Pozostałości kultury materialnej tamtego okresu zachowały się do naszych czasów głównie w postaci różnego rodzaju przedmiotów krzemiennych. Do unikatowych znalezisk należą wytwory z kości czy poroża. W opracowaniu zaprezentowano wyniki analizy technologicznej przedmiotu wykonanego z poroża renifera, funkcjonującego w polskiej literaturze jako tzw. motyka typu Lyngby. Została ona odkryta pod koniec drugiej połowy XIX wieku, w miejscowości Murowana Goślina, koło Poznania. Mimo wielu trudności wynikających ze stanu zachowania omawianego egzemplarza, wyniki analiz umożliwiły między innymi rekonstrukcję technik związanych z jego powstaniem, a także zrozumienie procesów towarzyszących jego użytkowaniu. Zaobserwowane na nim ślady związane między innymi z procesem podziału poroża, występują na wielu analogicznych formach odkrywanych na całym Niżu Europejskim. Podobne wytwory z poroża renifera łączone są z późnopaleolitycznymi społecznościami technokompleksu z liściakami. Data uzyskana dla egzemplarza z Murowanej Gośliny – 9890 ±50 uncal BP – umiejscawia go pośród najmłodszych przedmiotów tego typu odkrytych na Niżu Europejskim. Znalezisko z Murowanej Gośliny stanowi dobry przykład na to, że badania takich zabytków wnoszą wiele nowych informacji na temat samych przedmiotów, a także pozwalają na lepsze zrozumienie procesów towarzyszących produkcji jak i użytkowaniu różnych kategorii zabytków wykonanych z surowców kostnych przez pradziejowe społeczności łowiecko-zbierackie.
{"title":"Późnopaleolityczna „motyka” typu Lyngby z Murowanej Gośliny w świetle wyników analiz technologicznych","authors":"Justyna Orłowska","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.003","url":null,"abstract":"Niż Polski, ze względu na swoje położenie oraz warunki środowiskowe ma istotne znaczenie w badaniach nad bytowaniem i rozwojem późnopaleolitycznych społeczności łowiecko-zbierackich. Pozostałości kultury materialnej tamtego okresu zachowały się do naszych czasów głównie w postaci różnego rodzaju przedmiotów krzemiennych. Do unikatowych znalezisk należą wytwory z kości czy poroża. W opracowaniu zaprezentowano wyniki analizy technologicznej przedmiotu wykonanego z poroża renifera, funkcjonującego w polskiej literaturze jako tzw. motyka typu Lyngby. Została ona odkryta pod koniec drugiej połowy XIX wieku, w miejscowości Murowana Goślina, koło Poznania. Mimo wielu trudności wynikających ze stanu zachowania omawianego egzemplarza, wyniki analiz umożliwiły między innymi rekonstrukcję technik związanych z jego powstaniem, a także zrozumienie procesów towarzyszących jego użytkowaniu. Zaobserwowane na nim ślady związane między innymi z procesem podziału poroża, występują na wielu analogicznych formach odkrywanych na całym Niżu Europejskim. Podobne wytwory z poroża renifera łączone są z późnopaleolitycznymi społecznościami technokompleksu z liściakami. Data uzyskana dla egzemplarza z Murowanej Gośliny – 9890 ±50 uncal BP – umiejscawia go pośród najmłodszych przedmiotów tego typu odkrytych na Niżu Europejskim. \u0000Znalezisko z Murowanej Gośliny stanowi dobry przykład na to, że badania takich zabytków wnoszą wiele nowych informacji na temat samych przedmiotów, a także pozwalają na lepsze zrozumienie procesów towarzyszących produkcji jak i użytkowaniu różnych kategorii zabytków wykonanych z surowców kostnych przez pradziejowe społeczności łowiecko-zbierackie.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49037849","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W latach 80. ubiegłego wieku w Instytucie Archeologii i Etnografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika rozpoczęto realizację programu badań nad neolitem ziemi chełmińskiej. Od samego początku był on trwale związany z projektem Archeologicznego Zdjęcia Polski. W wyniku podjętych prac na obszarze dawnego województwa toruńskiego zlokalizowano około 2500 stanowisk archeologicznych z młodszej epoki kamienia, z których około 120 przebadano metodą wykopaliskową. Pozyskano źródła archeologiczne od wczesnych faz kultury ceramiki wstęgowej rytej aż do schyłku kultury ceramiki sznurowej. Pozwala to na prowadzenie przez Zakład Młodszej Epoki Kamienia, a w jego ramach przez autorów tego opracowania, wieloaspektowych studiów nad społecznościami neolitycznymi. Skupiają się one wokół kwestii związanych z mentalnością społeczności pradziejowych, modelowaniem bayesowskim oznaczeń radiowęglowych, dynamiką osadnictwa społeczności wczesnorolniczych i warunków współczesnego ich manifestowania się w przestrzeni geograficznej ziemi chełmińskiej, czy badań nad najstarszą metalurgią na ziemiach polskich. Niektóre zagadnienia badawcze realizowane w Zakładzie Młodszej Epoki Kamienia są bliższe klasycznej archeologii, inne projekty wychodzą naprzeciw nieco innej formie jej uprawiania, inspirowanej konstruktywizmem kulturowym oraz badaniami poznańskiej szkoły kulturoznawczej. Czynnikiem integrującym działalność Zakładu Młodszej Epoki Kamienia jest silne przekonanie o potrzebie realizacji postulatu pluralizmu poznawczego, który ma abstrahować od konwencjonalnych granic dyscyplin. Zakładamy, że paradygmatem, który pozwoli na urzeczywistnienie postulatu badań transdyscyplinarnych jest konstruktywizm kulturowy.
{"title":"30 lat później – neolit ziemi chełmińskiej w badaniach Zakładu Młodszej Epoki Kamienia","authors":"Mateusz Gwardecki, Ł. Kowalski, Magdalena Kozicka, Mateusz Sosnowski","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.004","url":null,"abstract":"W latach 80. ubiegłego wieku w Instytucie Archeologii i Etnografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika rozpoczęto realizację programu badań nad neolitem ziemi chełmińskiej. Od samego początku był on trwale związany z projektem Archeologicznego Zdjęcia Polski. W wyniku podjętych prac na obszarze dawnego województwa toruńskiego zlokalizowano około 2500 stanowisk archeologicznych z młodszej epoki kamienia, z których około 120 przebadano metodą wykopaliskową. Pozyskano źródła archeologiczne od wczesnych faz kultury ceramiki wstęgowej rytej aż do schyłku kultury ceramiki sznurowej. Pozwala to na prowadzenie przez Zakład Młodszej Epoki Kamienia, a w jego ramach przez autorów tego opracowania, wieloaspektowych studiów nad społecznościami neolitycznymi. Skupiają się one wokół kwestii związanych z mentalnością społeczności pradziejowych, modelowaniem bayesowskim oznaczeń radiowęglowych, dynamiką osadnictwa społeczności wczesnorolniczych i warunków współczesnego ich manifestowania się w przestrzeni geograficznej ziemi chełmińskiej, czy badań nad najstarszą metalurgią na ziemiach polskich. \u0000Niektóre zagadnienia badawcze realizowane w Zakładzie Młodszej Epoki Kamienia są bliższe klasycznej archeologii, inne projekty wychodzą naprzeciw nieco innej formie jej uprawiania, inspirowanej konstruktywizmem kulturowym oraz badaniami poznańskiej szkoły kulturoznawczej. Czynnikiem integrującym działalność Zakładu Młodszej Epoki Kamienia jest silne przekonanie o potrzebie realizacji postulatu pluralizmu poznawczego, który ma abstrahować od konwencjonalnych granic dyscyplin. Zakładamy, że paradygmatem, który pozwoli na urzeczywistnienie postulatu badań transdyscyplinarnych jest konstruktywizm kulturowy.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41526769","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-02-02DOI: 10.12775/aunc_arch.2021.008
E. Siemianowska, P. Szczepanik
Badania nad wymiarem sakralnym procesów osadniczych mają w nauce polskiej dość długą tradycję. Nowocześnie pojęte studia osadnicze powinny obejmować całość zjawisk przestrzennych odzwierciedlających różne kategorie aktywności ludzkiej w środowisku przyrodniczym, które związane są przede wszystkim z zasiedlaniem, gospodarką, komunikacją i sferą duchową. Aspekt sakralny bywa coraz częściej uwzględniany w analizach wczesnośredniowiecznego osadnictwa, co zresztą zgadza się z założeniem o komplementarności przestrzeni realnej i percepcyjnej. Autorzy prezentują rozwój dociekań nad wczesnośredniowieczną przestrzenią sakralną i komunikacyjną, który jest ważnym elementem prac badawczych prowadzonych w toruńskim Instytucie Archeologii. W tekście będącym jedynie prolegomeną dla dalszych dociekań, została unaoczniona potrzeba prowadzenia rozbudowanych badań wielowątkowych, połączonych z szeroką refleksją teoretyczną, a także terminologiczną. Dzięki takiemu podejściu możliwe staje się zrozumienie roli i charakteru przestrzeni w kontekście opisywanych kultur.
{"title":"Przestrzeń sakralna i komunikacyjna w studiach osadniczych nad wczesnym średniowieczem. Uwagi wstępne","authors":"E. Siemianowska, P. Szczepanik","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.008","url":null,"abstract":"Badania nad wymiarem sakralnym procesów osadniczych mają w nauce polskiej dość długą tradycję. Nowocześnie pojęte studia osadnicze powinny obejmować całość zjawisk przestrzennych odzwierciedlających różne kategorie aktywności ludzkiej w środowisku przyrodniczym, które związane są przede wszystkim z zasiedlaniem, gospodarką, komunikacją i sferą duchową. Aspekt sakralny bywa coraz częściej uwzględniany w analizach wczesnośredniowiecznego osadnictwa, co zresztą zgadza się z założeniem o komplementarności przestrzeni realnej i percepcyjnej. Autorzy prezentują rozwój dociekań nad wczesnośredniowieczną przestrzenią sakralną i komunikacyjną, który jest ważnym elementem prac badawczych prowadzonych w toruńskim Instytucie Archeologii. W tekście będącym jedynie prolegomeną dla dalszych dociekań, została unaoczniona potrzeba prowadzenia rozbudowanych badań wielowątkowych, połączonych z szeroką refleksją teoretyczną, a także terminologiczną. Dzięki takiemu podejściu możliwe staje się zrozumienie roli i charakteru przestrzeni w kontekście opisywanych kultur.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42628664","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-02-02DOI: 10.12775/aunc_arch.2021.010
Magdalena Majorek, M. Nowak
Różnorodność typologiczna i surowcowa odkrywanych przy nowożytnych pochówkach przedmiotów daje olbrzymie możliwości interpretacyjne w zakresie obrzędowości pogrzebowej. Prowadzone przez Pracownię Dokumentacji i Konserwacji Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w latach 2009–2016 badania archeologiczne w kościele i na terenie przykościelnym w Gniewie oraz w kryptach kościoła w Szczuczynie, pozwoliły na wypracowanie schematu działania na tego typu stanowiskach archeologicznych, a rejestrowane trzy główne grupy przedmiotów zabytkowych (trumny, ubiory, dewocjonalia) dostarczyły wielu informacji na temat obrzędowości pogrzebowej i pozwoliły na identyfikację zmarłych.
{"title":"Materialne przejawy nowożytnej obrzędowości pogrzebowej na wybranych przykładach z badań archeologicznych","authors":"Magdalena Majorek, M. Nowak","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.010","url":null,"abstract":"Różnorodność typologiczna i surowcowa odkrywanych przy nowożytnych pochówkach przedmiotów daje olbrzymie możliwości interpretacyjne w zakresie obrzędowości pogrzebowej. Prowadzone przez Pracownię Dokumentacji i Konserwacji Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w latach 2009–2016 badania archeologiczne w kościele i na terenie przykościelnym w Gniewie oraz w kryptach kościoła w Szczuczynie, pozwoliły na wypracowanie schematu działania na tego typu stanowiskach archeologicznych, a rejestrowane trzy główne grupy przedmiotów zabytkowych (trumny, ubiory, dewocjonalia) dostarczyły wielu informacji na temat obrzędowości pogrzebowej i pozwoliły na identyfikację zmarłych.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49289876","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-02-02DOI: 10.12775/aunc_arch.2021.006
Magdalena Przymorska
W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z wytwórczością włókienniczą społeczności zamieszkujących obszar Wielkopolski, Kujaw i ziemi chełmińskiej od późnej epoki brązu do początku epoki żelaza. Przedstawiono procesy, którym poddawane były włókna na różnych etapach produkcji tkanin oraz zwrócono uwagę na brak w materiale archeologicznym pewnych znalezisk związanych z włókiennictwem. Opisano ponadto dostępne do badań kategorie źródeł archeologicznych (przęśliki, ciężarki tkackie, tkaniny), które są materialnymi pozostałościami tych procesów. Zwrócono uwagę na możliwość czerpania pewnych wzorów i technik wytwórczości tkackiej pochodzących z halsztackiego i nordyjskiego kręgu kulturowego oraz postawiono zasadne pytanie o możliwość uchwycenia tychże oddziaływań w materiale archeologicznym.
{"title":"Wytwórczość włókiennicza ludności kultury łużyckiej na obszarze Wielkopolski, Kujaw i ziemi chełmińskiej. Podstawy źródłowe i tezy ujęcia badawczego","authors":"Magdalena Przymorska","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.006","url":null,"abstract":"W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z wytwórczością włókienniczą społeczności zamieszkujących obszar Wielkopolski, Kujaw i ziemi chełmińskiej od późnej epoki brązu do początku epoki żelaza. Przedstawiono procesy, którym poddawane były włókna na różnych etapach produkcji tkanin oraz zwrócono uwagę na brak w materiale archeologicznym pewnych znalezisk związanych z włókiennictwem. Opisano ponadto dostępne do badań kategorie źródeł archeologicznych (przęśliki, ciężarki tkackie, tkaniny), które są materialnymi pozostałościami tych procesów. Zwrócono uwagę na możliwość czerpania pewnych wzorów i technik wytwórczości tkackiej pochodzących z halsztackiego i nordyjskiego kręgu kulturowego oraz postawiono zasadne pytanie o możliwość uchwycenia tychże oddziaływań w materiale archeologicznym.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44734901","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-02-02DOI: 10.12775/aunc_arch.2021.005
Szymon Rosołowski
Badania wykopaliskowe prowadzone w Biskupinie, w pow. żnińskim powszechnie znane są niemal każdemu polskiemu archeologowi. Najważniejszym odkryciem na jego terenie są pozostałości osady obronnej ludności kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza. Obecnie w Biskupinie znajduje się Muzeum Archeologiczne z drewnianymi rekonstrukcjami zabudowań z doby neolitu, przełomu epok brązu i żelaza oraz wczesnego średniowiecza. Naukowym odkrywcą Biskupina jest najsławniejszy polski archeolog Józef Kostrzewski. Na przestrzeni lat przez Biskupin przewinęło się wielu badaczy, którzy swoje losy związali z toruńskim ośrodkiem naukowym: Jacek Delekta, Roman Jakimowicz, Kazimierz Żurowski, Włodzimierz Hołubowicz, Jan Grześkowiak, Krystyna Przewoźna-Armon, Jerzy Olczak, Jadwiga Chudziakowa, Jacek Gackowski. Kontakty naukowców toruńskich z Biskupinem wiązały się z udziałem w badaniach archeologicznych jako praktykanci, ale również jako instruktorzy. Przeprowadzali pokazy w ramach archeologii doświadczalnej oraz uczestniczyli w popularyzacji archeologii żywej. Wielokrotnie udzielali się na konferencjach organizowanych w Biskupinie. Brali udział w badaniach przyrodniczych oraz podwodnych. W swojej pracy naukowej również odwoływali się do odkryć biskupińskich.
{"title":"Toruńscy archeolodzy i przyrodnicy akademiccy w badaniach Biskupina (w latach 1946–2016)","authors":"Szymon Rosołowski","doi":"10.12775/aunc_arch.2021.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/aunc_arch.2021.005","url":null,"abstract":"Badania wykopaliskowe prowadzone w Biskupinie, w pow. żnińskim powszechnie znane są niemal każdemu polskiemu archeologowi. Najważniejszym odkryciem na jego terenie są pozostałości osady obronnej ludności kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza. Obecnie w Biskupinie znajduje się Muzeum Archeologiczne z drewnianymi rekonstrukcjami zabudowań z doby neolitu, przełomu epok brązu i żelaza oraz wczesnego średniowiecza. Naukowym odkrywcą Biskupina jest najsławniejszy polski archeolog Józef Kostrzewski. Na przestrzeni lat przez Biskupin przewinęło się wielu badaczy, którzy swoje losy związali z toruńskim ośrodkiem naukowym: Jacek Delekta, Roman Jakimowicz, Kazimierz Żurowski, Włodzimierz Hołubowicz, Jan Grześkowiak, Krystyna Przewoźna-Armon, Jerzy Olczak, Jadwiga Chudziakowa, Jacek Gackowski. Kontakty naukowców toruńskich z Biskupinem wiązały się z udziałem w badaniach archeologicznych jako praktykanci, ale również jako instruktorzy. Przeprowadzali pokazy w ramach archeologii doświadczalnej oraz uczestniczyli w popularyzacji archeologii żywej. Wielokrotnie udzielali się na konferencjach organizowanych w Biskupinie. Brali udział w badaniach przyrodniczych oraz podwodnych. W swojej pracy naukowej również odwoływali się do odkryć biskupińskich.","PeriodicalId":80522,"journal":{"name":"Archeologia (Torun, Poland)","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-02-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45391750","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：