Toplumsal ve kültürel birlikteliği sağlayan maddi ve manevi unsurların tamamı halk kültürünü oluşturmaktadır. Yüzyıllardır insanların tecrübeleriyle şekillenen, nesilden nesle aktarılarak günümüze kadar taşınan halk kültürü ögeleri, ait olduğu milletin felsefesini ve dünya görüşünü yansıtmaktadır. Böylesine zengin veriler içeren halk kültürü, dönem dönem şair ve yazarların da dikkatini çekmiştir. Bugüne kadar pek çok edebiyatçı roman, hikâye, tiyatro, şiir gibi edebî türlerde bu unsurları kullanmıştır. Son dönem Türk edebiyatında hikâyeleriyle öne çıkan Mustafa Çiftçi de metinlerini kaleme alırken halk kültürü unsurlarından sıkça yararlanmıştır. Bu çalışma, Mustafa Çiftçi’nin Ah Mercimeğim adlı hikâye kitabındaki halk kültürü unsurlarını ortaya çıkarmak amacıyla hazırlanmıştır. Söz konusu hikâye kitabında “halk mutfağı, halk giyim kuşamı, mahalle yaşamı, Türk aile yapısı, evlilik, bâtıl inanışlar, çocuk oyunları” gibi unsurların yanında gündelik konuşmalarda rastlanan “yöresel kelimeler, deyimler, alkışlar, kargışlar, argo ve küfürler, yemin sözleri, lakaplar” gibi halk kültürü unsurlarıyla da karşılaşılmıştır. İnceleme aşamasında Sedat Veyis Örnek’in Türk Halkbilimi (1977) kitabında yer alan tasnif esas alınmış; ihtiyaç halinde söz konusu eserdeki başlıklara bazı eklemeler yapılmıştır.
{"title":"MUSTAFA ÇİFTÇİ’NİN AH MERCİMEĞİM KİTABINDA YER ALAN HALK KÜLTÜRÜ UNSURLARI","authors":"Melih Yeşilbağ","doi":"10.30568/tullis.1123900","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1123900","url":null,"abstract":"Toplumsal ve kültürel birlikteliği sağlayan maddi ve manevi unsurların tamamı halk kültürünü oluşturmaktadır. Yüzyıllardır insanların tecrübeleriyle şekillenen, nesilden nesle aktarılarak günümüze kadar taşınan halk kültürü ögeleri, ait olduğu milletin felsefesini ve dünya görüşünü yansıtmaktadır. Böylesine zengin veriler içeren halk kültürü, dönem dönem şair ve yazarların da dikkatini çekmiştir. Bugüne kadar pek çok edebiyatçı roman, hikâye, tiyatro, şiir gibi edebî türlerde bu unsurları kullanmıştır. Son dönem Türk edebiyatında hikâyeleriyle öne çıkan Mustafa Çiftçi de metinlerini kaleme alırken halk kültürü unsurlarından sıkça yararlanmıştır. \u0000Bu çalışma, Mustafa Çiftçi’nin Ah Mercimeğim adlı hikâye kitabındaki halk kültürü unsurlarını ortaya çıkarmak amacıyla hazırlanmıştır. Söz konusu hikâye kitabında “halk mutfağı, halk giyim kuşamı, mahalle yaşamı, Türk aile yapısı, evlilik, bâtıl inanışlar, çocuk oyunları” gibi unsurların yanında gündelik konuşmalarda rastlanan “yöresel kelimeler, deyimler, alkışlar, kargışlar, argo ve küfürler, yemin sözleri, lakaplar” gibi halk kültürü unsurlarıyla da karşılaşılmıştır. İnceleme aşamasında Sedat Veyis Örnek’in Türk Halkbilimi (1977) kitabında yer alan tasnif esas alınmış; ihtiyaç halinde söz konusu eserdeki başlıklara bazı eklemeler yapılmıştır.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130409899","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Şems ve Mevlânâ ikilisinin gizem dolu maceraları bugüne kadar en çok merak edilen konuların başında gelmektedir. Mevlânâ’nın Şems’ten sonra büyük bir değişim yaşaması Şems’i bir anda en çok merak edilen şahsiyetlerden birisi haline getirmiştir. Biz de bu makalede Şems’in Mevlânâ’ya olan tesirini “Mürde budem, zinde şodem- ”مرده بدم زنده شدم gazelinin özelinde ve özünde incelemeğe çalışacağız. Mevlânâ’nın en meşhur ve uzun gazellerinden olan bu gazel; adeta bir mektup misali onun Şems sonrası değişimini bizlere aktarmaktadır. Zaten Mevlânâ’nın kendisi de önceki hayatına zâhidâne bir yaşayış benzetmesi yapıp yine kendisini postnişin (posta oturan- tekke şeyhi) bir zahit olarak zikreder. Hatta Mevlânâ’nın Şems’ten önceki halini âlim ama âşık olmayan bir Gazzâlî olarak niteleyebiliriz. Zira Mevlânâ, Şems’ten önce bilgi, birikim olarak büyük bir âlim idi ama âşık bir arif değildi. Zaten daha önceki ruh ve duygu durumunu “ölmüş” olarak niteleyen Mevlânâ da bu söylemi destekler niteliktedir. Fakat bu değişim sadece ruhî (içsel) yönlü olmayıp fiziksel (dışsal) bir değişimi de kapsamaktaydı. Devrin ilim erbapları gibi cübbe giyip sarık takan ve sakal bırakan Mevlânâ, Şems sonrası bu adetlerini de terk etmektedir. Dolayısıyla burada bütünsel bir değişim söz konusudur. Şems’i “aşkın devleti”, “aşkın talihi”, “aşkın anahtarı” olarak niteleyen Mevlânâ, doğrusu Şems sonrası çarşı-pazardan içre saatlerce sema’ edecek kadar büyük bir değişime uğramıştı. Mevlânâ’nın Şems’ten önceki halini “ham”, ondan uzak düşme dönemini “pişme” ve ondan sonraki dönemi de “yanma” dönemi olarak adlandırabiliriz. Üç değişim-gelişim dönemi olarak nitelendirilen bu evreleri Mevlânâ “Hamdım, yandım, piştim” sözüyle özetlemektedir. Şems’ten önce mürşit, ondan sonra mürit olan Mevlânâ’nın tek muradı Şems’e hakiki bir talebe olabilmekti. Hasılıkelam, “Mürde budem, zinde şodem” gazeli bütün bu değişimleri Mevlânâ’nın lisanıyla bizlere aktarmaktadır.
{"title":"MÜRDE BUDEM ZİNDE ŞODEM GAZELİ ÖZELİNDE ŞEMS-İ TEBRÎZÎ’NİN MEVLÂNÂ’YA TESİRİ","authors":"Aydın Eryilmaz","doi":"10.30568/tullis.1188246","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1188246","url":null,"abstract":"Şems ve Mevlânâ ikilisinin gizem dolu maceraları bugüne kadar en çok merak edilen konuların başında gelmektedir. Mevlânâ’nın Şems’ten sonra büyük bir değişim yaşaması Şems’i bir anda en çok merak edilen şahsiyetlerden birisi haline getirmiştir. Biz de bu makalede Şems’in Mevlânâ’ya olan tesirini “Mürde budem, zinde şodem- ”مرده بدم زنده شدم gazelinin özelinde ve özünde incelemeğe çalışacağız. Mevlânâ’nın en meşhur ve uzun gazellerinden olan bu gazel; adeta bir mektup misali onun Şems sonrası değişimini bizlere aktarmaktadır. Zaten Mevlânâ’nın kendisi de önceki hayatına zâhidâne bir yaşayış benzetmesi yapıp yine kendisini postnişin (posta oturan- tekke şeyhi) bir zahit olarak zikreder. Hatta Mevlânâ’nın Şems’ten önceki halini âlim ama âşık olmayan bir Gazzâlî olarak niteleyebiliriz. Zira Mevlânâ, Şems’ten önce bilgi, birikim olarak büyük bir âlim idi ama âşık bir arif değildi. Zaten daha önceki ruh ve duygu durumunu “ölmüş” olarak niteleyen Mevlânâ da bu söylemi destekler niteliktedir. Fakat bu değişim sadece ruhî (içsel) yönlü olmayıp fiziksel (dışsal) bir değişimi de kapsamaktaydı. Devrin ilim erbapları gibi cübbe giyip sarık takan ve sakal bırakan Mevlânâ, Şems sonrası bu adetlerini de terk etmektedir. Dolayısıyla burada bütünsel bir değişim söz konusudur. Şems’i “aşkın devleti”, “aşkın talihi”, “aşkın anahtarı” olarak niteleyen Mevlânâ, doğrusu Şems sonrası çarşı-pazardan içre saatlerce sema’ edecek kadar büyük bir değişime uğramıştı. Mevlânâ’nın Şems’ten önceki halini “ham”, ondan uzak düşme dönemini “pişme” ve ondan sonraki dönemi de “yanma” dönemi olarak adlandırabiliriz. Üç değişim-gelişim dönemi olarak nitelendirilen bu evreleri Mevlânâ “Hamdım, yandım, piştim” sözüyle özetlemektedir. Şems’ten önce mürşit, ondan sonra mürit olan Mevlânâ’nın tek muradı Şems’e hakiki bir talebe olabilmekti. Hasılıkelam, “Mürde budem, zinde şodem” gazeli bütün bu değişimleri Mevlânâ’nın lisanıyla bizlere aktarmaktadır.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"294 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131967457","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ekolojik sorunların beraberinde getirdiği olumsuzluklar arttıkça ve görünür hâle geldikçe bu durumun çeşitli alanlardaki yansımalarında bir fazlalaşma yaşanmıştır. Edebiyat da yıllar içerisinde bu yansımanın gerçekleştiği alanlardan birisi olagelmiştir. Bu çalışmanın amacı, edebiyat ve çevre ilişkisini öne çıkaran çevreci akım içerisindeki “derin ekoloji” akımına ve kurmaca metinlerin ekolojik okumasını yapan ekoeleştiri kavramına odaklanarak söz konusu yaklaşımların Türk edebiyatındaki etkilerini tespit edebilmektir. İnsanın çevreyi tahrip ederek doğaya zarar vermesi ve bunun yansımaları, 20. ve 21. yüzyıl edebiyatının önemli konularından biridir. Derin ekoloji akımından sonra çevreci edebiyat sadece insanın doğadaki yerini sorgulamakla kalmamış, insan dışı varlıkları da ele almış ve araştırmıştır. Derin ekoloji akımının getirdiği farkındalık aynı zamanda ekoeleştiriyi doğurmuştur. Ekoeleştiri çevreye yönelik hem bireysel hem de toplumsal bilinçlenmeyi edebiyat aracılığıyla sağlamayı amaçlar. Edebiyatın bu durumu amaç edinmesiyle birlikte “çevreci eleştiri” kavramı belirmiştir. Çalışmada, çevreci akımların kaynaklarına, konusuna ve yöntemine ilişkin genel bir değerlendirme yapılacaktır. Öncelikle çevreci akımların beslendiği görüşlerden biri olan “derin ekoloji” kavramı ayrıntılarıyla ele alınacak, sonrasında ekoeleştiri kavramına yoğunlaşılacak ve Türk edebiyatında çevrecilik ve derin ekolojinin izleri tespit edilecektir. Türk edebiyatı ürünleri kapsamında ekolojik bunalım, ekoeleştiri ve derin ekoloji arasında bağlantı kurularak kapsamlı bir şekilde gerçekleştirilen başka bir çalışmaya rastlanmadığından dolayı böylesine bir incelemenin bu çalışmanın özgün yönü olduğu ifade edilebilir.
{"title":"THE EFFECTS OF DEEP ECOLOGY ON TURKISH LITERATURE","authors":"Halil İbrahim Ünser","doi":"10.30568/tullis.1150979","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1150979","url":null,"abstract":"Ekolojik sorunların beraberinde getirdiği olumsuzluklar arttıkça ve görünür hâle geldikçe bu durumun çeşitli alanlardaki yansımalarında bir fazlalaşma yaşanmıştır. Edebiyat da yıllar içerisinde bu yansımanın gerçekleştiği alanlardan birisi olagelmiştir. Bu çalışmanın amacı, edebiyat ve çevre ilişkisini öne çıkaran çevreci akım içerisindeki “derin ekoloji” akımına ve kurmaca metinlerin ekolojik okumasını yapan ekoeleştiri kavramına odaklanarak söz konusu yaklaşımların Türk edebiyatındaki etkilerini tespit edebilmektir. İnsanın çevreyi tahrip ederek doğaya zarar vermesi ve bunun yansımaları, 20. ve 21. yüzyıl edebiyatının önemli konularından biridir. Derin ekoloji akımından sonra çevreci edebiyat sadece insanın doğadaki yerini sorgulamakla kalmamış, insan dışı varlıkları da ele almış ve araştırmıştır. Derin ekoloji akımının getirdiği farkındalık aynı zamanda ekoeleştiriyi doğurmuştur. Ekoeleştiri çevreye yönelik hem bireysel hem de toplumsal bilinçlenmeyi edebiyat aracılığıyla sağlamayı amaçlar. Edebiyatın bu durumu amaç edinmesiyle birlikte “çevreci eleştiri” kavramı belirmiştir. Çalışmada, çevreci akımların kaynaklarına, konusuna ve yöntemine ilişkin genel bir değerlendirme yapılacaktır. Öncelikle çevreci akımların beslendiği görüşlerden biri olan “derin ekoloji” kavramı ayrıntılarıyla ele alınacak, sonrasında ekoeleştiri kavramına yoğunlaşılacak ve Türk edebiyatında çevrecilik ve derin ekolojinin izleri tespit edilecektir. Türk edebiyatı ürünleri kapsamında ekolojik bunalım, ekoeleştiri ve derin ekoloji arasında bağlantı kurularak kapsamlı bir şekilde gerçekleştirilen başka bir çalışmaya rastlanmadığından dolayı böylesine bir incelemenin bu çalışmanın özgün yönü olduğu ifade edilebilir.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"30 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114341496","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tasavvuf, İslam toplumunun asırlardır gönül dünyasında etkili olan manevi yani ruha dönük bir yaşam tarzıdır. Onun İslami Türk edebiyatının ortaya çıktığı ilk andan itibaren edebî eserlerde önemli bir etkisi olmuştur. Bu etki İslami Türk edebiyatı olarak değerlendirilen dönemleri aşarak Batı Etkisinde Gelişen Türk edebiyatında da devam etmiştir. Tasavvufun sembolik sözlüğü ve bilge şahısları Türk şiirini ve kurmaca türlerini her dönemde etkilemiştir. Onun tesirinin Türk romanını da kapsamaması düşünülemez. Nitekim tasavvufa mensup olsun veya olmasın yazarlar eserlerinde tasavvuftan istifade etmiştir. Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatı yazarlarından olan Sadık Yalsızuçanlar da tasavvufu eserlerinde kullanmıştır. 2004 yılında kaleme aldığı Gezgin romanında İbnü’l Arabî’nin yaşamını ve coğrafi gezileriyle gelişen manevi yolculuğunu işlemiştir. Romanda tasavvuf felsefesi, tarikatlar, peygamberler, meşhur veliler de ele alınan konulardandır. Bu makalede Gezgin romanında geçen şeyhler, tarikatlar, peygamberler ve İslam dünyasında öne çıkan kişiler değerlendirilecektir. Buradaki esas amaç bu kişilerin gerçek hayatları ile roman arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Onların hayatı üzerine yazılan kitaplarla romanın paralelliği dikkati çekmiş, roman bu yönüyle değerlendirilmiştir.
{"title":"GEZGİN ROMANINDA ŞAHISLAR DÜNYASI VE FELSEFE","authors":"Çetin Arslan","doi":"10.30568/tullis.1149936","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1149936","url":null,"abstract":"Tasavvuf, İslam toplumunun asırlardır gönül dünyasında etkili olan manevi yani ruha dönük bir yaşam tarzıdır. Onun İslami Türk edebiyatının ortaya çıktığı ilk andan itibaren edebî eserlerde önemli bir etkisi olmuştur. Bu etki İslami Türk edebiyatı olarak değerlendirilen dönemleri aşarak Batı Etkisinde Gelişen Türk edebiyatında da devam etmiştir. Tasavvufun sembolik sözlüğü ve bilge şahısları Türk şiirini ve kurmaca türlerini her dönemde etkilemiştir. Onun tesirinin Türk romanını da kapsamaması düşünülemez. Nitekim tasavvufa mensup olsun veya olmasın yazarlar eserlerinde tasavvuftan istifade etmiştir. Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatı yazarlarından olan Sadık Yalsızuçanlar da tasavvufu eserlerinde kullanmıştır. 2004 yılında kaleme aldığı Gezgin romanında İbnü’l Arabî’nin yaşamını ve coğrafi gezileriyle gelişen manevi yolculuğunu işlemiştir. Romanda tasavvuf felsefesi, tarikatlar, peygamberler, meşhur veliler de ele alınan konulardandır. Bu makalede Gezgin romanında geçen şeyhler, tarikatlar, peygamberler ve İslam dünyasında öne çıkan kişiler değerlendirilecektir. Buradaki esas amaç bu kişilerin gerçek hayatları ile roman arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Onların hayatı üzerine yazılan kitaplarla romanın paralelliği dikkati çekmiş, roman bu yönüyle değerlendirilmiştir.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128414840","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
İlk örneklerine Arap edebiyatında Cahiliye dönemi şiirlerinde rastlanan “Hamriyye” türü zamanla geçirdiği değişim ve dönüşüm neticesinde; ilk dönemki, içki ve işret meclislerini barındıran şiir, tanımlamasını aşarak sosyal değişkenler, şaraba yüklenen tasavvufî anlamlar dolayısıyla şekil ve muhteva genişlemesine uğramıştır. Zamanla kazandığı anlamlarıyla şarabın İlahi aşka ve tasavvufi manalara hizmet ettiği hamriyye türü şiirlerden biri, İbnü’l-Farız’ın kafiye harfi dolayısıyla “Mimiyye” olarak da bilinen Kaside-i Hamriyye’sidir. Kırk bir beyitten oluşan Kaside-i Hamriyye; dilinin Arapça oluşu ve barındırdığı tasavvufi, gizli, mecazî, açıklanmaya muhtaç anlam dünyasıyla gerek Arap ve Fars gerek Türk edebiyatında birçok kez şerhe tabi tutulmuştur. Şimdiye kadar yapılan çalışmaların çoğunda Hamriyye’ye yazılmış sekiz Türkçe şerhten bahsedilmektedir. Fakat yaptığımız araştırmalar neticesinde XVII. yüzyılda yaşamış Vehbi-i Yemani’nin de, Şerh-i Hamriyye-i Farıziyye adını verdiği eseriyle bu kasideyi şerh ettiği tespit edilmiştir. Vehbi-i Yemani ve söz konusu eserinin Kaside-i Hamriyye şerhleri alanında, şu ana kadar yapılan çalışmalarda yer almadığı görülmektedir. Dolayısıyla bu çalışmayla; Vehbi-i Yemani’nin, İbnü’l-Farız’ın Kaside-i Hamriyye’sine yazılmış, -şu ana kadar tespit edilen Türkçe şerhler göz önünde bulundurulduğunda- ilk üç şerh arasında yer alması gerektiği anlaşılan Şerh-i Hamriyye-i Farıziyye adlı eserinin ilim âlemine tanıtılması ve eserin Kaside-i Hamriyye şerhleri literatürüne dâhil edilmesi amaçlanmaktadır.
{"title":"TÜRK EDEBİYATINDA KASİDE-İ HAMRİYYE ŞERHLERİ VE KİTAB-I ŞERH-İ HAMRİYYE-İ FARIZİYYE","authors":"Fatma Özçakmak","doi":"10.30568/tullis.1156519","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1156519","url":null,"abstract":"İlk örneklerine Arap edebiyatında Cahiliye dönemi şiirlerinde rastlanan “Hamriyye” türü zamanla geçirdiği değişim ve dönüşüm neticesinde; ilk dönemki, içki ve işret meclislerini barındıran şiir, tanımlamasını aşarak sosyal değişkenler, şaraba yüklenen tasavvufî anlamlar dolayısıyla şekil ve muhteva genişlemesine uğramıştır. Zamanla kazandığı anlamlarıyla şarabın İlahi aşka ve tasavvufi manalara hizmet ettiği hamriyye türü şiirlerden biri, İbnü’l-Farız’ın kafiye harfi dolayısıyla “Mimiyye” olarak da bilinen Kaside-i Hamriyye’sidir. Kırk bir beyitten oluşan Kaside-i Hamriyye; dilinin Arapça oluşu ve barındırdığı tasavvufi, gizli, mecazî, açıklanmaya muhtaç anlam dünyasıyla gerek Arap ve Fars gerek Türk edebiyatında birçok kez şerhe tabi tutulmuştur. Şimdiye kadar yapılan çalışmaların çoğunda Hamriyye’ye yazılmış sekiz Türkçe şerhten bahsedilmektedir. Fakat yaptığımız araştırmalar neticesinde XVII. yüzyılda yaşamış Vehbi-i Yemani’nin de, Şerh-i Hamriyye-i Farıziyye adını verdiği eseriyle bu kasideyi şerh ettiği tespit edilmiştir. \u0000Vehbi-i Yemani ve söz konusu eserinin Kaside-i Hamriyye şerhleri alanında, şu ana kadar yapılan çalışmalarda yer almadığı görülmektedir. Dolayısıyla bu çalışmayla; Vehbi-i Yemani’nin, İbnü’l-Farız’ın Kaside-i Hamriyye’sine yazılmış, -şu ana kadar tespit edilen Türkçe şerhler göz önünde bulundurulduğunda- ilk üç şerh arasında yer alması gerektiği anlaşılan Şerh-i Hamriyye-i Farıziyye adlı eserinin ilim âlemine tanıtılması ve eserin Kaside-i Hamriyye şerhleri literatürüne dâhil edilmesi amaçlanmaktadır.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"38 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-08-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121793746","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Yapısalcı eleştiri, edebiyat sanatının kendine özgü bir sistemi ve bu sistemi düzenleyen kuralları olduğuna inanmaktadır. Yapısalcılık; yazar, tarih ve metin dışı gerçek dünya yerine sadece metinle, metnin yapısı ile ilgilenir. Metnin yapısına yönelerek, metni kesitlere bölüp derin anlamı keşfederek eserin dünyasına girmek yapısalcı eleştirinin amacıdır. Dolayısıyla odak edebi metnin kendisidir. Yapısalcılar metni bir cümle olarak düşünür ve bu cümleyi ögelerine ayırarak, ögelerin işlevini ortaya sererek yapıtın daha iyi anlaşılacağını savunurlar. Buna göre, bir bütünü olduğu gibi kavramanın zorluğu karşısında parçalara ayrılmış bir bütünü anlamak daha kolaydır. Yapısalcılık, kaynağını Ferdinand de Saussure’ün dilbilim görüşlerinden ve Rus biçimciliğinden almaktadır. Edebiyat dünyasında ise yapısalcılığı başlatanlar, Roland Barthes, Claude Bremond, Gérard Genette, Bulgar asıllı Tzvetan Todorov ve A. J. Greimas gibi eleştirmenlerdir. Attilâ İlhan, farklı edebi türlerde pek çok eser vermiş, çağdaş Türk edebiyatının en üretken yazarlarındandır. Bu çalışmada Attilâ İlhan’ın ilk romanı olan Sokaktaki Adam, yapısalcı eleştiriye göre incelenerek romandaki derin anlamlar tespit edilecektir.
{"title":"Bâbil'den Öteyi Seçen Sokaktaki Adam'ın Yapısalcı Eleştiri Bağlamında Çözümlenmesi","authors":"Nükhet Gedi̇k","doi":"10.30568/tullis.1117703","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1117703","url":null,"abstract":"Yapısalcı eleştiri, edebiyat sanatının kendine özgü bir sistemi ve bu sistemi düzenleyen kuralları olduğuna inanmaktadır. Yapısalcılık; yazar, tarih ve metin dışı gerçek dünya yerine sadece metinle, metnin yapısı ile ilgilenir. Metnin yapısına yönelerek, metni kesitlere bölüp derin anlamı keşfederek eserin dünyasına girmek yapısalcı eleştirinin amacıdır. Dolayısıyla odak edebi metnin kendisidir. Yapısalcılar metni bir cümle olarak düşünür ve bu cümleyi ögelerine ayırarak, ögelerin işlevini ortaya sererek yapıtın daha iyi anlaşılacağını savunurlar. Buna göre, bir bütünü olduğu gibi kavramanın zorluğu karşısında parçalara ayrılmış bir bütünü anlamak daha kolaydır. Yapısalcılık, kaynağını Ferdinand de Saussure’ün dilbilim görüşlerinden ve Rus biçimciliğinden almaktadır. Edebiyat dünyasında ise yapısalcılığı başlatanlar, Roland Barthes, Claude Bremond, Gérard Genette, Bulgar asıllı Tzvetan Todorov ve A. J. Greimas gibi eleştirmenlerdir. Attilâ İlhan, farklı edebi türlerde pek çok eser vermiş, çağdaş Türk edebiyatının en üretken yazarlarındandır. Bu çalışmada Attilâ İlhan’ın ilk romanı olan Sokaktaki Adam, yapısalcı eleştiriye göre incelenerek romandaki derin anlamlar tespit edilecektir.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"76 8","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"120970358","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Kültür, bir milletin tarih boyunca meydana getirdiği maddi ve manevi unsurların toplamıdır. Sözlü ve yazılı kültür ürünleri, nesilden nesle dil vasıtasıyla aktarılmış; aktarılan bu unsurların neler olduğu ve nasıl kullanıldığı, her dönemde halk bilimi araştırmacılarının odak konularından biri olmuştur. Halkı anlatan her sanatçı, bir nevi halk kültürünü aktarma, koruma ve yaşatma işlevini üstlenmiştir. Son dönem modern Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Mustafa Çiftçi de halk kültürünü eserlerinde sıkça işleyen bir yazarımızdır. Çiftçi, çalışmamıza konu olan Bozkırda Altmışaltı adlı hikâye kitabında “halk taşıtları, halk ekonomisi, geleneksel meslekler, halk mutfağı, halk giyim kuşamı, geçiş dönemleri, halk inanışları” gibi unsurların yanında gündelik konuşmalarda rastlanan “argo ve küfürler, atasözleri ve deyimler, beddualar, dualar, yeminler, türküler, hitaplar, lakaplar” gibi kültürel unsurlardan da istifade etmiştir. Bu çalışmada Mustafa Çiftçi’nin Bozkırda Altmışaltı kitabı halk kültürü unsurları açısından detaylı olarak incelenmiş, yazarı besleyen kültürel kodlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Başlıklandırma aşamasında Sedat Veyis Örnek’in Türk Halkbilimi (1977) kitabında yer alan tasnif esas alınmış; zaman zaman söz konusu eserdeki başlıklara bazı eklemeler yapılmıştır.
{"title":"MUSTAFA ÇİFTÇİ’NİN BOZKIRDA ALTMIŞALTI KİTABINDA YER ALAN HALK KÜLTÜRÜ UNSURLARI","authors":"A. Yavuz","doi":"10.30568/tullis.1121819","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1121819","url":null,"abstract":"Kültür, bir milletin tarih boyunca meydana getirdiği maddi ve manevi unsurların toplamıdır. Sözlü ve yazılı kültür ürünleri, nesilden nesle dil vasıtasıyla aktarılmış; aktarılan bu unsurların neler olduğu ve nasıl kullanıldığı, her dönemde halk bilimi araştırmacılarının odak konularından biri olmuştur. Halkı anlatan her sanatçı, bir nevi halk kültürünü aktarma, koruma ve yaşatma işlevini üstlenmiştir. Son dönem modern Türk edebiyatının önemli isimlerinden biri olan Mustafa Çiftçi de halk kültürünü eserlerinde sıkça işleyen bir yazarımızdır. Çiftçi, çalışmamıza konu olan Bozkırda Altmışaltı adlı hikâye kitabında “halk taşıtları, halk ekonomisi, geleneksel meslekler, halk mutfağı, halk giyim kuşamı, geçiş dönemleri, halk inanışları” gibi unsurların yanında gündelik konuşmalarda rastlanan “argo ve küfürler, atasözleri ve deyimler, beddualar, dualar, yeminler, türküler, hitaplar, lakaplar” gibi kültürel unsurlardan da istifade etmiştir. Bu çalışmada Mustafa Çiftçi’nin Bozkırda Altmışaltı kitabı halk kültürü unsurları açısından detaylı olarak incelenmiş, yazarı besleyen kültürel kodlar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Başlıklandırma aşamasında Sedat Veyis Örnek’in Türk Halkbilimi (1977) kitabında yer alan tasnif esas alınmış; zaman zaman söz konusu eserdeki başlıklara bazı eklemeler yapılmıştır.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"17 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124019507","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Exclamation; it is a word class that can meet the meanings and expressions that depend on addressing, answering or showing as well as the introverted feelings and thoughts of a person even on its own. Although there are different opinions on the definition, scope and classification of exclamations, it is commonly held that many words used in the general language are used in a way that can knowledge, context and interpretation between the speaker and the listener. Although aynen is an example of the law of the least effort in the language, that its meaning is determined according to the individual/context impedes the sustainability and health of communication. Attributing the expressive power of language, which is the primary means of meeting the basic needs of human beings such as understanding and explaining, to a single word enables aynen to undertake many actions including the avoidance of criticism and judgment, being indifference to interlocutor. In this respect, aynen becomes a word that corresponds to the act of interrupting as well as confirming.
{"title":"GÜNDELİK DİLİN YENİ JOKERİ: AYNEN","authors":"Zahide Parlar","doi":"10.30568/tullis.1090503","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1090503","url":null,"abstract":"Exclamation; it is a word class that can meet the meanings and expressions that depend on addressing, answering or showing as well as the introverted feelings and thoughts of a person even on its own. Although there are different opinions on the definition, scope and classification of exclamations, it is commonly held that many words used in the general language are used in a way that can knowledge, context and interpretation between the speaker and the listener. Although aynen is an example of the law of the least effort in the language, that its meaning is determined according to the individual/context impedes the sustainability and health of communication. Attributing the expressive power of language, which is the primary means of meeting the basic needs of human beings such as understanding and explaining, to a single word enables aynen to undertake many actions including the avoidance of criticism and judgment, being indifference to interlocutor. In this respect, aynen becomes a word that corresponds to the act of interrupting as well as confirming.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130068190","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Bu makalede Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur romanında bir üslup özelliği olarak şiir dili tekniklerinden nasıl ve ne yönde yararlandığı gösterilecektir. Roman, hikaye ve deneme yazarı, edebiyat tarihçisi olan sanatçı aynı zamanda da şairdir. Bu yüzden romanlarında şiirsel ifadelere başvurması kaçınılmaz olacaktır. Çağdaş edebiyat, türler arasına nasıl kesin çizgiler koymuyorsa, Tanpınar’ın eserleri arasında da kesin çizgiler yoktur. Bunun en tipik örneği de yazarın Huzur romanıdır. Yazarın mizacı gereği romanında sık sık şiirsel söylemlere rastlarız. Huzur’da geçen birçok cümle bize şiir okuyormuş hissi verir: "Ayın çamaşırları yıkanıyor.”, “Yaratılışın kemeri üzerimize kapandı.” cümleleri Tanpınar’ın nesrini şiirine yaklaştıran ifadelerindendir. Yazar, romanlarında insanı konu edinirken, insanın hayal dünyasını geniş bir biçimde işlerken çeşitli imajlar kullanır. Bu yön, Huzur romanını şiirlerine bağlar. Zira kendisi de roman anlayışının şiir anlayışından çok farklı olmadığını ifade etmiştir. Bu bağlamda Huzur romanını ele aldığımızda eserde şiirsel olarak nitelendirilebilecek teşbih, istiare, teşhis seci gibi edebi sanatların, eksiltili cümlelerin, kısa cümle yapısının, ikilemelerin, sıfatların, zarfların, masal dilinin ritmik unsurlarının, türkü dizelerinin ve şiir parçalarının estetik bütünlük içinde kullanıldığı görülmektedir.
{"title":"Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur Romanında Şiir Dili Kullanımı","authors":"Ayşegül Kuşdemir","doi":"10.30568/tullis.1107488","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1107488","url":null,"abstract":"Bu makalede Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Huzur romanında bir üslup özelliği olarak şiir dili tekniklerinden nasıl ve ne yönde yararlandığı gösterilecektir. Roman, hikaye ve deneme yazarı, edebiyat tarihçisi olan sanatçı aynı zamanda da şairdir. Bu yüzden romanlarında şiirsel ifadelere başvurması kaçınılmaz olacaktır. Çağdaş edebiyat, türler arasına nasıl kesin çizgiler koymuyorsa, Tanpınar’ın eserleri arasında da kesin çizgiler yoktur. Bunun en tipik örneği de yazarın Huzur romanıdır. Yazarın mizacı gereği romanında sık sık şiirsel söylemlere rastlarız. Huzur’da geçen birçok cümle bize şiir okuyormuş hissi verir: \"Ayın çamaşırları yıkanıyor.”, “Yaratılışın kemeri üzerimize kapandı.” cümleleri Tanpınar’ın nesrini şiirine yaklaştıran ifadelerindendir. Yazar, romanlarında insanı konu edinirken, insanın hayal dünyasını geniş bir biçimde işlerken çeşitli imajlar kullanır. Bu yön, Huzur romanını şiirlerine bağlar. Zira kendisi de roman anlayışının şiir anlayışından çok farklı olmadığını ifade etmiştir. Bu bağlamda Huzur romanını ele aldığımızda eserde şiirsel olarak nitelendirilebilecek teşbih, istiare, teşhis seci gibi edebi sanatların, eksiltili cümlelerin, kısa cümle yapısının, ikilemelerin, sıfatların, zarfların, masal dilinin ritmik unsurlarının, türkü dizelerinin ve şiir parçalarının estetik bütünlük içinde kullanıldığı görülmektedir.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"84 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-04-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127862530","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
İnsan düşünen bir varlık olarak başkalarıyla iletişim kurma isteği duyduğunda “dil” adı verilen aracı kullanmaktadır. Bu aracın en küçük birimine tümce, tümceler topluluğuna ise metin adı verilmektedir. Metin düzeyindeki tümceler kendi aralarında, tümce düzeyindeki birimler ise sözcük ve sözcük öbekleriyle yine kendi içlerinde karşılıklı ilişkide bulunurlar. Bir konu için verilmek istenen mesajı içinde taşıyan metinleri incelemeyen metindilbilim, Türkiye’de yeni biçimlenen bir alandır. Metindilbilim alanında yapılan ilk çalışmalarından biri de Prof. Dr. Hülya AŞKIN BALCI tarafından kaleme alınan “Metindilbilime Kavramsal Açıdan Bir Bakış” adlı eserdir. Bu eser, dil ve edebiyat öğretmenlerinin alanda karşılaştıkları metinlerin anlaşılması, kavranmasının yanında yorumlanması aşamasında metindilbilim konularını, kavramların metin içerisindeki işlevlerini anlatmak adına hazırlanmış kıymetli bir eserdir. Prof. Dr. Hülya AŞKIN BALCI tarafından hazırlanan, 2009 yılında, “Bizbize Yayıncılık” tarafından yayınlanan bu eser, 312 sayfadan oluşmaktadır. Metindilbilime Kavramsal Açıdan Bir Bakış adlı eser; “Dilin Tanımı ve Önemi, Metin Oluşturma Aşamaları, Metindilbilim Kavramlarının Örnekli Alfabetik Dizimi ve Genel Değerlendirme” bölümlerinden oluşmaktadır.
{"title":"AŞKIN BALCI, Hülya (2009). Metindilbilime Kavramsal Açıdan Bir Bakış.","authors":"Erdal Demir","doi":"10.30568/tullis.1060812","DOIUrl":"https://doi.org/10.30568/tullis.1060812","url":null,"abstract":"İnsan düşünen bir varlık olarak başkalarıyla iletişim kurma isteği duyduğunda “dil” adı verilen aracı kullanmaktadır. Bu aracın en küçük birimine tümce, tümceler topluluğuna ise metin adı verilmektedir. Metin düzeyindeki tümceler kendi aralarında, tümce düzeyindeki birimler ise sözcük ve sözcük öbekleriyle yine kendi içlerinde karşılıklı ilişkide bulunurlar. Bir konu için verilmek istenen mesajı içinde taşıyan metinleri incelemeyen metindilbilim, Türkiye’de yeni biçimlenen bir alandır. Metindilbilim alanında yapılan ilk çalışmalarından biri de Prof. Dr. Hülya AŞKIN BALCI tarafından kaleme alınan “Metindilbilime Kavramsal Açıdan Bir Bakış” adlı eserdir. Bu eser, dil ve edebiyat öğretmenlerinin alanda karşılaştıkları metinlerin anlaşılması, kavranmasının yanında yorumlanması aşamasında metindilbilim konularını, kavramların metin içerisindeki işlevlerini anlatmak adına hazırlanmış kıymetli bir eserdir. Prof. Dr. Hülya AŞKIN BALCI tarafından hazırlanan, 2009 yılında, “Bizbize Yayıncılık” tarafından yayınlanan bu eser, 312 sayfadan oluşmaktadır. Metindilbilime Kavramsal Açıdan Bir Bakış adlı eser; “Dilin Tanımı ve Önemi, Metin Oluşturma Aşamaları, Metindilbilim Kavramlarının Örnekli Alfabetik Dizimi ve Genel Değerlendirme” bölümlerinden oluşmaktadır.","PeriodicalId":117222,"journal":{"name":"The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS)","volume":"2 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-04-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128019320","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：