Rozważania dotyczą popularności zabiegu wazektomii na świecie, a w szczególności w Wielkiej Brytanii. Poruszane zostają aspekty kulturowe, moralne, prawne i medyczne. Analizowane są różnice opinii wobec kontroli urodzeń, polityki demograficznej, oraz możliwości samodzielnego decydowania o sobie. Artykuł dotyka stereotypów związanych z płodnością, męskością, równouprawnieniem płci; analizuje korzyści i straty ekonomiczne i zdrowotne związane z zabiegiem wazektomii. Poszukiwane są powody popularności tej metody antykoncepcyjnej. W kontekście rosnącej wolności obyczajowej można zadać pytania: czy wybór wazektomii świadczy o nastawieniu współczesnego człowieka na seksualną wolność i niekontrolowanie Freudowskich popędów? Czy też jest racjonalną przemyślaną decyzją w trosce o zdrowie i zwiększoną wolność wyboru kobiet?
{"title":"Wazektomia. Krytyczne studium popularności tego zjawiska pośród Brytyjczyków","authors":"Anna Odrowąż-Coates","doi":"10.25167/sk.1374","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/sk.1374","url":null,"abstract":"Rozważania dotyczą popularności zabiegu wazektomii na świecie, a w szczególności w Wielkiej Brytanii. Poruszane zostają aspekty kulturowe, moralne, prawne i medyczne. Analizowane są różnice opinii wobec kontroli urodzeń, polityki demograficznej, oraz możliwości samodzielnego decydowania o sobie. Artykuł dotyka stereotypów związanych z płodnością, męskością, równouprawnieniem płci; analizuje korzyści i straty ekonomiczne i zdrowotne związane z zabiegiem wazektomii. Poszukiwane są powody popularności tej metody antykoncepcyjnej. W kontekście rosnącej wolności obyczajowej można zadać pytania: czy wybór wazektomii świadczy o nastawieniu współczesnego człowieka na seksualną wolność i niekontrolowanie Freudowskich popędów? Czy też jest racjonalną przemyślaną decyzją w trosce o zdrowie i zwiększoną wolność wyboru kobiet?","PeriodicalId":125614,"journal":{"name":"Studia Krytyczne/Critical Studies","volume":"59 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-10-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121448150","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Noty o Autorkach i Autorach","authors":"Różni Autorzy","doi":"10.25167/sk.1109","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/sk.1109","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":125614,"journal":{"name":"Studia Krytyczne/Critical Studies","volume":"6 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-08-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124232841","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Manifest PKWN i osiągnięcia Polski Ludowej","authors":"M. Karbowska","doi":"10.25167/sk.1107","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/sk.1107","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":125614,"journal":{"name":"Studia Krytyczne/Critical Studies","volume":"51 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-08-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126624477","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Surveillance, nowadays especially provided by information and communication technology, is at the core of social control that has been largely commoditised and privatized.Consumer culture gives hope for freedom lives, challenging the social hierarchies that dominated the earlier – in Bauman’s vocabulary, “solid” – phase of modernity. The aim of this paper is to present two of many tools, which are used by biggest IT companies to keep under surveillance the individuals, societies and nations in the Liquid Modern Times. There has been the socio-cultural context of Internet’s development analyzed to fnd the premises that led to a transformation of cyberspace from a freedom to a surveillance place, and conducted a case study of Facebook’s facial recognition technology and Google Street View practices. Non-reactive research methods have been used in the paper.
{"title":"Surveillance in the liquid modern times","authors":"Sabina Baraniewicz-Kotasińska, Sławomir Czapnik","doi":"10.25167/sk.1105","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/sk.1105","url":null,"abstract":"Surveillance, nowadays especially provided by information and communication technology, is at the core of social control that has been largely commoditised and privatized.Consumer culture gives hope for freedom lives, challenging the social hierarchies that dominated the earlier – in Bauman’s vocabulary, “solid” – phase of modernity. The aim of this paper is to present two of many tools, which are used by biggest IT companies to keep under surveillance the individuals, societies and nations in the Liquid Modern Times. There has been the socio-cultural context of Internet’s development analyzed to fnd the premises that led to a transformation of cyberspace from a freedom to a surveillance place, and conducted a case study of Facebook’s facial recognition technology and Google Street View practices. Non-reactive research methods have been used in the paper.","PeriodicalId":125614,"journal":{"name":"Studia Krytyczne/Critical Studies","volume":"5 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-08-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114485561","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Noty o autorach i autorkach","authors":". .","doi":"10.25167/sk.286","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/sk.286","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":125614,"journal":{"name":"Studia Krytyczne/Critical Studies","volume":"18 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122561295","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Opozycja między podejściem partycypacjonistycznym, zakładającym szerokie uczestnictwo obywateli w demokratycznym procesie politycznym, a modelem deliberacjonistycznym, według którego władzę polityczną winny sprawować osoby obdarzone odpowiednimi kompetencjami poznawczymi, pozostaje ważkim tematem współczesnych debat w teorii demokracji. Autor twierdzi, że interpretacje modelu deliberacjonistycznego, uznające wiedzę za wiodące źródło prawomocnego uczestnictwa w sprawowaniu władzy politycznej, są obciążone „błędem kognitywistycznym” oraz wskazuje na niebezpieczeństwa wynikające z przypisania istotnej roli politycznej kompetencjom poznawczym.W opozycji do modelu „epistokratycznego” kładzie nacisk na wagę umiejętności politycznej w zarządzaniu systemami demokratycznymi. Biorąc za punkt wyjścia normatywny ideał demokracji, oparty na egalitarnym założeniu o potencjalnie powszechnej zdolności do kształtowania umiejętności politycznej, twierdzi, że ta potencjalność może się aktualizować przez samym udział w aktywności politycznej.
{"title":"Błąd kognitywistyczny w teorii demokracji","authors":"A. Chmielewski","doi":"10.25167/sk.280","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/sk.280","url":null,"abstract":"Opozycja między podejściem partycypacjonistycznym, zakładającym szerokie uczestnictwo obywateli w demokratycznym procesie politycznym, a modelem deliberacjonistycznym, według którego władzę polityczną winny sprawować osoby obdarzone odpowiednimi kompetencjami poznawczymi, pozostaje ważkim tematem współczesnych debat w teorii demokracji. Autor twierdzi, że interpretacje modelu deliberacjonistycznego, uznające wiedzę za wiodące źródło prawomocnego uczestnictwa w sprawowaniu władzy politycznej, są obciążone „błędem kognitywistycznym” oraz wskazuje na niebezpieczeństwa wynikające z przypisania istotnej roli politycznej kompetencjom poznawczym.W opozycji do modelu „epistokratycznego” kładzie nacisk na wagę umiejętności politycznej w zarządzaniu systemami demokratycznymi. Biorąc za punkt wyjścia normatywny ideał demokracji, oparty na egalitarnym założeniu o potencjalnie powszechnej zdolności do kształtowania umiejętności politycznej, twierdzi, że ta potencjalność może się aktualizować przez samym udział w aktywności politycznej.","PeriodicalId":125614,"journal":{"name":"Studia Krytyczne/Critical Studies","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-09","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125822350","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W listopadzie 2015 roku Zygmunt Bauman obchodził 90. urodziny, będąc przy tym jak zwykle żywotnym, produktywnym i inteligentnym. Po ponad 70 opublikowanych książkach, z których każda analizuje jeden temat i otwiera drzwi na wszystkie strony, jego praca pozostaje istotnym punktem odniesienia w socjologii. Bauman nadal jest jednym z najbardziej elektryzujących socjologów, jednym z najbłyskotliwszych i najbardziej elastycznych myślicieli w swym pokoleniu. Wyjaśnia to, dlaczego niektórzy komentatorzy uznali go za jednego z najważniejszych żyjących socjologów. Gwoli ścisłości, jego prace poddane zostały również zdecydowanej krytyce. Po zarysowaniu rozumowania umniejszających jego dokonania w niniejszym artykule rozwija się myśl, że więcej ona mówi o stanie obecnej kultury w socjologii niż jakości pracy Baumana. Sposób praktykowania swego rzemiosła przez Baumana można uznać za osobliwy, nie jest on jednak w socjologii niczym nowym. Inni ważni socjologowie – Marks, Simmel, Weber – byli również nonkonformistami, lecz we współczesnym świecie Bauman jest wyjątkiem. Bauman, jak i inni ważni nonkonformiści, jest wytworem własnej niezwykłej biografii. Podobnie jak niektórzy z nich potrafił on wykorzystać podwójną wizję emigranta, która wyostrzyła jego osobistąświadomość wieloznaczności nowoczesności. W tekście ukazuje się, że socjologia w rękach Baumana tworzy odmienną mapę kognitywną tego, co zwykli ludzi uznają za rzeczywistość, zaś my wszyscy bierzemy za oczywistość. Punktem wyjścia jego pracy jest hermeneutyczne zrozumienie przygodności i wieloznaczności strumienia życia. Baumanowskie metafory opisujące tę nowoczesność są mesjanistyczne i ekologiczne: ratują pewną odmianę socjologii, która jest zagrożonym gatunkiem. Ostatnia część artykułu rzuca wyzwanie tendencji krytyków Baumana, wedle których ostateczną ochroną socjologii jako dyscypliny akademickiej leży poza władzą społeczną, znajdując się we władzy tego, co obiektywne. Bauman zajmuje odmienne stanowisko, jego socjologia bowiem rozpościera się między dwiema „rzeczywistościami” – hermeneutyczną socjologią i socjologiczną hermeneutyką. Wskutek nieustannego procesu wymiany między nimi, potrafi on „odkryć to, co istnieje”. Oto poczucie wolności, które promieniuje z dialektyki, która cechuje jego dzieło.
{"title":"90-letni Zygmunt Bauman: Schopferkraft i jego dwoistości","authors":"Tony Blackshaw","doi":"10.25167/sk.1388","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/sk.1388","url":null,"abstract":"W listopadzie 2015 roku Zygmunt Bauman obchodził 90. urodziny, będąc przy tym jak zwykle żywotnym, produktywnym i inteligentnym. Po ponad 70 opublikowanych książkach, z których każda analizuje jeden temat i otwiera drzwi na wszystkie strony, jego praca pozostaje istotnym punktem odniesienia w socjologii. Bauman nadal jest jednym z najbardziej elektryzujących socjologów, jednym z najbłyskotliwszych i najbardziej elastycznych myślicieli w swym pokoleniu. Wyjaśnia to, dlaczego niektórzy komentatorzy uznali go za jednego z najważniejszych żyjących socjologów. Gwoli ścisłości, jego prace poddane zostały również zdecydowanej krytyce. Po zarysowaniu rozumowania umniejszających jego dokonania w niniejszym artykule rozwija się myśl, że więcej ona mówi o stanie obecnej kultury w socjologii niż jakości pracy Baumana. Sposób praktykowania swego rzemiosła przez Baumana można uznać za osobliwy, nie jest on jednak w socjologii niczym nowym. Inni ważni socjologowie – Marks, Simmel, Weber – byli również nonkonformistami, lecz we współczesnym świecie Bauman jest wyjątkiem. Bauman, jak i inni ważni nonkonformiści, jest wytworem własnej niezwykłej biografii. Podobnie jak niektórzy z nich potrafił on wykorzystać podwójną wizję emigranta, która wyostrzyła jego osobistąświadomość wieloznaczności nowoczesności. W tekście ukazuje się, że socjologia w rękach Baumana tworzy odmienną mapę kognitywną tego, co zwykli ludzi uznają za rzeczywistość, zaś my wszyscy bierzemy za oczywistość. Punktem wyjścia jego pracy jest hermeneutyczne zrozumienie przygodności i wieloznaczności strumienia życia. Baumanowskie metafory opisujące tę nowoczesność są mesjanistyczne i ekologiczne: ratują pewną odmianę socjologii, która jest zagrożonym gatunkiem. Ostatnia część artykułu rzuca wyzwanie tendencji krytyków Baumana, wedle których ostateczną ochroną socjologii jako dyscypliny akademickiej leży poza władzą społeczną, znajdując się we władzy tego, co obiektywne. Bauman zajmuje odmienne stanowisko, jego socjologia bowiem rozpościera się między dwiema „rzeczywistościami” – hermeneutyczną socjologią i socjologiczną hermeneutyką. Wskutek nieustannego procesu wymiany między nimi, potrafi on „odkryć to, co istnieje”. Oto poczucie wolności, które promieniuje z dialektyki, która cechuje jego dzieło.","PeriodicalId":125614,"journal":{"name":"Studia Krytyczne/Critical Studies","volume":"118 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2016-12-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127139821","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem artykułu jest charakterystyka pojęcia dobrostanu psychicznego i warunków jego realizacji w życiu jednostki. Analizie poddane zostaną czynniki składowe konstytuujące kategorię dobrostanu psychicznego w odróżnieniu od np. szerszego pojęcia dobrobytu, jak również zaprezentowana zostanie cebulowa koncepcja szczęścia autorstwa Janusza Czapińśkiego.
{"title":"Dobrostan psychiczny i jego rola w życiu człowieka","authors":"Zuzanna Niśkiewicz","doi":"10.25167/sk.1424","DOIUrl":"https://doi.org/10.25167/sk.1424","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest charakterystyka pojęcia dobrostanu psychicznego i warunków jego realizacji w życiu jednostki. Analizie poddane zostaną czynniki składowe konstytuujące kategorię dobrostanu psychicznego w odróżnieniu od np. szerszego pojęcia dobrobytu, jak również zaprezentowana zostanie cebulowa koncepcja szczęścia autorstwa Janusza Czapińśkiego.","PeriodicalId":125614,"journal":{"name":"Studia Krytyczne/Critical Studies","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2016-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114732434","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}