Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257402
Gökhan Alp, Nida Yildirim, Mehmet Kertmen, Hüseyin Türksoy
Hızlı moda döngüsü ve kısa kullanım ömrüne sahip düşük maliyetli tekstil ürünleri, tekstil atık miktarının artmasına sebebiyet vermiştir. Buna bağlı olarak tekstil endüstrisinin sürdürülebilir gelişimi için, katı tekstil atıklarının makul bir şekilde yönetimi zorunlu hale gelmiştir. Çalışmada farklı oranlarda geri dönüşüm pamuk (r-COT) ve pamuk (COT) harmanlarından (20/80, 35/65, 50/50, 100) Open-End Rotor iplikler üretilmiş ve ipliklerin özellikleri (kütlesel düzgünsüzlük, Uster tüylülük, hata indeksi, kopma mukavemeti ve kopma uzaması) karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapısında en fazla oranda geri dönüşüm pamuk bulunan ipliğin en yüksek kütlesel düzgünsüzlük, tüylülük ve hata indeksi değerlerine, en düşük Rkm ve kopma uzaması değerlerine sahip olduğu görülmektedir. Çalışmada farklı harmandan üretilen Open-End Rotor atkı ipliklerinden 8 tip denim kumaş üretilmiştir. Üretilen kumaşların tüm analiz sonuçları incelendiğinde, geri dönüşüm pamuk oranı arttığında atkı yönü kopma mukavemeti, çözgü ve atkı yönü yırtılma mukavemeti, bağıl su buharı geçirgenliği, ısıl iletkenlik, ısıl soğurganlık değerlerinin azaldığı, kalınlık değerlerinin arttığı görülmüştür.
{"title":"Geri Dönüşüm Pamuk Karışımlı İpliklerden Üretilen Denim Kumaşların Performans Özelliklerinin İncelenmesi","authors":"Gökhan Alp, Nida Yildirim, Mehmet Kertmen, Hüseyin Türksoy","doi":"10.21205/deufmd.2023257402","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257402","url":null,"abstract":"Hızlı moda döngüsü ve kısa kullanım ömrüne sahip düşük maliyetli tekstil ürünleri, tekstil atık miktarının artmasına sebebiyet vermiştir. Buna bağlı olarak tekstil endüstrisinin sürdürülebilir gelişimi için, katı tekstil atıklarının makul bir şekilde yönetimi zorunlu hale gelmiştir. Çalışmada farklı oranlarda geri dönüşüm pamuk (r-COT) ve pamuk (COT) harmanlarından (20/80, 35/65, 50/50, 100) Open-End Rotor iplikler üretilmiş ve ipliklerin özellikleri (kütlesel düzgünsüzlük, Uster tüylülük, hata indeksi, kopma mukavemeti ve kopma uzaması) karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapısında en fazla oranda geri dönüşüm pamuk bulunan ipliğin en yüksek kütlesel düzgünsüzlük, tüylülük ve hata indeksi değerlerine, en düşük Rkm ve kopma uzaması değerlerine sahip olduğu görülmektedir. Çalışmada farklı harmandan üretilen Open-End Rotor atkı ipliklerinden 8 tip denim kumaş üretilmiştir. Üretilen kumaşların tüm analiz sonuçları incelendiğinde, geri dönüşüm pamuk oranı arttığında atkı yönü kopma mukavemeti, çözgü ve atkı yönü yırtılma mukavemeti, bağıl su buharı geçirgenliği, ısıl iletkenlik, ısıl soğurganlık değerlerinin azaldığı, kalınlık değerlerinin arttığı görülmüştür.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77981316","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257416
M. Alkan
Bu çalışmada, bakır içerikli bir malzeme olan ve bakır sülfat pentahidrat (CuSO4∙5H2O) üretimi sırasında oluşan atık çamurun çeşitli asit çözeltileri kullanılarak değerlendirilme olanaklarının araştırılması amaçlanmıştır. Dünya bakır üretiminin % 15-20’si ikincil hammaddelerin (hurda, curuf, atık, v.b.) işlenmesi ile gerçekleşmektedir. CuSO4∙5H2O üretiminde açığa çıkan atık çamurun yüksek bakır içeriğine sahip olması (ağ. % 26,44 Cu), bu atık malzemenin değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Atık çamur, farklı asit çözeltilerinin (sülfürik asit, hidroklorik asit, nitrik asit) değişen sıcaklık (60°C, 80°C), katı-sıvı oranı (1/5, 1/10, 1/20) ve asit konsantrasyonunda (1 M, 3 M); hidrometalurjik süreçler kullanılarak değerlendirilmiştir. Ağırlıkça % 99,6’ya varan değerlerde bakır çözeltiye alma verimine 1/20 katı-sıvı oranındaki 3 M HNO3 çözeltisinin 60 °C sıcaklıkta kullanılmasıyla ulaşılmıştır. Çözültiye alma işleminin istatistiksel analizi için Minitab 21.2 İstatistiksel Yazılımı kullanılmış, seçilen faktör ve seviyelerinde, faktör ve etkileşimlerin analizi, varyans analizi (ANOVA) ve lineer regresyon analizleri hesaplanmıştır. Faktörlerin etki sırası, yüksekten düşüğe doğru, K/S oranı – Asit türü – Molarite – Sıcaklık şeklinde olduğu bulunmuştur. Asit türü * K/S oranı ve Asit türü * K/S Oranı * Molarite etkileşimlerinin verim üzerine yüksek etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. F0 , Fkritik ve P-değerleri % 95 güvenirlilik seviyesi için hesaplanmış olup, yapılan lineer regresyon analizlerinde % 99,49’a ulaşan determinasyon katsayısı (R2) değerine ulaşılmıştır. Her bir asit türü için sıcaklık, katı-sıvı oranı ve asit konsantrasyonuna bağlı denklemler türetilmiştir.
{"title":"Bakır İçerikli Atık Çamurun Farklı Asit Çözeltileri Kullanılarak Çözünme Davranışının İncelenmesi","authors":"M. Alkan","doi":"10.21205/deufmd.2023257416","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257416","url":null,"abstract":"Bu çalışmada, bakır içerikli bir malzeme olan ve bakır sülfat pentahidrat (CuSO4∙5H2O) üretimi sırasında oluşan atık çamurun çeşitli asit çözeltileri kullanılarak değerlendirilme olanaklarının araştırılması amaçlanmıştır. Dünya bakır üretiminin % 15-20’si ikincil hammaddelerin (hurda, curuf, atık, v.b.) işlenmesi ile gerçekleşmektedir. CuSO4∙5H2O üretiminde açığa çıkan atık çamurun yüksek bakır içeriğine sahip olması (ağ. % 26,44 Cu), bu atık malzemenin değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Atık çamur, farklı asit çözeltilerinin (sülfürik asit, hidroklorik asit, nitrik asit) değişen sıcaklık (60°C, 80°C), katı-sıvı oranı (1/5, 1/10, 1/20) ve asit konsantrasyonunda (1 M, 3 M); hidrometalurjik süreçler kullanılarak değerlendirilmiştir. Ağırlıkça % 99,6’ya varan değerlerde bakır çözeltiye alma verimine 1/20 katı-sıvı oranındaki 3 M HNO3 çözeltisinin 60 °C sıcaklıkta kullanılmasıyla ulaşılmıştır. Çözültiye alma işleminin istatistiksel analizi için Minitab 21.2 İstatistiksel Yazılımı kullanılmış, seçilen faktör ve seviyelerinde, faktör ve etkileşimlerin analizi, varyans analizi (ANOVA) ve lineer regresyon analizleri hesaplanmıştır. Faktörlerin etki sırası, yüksekten düşüğe doğru, K/S oranı – Asit türü – Molarite – Sıcaklık şeklinde olduğu bulunmuştur. Asit türü * K/S oranı ve Asit türü * K/S Oranı * Molarite etkileşimlerinin verim üzerine yüksek etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. F0 , Fkritik ve P-değerleri % 95 güvenirlilik seviyesi için hesaplanmış olup, yapılan lineer regresyon analizlerinde % 99,49’a ulaşan determinasyon katsayısı (R2) değerine ulaşılmıştır. Her bir asit türü için sıcaklık, katı-sıvı oranı ve asit konsantrasyonuna bağlı denklemler türetilmiştir.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89834749","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257420
Serkan Eker
A microbial fuel cell (MFC) with cathode and anode chambers was utilized to generate power while simultaneously removing COD from wastewater. By utilizing various oxidant solutions, it is possible to increase the generated voltage. The anode chamber was used for anaerobic treatment of synthetic wastewater (approximately 1000 mg/L), whereas the cathode chamber contained various oxidant solutions such as dilute hydrogen peroxide (300 mg/L), KMnO4 (300 mg/L), K2Cr2O7 (300 mg/L) and Fenton reagent (H2O2/Fe(II), 300/20 mg/L). Aerobic wastewater treatment and intermittent ozonation were also tested in the cathode chamber. With intermittent ozonation of the cathode chamber, the highest power output (382 mW/m2) was obtained. At the conclusion of the operation period, the COD concentration in the anode chamber decreased from 1170 mg/L to 650 mg/L, resulting in nearly 45% COD removal. In the cathode chamber, the use of diluted KMnO4 and H2O2 solutions produced high power densities of 35 and 23 W/m2, respectively, while the other oxidants produced low power densities. At the end of 72 hours, the COD content of the anaerobic chamber decreased from 800 mg/L to nearly 333 mg/L, resulting in nearly 59% COD removal for the KMnO4 solution. Considering the high cost of ozonation, it is recommended that either aerobic wastewater treatment or dilute KMnO4/H2O2 solutions should be used in the cathode chamber for high power generation.
{"title":"Wastewater Treatment and Electricity Generation with Different Cathode Solutions in MFC","authors":"Serkan Eker","doi":"10.21205/deufmd.2023257420","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257420","url":null,"abstract":"A microbial fuel cell (MFC) with cathode and anode chambers was utilized to generate power while simultaneously removing COD from wastewater. By utilizing various oxidant solutions, it is possible to increase the generated voltage. The anode chamber was used for anaerobic treatment of synthetic wastewater (approximately 1000 mg/L), whereas the cathode chamber contained various oxidant solutions such as dilute hydrogen peroxide (300 mg/L), KMnO4 (300 mg/L), K2Cr2O7 (300 mg/L) and Fenton reagent (H2O2/Fe(II), 300/20 mg/L). Aerobic wastewater treatment and intermittent ozonation were also tested in the cathode chamber. With intermittent ozonation of the cathode chamber, the highest power output (382 mW/m2) was obtained. At the conclusion of the operation period, the COD concentration in the anode chamber decreased from 1170 mg/L to 650 mg/L, resulting in nearly 45% COD removal. In the cathode chamber, the use of diluted KMnO4 and H2O2 solutions produced high power densities of 35 and 23 W/m2, respectively, while the other oxidants produced low power densities. At the end of 72 hours, the COD content of the anaerobic chamber decreased from 800 mg/L to nearly 333 mg/L, resulting in nearly 59% COD removal for the KMnO4 solution. Considering the high cost of ozonation, it is recommended that either aerobic wastewater treatment or dilute KMnO4/H2O2 solutions should be used in the cathode chamber for high power generation.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78047007","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257407
Yusuf Karabacak, A. Yaşar, I. Saritas
Magnetic Levitation System (MLS) has become a current study in the field of engineering due to its advantages such as low energy consumption and minimum friction. MLSs are nonlinear unstable systems. Due to the complexity of the structure and the difficulty of the controls, many advanced control theories can be applied on these systems and the performance of the controllers can be evaluated. In this article, Proportional-Integral-Derivative (PID) and Linear-Quadratic Regulator (LQR) controller methods are applied on MLS mathematically modeled in MATLAB environment. Controller performances were compared in the results found. The results obtained on the applicability of PID and LQR control methods for MLS were evaluated. In addition, the system performance of the controllers was compared with five parameters. These are rise time, settling time, maximum overshoot, overshoot and steady-state error. LQR controller produced great stability and homogeneous response compared to PID controller.
{"title":"Performance Comparison of PID and LQR Controllers for Control of Non-Linear Magnetic Levitation System","authors":"Yusuf Karabacak, A. Yaşar, I. Saritas","doi":"10.21205/deufmd.2023257407","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257407","url":null,"abstract":"Magnetic Levitation System (MLS) has become a current study in the field of engineering due to its advantages such as low energy consumption and minimum friction. MLSs are nonlinear unstable systems. Due to the complexity of the structure and the difficulty of the controls, many advanced control theories can be applied on these systems and the performance of the controllers can be evaluated. In this article, Proportional-Integral-Derivative (PID) and Linear-Quadratic Regulator (LQR) controller methods are applied on MLS mathematically modeled in MATLAB environment. Controller performances were compared in the results found. The results obtained on the applicability of PID and LQR control methods for MLS were evaluated. In addition, the system performance of the controllers was compared with five parameters. These are rise time, settling time, maximum overshoot, overshoot and steady-state error. LQR controller produced great stability and homogeneous response compared to PID controller.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83396009","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257418
Gözde Aslantaş, Mustafacan Gençgül, Merve Rumelli̇, Mustafa Özsaraç, Gözde Bakirli
The key points in customer segmentation are determining target customer groups and satisfying their needs. Recency-Frequency-Monetary (RFM) analysis and K-Means clustering algorithm are the popular methods for customer segmentation when analyzing customer behavior. In our study, we adapt the K-means clustering algorithm to RFM model by extracting features that represent RFM aspects of home appliances. Customers with similar RFM-oriented features are assigned to the same clusters, while customers with non-similar RFM-oriented features are assigned to different clusters. In the experiments, clustering achieved the determined threshold for Silhouette Score. The resulting clusters were ranked and named by Customer Lifetime Value (CLV) metric, which measures how valuable a customer is to the business.
{"title":"Customer Segmentation Using K-Means Clustering Algorithm and RFM Model","authors":"Gözde Aslantaş, Mustafacan Gençgül, Merve Rumelli̇, Mustafa Özsaraç, Gözde Bakirli","doi":"10.21205/deufmd.2023257418","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257418","url":null,"abstract":"The key points in customer segmentation are determining target customer groups and satisfying their needs. Recency-Frequency-Monetary (RFM) analysis and K-Means clustering algorithm are the popular methods for customer segmentation when analyzing customer behavior. In our study, we adapt the K-means clustering algorithm to RFM model by extracting features that represent RFM aspects of home appliances. Customers with similar RFM-oriented features are assigned to the same clusters, while customers with non-similar RFM-oriented features are assigned to different clusters. In the experiments, clustering achieved the determined threshold for Silhouette Score. The resulting clusters were ranked and named by Customer Lifetime Value (CLV) metric, which measures how valuable a customer is to the business.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83887214","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257410
Mustafa Karaoğlan
Konvansiyonel taşıtlara göre ekonomik, çevresel ve performans yönünden üstünlükleri nedeniyle hibrit taşıtlar otomotiv sektöründe büyük bir paya sahip olmaya başlamıştır. Hibrit taşıtların sıklıkla tercih edilen tiplerinden biri olan paralel hibrit taşıtlar da kullanım esnekliği ve performans yönünden önemli avantajlara sahiptir. Bu çalışmada, paralel hibrit taşıtlarda kullanılan vites kutusunun konumunun taşıt performansının ve elektrik motoru, batarya ve içten yanmalı motor gibi tahrik sistemi komponentlerinin verimleri üzerine etkileri incelenmiştir. Vites kutusunun içten yanmalı motor öncesinde veya elektrik motoru öncesinde olması durumları için (Tasarım-1 ve Tasarım-2) taşıt performans ve komponent verim sonuçları, sürüş çevrimi simulasyonları ile elde edilmiş ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Aynı taşıt özellikleri ve tahrik sistemi komponentleri için yapılan simulasyonlarda standart sürüş çevrimi olan Yeni Avrupa Sürüş Çevrimi kullanılmıştır. Tahrik sistemi simulasyonu sonucuda, Tasarım-1 için 210 km/h maksimum hız, 3,20 m/s2 maksimum ivmelenme ve %1,8 kalan SOC elde edilirken, Tasarım-2 için 170 km/h maksimum hız, 3,65 m/s2 maksimum ivmelenme ve %4,4 kalan SOC elde edilmiş ve vites kutusu konumunun değiştirilmesi ile bu parametrelerin taşıt kullanımına uygun olarak ayarlanabileceğini göstermiştir.
{"title":"Paralel Hibrit Araçlarda Vites Kutusu Konumunun Taşıt Performansı ve Komponent Verimine Etkisinin Sürüş Çevrimi Simulasyonu ile İncelenmesi","authors":"Mustafa Karaoğlan","doi":"10.21205/deufmd.2023257410","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257410","url":null,"abstract":"Konvansiyonel taşıtlara göre ekonomik, çevresel ve performans yönünden üstünlükleri nedeniyle hibrit taşıtlar otomotiv sektöründe büyük bir paya sahip olmaya başlamıştır. Hibrit taşıtların sıklıkla tercih edilen tiplerinden biri olan paralel hibrit taşıtlar da kullanım esnekliği ve performans yönünden önemli avantajlara sahiptir. Bu çalışmada, paralel hibrit taşıtlarda kullanılan vites kutusunun konumunun taşıt performansının ve elektrik motoru, batarya ve içten yanmalı motor gibi tahrik sistemi komponentlerinin verimleri üzerine etkileri incelenmiştir. Vites kutusunun içten yanmalı motor öncesinde veya elektrik motoru öncesinde olması durumları için (Tasarım-1 ve Tasarım-2) taşıt performans ve komponent verim sonuçları, sürüş çevrimi simulasyonları ile elde edilmiş ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Aynı taşıt özellikleri ve tahrik sistemi komponentleri için yapılan simulasyonlarda standart sürüş çevrimi olan Yeni Avrupa Sürüş Çevrimi kullanılmıştır. Tahrik sistemi simulasyonu sonucuda, Tasarım-1 için 210 km/h maksimum hız, 3,20 m/s2 maksimum ivmelenme ve %1,8 kalan SOC elde edilirken, Tasarım-2 için 170 km/h maksimum hız, 3,65 m/s2 maksimum ivmelenme ve %4,4 kalan SOC elde edilmiş ve vites kutusu konumunun değiştirilmesi ile bu parametrelerin taşıt kullanımına uygun olarak ayarlanabileceğini göstermiştir.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77670967","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257411
S. Takan, Fatih Soygazi̇
Yazılım geliştirmede gözlemlenebilirlik ve izlemenin rolü oldukça kritiktir ve her geçen gün artmaktadır. Gözlemlenebilirlik ve izlenebilirlik sağlayan mevcut araçlar, harici yapıda bulundukları için sistemin derinliklerine girebilen ve gerekli bilgiye bu yolla ulaşabilen bir yapıda değillerdir. Ayrıca bu araçların özelleştirilmesi ve tek yönlü (içeriden dışarı) bilgi sağladıkları için modifiye edilerek yeniden konfigüre edilmesi zordur. Pek çok araç, yazılım çöktüğünde yazılımın sahiplerine çökme nedenlerini gönderir ancak bu konuda bir standardizasyon bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu sistemlerin geri bilgilendirme başarımı tartışma konusudur. Çalışmamızda, yukarıda sözü edilen problemlere çözüm sunmak amacıyla, yazılımdan ayrı tutulup, sisteme entegre edilmeyen bir gözlemleme ve izleme anlayışının yerine, sistemin bir parçası olan ve onunla birlikte yaşayan canlı bir gözlemleme ve izleme tasarım şablonu geliştirilmiştir. Tasarım şablonunun geliştirilmesinde, gözlemlenebilirlik ve izlenebilirlik açısından özetleme mekanizmasından yararlanılmıştır. Bu doğrultuda, yazılım üretim araçlarına ve paradigmalarına uyumu açısından çizge yapısından yararlanılmış ve bu yapı, önerdiğimiz tasarım şablonunun temelini oluşturmuştur. Geliştirdiğimiz tasarım şablonu ve algoritma ile lineer bir karmaşıklıkta sistemdeki verinin güncellenebilmesi sağlanmaktadır. Ayrıca döngüsüz çizge yapısının desteklenmesinin yanı sıra Etiket adı verdiğimiz yapı sayesinde, çizge yapısındaki döngüler desteklenir hale getirilmiştir. Son olarak geliştirdiğimiz yapı gözlemlenebilirlik ve izlenebilirlik açısından blokzinciri veri yapısı ile karşılaştırılmış ve sonuçta geliştirdiğimiz modelin zaman/alan karmaşıklığının daha başarılı olduğu tespit edilmiştir.
{"title":"Observability and Monitoring Design Pattern in Software Engineering","authors":"S. Takan, Fatih Soygazi̇","doi":"10.21205/deufmd.2023257411","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257411","url":null,"abstract":"Yazılım geliştirmede gözlemlenebilirlik ve izlemenin rolü oldukça kritiktir ve her geçen gün artmaktadır. Gözlemlenebilirlik ve izlenebilirlik sağlayan mevcut araçlar, harici yapıda bulundukları için sistemin derinliklerine girebilen ve gerekli bilgiye bu yolla ulaşabilen bir yapıda değillerdir. Ayrıca bu araçların özelleştirilmesi ve tek yönlü (içeriden dışarı) bilgi sağladıkları için modifiye edilerek yeniden konfigüre edilmesi zordur. Pek çok araç, yazılım çöktüğünde yazılımın sahiplerine çökme nedenlerini gönderir ancak bu konuda bir standardizasyon bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu sistemlerin geri bilgilendirme başarımı tartışma konusudur. Çalışmamızda, yukarıda sözü edilen problemlere çözüm sunmak amacıyla, yazılımdan ayrı tutulup, sisteme entegre edilmeyen bir gözlemleme ve izleme anlayışının yerine, sistemin bir parçası olan ve onunla birlikte yaşayan canlı bir gözlemleme ve izleme tasarım şablonu geliştirilmiştir. Tasarım şablonunun geliştirilmesinde, gözlemlenebilirlik ve izlenebilirlik açısından özetleme mekanizmasından yararlanılmıştır. Bu doğrultuda, yazılım üretim araçlarına ve paradigmalarına uyumu açısından çizge yapısından yararlanılmış ve bu yapı, önerdiğimiz tasarım şablonunun temelini oluşturmuştur. Geliştirdiğimiz tasarım şablonu ve algoritma ile lineer bir karmaşıklıkta sistemdeki verinin güncellenebilmesi sağlanmaktadır. Ayrıca döngüsüz çizge yapısının desteklenmesinin yanı sıra Etiket adı verdiğimiz yapı sayesinde, çizge yapısındaki döngüler desteklenir hale getirilmiştir. Son olarak geliştirdiğimiz yapı gözlemlenebilirlik ve izlenebilirlik açısından blokzinciri veri yapısı ile karşılaştırılmış ve sonuçta geliştirdiğimiz modelin zaman/alan karmaşıklığının daha başarılı olduğu tespit edilmiştir.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77757249","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257406
A. Aktaş, Damla Ezgi Bari̇kan
Bu çalışmada, tablet ilaç numunesinde bulunan levadopa ve benserazid etken maddelerinin aynı anda miktar tayinlerine hiçbir ayırma işlemi uygulanmaksızın ultraviyole görünür bölge spektroskopisi ile tayinleri gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler yapay sinir ağları (ANN) kemometrik yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda kullanılan yöntemi karşılaştırmak amacıyla kısmi en küçük kareler yöntemi (PLS) uygulanmıştır. Yapılan çalışmada etken maddelerin saf haldeki spektrumları elde edilmiş takiben sentetik karışımları hazırlanmıştır. Bu karışımlardan elde edilen veriler ANN ile değerlendirilmiş ve yöntem piyasadan alınan tablet numunesine uygulanmıştır. Çalışmada elde edilen veriler istatistiksel olarak da incelenmiş, ANN yönteminde önemli bir veri grubu olan karekök ortalama hata (RMS) verileri oldukça küçük bulunmuştur. Ayrıca hesaplanan geri kazanım değerleri oldukça yüksek, standart sapmaları ise yeterince küçüktür. Uygulanan kemometrik yöntem yardımıyla elde edilen sonuçlar son derece hızlı, basit ve güvenilir sonuçlardır.
{"title":"Determination of Levadopa and Benserazide Active Ingredients Used in Parkinson's Treatment by Artificial Neural Networks Method","authors":"A. Aktaş, Damla Ezgi Bari̇kan","doi":"10.21205/deufmd.2023257406","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257406","url":null,"abstract":"Bu çalışmada, tablet ilaç numunesinde bulunan levadopa ve benserazid etken maddelerinin aynı anda miktar tayinlerine hiçbir ayırma işlemi uygulanmaksızın ultraviyole görünür bölge spektroskopisi ile tayinleri gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler yapay sinir ağları (ANN) kemometrik yöntemi ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda kullanılan yöntemi karşılaştırmak amacıyla kısmi en küçük kareler yöntemi (PLS) uygulanmıştır. Yapılan çalışmada etken maddelerin saf haldeki spektrumları elde edilmiş takiben sentetik karışımları hazırlanmıştır. Bu karışımlardan elde edilen veriler ANN ile değerlendirilmiş ve yöntem piyasadan alınan tablet numunesine uygulanmıştır. Çalışmada elde edilen veriler istatistiksel olarak da incelenmiş, ANN yönteminde önemli bir veri grubu olan karekök ortalama hata (RMS) verileri oldukça küçük bulunmuştur. Ayrıca hesaplanan geri kazanım değerleri oldukça yüksek, standart sapmaları ise yeterince küçüktür. Uygulanan kemometrik yöntem yardımıyla elde edilen sonuçlar son derece hızlı, basit ve güvenilir sonuçlardır.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77126951","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257404
Özlem Örnek, Ahmet Yazi̇ci̇, Metin Özkan
Endüstriyel robotlar, uzun yıllar güvenlik kafesleri içinde çalışırken, günümüzde Endüstri 4.0 ile birlikte kafesler atılmış ve insanlar ile etkileşim içerisinde çalışmaya başlamıştır. Böylece, insan ve robotların birlikte güvenli ve etkin olarak çalışmasını sağlamayı amaçlayan insan-robot etkileşimi (Human-Robot Interaciton, HRI) alanında çalışmalar artarak devam etmektedir. Endüstriyel ortamlarda insanlar ve robotlar için birçok farklı HRI türü bulunmaktadır. Bunlardan biri de insan ve robotların birlikte çalışmasıdır. Birlikte çalışmada insan ve robot aynı amaç için çalışmaktadır. Çalışma sırasında insanın fiziksel ve mental güvenliğinin sağlanması önemlidir. Bu çalışmada, amaç insan ve robotların birlikte çalışmaları süresince insanın mental sağlığını korumak üzere robotun yapacağı hareket planlarında kullanacağı insan modellerinin oluşturulmasıdır. Bu modeller oluşturulurken, insanın bazı vücut bölgelerinin diğer bölgelerden daha hassas olarak modellenmesi (yüksek çözünürlüklü) önerilmektedir. İnsanın yüksek çözünürlüklü modellenmesi ile insana güven ve konfor sağlanarak, mental sağlığın ve verimliliğin geliştirilmesi hedeflenmiştir. İnsanı modellemek için, sekizli ağaç (octree) yapısıyla robot uygulamalarında yaygın olarak üç boyutlu (3B) ortam haritasının oluşturulmasında kullanılan, Octomap kütüphanesi kullanılmıştır. Yüksek çözünürlüklü modellenecek bölgelerin belirlenmesinde, iskelet takip algoritmaları ile sağlanabilen insan eklem noktaları kullanılmaktadır. Eklem noktaları arasıdan, ilgilenilen insan bölgesine ait olanlar noktalar seçilmek suretiyle dairesel alanlar oluşturulmuş ve bu alanlar içerisinde kalan insan vücuduna ait bölgeler yüksek, dışında kalan alanlar ise daha düşük çözünürlükle modellenerek insanın çoklu çözünürlüklü modellenmesi gerçekleştirilmiştir. Bir veri seti ile yapılan deneysel çalışma sonuçları sunulmaktadır.
{"title":"İnsan-Robot Etkileşimi Çalışmalarına yönelik İnsanın OctoMap ile Çoklu Çözünürlüklü Modellenmesi","authors":"Özlem Örnek, Ahmet Yazi̇ci̇, Metin Özkan","doi":"10.21205/deufmd.2023257404","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257404","url":null,"abstract":"Endüstriyel robotlar, uzun yıllar güvenlik kafesleri içinde çalışırken, günümüzde Endüstri 4.0 ile birlikte kafesler atılmış ve insanlar ile etkileşim içerisinde çalışmaya başlamıştır. Böylece, insan ve robotların birlikte güvenli ve etkin olarak çalışmasını sağlamayı amaçlayan insan-robot etkileşimi (Human-Robot Interaciton, HRI) alanında çalışmalar artarak devam etmektedir. Endüstriyel ortamlarda insanlar ve robotlar için birçok farklı HRI türü bulunmaktadır. Bunlardan biri de insan ve robotların birlikte çalışmasıdır. Birlikte çalışmada insan ve robot aynı amaç için çalışmaktadır. Çalışma sırasında insanın fiziksel ve mental güvenliğinin sağlanması önemlidir. Bu çalışmada, amaç insan ve robotların birlikte çalışmaları süresince insanın mental sağlığını korumak üzere robotun yapacağı hareket planlarında kullanacağı insan modellerinin oluşturulmasıdır. Bu modeller oluşturulurken, insanın bazı vücut bölgelerinin diğer bölgelerden daha hassas olarak modellenmesi (yüksek çözünürlüklü) önerilmektedir. İnsanın yüksek çözünürlüklü modellenmesi ile insana güven ve konfor sağlanarak, mental sağlığın ve verimliliğin geliştirilmesi hedeflenmiştir. İnsanı modellemek için, sekizli ağaç (octree) yapısıyla robot uygulamalarında yaygın olarak üç boyutlu (3B) ortam haritasının oluşturulmasında kullanılan, Octomap kütüphanesi kullanılmıştır. Yüksek çözünürlüklü modellenecek bölgelerin belirlenmesinde, iskelet takip algoritmaları ile sağlanabilen insan eklem noktaları kullanılmaktadır. Eklem noktaları arasıdan, ilgilenilen insan bölgesine ait olanlar noktalar seçilmek suretiyle dairesel alanlar oluşturulmuş ve bu alanlar içerisinde kalan insan vücuduna ait bölgeler yüksek, dışında kalan alanlar ise daha düşük çözünürlükle modellenerek insanın çoklu çözünürlüklü modellenmesi gerçekleştirilmiştir. Bir veri seti ile yapılan deneysel çalışma sonuçları sunulmaktadır.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77436194","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-05-15DOI: 10.21205/deufmd.2023257408
Gizem TUNA TUYGUN, Gülşen İşsever, Tolga Elbi̇r
Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemi verilerine göre, 2021 yılında Akdeniz ülkeleri içinde en fazla orman alanı kaybı yaşayan ülke Türkiye olmuştur. Ülke tarihindeki en büyük orman yangınlarının yaşandığı dönem olan 28 Temmuz-12 Ağustos 2021 tarihleri arasında gerçekleşen çok sayıda irili ufaklı orman yangını ile Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaklaşık olarak 150.000 ha orman alanı tahrip olmuştur. Bu çalışma kapsamında, aynı dönemde Ege ve Akdeniz bölgesinde yer alan özellikle Muğla, Antalya, Mersin, Adana ve Osmaniye illerinde tahrip olan orman alanlarının farklı uydu verileri kullanılarak belirlenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, orman yangınları sonucu oluşan aerosollerin atmosferdeki günlük değişimlerinin uydu verileriyle belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, yangın öncesi ve sonrası günleri kapsayacak 16 günlük çalışma dönemi (27 Temmuz-13 Ağustos 2021) boyunca günlük olarak Suomi NPP uydusunun VIIRS sensörü ile elde edilen “Orman Yangını ve Sıcaklık Anomalisi” ürünleri incelenmiştir. Tespit edilen orman yangınlarının etkili olduğu bölgeler, eş zamanlı olarak NASA’nın Aqua uydusunun MODIS sensörü ile elde edilen Normalize Edilmiş Fark Bitki Örtüsü (NFBÖİ) verileri kullanılarak belirlenmiş ve Ege ve Akdeniz’de yanan toplam orman alanları mekansal olarak belirlenmiştir. Ek olarak, meydana gelen orman yangınları sonucunda oluşan atmosferik aerosoller, eş zamanlı olarak MODIS enstrümanı tarafından üretilen 1 km mekansal çözünürlüğe sahip Aerosol Optik Derinliği (AOD) verisi ile günlük olarak izlenmiştir. Çalışma sonunda, yangınların ilerleyişinin, verdiği hasarın ve yangın kaynaklı oluşan aerosollerin atmosferdeki değişiminin uydu verileri yardımıyla uyumlu olarak izlenebildiği görülmüştür. Buna göre, uzaktan algılama verileri ile belirlenen yanan alanlar incelendiğinde orman yangınlarının özellikle Muğla ve Antalya illerinde büyük kayıplar meydana getirdiği belirlenmiştir. Orman yangınları kısa sürede birçok alana yayılmış, yangının ilerleyiş hattına paralel olarak dumanın eş zamanlı hareketi gözlenmiş, orman yangınları sonucunda yangınların şiddetlendiği dönemlerde yüksek AOD (> 1.0) değerlerinin oluştuğu ve bölgenin ortalama aerosol seviyelerine göre yaklaşık 2-5 kat yüksek aerosol kirliliğine sebep olduğu belirlenmiştir.
{"title":"Türkiye’de 2021 Yılında Yaşanan Büyük Orman Yangınlarında Yanan Orman Alanlarının ve Yangın Kaynaklı Atmosferik Aerosollerin Uydular ile İzlenmesi","authors":"Gizem TUNA TUYGUN, Gülşen İşsever, Tolga Elbi̇r","doi":"10.21205/deufmd.2023257408","DOIUrl":"https://doi.org/10.21205/deufmd.2023257408","url":null,"abstract":"Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemi verilerine göre, 2021 yılında Akdeniz ülkeleri içinde en fazla orman alanı kaybı yaşayan ülke Türkiye olmuştur. Ülke tarihindeki en büyük orman yangınlarının yaşandığı dönem olan 28 Temmuz-12 Ağustos 2021 tarihleri arasında gerçekleşen çok sayıda irili ufaklı orman yangını ile Ege ve Akdeniz bölgelerinde yaklaşık olarak 150.000 ha orman alanı tahrip olmuştur. Bu çalışma kapsamında, aynı dönemde Ege ve Akdeniz bölgesinde yer alan özellikle Muğla, Antalya, Mersin, Adana ve Osmaniye illerinde tahrip olan orman alanlarının farklı uydu verileri kullanılarak belirlenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, orman yangınları sonucu oluşan aerosollerin atmosferdeki günlük değişimlerinin uydu verileriyle belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, yangın öncesi ve sonrası günleri kapsayacak 16 günlük çalışma dönemi (27 Temmuz-13 Ağustos 2021) boyunca günlük olarak Suomi NPP uydusunun VIIRS sensörü ile elde edilen “Orman Yangını ve Sıcaklık Anomalisi” ürünleri incelenmiştir. Tespit edilen orman yangınlarının etkili olduğu bölgeler, eş zamanlı olarak NASA’nın Aqua uydusunun MODIS sensörü ile elde edilen Normalize Edilmiş Fark Bitki Örtüsü (NFBÖİ) verileri kullanılarak belirlenmiş ve Ege ve Akdeniz’de yanan toplam orman alanları mekansal olarak belirlenmiştir. Ek olarak, meydana gelen orman yangınları sonucunda oluşan atmosferik aerosoller, eş zamanlı olarak MODIS enstrümanı tarafından üretilen 1 km mekansal çözünürlüğe sahip Aerosol Optik Derinliği (AOD) verisi ile günlük olarak izlenmiştir. Çalışma sonunda, yangınların ilerleyişinin, verdiği hasarın ve yangın kaynaklı oluşan aerosollerin atmosferdeki değişiminin uydu verileri yardımıyla uyumlu olarak izlenebildiği görülmüştür. Buna göre, uzaktan algılama verileri ile belirlenen yanan alanlar incelendiğinde orman yangınlarının özellikle Muğla ve Antalya illerinde büyük kayıplar meydana getirdiği belirlenmiştir. Orman yangınları kısa sürede birçok alana yayılmış, yangının ilerleyiş hattına paralel olarak dumanın eş zamanlı hareketi gözlenmiş, orman yangınları sonucunda yangınların şiddetlendiği dönemlerde yüksek AOD (> 1.0) değerlerinin oluştuğu ve bölgenin ortalama aerosol seviyelerine göre yaklaşık 2-5 kat yüksek aerosol kirliliğine sebep olduğu belirlenmiştir.","PeriodicalId":23481,"journal":{"name":"Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"90054979","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：