Pub Date : 2022-09-20DOI: 10.52836/sayistay.1164667
Rıdvan Engi̇n
Merkezi yönetim bütçe sürecinde hazırlanan belge ve bilgilerin halka açık hale getirilmesi bütçe hakkının gereğidir. Buna istinaden bütçe yılı içerisinde hangi vergilerin toplanacağı, nerelere harcanacağı ve hangi kamusal hizmetlerin sunulacağına ilişkin halkın bilgilendirilmesi gerekmektedir ve bu ayrıca şeffaflığın özünü oluşturmaktadır. Bu çalışmada bütçe şeffaflığı teorik açıdan ele alınmakta ve Uluslararası Bütçe Ortaklığı tarafından yayımlanan Açık Bütçe Endeksi üzerinden değerlendirilmektedir. Açık Bütçe Endeksi (2021) sonuçlarına göre bütçe şeffaflığı için küresel ortalama 45 puandır. Endekste yer alan 120 ülkeden yalnızca 6’sı merkezi yönetim bütçesine ilişkin kapsamlı bilgi sunmaktadır. Bölgesel açıdan değerlendirildiğinde Batı Avrupa, ABD ve Kanada bütçe şeffaflığının en yüksek olduğu bölge iken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ise bütçe şeffaflığının en düşük olduğu bölgedir. 2019 ve 2021 yılı endeks verilerine göre Türkiye’nin bütçe şeffaflığı puanları küresel ortalamanın üzerinde fakat OECD ortalamasının altındadır. Endeks sonuçları belge türleri itibarıyla değerlendirildiğinde Türkiye’de bütçe şeffaflığının artırılması için bütçe öncesi raporu ile yarıyıl raporlarını zamanında yayımlaması gerekmektedir. Ayrıca vatandaş bütçe ile denetim raporlarında daha kapsamlı bilgilere yer verilmelidir.
{"title":"Bütçe Şeffaflığı ve Türkiye: Açık Bütçe Endeksi Üzerinden Bir Değerlendirme","authors":"Rıdvan Engi̇n","doi":"10.52836/sayistay.1164667","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1164667","url":null,"abstract":"Merkezi yönetim bütçe sürecinde hazırlanan belge ve bilgilerin halka açık hale getirilmesi bütçe hakkının gereğidir. Buna istinaden bütçe yılı içerisinde hangi vergilerin toplanacağı, nerelere harcanacağı ve hangi kamusal hizmetlerin sunulacağına ilişkin halkın bilgilendirilmesi gerekmektedir ve bu ayrıca şeffaflığın özünü oluşturmaktadır. Bu çalışmada bütçe şeffaflığı teorik açıdan ele alınmakta ve Uluslararası Bütçe Ortaklığı tarafından yayımlanan Açık Bütçe Endeksi üzerinden değerlendirilmektedir. Açık Bütçe Endeksi (2021) sonuçlarına göre bütçe şeffaflığı için küresel ortalama 45 puandır. Endekste yer alan 120 ülkeden yalnızca 6’sı merkezi yönetim bütçesine ilişkin kapsamlı bilgi sunmaktadır. Bölgesel açıdan değerlendirildiğinde Batı Avrupa, ABD ve Kanada bütçe şeffaflığının en yüksek olduğu bölge iken, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ise bütçe şeffaflığının en düşük olduğu bölgedir. 2019 ve 2021 yılı endeks verilerine göre Türkiye’nin bütçe şeffaflığı puanları küresel ortalamanın üzerinde fakat OECD ortalamasının altındadır. Endeks sonuçları belge türleri itibarıyla değerlendirildiğinde Türkiye’de bütçe şeffaflığının artırılması için bütçe öncesi raporu ile yarıyıl raporlarını zamanında yayımlaması gerekmektedir. Ayrıca vatandaş bütçe ile denetim raporlarında daha kapsamlı bilgilere yer verilmelidir.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"79 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-09-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132619484","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-31DOI: 10.52836/sayistay.1125747
Tekin Akdemir, Şahin Yeşilyurt
Bu çalışma, Osmanlı maliyesinde 19. yüzyılın ikinci yarısında tesis edilen divanı muhasebatının aynı dönemde devlet gelir ve giderlerinin bütçeye ve kanuni hükümlere uygunluğunu incelemek ve onaylamakla görevli bulunan Avusturya-Macaristan, Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere ve İtalya divanı muhasebatları ile bir mukayesesini yapmaktadır. Bu kıyaslama, 1900’lü yılların başında tutulan raporlardan ve o dönemde yazılmış eserlerden yola çıkarak divanı muhasebatın tarihsel gelişiminin yanı sıra yetkileri ve teşkilatı üzerinden yapılmıştır. Çalışma, Osmanlı Devleti dahil diğer tüm devletlerde divanı muhasebatın devlet gelir ve giderlerini tetkik etmek amacıyla tesis edildiğini ortaya koymaktadır. Ancak ülkeler arasında gerek tarihsel süreç gerekse görev ve teşkilat anlamında birtakım farklılıkların olduğu çalışmada vurgulanmıştır. Örneğin, Osmanlı Devleti ile Almanya, Fransa ve Belçika Divanı Muhasebatları yukarıda belirtilen ortak göreve ek olarak yargılama görevi de üstlenmişlerdir. Yine Osmanlı ile Almanya, Fransa ve İngiltere’de divanı muhasebat reisi kayd-ı hayat ile göreve seçilmiş iken; Belçika divanı muhasebat reisi altı yılda bir seçilmek koşuluyla görevlendirilmiştir.
{"title":"Osmanlı Maliyesinde Divanı Muhasebatın Yeri: Karşılaştırmalı bir İnceleme","authors":"Tekin Akdemir, Şahin Yeşilyurt","doi":"10.52836/sayistay.1125747","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1125747","url":null,"abstract":"Bu çalışma, Osmanlı maliyesinde 19. yüzyılın ikinci yarısında tesis edilen divanı muhasebatının aynı dönemde devlet gelir ve giderlerinin bütçeye ve kanuni hükümlere uygunluğunu incelemek ve onaylamakla görevli bulunan Avusturya-Macaristan, Almanya, Belçika, Fransa, İngiltere ve İtalya divanı muhasebatları ile bir mukayesesini yapmaktadır. Bu kıyaslama, 1900’lü yılların başında tutulan raporlardan ve o dönemde yazılmış eserlerden yola çıkarak divanı muhasebatın tarihsel gelişiminin yanı sıra yetkileri ve teşkilatı üzerinden yapılmıştır. Çalışma, Osmanlı Devleti dahil diğer tüm devletlerde divanı muhasebatın devlet gelir ve giderlerini tetkik etmek amacıyla tesis edildiğini ortaya koymaktadır. Ancak ülkeler arasında gerek tarihsel süreç gerekse görev ve teşkilat anlamında birtakım farklılıkların olduğu çalışmada vurgulanmıştır. Örneğin, Osmanlı Devleti ile Almanya, Fransa ve Belçika Divanı Muhasebatları yukarıda belirtilen ortak göreve ek olarak yargılama görevi de üstlenmişlerdir. Yine Osmanlı ile Almanya, Fransa ve İngiltere’de divanı muhasebat reisi kayd-ı hayat ile göreve seçilmiş iken; Belçika divanı muhasebat reisi altı yılda bir seçilmek koşuluyla görevlendirilmiştir.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127681771","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-31DOI: 10.52836/sayistay.1126816
Nilüfer Turan
Son dönemde, ‘sürdürülebilirlik’ kapsamında, iklim değişiminin zararlı etkilerine karşı geliştirilen projelerin finansmanı amacıyla ortaya çıkan ‘yeşil borçlanma enstrümanları’ yaygınlaşmaktadır. Bu çalışmada, hızla büyüyen bu piyasada en büyük payı oluşturan “yeşil tahviller ”in, dünyadaki ve Türkiye’deki işleyişi ve temel özellikleri incelenmiş ve bugüne kadar bu konuda oluşturulmuş verilerin bir kısmı analiz edilerek; yeşil tahvil piyasalarının dünyada ve Türkiye’deki gelişimi üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada ayrıca, yeşil tahvillerin geleneksel tahvillerle karşılaştırması yapılmış ve Türkiye için yeşil kamu borçlanma senetlerine ilişkin saptamalarda bulunulmuştur.
{"title":"SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KAPSAMINDA YENİ BİR BORÇ ENSTRUMANI OLARAK YEŞİL TAHVİLLER: GLOBAL PİYASALAR VE TÜRKİYE’DEKİ MEVCUT DURUM, TESPİTLER","authors":"Nilüfer Turan","doi":"10.52836/sayistay.1126816","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1126816","url":null,"abstract":"Son dönemde, ‘sürdürülebilirlik’ kapsamında, iklim değişiminin zararlı etkilerine karşı geliştirilen projelerin finansmanı amacıyla ortaya çıkan ‘yeşil borçlanma enstrümanları’ yaygınlaşmaktadır. Bu çalışmada, hızla büyüyen bu piyasada en büyük payı oluşturan “yeşil tahviller ”in, dünyadaki ve Türkiye’deki işleyişi ve temel özellikleri incelenmiş ve bugüne kadar bu konuda oluşturulmuş verilerin bir kısmı analiz edilerek; yeşil tahvil piyasalarının dünyada ve Türkiye’deki gelişimi üzerine değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmada ayrıca, yeşil tahvillerin geleneksel tahvillerle karşılaştırması yapılmış ve Türkiye için yeşil kamu borçlanma senetlerine ilişkin saptamalarda bulunulmuştur.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"22 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122035255","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-30DOI: 10.52836/sayistay.1115921
Duygu ŞENGÜL ÇELİKAY
Bu çalışmada, Türkiye’de 2021 yılı finansal tablolarında ilk kez açıklanan bağımsız denetim ücretlerine ilişkin bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışma kapsamında öncelikle farklı ülkelerin denetim ücretlerinin açıklanmasına yönelik izledikleri politikalar ortaya konmuştur. Daha sonra denetim ücretlerinin hangi faktörlerden etkilendiğini inceleyen çalışmalar derlenerek, ücretlerin denetim sürecindeki yeri ve önemi belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizi sonucunda ise BİST-100 örnekleminde denetim ücretlerinin ve denetim firmalarına ödenen toplam meblağın; denetim şirketinin dört büyüklerden biri olması ve denetlenen işletmenin kurumsal yönetim endeksinde olması durumlarında arttığı, denetlenen şirketin büyüklüğü ile pozitif yönlü ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bunun dışında istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte denetim ücretleri; denetçinin kadın olması durumunda artmakta, sektörler arası farklılık göstermekte ve raporlama süresi uzadıkça azalmaktadır. Varılan sonuçlar genel olarak literatürde farklı örneklemlerde ulaşılmış bulgularla tutarlılık göstermektedir. Ayrıca çalışma denetim ücretlerinin Türkiye örnekleminde de kalite göstergesi olarak kullanılabileceğine yönelik öncül bir işaret niteliğindedir.
{"title":"TÜRKİYE’DEKİ BAĞIMSIZ DENETİM ÜCRETLERİNE İLİŞKİN İLK BULGULAR: BİST-100 ŞİRKETLERİNDE BİR ARAŞTIRMA","authors":"Duygu ŞENGÜL ÇELİKAY","doi":"10.52836/sayistay.1115921","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1115921","url":null,"abstract":"Bu çalışmada, Türkiye’de 2021 yılı finansal tablolarında ilk kez açıklanan bağımsız denetim ücretlerine ilişkin bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışma kapsamında öncelikle farklı ülkelerin denetim ücretlerinin açıklanmasına yönelik izledikleri politikalar ortaya konmuştur. Daha sonra denetim ücretlerinin hangi faktörlerden etkilendiğini inceleyen çalışmalar derlenerek, ücretlerin denetim sürecindeki yeri ve önemi belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizi sonucunda ise BİST-100 örnekleminde denetim ücretlerinin ve denetim firmalarına ödenen toplam meblağın; denetim şirketinin dört büyüklerden biri olması ve denetlenen işletmenin kurumsal yönetim endeksinde olması durumlarında arttığı, denetlenen şirketin büyüklüğü ile pozitif yönlü ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bunun dışında istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte denetim ücretleri; denetçinin kadın olması durumunda artmakta, sektörler arası farklılık göstermekte ve raporlama süresi uzadıkça azalmaktadır. Varılan sonuçlar genel olarak literatürde farklı örneklemlerde ulaşılmış bulgularla tutarlılık göstermektedir. Ayrıca çalışma denetim ücretlerinin Türkiye örnekleminde de kalite göstergesi olarak kullanılabileceğine yönelik öncül bir işaret niteliğindedir.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124760165","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-29DOI: 10.52836/sayistay.1125311
Musa Özçelik
Whistleblowing is defined as the process of reporting abuses by a member of an organization to the internal or external people who may affect changes. Whistleblowing is an important factor in preventing, before it is too late, abuses such as financial fraud and manipulations that occur or may occur in organizations. The individuals who may witness these abuses include auditors, professional accountants, and employees of the organization. The purposes of this study are to determine the factors affecting the whistleblowing intention of auditors, professional accountants, and employees and to offer suggestions. Within this scope, bibliometric and systematic analyses of the studies on whistleblowing, indexed in the Web of Science, in the field of accounting and auditing have been carried out. According to the findings of the study, the most important factors affecting the whistleblowing intention are the moral/ethics, the cost/benefits of whistleblowing, and organizational commitment. In the study, the factors affecting the whistleblowing intention of auditors, professional accountants, and employees are presented.
{"title":"STUDIES ON WHISTLEBLOWING IN THE FIELD OF ACCOUNTING AND AUDITING: A RESEARCH INTO THE FACTORS AFFECTING WHISTLEBLOWING INTENTION","authors":"Musa Özçelik","doi":"10.52836/sayistay.1125311","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1125311","url":null,"abstract":"Whistleblowing is defined as the process of reporting abuses by a member of an organization to the internal or external people who may affect changes. Whistleblowing is an important factor in preventing, before it is too late, abuses such as financial fraud and manipulations that occur or may occur in organizations. The individuals who may witness these abuses include auditors, professional accountants, and employees of the organization. The purposes of this study are to determine the factors affecting the whistleblowing intention of auditors, professional accountants, and employees and to offer suggestions. Within this scope, bibliometric and systematic analyses of the studies on whistleblowing, indexed in the Web of Science, in the field of accounting and auditing have been carried out. According to the findings of the study, the most important factors affecting the whistleblowing intention are the moral/ethics, the cost/benefits of whistleblowing, and organizational commitment. In the study, the factors affecting the whistleblowing intention of auditors, professional accountants, and employees are presented.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"61 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125801670","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-28DOI: 10.52836/sayistay.1140367
Yasin Karadeniz
Farklı toplum kesimleri ve ulusal ekonomiler üzerindeki etkileri nedeniyle enflasyon, özellikle kriz dönemlerinde dünyanın en önemli sorunlarından biri haline gelmektedir. Enflasyonun kamu bütçesi üzerinde de birtakım etkileri vardır ve vergi ve harcamaların gecikme süresine ve esnekliği ile enflasyon oranına bağlı olarak ortaya çıkan bu etkiler, literatürde Tanzi ve Patinkin etkileri olarak bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, 1975-2019 dönemi için Türkiye’de enflasyonun bütçe açığı üzerindeki etkisini Tanzi ve Patinkin etkileri çerçevesinde araştırmaktır. Yapısal kırılmaları dikkate alan modellerin kullanıldığı çalışmada, enflasyonun bütçe açığı üzerindeki etkisinin kuadratik bir yapıda olup olmadığı araştırılmıştır. Bu kapsamda, analizin gerçekleştirilmesinde Maki (2012) eşbütünleşme testi, FMOLS ve DOLS katsayı tahmincileri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, söz konusu dönemde Türkiye’de enflasyon ve bütçe açığı ilişkisinin kuadratik bir yapıda olduğunu göstermektedir. Buna göre enflasyon oranı belirli bir noktaya kadar arttığında bütçe açığını artırmakta ve daha sonra azaltmaktadır.
{"title":"ENFLASYON VE BÜTÇE AÇIĞI ARASINDAKİ KUADRATİK İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ","authors":"Yasin Karadeniz","doi":"10.52836/sayistay.1140367","DOIUrl":"https://doi.org/10.52836/sayistay.1140367","url":null,"abstract":"Farklı toplum kesimleri ve ulusal ekonomiler üzerindeki etkileri nedeniyle enflasyon, özellikle kriz dönemlerinde dünyanın en önemli sorunlarından biri haline gelmektedir. Enflasyonun kamu bütçesi üzerinde de birtakım etkileri vardır ve vergi ve harcamaların gecikme süresine ve esnekliği ile enflasyon oranına bağlı olarak ortaya çıkan bu etkiler, literatürde Tanzi ve Patinkin etkileri olarak bilinmektedir. Bu çalışmanın amacı, 1975-2019 dönemi için Türkiye’de enflasyonun bütçe açığı üzerindeki etkisini Tanzi ve Patinkin etkileri çerçevesinde araştırmaktır. Yapısal kırılmaları dikkate alan modellerin kullanıldığı çalışmada, enflasyonun bütçe açığı üzerindeki etkisinin kuadratik bir yapıda olup olmadığı araştırılmıştır. Bu kapsamda, analizin gerçekleştirilmesinde Maki (2012) eşbütünleşme testi, FMOLS ve DOLS katsayı tahmincileri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar, söz konusu dönemde Türkiye’de enflasyon ve bütçe açığı ilişkisinin kuadratik bir yapıda olduğunu göstermektedir. Buna göre enflasyon oranı belirli bir noktaya kadar arttığında bütçe açığını artırmakta ve daha sonra azaltmaktadır.","PeriodicalId":288711,"journal":{"name":"Sayıştay Dergisi","volume":"4 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121209999","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：