The purpose of the study was to analyse the determinants of South African citrus exports post era of trade liberalisations using secondary data from 1996 to 2018. The Johansen Cointegration model was used to test the long-run relationship between the citrus export and the determinants in the post era of trade liberalisation and Ordinary Least Squares regression was used to determine the relationship between citrus export in South Africa and the selected determinants post the era of trade liberalisation. The results of the Johansen Cointegration model show the existence of a long-run equilibrium relationship between citrus exports and the determinants of South African citrus exports. The Ordinary Least Squares regression results provided evidence that citrus production and citrus world market prices are the major influencers of citrus export in South Africa. The Department of Agriculture and the Citrus Associations should make initiatives to ensure an increase in citrus production by promoting development programmes for the citrus producers.
{"title":"Economic Analysis of the Determinants of Citrus Exports in South Africa Post the Era of Trade Liberalisation","authors":"M. Bulagi, Tshepo Maxwell Lebepe, J. Hlongwane","doi":"10.53098/wir022023/06","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir022023/06","url":null,"abstract":"The purpose of the study was to analyse the determinants of South African citrus exports post era of trade liberalisations using secondary data from 1996 to 2018. The Johansen Cointegration model was used to test the long-run relationship between the citrus export and the determinants in the post era of trade liberalisation and Ordinary Least Squares regression was used to determine the relationship between citrus export in South Africa and the selected determinants post the era of trade liberalisation. The results of the Johansen Cointegration model show the existence of a long-run equilibrium relationship between citrus exports and the determinants of South African citrus exports. The Ordinary Least Squares regression results provided evidence that citrus production and citrus world market prices are the major influencers of citrus export in South Africa. The Department of Agriculture and the Citrus Associations should make initiatives to ensure an increase in citrus production by promoting development programmes for the citrus producers.","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"103 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115153007","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem pracy była ocena powiązań w zakresie zmienności cen pomiędzy pięcioma rynkami terminowymi z giełd Euronext i ICE: pszenicy, kukurydzy, rzepaku, ropy Brent i gazu ziemnego w okresie styczeń 2017–styczeń 2023, a w szczególności wskazanie rynków będących dominującym źródłem zmienności wśród rozpatrywanych. Do przeprowadzenia tej oceny zastosowano indeks przenoszenia zmienności Diebolda-Yilmaza bazujący na uogólnionej dekompozycji wariancji błędu prognozy oraz jego rozszerze nie w dziedzinie częstotliwości Baruníka-Křehlíka. Okres od wybuchu pandemii COVID-19 do początku 2023 r. wiąże się ze wzrostem zmienności cen na rynkach żywności i energii. W czasie pandemii COVID-19 efekt przenoszenia zmienności pomiędzy rynkami był dwukrotnie silniejszy niż w latach 2017–2019, a podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej trzykrotnie. Główne źródło szoków rynkowych w okresie rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 stanowił rynek rzepaku, podczas gdy w czasie działań wojennych w Ukrainie rolę tę przejął rynek pszenicy. Zmienność nie była przenoszona natychmiastowo, dając tym samym szansę na wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem, które łagodziłyby wpływ szoków pochodzących z jednego rynku na pozostałe.
{"title":"Przenoszenie zmienności cen pomiędzy rynkami towarów rolnych i energetycznych – perspektywa rynków europejskich w czasie pandemii COVID-19 i wojny rosyjsko-ukraińskiej","authors":"M. Just, Krzysztof Echaust","doi":"10.53098/wir022023/02","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir022023/02","url":null,"abstract":"Celem pracy była ocena powiązań w zakresie zmienności cen pomiędzy pięcioma rynkami terminowymi z giełd Euronext i ICE: pszenicy, kukurydzy, rzepaku, ropy Brent i gazu ziemnego w okresie styczeń 2017–styczeń 2023, a w szczególności wskazanie rynków będących dominującym źródłem zmienności wśród rozpatrywanych. Do przeprowadzenia tej oceny zastosowano indeks przenoszenia zmienności Diebolda-Yilmaza bazujący na uogólnionej dekompozycji wariancji błędu prognozy oraz jego rozszerze nie w dziedzinie częstotliwości Baruníka-Křehlíka. Okres od wybuchu pandemii COVID-19 do początku 2023 r. wiąże się ze wzrostem zmienności cen na rynkach żywności i energii. W czasie pandemii COVID-19 efekt przenoszenia zmienności pomiędzy rynkami był dwukrotnie silniejszy niż w latach 2017–2019, a podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej trzykrotnie. Główne źródło szoków rynkowych w okresie rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 stanowił rynek rzepaku, podczas gdy w czasie działań wojennych w Ukrainie rolę tę przejął rynek pszenicy. Zmienność nie była przenoszona natychmiastowo, dając tym samym szansę na wdrożenie procedur zarządzania ryzykiem, które łagodziłyby wpływ szoków pochodzących z jednego rynku na pozostałe.","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"263 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134441398","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Lokalne władze samorządowe odpowiedzialne są z jednej strony za prowadzenie racjonalnej polityki gospodarowania finansami, z drugiej zaś zobligowane są do realizowania działań prorozwojowych przyczyniających się m.in. do podnoszenia poziomu życia mieszkańców. Celem badań była identyfikacja wielowymiarowych zależności między kondycją finansową gmin wiejskich w Polsce a poziomem życia ich mieszkańców. W pierwszej części artykułu przybliżono pojęcie poziomu życia i kondycji finansowej JST. W drugiej części omówiono wybrane wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród przewodniczących i wiceprzewodniczących rad gmin w styczniu i lutym 2022 r. W ramach realizowanych badań zastosowano analizę kanoniczną, a w jej zakresie zidentyfikowano cztery istotne statystycznie zmienne kanoniczne. Wartość największej i najbardziej istotnej statystycznie korelacji kanonicznej wyniosła blisko 0,90, a dla ostatniej istotnej statystycznie zmiennej kanonicznej wartość ta była równa ponad 0,75.
{"title":"Wielowymiarowe zależności między kondycją finansową gmin wiejskich a poziomem życia mieszkańców","authors":"M. Malinowski","doi":"10.53098/wir022023/03","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir022023/03","url":null,"abstract":"Lokalne władze samorządowe odpowiedzialne są z jednej strony za prowadzenie racjonalnej polityki gospodarowania finansami, z drugiej zaś zobligowane są do realizowania działań prorozwojowych przyczyniających się m.in. do podnoszenia poziomu życia mieszkańców. Celem badań była identyfikacja wielowymiarowych zależności między kondycją finansową gmin wiejskich w Polsce a poziomem życia ich mieszkańców. W pierwszej części artykułu przybliżono pojęcie poziomu życia i kondycji finansowej JST. W drugiej części omówiono wybrane wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród przewodniczących i wiceprzewodniczących rad gmin w styczniu i lutym 2022 r. W ramach realizowanych badań zastosowano analizę kanoniczną, a w jej zakresie zidentyfikowano cztery istotne statystycznie zmienne kanoniczne. Wartość największej i najbardziej istotnej statystycznie korelacji kanonicznej wyniosła blisko 0,90, a dla ostatniej istotnej statystycznie zmiennej kanonicznej wartość ta była równa ponad 0,75.","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"03 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127452224","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule przedstawiono wyniki badań na temat wyglądu przestrzennego wsi o układach łańcuchowych na terenie dawnego księstwa muszyńskiego. Powodem podjęcia tematu była chęć ukazania, jak niegdyś wyglądały układy przestrzenne wsi w księstwie muszyńskim. Zagadnienie to jest ważne dla regionalistów i historyków zajmujących się badaniami tego regionu. Przeprowadzone badania mogą być również przydatne dla służb konserwatorskich, urzędników, planistów oraz wszystkich osób interesujących się osadnictwem wiejskim. Celem pracy była identyfikacja łańcuchówek w księstwie muszyńskim oraz ich charakterystyka pod względem kształtu siedliska i rozłogów oraz rozmieszczenia obiektów sakralnych. Analiza objęła wszystkie wsie leżące w tym regionie. W jej toku wykazano pewne charakterystyczne cechy badanych układów łańcuchowych, wszystkie bowiem cechowało siedlisko wytyczone w sposób jedno- lub dwustronnie zabudowany. Rozłogi zaś przybierały formę zwartych kompleksów z dominacją zespołów parcel długowąskopasmowych. W badaniu wskazano również prawidłowości przestrzenne lokalizacji kościoła lub cerkwi w łańcuchówkach: pośrodku wsi przy głównej drodze w granicy siedliska, w środkowym punkcie wsi, w dalszej odległości od drogi (za zabudowaniami) bądź w obrębie rozłogów. Cmentarz mieścił się przy kościele lub cerkwi albo w obrębie rozłogów wiejskich (za siedliskiem).
{"title":"Z badań nad łańcuchówkami w dawnym księstwie muszyńskim","authors":"Monika Cepil","doi":"10.53098/wir022023/05","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir022023/05","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono wyniki badań na temat wyglądu przestrzennego wsi o układach łańcuchowych na terenie dawnego księstwa muszyńskiego. Powodem podjęcia tematu była chęć ukazania, jak niegdyś wyglądały układy przestrzenne wsi w księstwie muszyńskim. Zagadnienie to jest ważne dla regionalistów i historyków zajmujących się badaniami tego regionu. Przeprowadzone badania mogą być również przydatne dla służb konserwatorskich, urzędników, planistów oraz wszystkich osób interesujących się osadnictwem wiejskim. Celem pracy była identyfikacja łańcuchówek w księstwie muszyńskim oraz ich charakterystyka pod względem kształtu siedliska i rozłogów oraz rozmieszczenia obiektów sakralnych. Analiza objęła wszystkie wsie leżące w tym regionie. W jej toku wykazano pewne charakterystyczne cechy badanych układów łańcuchowych, wszystkie bowiem cechowało siedlisko wytyczone w sposób jedno- lub dwustronnie zabudowany. Rozłogi zaś przybierały formę zwartych kompleksów z dominacją zespołów parcel długowąskopasmowych. W badaniu wskazano również prawidłowości przestrzenne lokalizacji kościoła lub cerkwi w łańcuchówkach: pośrodku wsi przy głównej drodze w granicy siedliska, w środkowym punkcie wsi, w dalszej odległości od drogi (za zabudowaniami) bądź w obrębie rozłogów. Cmentarz mieścił się przy kościele lub cerkwi albo w obrębie rozłogów wiejskich (za siedliskiem).","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129123873","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem pracy było określenie znaczenia kompetencji „miękkich” (społecznych, komunikacyjnych) w zawodzie doradcy rolniczego oraz wskazanie ewentualnych luk kompetencyjnych w tym zakresie. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem testu samooceny i wzięło w nich udział łącznie 524 doradców rolniczych zatrudnionych w publicznych ośrodkach doradztwa rolniczego znajdujących się na listach certyfikowanych doradców prowadzonych przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Badania koncentrowały się na kompetencjach „miękkich”, niezbędnych w zawodzie doradcy. Wyniki przeprowadzonych badań mogą posłużyć kadrze zarządzającej ośrodkami doradztwa rolniczego do opracowania planów rozwoju zawodowego doradców, z uwzględnieniem obszaru kompetencji „miękkich”. Testy samooceny pracowników należy jednak uzupełnić innymi narzędziami, dzięki którym można uzyskać obiektywne wyniki.
{"title":"Znaczenie umiejętności miękkich w budowaniu kompetencji zawodowych doradcy rolniczego","authors":"B. Kiełbasa, Maciej Okrajni","doi":"10.53098/wir022023/04","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir022023/04","url":null,"abstract":"Celem pracy było określenie znaczenia kompetencji „miękkich” (społecznych, komunikacyjnych) w zawodzie doradcy rolniczego oraz wskazanie ewentualnych luk kompetencyjnych w tym zakresie. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem testu samooceny i wzięło w nich udział łącznie 524 doradców rolniczych zatrudnionych w publicznych ośrodkach doradztwa rolniczego znajdujących się na listach certyfikowanych doradców prowadzonych przez Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Badania koncentrowały się na kompetencjach „miękkich”, niezbędnych w zawodzie doradcy. Wyniki przeprowadzonych badań mogą posłużyć kadrze zarządzającej ośrodkami doradztwa rolniczego do opracowania planów rozwoju zawodowego doradców, z uwzględnieniem obszaru kompetencji „miękkich”. Testy samooceny pracowników należy jednak uzupełnić innymi narzędziami, dzięki którym można uzyskać obiektywne wyniki.","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"24 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126441544","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Bycie naukowcem zobowiązuje. Naukowiec bowiem, kształcąc swój umysł, nie tylko gromadzi dla siebie episteme, czyli wiedzę naukową, ale też winien przekazywać ją innym, głównie w postaci zapisanych myśli będących owocem jego zmagań badawczych. Ta misja społeczna jest najważniejsza, gdyż bez ciągłości i ewolucji wiedzy naukowej nie byłoby rozwoju cywilizacji. Dlatego z szacunkiem spoglądamy na każdego naukowca, który swoje życie poświęcił tak własnemu rozwojowi, jak i wysiłkowi przekazania episteme kolejnym pokoleniom. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie dorobku naukowego Profesora Jerzego Wilkina, wybitnego ekonomisty, który miał humanistyczną duszę, pracownika Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, znanego wszakże daleko poza murami Pałacu Staszica – locum Instytutu. Zebrana bibliografia ma na celu nie tylko uporządkowanie dorobku życia naukowego Profesora, lecz także ukazanie kierunków myślowych i ewolucji myśli tego badacza. Prezentacja dorobku naukowego stawia sobie również za cel kontynuację naukowej misji Profesora poprzez ukazanie kolejnym pokoleniom źródeł, z których można zaczerpnąć wiedzę na tematy fascynujące Jerzego Wilkina. Profesor Wilkin był ekonomistą in genere, ukończył bowiem ówczesny Wydział Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego, lecz myśli naukowe, już od początku swej drogi naukowej związał z rolnictwem, zaliczając się tym samym także do grona ekonomistów rolnych. Jego pierwszy artykuł naukowy (nie licząc czterech opublikowanych recenzji), który ukazał się w 1975 r., a więc w pięć lat po obronie magisterium, a rok przed obroną doktoratu, zatytułowany był: „Planowanie zmian
{"title":"Bibliografia publikacji Profesora Jerzego Wilkina (1947–2023)","authors":"M. Błąd","doi":"10.53098/wir022023/07","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir022023/07","url":null,"abstract":"Bycie naukowcem zobowiązuje. Naukowiec bowiem, kształcąc swój umysł, nie tylko gromadzi dla siebie episteme, czyli wiedzę naukową, ale też winien przekazywać ją innym, głównie w postaci zapisanych myśli będących owocem jego zmagań badawczych. Ta misja społeczna jest najważniejsza, gdyż bez ciągłości i ewolucji wiedzy naukowej nie byłoby rozwoju cywilizacji. Dlatego z szacunkiem spoglądamy na każdego naukowca, który swoje życie poświęcił tak własnemu rozwojowi, jak i wysiłkowi przekazania episteme kolejnym pokoleniom. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie dorobku naukowego Profesora Jerzego Wilkina, wybitnego ekonomisty, który miał humanistyczną duszę, pracownika Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, znanego wszakże daleko poza murami Pałacu Staszica – locum Instytutu. Zebrana bibliografia ma na celu nie tylko uporządkowanie dorobku życia naukowego Profesora, lecz także ukazanie kierunków myślowych i ewolucji myśli tego badacza. Prezentacja dorobku naukowego stawia sobie również za cel kontynuację naukowej misji Profesora poprzez ukazanie kolejnym pokoleniom źródeł, z których można zaczerpnąć wiedzę na tematy fascynujące Jerzego Wilkina. Profesor Wilkin był ekonomistą in genere, ukończył bowiem ówczesny Wydział Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego, lecz myśli naukowe, już od początku swej drogi naukowej związał z rolnictwem, zaliczając się tym samym także do grona ekonomistów rolnych. Jego pierwszy artykuł naukowy (nie licząc czterech opublikowanych recenzji), który ukazał się w 1975 r., a więc w pięć lat po obronie magisterium, a rok przed obroną doktoratu, zatytułowany był: „Planowanie zmian","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"22 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121462835","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W ostatnich latach przeprowadzono wiele badań, których celem była systematyczna analiza zmian ekonomicznych i społecznych w rolnictwie, gospodarce żywnościowej i na obszarach wiejskich w Polsce. W zależności od profilu ośrodka badawczego i przedmiotu zainteresowań autorów w poszczególnych przedsięwzięciach koncentrowano się na nieco odmiennym przedmiocie badań, zwracając uwagę na zróżnicowaną skalę przemian zachodzących w rolniczej i wiejskiej Polsce. I tak przykładowo sytuację ekonomiczną, a zwłaszcza kondycję gospodarczą krajowego rolnictwa oraz przemysłu spożywczego i jej różne determinanty, przedstawiano w opracowaniach przygotowywanych w Szkole Głównej Handlowej (SGH) oraz w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowym Instytucie Badawczym (IERiGŻ-PIB)1. Jednocześnie relatywnie
{"title":"„Zmiany zachodzące na obszarach wiejskich i w sektorze rolno-spożywczym na podstawie badań prowadzonych na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi” – sprawozdanie z seminarium","authors":"M. Dudek, M. Drygas","doi":"10.53098/wir022023/08","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir022023/08","url":null,"abstract":"W ostatnich latach przeprowadzono wiele badań, których celem była systematyczna analiza zmian ekonomicznych i społecznych w rolnictwie, gospodarce żywnościowej i na obszarach wiejskich w Polsce. W zależności od profilu ośrodka badawczego i przedmiotu zainteresowań autorów w poszczególnych przedsięwzięciach koncentrowano się na nieco odmiennym przedmiocie badań, zwracając uwagę na zróżnicowaną skalę przemian zachodzących w rolniczej i wiejskiej Polsce. I tak przykładowo sytuację ekonomiczną, a zwłaszcza kondycję gospodarczą krajowego rolnictwa oraz przemysłu spożywczego i jej różne determinanty, przedstawiano w opracowaniach przygotowywanych w Szkole Głównej Handlowej (SGH) oraz w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowym Instytucie Badawczym (IERiGŻ-PIB)1. Jednocześnie relatywnie","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"88 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134101034","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Opracowanie miało na celu ustalenie roli instytucji w ekonomii neoklasycznej i Nowej Ekonomii Instytucjonalnej (NEI) w kontekście wsparcia rolnictwa na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (obszary ONW) w dostarczaniu społeczeństwu dóbr publicznych związanych z ochroną środowiska przyrodniczego. Równoległym jego celem było wskazanie w ujęciu gmin stanu rolnictwa na obszarach ONW na tle rolnictwa z obszarów pozostałych, a także ustalenie kierunku rozwoju wybranych działań unijnej Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) w sposób szczególny służących temu celowi. Mowa tutaj o działaniach: rolno-środowiskowo-klimatycznym (DRŚK), „rolnictwo ekologiczne” oraz zalesieniowym. Ponadto celem publikacji było wskazanie istotnie statystycznych czynników, które w gospodarstwach z gmin z wyjątkowo dużym nasyceniem użytków rolnych (UR) ONW determinują skłonność tych gospodarstw do uczestniczenia w wymienionych działaniach. Dla zrealizowania celów opracowania poddano analizie krajową i zagraniczną literaturę dotyczącą ekonomii neoklasycznej i NEI. Wykorzystano dane z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z lat 2004–2021 oraz dane z g ospodarstw rolnych obecnych w Polskim Farm Accountancy Data Network za 2021 r. Ustalono, że w 2021 r. 94,1% łącznej powierzchni analizowanych działań wystąpiło w gminach z UR ONW. W gminach z wyjątkowo dużym nasyceniem UR ONW czynnikami większej skłonności gospodarstw do realizacji wspomnianych działań okazały się: fakt posiadania mniejszego dochodu liczonego bez dopłat operacyjnych w przeliczeniu na 1 ha UR, wyższy poziom wykształcenia rolnika i jego ukierunkowanie rolnicze, obecność w najbliższej okolicy innych gospodarstw uczestniczących w tych działaniach, a także posiadanie większej powierzchni UR oraz ich lokalizacja na obszarach Natura 2000.
{"title":"Znaczenie rolnictwa w Polsce na obszarach ONW jako źródła dóbr publicznych w kontekście polityki rolnej UE","authors":"M. Zieliński","doi":"10.53098/wir022023/01","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir022023/01","url":null,"abstract":"Opracowanie miało na celu ustalenie roli instytucji w ekonomii neoklasycznej i Nowej Ekonomii Instytucjonalnej (NEI) w kontekście wsparcia rolnictwa na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (obszary ONW) w dostarczaniu społeczeństwu dóbr publicznych związanych z ochroną środowiska przyrodniczego. Równoległym jego celem było wskazanie w ujęciu gmin stanu rolnictwa na obszarach ONW na tle rolnictwa z obszarów pozostałych, a także ustalenie kierunku rozwoju wybranych działań unijnej Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) w sposób szczególny służących temu celowi. Mowa tutaj o działaniach: rolno-środowiskowo-klimatycznym (DRŚK), „rolnictwo ekologiczne” oraz zalesieniowym. Ponadto celem publikacji było wskazanie istotnie statystycznych czynników, które w gospodarstwach z gmin z wyjątkowo dużym nasyceniem użytków rolnych (UR) ONW determinują skłonność tych gospodarstw do uczestniczenia w wymienionych działaniach. Dla zrealizowania celów opracowania poddano analizie krajową i zagraniczną literaturę dotyczącą ekonomii neoklasycznej i NEI. Wykorzystano dane z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi z lat 2004–2021 oraz dane z g ospodarstw rolnych obecnych w Polskim Farm Accountancy Data Network za 2021 r. Ustalono, że w 2021 r. 94,1% łącznej powierzchni analizowanych działań wystąpiło w gminach z UR ONW. W gminach z wyjątkowo dużym nasyceniem UR ONW czynnikami większej skłonności gospodarstw do realizacji wspomnianych działań okazały się: fakt posiadania mniejszego dochodu liczonego bez dopłat operacyjnych w przeliczeniu na 1 ha UR, wyższy poziom wykształcenia rolnika i jego ukierunkowanie rolnicze, obecność w najbliższej okolicy innych gospodarstw uczestniczących w tych działaniach, a także posiadanie większej powierzchni UR oraz ich lokalizacja na obszarach Natura 2000.","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"80 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"122178518","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W naukach humanistycznych i społecznych sprawiedliwość społeczna jawi się jako pojęcie wielowymiarowe. Rozważana jest w kontekście dobrobytu społecznego, uniwersalnych praw człowieka, a także idei dobrego życia. Po odwołaniu się do tych koncepcji autorzy analizują w niniejszym artykule protesty rolników, osadzając je w kontekście teorii ruchów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem relatywnej deprywacji jako głównej przyczyny działań protestacyjnych. Następnie rozpatrują protesty organizowane przez polskich rolników w okresie od połowy XIX w. do czasów współczesnych, ukazując ich podstawowe postulaty. Rozważania te prowadzą do wniosku, że wszystkie protesty koncentrowały się wokół idei zakorzenionych we wspomnianych wymiarach sprawiedliwości społecznej.
{"title":"Ruchy społeczne jako instrument walki o sprawiedliwość społeczną. Kilka refleksji na przykładzie protestów (nie tylko) polskich rolników","authors":"K. Gorlach, G. Foryś","doi":"10.53098/wir012023/02","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir012023/02","url":null,"abstract":"W naukach humanistycznych i społecznych sprawiedliwość społeczna jawi się jako pojęcie wielowymiarowe. Rozważana jest w kontekście dobrobytu społecznego, uniwersalnych praw człowieka, a także idei dobrego życia. Po odwołaniu się do tych koncepcji autorzy analizują w niniejszym artykule protesty rolników, osadzając je w kontekście teorii ruchów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem relatywnej deprywacji jako głównej przyczyny działań protestacyjnych. Następnie rozpatrują protesty organizowane przez polskich rolników w okresie od połowy XIX w. do czasów współczesnych, ukazując ich podstawowe postulaty. Rozważania te prowadzą do wniosku, że wszystkie protesty koncentrowały się wokół idei zakorzenionych we wspomnianych wymiarach sprawiedliwości społecznej.","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"133 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126286114","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Niektórzy ekonomiści przywiązani są do idei, zgodnie z którą nie jesteśmy jako społeczeństwo odpowiedzialni za nierówności ekonomiczne powstające na skutek niezliczonych niezależnych decyzji rynkowych podejmowanych przez autonomiczne jednostki kierujące się własnym interesem. Ekonomiści przywiązani są także do wizji rynku jako mechanizmu nagradzającego utalentowanych i tych, którzy ciężko pracują. Jak starano się pokazać w niniejszym opracowaniu, te dwa spojrzenia na efekty naszej rynkowej aktywności rodzą poważne wątpliwości natury etycznej. Społeczeństwo dysponujące wolą prawodawczą jest odpowiedzialne za nierówności. Koncepcja nagradzania za talent i wysiłek prowadzi do niesprawiedliwych nierówności ekonomicznych. Funkcjonujący w społeczeństwie mit merytokracji niesie za sobą erozję zbiorowości, degradację dobra wspólnego i poczucia odpowiedzialności za innych, a w szczególności za tych, którym się nie powiodło, wzmacniając jedocześnie nierówności ekonomiczne.
{"title":"O (nie)sprawiedliwych nierównościach ekonomicznych","authors":"R. Kowalski","doi":"10.53098/wir012023/03","DOIUrl":"https://doi.org/10.53098/wir012023/03","url":null,"abstract":"Niektórzy ekonomiści przywiązani są do idei, zgodnie z którą nie jesteśmy jako społeczeństwo odpowiedzialni za nierówności ekonomiczne powstające na skutek niezliczonych niezależnych decyzji rynkowych podejmowanych przez autonomiczne jednostki kierujące się własnym interesem. Ekonomiści przywiązani są także do wizji rynku jako mechanizmu nagradzającego utalentowanych i tych, którzy ciężko pracują. Jak starano się pokazać w niniejszym opracowaniu, te dwa spojrzenia na efekty naszej rynkowej aktywności rodzą poważne wątpliwości natury etycznej. Społeczeństwo dysponujące wolą prawodawczą jest odpowiedzialne za nierówności. Koncepcja nagradzania za talent i wysiłek prowadzi do niesprawiedliwych nierówności ekonomicznych. Funkcjonujący w społeczeństwie mit merytokracji niesie za sobą erozję zbiorowości, degradację dobra wspólnego i poczucia odpowiedzialności za innych, a w szczególności za tych, którym się nie powiodło, wzmacniając jedocześnie nierówności ekonomiczne.","PeriodicalId":302895,"journal":{"name":"Wieś i Rolnictwo","volume":"28 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-05-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133060680","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：