Pub Date : 2022-10-14DOI: 10.18778/1506-6541.28.06
Magdalena Zdrowicka-Wawrzyniak
Artykuł traktuje o popularności programu telewizyjnego Daleko od miasta, w którym przedstawia się „mieszczuchów”, którzy zdecydowali się przeprowadzić na wieś. Gospodyni programu odwiedza ludzi, którzy postanowili zmienić swoje życie i na rozmaite sposoby realizują się zawodowo z dala od miasta. Za sprawą ich niebanalnych pomysłów na życie zamieszkane gospodarstwa zyskały nowego blasku. Program dowodzi, że polskiej wsi nie powinniśmy już definiować jedynie poprzez jej agrarność i rolniczość, jak również, że wieś jest współcześnie dobrym kierunkiem migracji.
{"title":"Życie z dala od miasta. O popularności serii dokumentalnej Daleko od miasta","authors":"Magdalena Zdrowicka-Wawrzyniak","doi":"10.18778/1506-6541.28.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.06","url":null,"abstract":"Artykuł traktuje o popularności programu telewizyjnego Daleko od miasta, w którym przedstawia się „mieszczuchów”, którzy zdecydowali się przeprowadzić na wieś. Gospodyni programu odwiedza ludzi, którzy postanowili zmienić swoje życie i na rozmaite sposoby realizują się zawodowo z dala od miasta. Za sprawą ich niebanalnych pomysłów na życie zamieszkane gospodarstwa zyskały nowego blasku. Program dowodzi, że polskiej wsi nie powinniśmy już definiować jedynie poprzez jej agrarność i rolniczość, jak również, że wieś jest współcześnie dobrym kierunkiem migracji.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45361973","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-10-14DOI: 10.18778/1506-6541.28.09
Angelika Bachanek
W artykule przedstawiono wyniki wstępnych badań przeprowadzonych na terenie i w okolicy miejscowości Gniewoszów (woj. mazowieckie, gm. Gniewoszów), których celem było rozpoznanie i określenie stanu zachowania śladów materialnych pozostałych tam po życiu i eksterminacji społeczności żydowskiej. Pośrednio jest to próba otwarcia dyskusji nad tym, na ile istotne mogą stać się te ślady w ukazywaniu złożoności lokalnej nieodległej przeszłości, której częścią była 300-letnia historia Żydów w Gniewoszowie, w tym ta z czasów II wojny światowej. Równie ważne jest dążenie do pokazania, jak istotnym uzupełnieniem badań nad dziejami społeczności żydowskiej są badania archeologiczne w małych wsiach i miasteczkach, które przed II wojną światową były zamieszkiwane w większości przez Żydów. Przeprowadzone dotychczas badania polegały na kwerendzie źródłowej, analizie historycznych map i szkiców, rozmowach z najstarszymi mieszkańcami Gniewoszowa oraz na prospekcji terenowej poprzedzonej analizą wszelkich dostępnych materiałów zawierających dane przestrzenne. Poprzez porównywanie i integrację danych archeologicznych, kartograficznych oraz historycznych możliwe było uchwycenie tego, co po niemal ośmiu dekadach od zakończenia II wojny światowej pozostało po społeczności żydowskiej w Gniewoszowie. Przedmiotem badań były czytelne napowierzchniowo ślady przeszłości. Badania następowały bez ingerencji w fizyczną substancję tych miejsc. Informacje, jakie do tej pory zebrano, stwarzają potrzebę dalszych pogłębionych badań oraz ukazują zazasdność stosowania metod inwazyjnych.
{"title":"Ślady społeczności żydowskiej w Gniewoszowie. Perspektywa archeologii współczesności","authors":"Angelika Bachanek","doi":"10.18778/1506-6541.28.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.09","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono wyniki wstępnych badań przeprowadzonych na terenie i w okolicy miejscowości Gniewoszów (woj. mazowieckie, gm. Gniewoszów), których celem było rozpoznanie i określenie stanu zachowania śladów materialnych pozostałych tam po życiu i eksterminacji społeczności żydowskiej. Pośrednio jest to próba otwarcia dyskusji nad tym, na ile istotne mogą stać się te ślady w ukazywaniu złożoności lokalnej nieodległej przeszłości, której częścią była 300-letnia historia Żydów w Gniewoszowie, w tym ta z czasów II wojny światowej. Równie ważne jest dążenie do pokazania, jak istotnym uzupełnieniem badań nad dziejami społeczności żydowskiej są badania archeologiczne w małych wsiach i miasteczkach, które przed II wojną światową były zamieszkiwane w większości przez Żydów. Przeprowadzone dotychczas badania polegały na kwerendzie źródłowej, analizie historycznych map i szkiców, rozmowach z najstarszymi mieszkańcami Gniewoszowa oraz na prospekcji terenowej poprzedzonej analizą wszelkich dostępnych materiałów zawierających dane przestrzenne. Poprzez porównywanie i integrację danych archeologicznych, kartograficznych oraz historycznych możliwe było uchwycenie tego, co po niemal ośmiu dekadach od zakończenia II wojny światowej pozostało po społeczności żydowskiej w Gniewoszowie. Przedmiotem badań były czytelne napowierzchniowo ślady przeszłości. Badania następowały bez ingerencji w fizyczną substancję tych miejsc. Informacje, jakie do tej pory zebrano, stwarzają potrzebę dalszych pogłębionych badań oraz ukazują zazasdność stosowania metod inwazyjnych.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48761929","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-10-14DOI: 10.18778/1506-6541.28.05
Magdalena Przybysz-Stawska
W artykule podjęto próbę prezentacji magazynu „Kultura Wsi. Ludzie. Wydarzenia. Przemiany” i przyporządkowania go do określonego typu prasy. Przeanalizowano zawartość periodyku pod kątem założonych przez redakcję funkcji. W badaniach dążono również do uchwycenia wizerunku współczesnej wsi polskiej, wyłaniającego się z tekstów zamieszczonych na łamach pisma. Starano się także odpowiedzieć na pytanie dotyczące przyczyn upadku tytułu.
{"title":"Świat gdzie indziej? Magazyn „Kultura Wsi. Ludzie, Wydarzenia, Przemiany” w latach 2014–2016","authors":"Magdalena Przybysz-Stawska","doi":"10.18778/1506-6541.28.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.05","url":null,"abstract":"W artykule podjęto próbę prezentacji magazynu „Kultura Wsi. Ludzie. Wydarzenia. Przemiany” i przyporządkowania go do określonego typu prasy. Przeanalizowano zawartość periodyku pod kątem założonych przez redakcję funkcji. W badaniach dążono również do uchwycenia wizerunku współczesnej wsi polskiej, wyłaniającego się z tekstów zamieszczonych na łamach pisma. Starano się także odpowiedzieć na pytanie dotyczące przyczyn upadku tytułu.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49215897","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-10-14DOI: 10.18778/1506-6541.28.08
Piotr Czepas
This article attempts to shed more light on the issues of historic values possessed by industrial architecture. Its source base results from the ethnographic research carried out by the Museum of Archaeology and Ethnography in Łódź in the selected districts of the Lublin Voivodeship, i.e. Łuków, Parczew and Radzyń in the years 2004–2013. This research is also a continuation of the work on the Catalogue of industrial buildings of historical value in Poland. The article focuses on the values of industrial facilities to be seen in their style and architectural details, the dangers to their existence and the examples of the undertaken initiatives for the preservation of the industrial architecture – a vital element of our cultural heritage.
{"title":"The historical values of industrial architecture (based on the selected examples from the Lublin Voivodeship)","authors":"Piotr Czepas","doi":"10.18778/1506-6541.28.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.08","url":null,"abstract":"This article attempts to shed more light on the issues of historic values possessed by industrial architecture. Its source base results from the ethnographic research carried out by the Museum of Archaeology and Ethnography in Łódź in the selected districts of the Lublin Voivodeship, i.e. Łuków, Parczew and Radzyń in the years 2004–2013. This research is also a continuation of the work on the Catalogue of industrial buildings of historical value in Poland. The article focuses on the values of industrial facilities to be seen in their style and architectural details, the dangers to their existence and the examples of the undertaken initiatives for the preservation of the industrial architecture – a vital element of our cultural heritage.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46943263","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-10-14DOI: 10.18778/1506-6541.28.07
M. Kowalik
Niniejszy tekst jest pierwszym opracowaniem biografii twórczyni ludowej Zofii Danielak. Obecnie należy ona do najstarszego pokolenia twórczyń ludowych pochodzących z Krzczonowa. Jej działalność była jak do tej pory dość skąpo opisywana, mimo iż jej aktywność twórcza była znacząca dla życia kulturalnego Krzczonowa oraz zachowania dziedzictwa kulturowego regionu. Najlepiej poznaną częścią działalności artystycznej Z. Danielak jest ta plastyczna i z zakresu tworzenia stroju ludowego. Mniej poznanym aspektem twórczości pozostają natomiast występy sceniczne i muzyczne. Na podstawie wywiadu, literatury przedmiotu i zachowanych obiektów artystycznych ukazany został w artykule portret jednej z nestorek krzczonowskiej sztuki ludowej, która mimo trudów życia, krzewiła edukację z zakresu sztuki ludowej i lokalnych tradycji. Dziś pozostaje natomiast wzorem do naśladowania dla przyszłych pokoleń.
{"title":"Zofia Danielak. Przyczynek do portretu twórczyni ludowej z Krzczonowa","authors":"M. Kowalik","doi":"10.18778/1506-6541.28.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.07","url":null,"abstract":"Niniejszy tekst jest pierwszym opracowaniem biografii twórczyni ludowej Zofii Danielak. Obecnie należy ona do najstarszego pokolenia twórczyń ludowych pochodzących z Krzczonowa. Jej działalność była jak do tej pory dość skąpo opisywana, mimo iż jej aktywność twórcza była znacząca dla życia kulturalnego Krzczonowa oraz zachowania dziedzictwa kulturowego regionu. Najlepiej poznaną częścią działalności artystycznej Z. Danielak jest ta plastyczna i z zakresu tworzenia stroju ludowego. Mniej poznanym aspektem twórczości pozostają natomiast występy sceniczne i muzyczne. Na podstawie wywiadu, literatury przedmiotu i zachowanych obiektów artystycznych ukazany został w artykule portret jednej z nestorek krzczonowskiej sztuki ludowej, która mimo trudów życia, krzewiła edukację z zakresu sztuki ludowej i lokalnych tradycji. Dziś pozostaje natomiast wzorem do naśladowania dla przyszłych pokoleń.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48059791","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-10-14DOI: 10.18778/1506-6541.28.02
M. Łapa
Witold Staniewicz (1887–1966) to urodzony i mieszkający w Wilnie w okresie Drugiej Rzeczypospolitej naukowiec, polityk i działacz społeczny. Był profesorem Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, jego rektorem i prodziekanem Wydziału Rolniczego. Zainteresowania naukowe Staniewicza obejmowały: teorię polityki agrarnej i znaczenie rolnictwa w gospodarce narodowej, ekonomikę rolną, ekonomikę społeczną, historię rolnictwa i studiów rolniczych, problemy regionalnych uwarunkowań gospodarczych Wileńszczyzny oraz politykę deflacyjną. Artykuł podsumowuje aktualny stan wiedzy o Witoldzie Staniewiczu i przedstawia jego działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną w latach 1921–1939.
{"title":"Szkic do portretu Witolda Staniewicza, profesora ekonomiki rolnej i ministra reform rolnych. Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna w latach 1921–1939","authors":"M. Łapa","doi":"10.18778/1506-6541.28.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.02","url":null,"abstract":"Witold Staniewicz (1887–1966) to urodzony i mieszkający w Wilnie w okresie Drugiej Rzeczypospolitej naukowiec, polityk i działacz społeczny. Był profesorem Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, jego rektorem i prodziekanem Wydziału Rolniczego. Zainteresowania naukowe Staniewicza obejmowały: teorię polityki agrarnej i znaczenie rolnictwa w gospodarce narodowej, ekonomikę rolną, ekonomikę społeczną, historię rolnictwa i studiów rolniczych, problemy regionalnych uwarunkowań gospodarczych Wileńszczyzny oraz politykę deflacyjną. Artykuł podsumowuje aktualny stan wiedzy o Witoldzie Staniewiczu i przedstawia jego działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną w latach 1921–1939.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45092377","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-21DOI: 10.18778/1506-6541.27.07
M. Kępiński
Tekst porusza tematykę obrazów polskiej wsi, obecnych w Malowanym ptaku Jerzego Kosińskiego. Analizy dokonano z punktu widzenia antropologii kulturowej, między innymi poprzez kategorie: swój – obcy, orbis interior – orbis exterior, centrum – peryferie, wędrówka, dziecko. Przy antropologicznym dekodowaniu tekstu literackiego o charakterze autofikcji autor artykułu posługuje się pomocnymi w tym działaniu terminami antropologii pamięci: autobiografią, pamięcią autobiograficzną, traumą. Polska wieś czasów Holocaustu, ukazana w pozie J. Kosińskiego, okazuje się przestrzenią wędrówki głównego bohatera, bliską naturze, położoną w obszarze dalekich peryferii kultury i cywilizacji. Tragiczna w wielu wymiarach podróż, choć bliska inicjacyjnej wędrówce, jednak nie jest nią. Powodem jest brak ostatniego, trzeciego elementu charakterystycznego dla klasycznego schematu obrzędów przejścia według Arnolda van Gennepa. Mieszkańcy wsi, ich życie i wierzenia ukazane zostały jako zgodne z etnograficznymi i socjologicznymi opracowaniami tematu. Powieść należy do nurtu krytycznie traktującego tematykę wiejską we współczesnej literaturze.
{"title":"Przemoc, peryferie i dzikość natury. Obraz wsi w Malowanym ptaku Jerzego Kosińskiego","authors":"M. Kępiński","doi":"10.18778/1506-6541.27.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.27.07","url":null,"abstract":"Tekst porusza tematykę obrazów polskiej wsi, obecnych w Malowanym ptaku Jerzego Kosińskiego. Analizy dokonano z punktu widzenia antropologii kulturowej, między innymi poprzez kategorie: swój – obcy, orbis interior – orbis exterior, centrum – peryferie, wędrówka, dziecko. Przy antropologicznym dekodowaniu tekstu literackiego o charakterze autofikcji autor artykułu posługuje się pomocnymi w tym działaniu terminami antropologii pamięci: autobiografią, pamięcią autobiograficzną, traumą. Polska wieś czasów Holocaustu, ukazana w pozie J. Kosińskiego, okazuje się przestrzenią wędrówki głównego bohatera, bliską naturze, położoną w obszarze dalekich peryferii kultury i cywilizacji. Tragiczna w wielu wymiarach podróż, choć bliska inicjacyjnej wędrówce, jednak nie jest nią. Powodem jest brak ostatniego, trzeciego elementu charakterystycznego dla klasycznego schematu obrzędów przejścia według Arnolda van Gennepa. Mieszkańcy wsi, ich życie i wierzenia ukazane zostały jako zgodne z etnograficznymi i socjologicznymi opracowaniami tematu. Powieść należy do nurtu krytycznie traktującego tematykę wiejską we współczesnej literaturze.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48496487","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-21DOI: 10.18778/1506-6541.27.14
A. Lech
{"title":"Kolektywizacja wsi pod naciskiem ZSRR po II wojnie światowej. Romuald Turkowski, Kolektywizacja wsi wschodnioeuropejskiej widziana z polskiej perspektywy 1948–1960. Studium z zakresu historii społeczno-gospodarczej, Warszawa 2020","authors":"A. Lech","doi":"10.18778/1506-6541.27.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.27.14","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49107188","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-21DOI: 10.18778/1506-6541.27.06
Semen Abramowycz
Autor artykuł rozpatruje powieść J.I. Kraszewskiego Ostap Bondarczuk w scenerii wirowych prądów nowoczesności i nowych możliwości epoki napoleońskiej oraz pewnego ukrytego programu metafizycznego, który w tym ujęciu byłby postrzegany przez pozytywistów jako „naturalny”. Zwraca uwagę, że pisarz swoją powieść zinterpretował raczej w duchu romantycznej chrześcijańskiej mądrości ludowej. Ostatecznie sam Kraszewski wyszedł poza granice swojej klasy i uwarunkowanej przez nią mentalności. „Wyzwolenie samego siebie” jest utrudnione przez przypisanie człowieka do jego oryginalnego programu. Program ten oparty jest na biblijno-folklorystycznym archetypie pierwotnej fizyczno-społecznej nierówności ludzi. Mimo całej szczerości pragnienia hrabiego, aby przekształcić Ostapa w „swojego”, czyli w „Eustachego”, przy wielkich wysiłkach tego ostatniego, aby spełnić nadzieje „nowych rodziców”, główna postać nie wykazuje odwagi, zdolności do zdecydowanego wyjścia poza szablon określony z góry przez narodziny i pierwsze lata życia. Fakt, że Ostap wbrew swojej woli „odmienił swój los”, nie uczynił go naprawdę wolnym i szczęśliwym. Prawdziwa zmiana roli społecznej dokonuje się nie przez „wspaniałe” miłosierdzie z zewnątrz, ale osobistą ciężką pracą i bezinteresowne poświęcenie – takie spojrzenie byłoby interesujące i zgodne z nurtem pozytywizmu. Wciąż jednak mamy do czynienia z romantyczną konstrukcją bohatera. Z drugiej strony J.I. Kraszewski tylko częściowo i bardzo płynnie wykorzystywał pozytywistyczne indywidualne metody przedstawiania osoby w dynamicznym środowisku jako materiale dodatkowym, co wzbogacało styl autora, ale nie zmieniało jego metody artystycznej.
{"title":"O społecznej koncepcji i jej artystycznym wcieleniu w Ostapie Bondarczuku Józefa Ignacego Kraszewskiego","authors":"Semen Abramowycz","doi":"10.18778/1506-6541.27.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.27.06","url":null,"abstract":"Autor artykuł rozpatruje powieść J.I. Kraszewskiego Ostap Bondarczuk w scenerii wirowych prądów nowoczesności i nowych możliwości epoki napoleońskiej oraz pewnego ukrytego programu metafizycznego, który w tym ujęciu byłby postrzegany przez pozytywistów jako „naturalny”. Zwraca uwagę, że pisarz swoją powieść zinterpretował raczej w duchu romantycznej chrześcijańskiej mądrości ludowej. Ostatecznie sam Kraszewski wyszedł poza granice swojej klasy i uwarunkowanej przez nią mentalności. „Wyzwolenie samego siebie” jest utrudnione przez przypisanie człowieka do jego oryginalnego programu. Program ten oparty jest na biblijno-folklorystycznym archetypie pierwotnej fizyczno-społecznej nierówności ludzi. Mimo całej szczerości pragnienia hrabiego, aby przekształcić Ostapa w „swojego”, czyli w „Eustachego”, przy wielkich wysiłkach tego ostatniego, aby spełnić nadzieje „nowych rodziców”, główna postać nie wykazuje odwagi, zdolności do zdecydowanego wyjścia poza szablon określony z góry przez narodziny i pierwsze lata życia. Fakt, że Ostap wbrew swojej woli „odmienił swój los”, nie uczynił go naprawdę wolnym i szczęśliwym. Prawdziwa zmiana roli społecznej dokonuje się nie przez „wspaniałe” miłosierdzie z zewnątrz, ale osobistą ciężką pracą i bezinteresowne poświęcenie – takie spojrzenie byłoby interesujące i zgodne z nurtem pozytywizmu. Wciąż jednak mamy do czynienia z romantyczną konstrukcją bohatera. Z drugiej strony J.I. Kraszewski tylko częściowo i bardzo płynnie wykorzystywał pozytywistyczne indywidualne metody przedstawiania osoby w dynamicznym środowisku jako materiale dodatkowym, co wzbogacało styl autora, ale nie zmieniało jego metody artystycznej.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45253760","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}