Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.003.17694
Michał Kokowski
Artykuł jest rozwinięciem wykładu plenarnego wygłoszonego 16 lutego 2023 r. w Auli Polskiej Akademii Umiejętności z okazji 550-lecia urodzin Mikołaja Kopernika i 150-lecia pierwszego publicznego posiedzenia Akademii Umiejętności w Krakowie. Formułuje on odpowiedź na kluczowe pytanie: „Dlaczego nadal interesuje nas Mikołaj Kopernik?” i dotyczy wielowymiarowej przestrzeni zagadnień, których składowymi są człowiek – społeczeństwo – kultura (nauka, teologia i religia, sztuki piękne) – idee, pojęcia – czas – przestrzeń i to wszystko w zmiennych kontekstach historycznych. Tematyka ta ujmowana jest z pespektywy metodologii nauk historycznych i historii nauk ścisłych, historii, historii i filozofii nauk ścisłych, historii idei, kosmologii naukowej i kosmologii ogólnokulturowej, historii sztuki i kultury, historii teologii i religii, historii pamięci, historii politycznej i geopolitycznej, socjologii i kulturoznawstwa: kulturowej roli wielkich bohaterów / geniuszy i pracy zbiorowej w kulturze, roli obchodów okolicznościowych oraz postaci Kopernika jako „marki reklamowej”.
{"title":"Dlaczego nadal interesuje nas Mikołaj Kopernik (1473–1543)? 550-lecie urodzin Mikołaja Kopernika i 150-lecie pierwszego publicznego posiedzenia Akademii Umiejętności w Krakowie","authors":"Michał Kokowski","doi":"10.4467/2543702xshs.23.003.17694","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.003.17694","url":null,"abstract":"Artykuł jest rozwinięciem wykładu plenarnego wygłoszonego 16 lutego 2023 r. w Auli Polskiej Akademii Umiejętności z okazji 550-lecia urodzin Mikołaja Kopernika i 150-lecia pierwszego publicznego posiedzenia Akademii Umiejętności w Krakowie. Formułuje on odpowiedź na kluczowe pytanie: „Dlaczego nadal interesuje nas Mikołaj Kopernik?” i dotyczy wielowymiarowej przestrzeni zagadnień, których składowymi są człowiek – społeczeństwo – kultura (nauka, teologia i religia, sztuki piękne) – idee, pojęcia – czas – przestrzeń i to wszystko w zmiennych kontekstach historycznych. Tematyka ta ujmowana jest z pespektywy metodologii nauk historycznych i historii nauk ścisłych, historii, historii i filozofii nauk ścisłych, historii idei, kosmologii naukowej i kosmologii ogólnokulturowej, historii sztuki i kultury, historii teologii i religii, historii pamięci, historii politycznej i geopolitycznej, socjologii i kulturoznawstwa: kulturowej roli wielkich bohaterów / geniuszy i pracy zbiorowej w kulturze, roli obchodów okolicznościowych oraz postaci Kopernika jako „marki reklamowej”.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483336","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.019.17710
Dorota Kozłowska
Artykuł jest wynikiem pracy rozpoczętej w 2022 r. i mającej na celu stworzenie „Wykazu polskich czasopism historycznych (ocenionych wedle reguł) Pracowni Naukoznawstwa IHN PAN” zawierającego zintegrowaną i transparentną ocenę techniczno-bibliometryczną czasopism. W artykule przedstawiono wyniki przeglądu 216 czasopism polskich z dziedziny „historia i archiwistyka” pod kątem ich osiągnięć techniczno-bibliometrycznych zgodnie z zasadami modelu ewaluacji Pracowni Naukoznawstwa IHN PAN (2021), w skali 0–200 punktów. Wyniki porównano z punktacją ministerialną według rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 21 grudnia 2021 r. i 17 lipca 2023 r.
本文是 2022 年启动的一项工作的成果，该工作旨在创建 "波兰历史期刊清单（根据 IHN PAN 科学研究实验室的规则进行评估）"，其中包含对期刊进行综合、透明的技术-文献计量评估。文章介绍了根据 IHN PAN 科学研究实验室（2021 年）的评估模式规则，从技术和文献计量成就的角度，对 "历史和档案学 "领域的 216 种波兰期刊进行审查的结果，评分标准为 0-200 分。根据教育和科学部长 2021 年 12 月 21 日和 2023 年 7 月 17 日的法令，将评估结果与部级评分进行了比较。
{"title":"Uzupełniony wykaz polskich czasopism historycznych oparty na modelu ewaluacji czasopism opracowanym przez Pracownię Naukoznawstwa IHN PAN","authors":"Dorota Kozłowska","doi":"10.4467/2543702xshs.23.019.17710","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.019.17710","url":null,"abstract":"Artykuł jest wynikiem pracy rozpoczętej w 2022 r. i mającej na celu stworzenie „Wykazu polskich czasopism historycznych (ocenionych wedle reguł) Pracowni Naukoznawstwa IHN PAN” zawierającego zintegrowaną i transparentną ocenę techniczno-bibliometryczną czasopism. W artykule przedstawiono wyniki przeglądu 216 czasopism polskich z dziedziny „historia i archiwistyka” pod kątem ich osiągnięć techniczno-bibliometrycznych zgodnie z zasadami modelu ewaluacji Pracowni Naukoznawstwa IHN PAN (2021), w skali 0–200 punktów. Wyniki porównano z punktacją ministerialną według rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 21 grudnia 2021 r. i 17 lipca 2023 r.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483340","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.011.17702
Dmytro Zhurylo, Volodymyr Levchenko
The article presents results of research on the origin and development of scientific schools in the field of metallurgy in Eastern Europe at the turn of the 19th–20th centuries, associated with the scientific and pedagogical activities of the famous scientist Professor Mikhail Karlovich Ziegler in the higher technical educational institutions of Warsaw (Warsaw Polytechnic Institute of Emperor Nicholas II), Kharkiv (Kharkov Technological Institute of Emperor Alexander III), St. Petersburg (Petrograd Polytechnic Institute) and Moscow (Moscow Mining Academy). The main facts of the biography of this scientist and educator are given. The stages of formation of M.K. Ziegler as a personality and a scientist against the backdrop of occurring historical processes are shown. The Soviet period of his activity was considered separately. The scientific achievements of Professor Ziegler in the field of steel metallurgy, in particular, in determining the strength of steels depending on the conditions of their crystallization, studying the diffusion of impurities in steels, which became the foundation for the development of continuous casting technology, i.e.one of the most important world inventions of the 20th century, are systematized and analyzed. His organizational and educating contribution for the training of scientific and engineering personnel for the metallurgical industry is also estimated. The article includes interesting forgotten and little-known facts from the history of metallurgical science and the training of the higher engineering and technical personnel in educational institutions located on the territory of modern Ukraine and Poland.
{"title":"Mikhail Ziegler, the First Professor of Metallurgy at Warsaw Polytechnic, and His Contribution for Developing our Knowledge about Steels","authors":"Dmytro Zhurylo, Volodymyr Levchenko","doi":"10.4467/2543702xshs.23.011.17702","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.011.17702","url":null,"abstract":"The article presents results of research on the origin and development of scientific schools in the field of metallurgy in Eastern Europe at the turn of the 19th–20th centuries, associated with the scientific and pedagogical activities of the famous scientist Professor Mikhail Karlovich Ziegler in the higher technical educational institutions of Warsaw (Warsaw Polytechnic Institute of Emperor Nicholas II), Kharkiv (Kharkov Technological Institute of Emperor Alexander III), St. Petersburg (Petrograd Polytechnic Institute) and Moscow (Moscow Mining Academy). The main facts of the biography of this scientist and educator are given. The stages of formation of M.K. Ziegler as a personality and a scientist against the backdrop of occurring historical processes are shown. The Soviet period of his activity was considered separately. The scientific achievements of Professor Ziegler in the field of steel metallurgy, in particular, in determining the strength of steels depending on the conditions of their crystallization, studying the diffusion of impurities in steels, which became the foundation for the development of continuous casting technology, i.e.one of the most important world inventions of the 20th century, are systematized and analyzed. His organizational and educating contribution for the training of scientific and engineering personnel for the metallurgical industry is also estimated. The article includes interesting forgotten and little-known facts from the history of metallurgical science and the training of the higher engineering and technical personnel in educational institutions located on the territory of modern Ukraine and Poland.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483715","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.005.17696
Adam Grobler
Kuhn’s radical meaning variance thesis implies that scientists, who work in different paradigms cannot understand each other. This, however, seems incredible. The air of paradox can be dispersed once the role of presuppositions in constituting a paradigm is acknowledged. Presuppositions function in the way of the Wittgensteinian ungrounded hinges and often are only implicitly assumed. In the face of recalcitrant puzzles some presuppositions can be made explicit and revised. The mechanism of possible revisions of presuppositions can be accounted for in terms of Hintikka’s interrogative model of scientific inquiry with some amendments. The model includes three possible reactions to an anomaly: (i) a conservative offer of an auxiliary hypothesis within the current paradigm, (ii) a reinterpretation of puzzling experimental results and non-revolutionary enrichment of the current paradigm with a novel hypothesis, and (iii) a revision of presuppositions that amounts to a full-fledged scientific revolution. The choice depends on the success or failure of more conservative alternatives and the scope of application of the theory under investigation. In the proposed approach, incommensurability does not hinder communication between the proponents of different paradigms. In addition, some other controversial points in Kuhn’s views are explained, like Kuhn’s losses, reproaching conservative attitudes towards anomalies, or the admissibility or inadmissibility of the coexistence of rival paradigms. Last but not least, a link between a paradigm shift and the strive for truth is established.
{"title":"Incommensurability Explained in the Terms of Presuppositions. A Comment to Kuhn’s Thesis on Radical Meaning Variance","authors":"Adam Grobler","doi":"10.4467/2543702xshs.23.005.17696","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.005.17696","url":null,"abstract":"Kuhn’s radical meaning variance thesis implies that scientists, who work in different paradigms cannot understand each other. This, however, seems incredible. The air of paradox can be dispersed once the role of presuppositions in constituting a paradigm is acknowledged. Presuppositions function in the way of the Wittgensteinian ungrounded hinges and often are only implicitly assumed. In the face of recalcitrant puzzles some presuppositions can be made explicit and revised. The mechanism of possible revisions of presuppositions can be accounted for in terms of Hintikka’s interrogative model of scientific inquiry with some amendments. The model includes three possible reactions to an anomaly: (i) a conservative offer of an auxiliary hypothesis within the current paradigm, (ii) a reinterpretation of puzzling experimental results and non-revolutionary enrichment of the current paradigm with a novel hypothesis, and (iii) a revision of presuppositions that amounts to a full-fledged scientific revolution. The choice depends on the success or failure of more conservative alternatives and the scope of application of the theory under investigation. In the proposed approach, incommensurability does not hinder communication between the proponents of different paradigms. In addition, some other controversial points in Kuhn’s views are explained, like Kuhn’s losses, reproaching conservative attitudes towards anomalies, or the admissibility or inadmissibility of the coexistence of rival paradigms. Last but not least, a link between a paradigm shift and the strive for truth is established.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483447","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.010.17701
Roman Murawski
The Lvov-Warsaw School in Philosophy – as the very name suggests – was connected mainly with two academic centers: universities in Lvov and Warsaw. However, it had a broader impact. The members of this school were active also at other universities, in particular in Cracow, Vilnius and Poznań. The aim of the paper is to present and analyze the connections of Lvov-Warsaw School with the university in Poznań.
{"title":"Connections Between the Lvov-Warsaw School and the University in Poznań","authors":"Roman Murawski","doi":"10.4467/2543702xshs.23.010.17701","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.010.17701","url":null,"abstract":"The Lvov-Warsaw School in Philosophy – as the very name suggests – was connected mainly with two academic centers: universities in Lvov and Warsaw. However, it had a broader impact. The members of this school were active also at other universities, in particular in Cracow, Vilnius and Poznań. The aim of the paper is to present and analyze the connections of Lvov-Warsaw School with the university in Poznań.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483710","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.014.17705
Stanisław Domoradzki
W artykule przedstawimy działalność Komisji Historii Matematyki powołanej przez Zarząd Główny PTM. Od 1997 do 2000 roku nieprzerwanie przewodniczyła Komisji dr Zofia Pawlikowska-Brożek – dr matematyki UJ w zakresie historii matematyki – uczennica wielce zasłużonego dla upowszechniania i badań nad historią matematyki wybitnego matematyka oraz cenionego dydaktyka prof. dra hab. Zdzisława Opiala (1930–1974). Na podstawie dokumentów, które autor otrzymał do dyspozycji od Przewodniczącej Komisji, przedstawimy w jaki, sposób działalność Komisji przyczyniła się do inicjonowania badań nad historią matematyki i do powstania profesjonalnego środowiska historyków matematyki w Polsce. Historia matematyki w Krakowie jest dyscypliną dobrze znaną od czasów Ludwika A. Birkenmajera (1855–1929). Jego działania z powodzeniem kontynuował Z. Opial. Problematyka krakowskiego ośrodka historyków matematyki została przedstawiona m.in. w pracach (Domoradzki 2020; Kokowski 2020). Istotną inspiracją dla działań Komisji były inicjatywy podejmowane przez Zakład Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN w porozumieniu z Komitetem Historii Nauki i Techniki PAN, w pracach wspomnianych gremiów aktywnie uczestniczyła Przewodnicząca Komisji. Materiały prezentowane w pracy obejmują także okres przed powołaniem Komisji.
{"title":"Działalność Komisji Historii Matematyki przy Zarządzie Głównym Polskiego Towarzystwa Matematycznego w latach 1997–2000","authors":"Stanisław Domoradzki","doi":"10.4467/2543702xshs.23.014.17705","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.014.17705","url":null,"abstract":"W artykule przedstawimy działalność Komisji Historii Matematyki powołanej przez Zarząd Główny PTM. Od 1997 do 2000 roku nieprzerwanie przewodniczyła Komisji dr Zofia Pawlikowska-Brożek – dr matematyki UJ w zakresie historii matematyki – uczennica wielce zasłużonego dla upowszechniania i badań nad historią matematyki wybitnego matematyka oraz cenionego dydaktyka prof. dra hab. Zdzisława Opiala (1930–1974). Na podstawie dokumentów, które autor otrzymał do dyspozycji od Przewodniczącej Komisji, przedstawimy w jaki, sposób działalność Komisji przyczyniła się do inicjonowania badań nad historią matematyki i do powstania profesjonalnego środowiska historyków matematyki w Polsce. Historia matematyki w Krakowie jest dyscypliną dobrze znaną od czasów Ludwika A. Birkenmajera (1855–1929). Jego działania z powodzeniem kontynuował Z. Opial. Problematyka krakowskiego ośrodka historyków matematyki została przedstawiona m.in. w pracach (Domoradzki 2020; Kokowski 2020). Istotną inspiracją dla działań Komisji były inicjatywy podejmowane przez Zakład Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN w porozumieniu z Komitetem Historii Nauki i Techniki PAN, w pracach wspomnianych gremiów aktywnie uczestniczyła Przewodnicząca Komisji. Materiały prezentowane w pracy obejmują także okres przed powołaniem Komisji.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483810","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.004.17695
Michał Kokowski
Artykuł jest studium przypadku na temat poglądów słynnego T.S. Kuhna o tzw. rewolucji kopernikańskiej. Początkowa część artykułu w syntetyczny sposób przedstawia go jako bardzo utytułowanego historyka i filozofa nauki, autora światowych bestselerów; przypomniano tu także podział jego zwolenników, na m.in. tzw. lewicowych albo prawicowych Kuhnowców i fakt, że sam Kuhn stanowczo odcinał się od dużej części tych zwolenników; zwrócono również uwagę, że w ciągu ostatnich 30 lat oprócz bardzo obfitej literatury hagiograficznej na temat T.S. Kuhna, pojawiły się także opracowania krytyczne. Pozostała część artykułu przedstawia autorską krytyczną analizę poglądów Kuhna na temat tzw. rewolucji kopernikańskiej, które to poglądy stanowiły podstawę schematu rozwoju nauki przedstawionego przez Kuhna w Strukturze rewolucji naukowych (1962), najsłynniejszej dotąd na świecie monografii nauk społeczno-humanistycznych. Krytyka obejmuje genezę, treść i recepcję poglądów Kuhna oraz rozwoju jego interpretacji; czyniona jest ona z perspektywy metodologii nauk historycznych i metody naukowej, którą autor określa mianem hipotetyczno-dedukcyjnej metody myślenia korespondencyjnego. Krytyka oparta jest na nadal aktualnych wcześniejszych publikacjach autora (i ich twórczym rozwinięciu, gdyż nie ogranicza się tylko do omówienia tych publikacji), które z reguły zostały niezauważone przez badaczy myśli T.S. Kuhna, choć powstały w rzeczywistym światowym centrum badań kopernikańskich i są dostępne darmowo w sieci internetowej. Fakt ten skłania autora do wysunięcia przypuszczenia o poważnym niedorozwoju badań Kuhnowskich w skali międzynarodowej oraz o istnieniu w aktualnych środowiskach naukowych silnych uprzedzeń i barier, takich jak np. prymat liczby cytowań (i innych wskaźników bibliometrycznych) nad analizą treści publikacji, efekt Mateusza, efekt rzekomych i faktycznych centrów i peryferiów naukowych, mentalne pozostałości barier zimnej wojny oraz niedorozwój komunikacji naukowej.
本文是对著名的库恩（T.S. Kuhn）关于所谓哥白尼革命的观点的个案研究。文章的开头部分以综合的方式介绍了库恩这位非常成功的历史学家和科学哲学家，以及世界畅销书的作者；文章还回顾了库恩的追随者分为所谓的左派和右派库恩，以及库恩本人与这些追随者中的大部分人坚决划清界限的事实；文章还指出，在过去的 30 年中，除了关于 T.S. 库恩的大量传颂性文献外，还出现了批判性研究。库恩在《科学革命的结构》（1962 年）中提出的科学发展计划以哥白尼革命为基础，这是迄今为止世界上最著名的社会人文科学专著。批判涉及库恩观点的起源、内容和接受及其解释的发展；从历史科学方法论和科学方法（作者称之为假设-演绎的对应思维方法）的角度进行了批判。批判的基础是作者目前仍在发表的早期出版物（及其创造性的发展，因为他并不局限于讨论这些出版物），这些出版物一般不为研究库恩思想的学者所注意，尽管它们是在现实世界的哥白尼研究中心撰写的，并可在互联网上免费获取。这一事实使作者对库恩研究在国际上的严重发展不足以及当前科学界存在的强烈偏见和障碍做出了猜测，例如，引用次数（和其他文献计量指标）优先于对出版物内容的分析、马太效应、所谓和实际的科学中心和边缘的影响、冷战壁垒的精神残余以及科学交流的不发达。
{"title":"Krytyczny komentarz na temat poglądów T.S. Kuhna o tzw. rewolucji kopernikańskiej i kilka aktualnych uprzedzeń – barier w społecznościach naukowych","authors":"Michał Kokowski","doi":"10.4467/2543702xshs.23.004.17695","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.004.17695","url":null,"abstract":"Artykuł jest studium przypadku na temat poglądów słynnego T.S. Kuhna o tzw. rewolucji kopernikańskiej. Początkowa część artykułu w syntetyczny sposób przedstawia go jako bardzo utytułowanego historyka i filozofa nauki, autora światowych bestselerów; przypomniano tu także podział jego zwolenników, na m.in. tzw. lewicowych albo prawicowych Kuhnowców i fakt, że sam Kuhn stanowczo odcinał się od dużej części tych zwolenników; zwrócono również uwagę, że w ciągu ostatnich 30 lat oprócz bardzo obfitej literatury hagiograficznej na temat T.S. Kuhna, pojawiły się także opracowania krytyczne. Pozostała część artykułu przedstawia autorską krytyczną analizę poglądów Kuhna na temat tzw. rewolucji kopernikańskiej, które to poglądy stanowiły podstawę schematu rozwoju nauki przedstawionego przez Kuhna w Strukturze rewolucji naukowych (1962), najsłynniejszej dotąd na świecie monografii nauk społeczno-humanistycznych. Krytyka obejmuje genezę, treść i recepcję poglądów Kuhna oraz rozwoju jego interpretacji; czyniona jest ona z perspektywy metodologii nauk historycznych i metody naukowej, którą autor określa mianem hipotetyczno-dedukcyjnej metody myślenia korespondencyjnego. Krytyka oparta jest na nadal aktualnych wcześniejszych publikacjach autora (i ich twórczym rozwinięciu, gdyż nie ogranicza się tylko do omówienia tych publikacji), które z reguły zostały niezauważone przez badaczy myśli T.S. Kuhna, choć powstały w rzeczywistym światowym centrum badań kopernikańskich i są dostępne darmowo w sieci internetowej. Fakt ten skłania autora do wysunięcia przypuszczenia o poważnym niedorozwoju badań Kuhnowskich w skali międzynarodowej oraz o istnieniu w aktualnych środowiskach naukowych silnych uprzedzeń i barier, takich jak np. prymat liczby cytowań (i innych wskaźników bibliometrycznych) nad analizą treści publikacji, efekt Mateusza, efekt rzekomych i faktycznych centrów i peryferiów naukowych, mentalne pozostałości barier zimnej wojny oraz niedorozwój komunikacji naukowej.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483718","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.009.17700
Joanna Nowak, Katarzyna Wrzesińska
In the nineteenth century, the Polish reflection on race and derivative terms was strongly influenced by the Western thought. New achievements and terminology in the field of natural sciences were adopted. Gradually, there was a change of look at peoples, their origin and diversity. In the Enlightenment, while hierarchizing humankind, its biological variety was emphasized. The Romanticism focused on human culture and spirituality. The Positivism, in turn, based on the achievements of natural sciences, saw the basis for evaluation of human groups in biological criteria. The state of contemporary ideas and knowledge favoured the formulation of various racial theories, which also had their own political context. The analysis of Polish sources made it possible to show the specificity of the domestic view in this field. It was often critical, but also approving the division of humankind into lower and higher races. This resulted from the adoption of a Eurocentric point of view. Historiosophy, seeking factors determining a historical role of a given race, also contributed to the search for differences between the white nations of Europe.
{"title":"Between Biology and Culture. Polish Reflections on the Concept of Race in the Nineteenth Century","authors":"Joanna Nowak, Katarzyna Wrzesińska","doi":"10.4467/2543702xshs.23.009.17700","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.009.17700","url":null,"abstract":"In the nineteenth century, the Polish reflection on race and derivative terms was strongly influenced by the Western thought. New achievements and terminology in the field of natural sciences were adopted. Gradually, there was a change of look at peoples, their origin and diversity. In the Enlightenment, while hierarchizing humankind, its biological variety was emphasized. The Romanticism focused on human culture and spirituality. The Positivism, in turn, based on the achievements of natural sciences, saw the basis for evaluation of human groups in biological criteria. The state of contemporary ideas and knowledge favoured the formulation of various racial theories, which also had their own political context. The analysis of Polish sources made it possible to show the specificity of the domestic view in this field. It was often critical, but also approving the division of humankind into lower and higher races. This resulted from the adoption of a Eurocentric point of view. Historiosophy, seeking factors determining a historical role of a given race, also contributed to the search for differences between the white nations of Europe.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483720","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.021.17712
Michał Kokowski
Omówiona została działalność Komisji Historii Nauki PAU w roku akademickim 2022/2023. Przedstawiono spisy: posiedzeń naukowych, konferencji, sesji i seminariów naukowych oraz nowych publikacji.
{"title":"Sprawozdanie z działalności Komisji Historii Nauki PAU w roku 2022/2023","authors":"Michał Kokowski","doi":"10.4467/2543702xshs.23.021.17712","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.021.17712","url":null,"abstract":"Omówiona została działalność Komisji Historii Nauki PAU w roku akademickim 2022/2023. Przedstawiono spisy: posiedzeń naukowych, konferencji, sesji i seminariów naukowych oraz nowych publikacji.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135484136","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-10-05DOI: 10.4467/2543702xshs.23.012.17703
Mateusz Hübner
W 1928 roku powstał w Polsce Fundusz Kultury Narodowej. Była to państwowa instytucja powstała z inicjatywy uznanego działacza oświatowego i naukowego Stanisława Michalskiego, którą poparli Józef Piłsudski i Prezydent RP Ignacy Mościcki. W artykule przedstawiono – stanowiące swoisty portret – analizy dotyczące zagranicznych instytucji wsparcia twórczości naukowej i kulturalnej, publikowane w roczniku „Nauka Polska”. Ukazano podobieństwa i różnice między polskim Funduszem a zagranicznymi instytucjami w sferze organizacyjnej oraz w praktycznej działalności.
{"title":"Portrety zagranicznych instytucji wsparcia twórczości naukowej i kulturalnej na łamach rocznika „Nauka Polska” a Fundusz Kultury Narodowej","authors":"Mateusz Hübner","doi":"10.4467/2543702xshs.23.012.17703","DOIUrl":"https://doi.org/10.4467/2543702xshs.23.012.17703","url":null,"abstract":"W 1928 roku powstał w Polsce Fundusz Kultury Narodowej. Była to państwowa instytucja powstała z inicjatywy uznanego działacza oświatowego i naukowego Stanisława Michalskiego, którą poparli Józef Piłsudski i Prezydent RP Ignacy Mościcki. W artykule przedstawiono – stanowiące swoisty portret – analizy dotyczące zagranicznych instytucji wsparcia twórczości naukowej i kulturalnej, publikowane w roczniku „Nauka Polska”. Ukazano podobieństwa i różnice między polskim Funduszem a zagranicznymi instytucjami w sferze organizacyjnej oraz w praktycznej działalności.","PeriodicalId":36875,"journal":{"name":"Studia Historiae Scientiarum","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135483808","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：