O labor de actualización da cartografía da xeoloxía de Galicia no pasado século foi un feito dunha gran complexidade na que o científico Isidro Parga Pondal fixo unha das máis importantes achegas. Resultado dos seus traballos foi o notable incremento no coñecemento da xeoloxía do país, publicando un importante número de mapas xeolóxicos. O estudo da xeoloxía de Galicia comezara nos seus anos como docente na Universidade de Santiago, de onde foi expulsado no ano 1936, acusándoo dunha ideoloxía contraria á que logo prevalecería en España por varias décadas. Máis tarde fundou o Laboratorio Xeolóxico de Laxe, desde o que desenrolou o traballo comenzado na Universidade, recollendo gran cantidade de información para a realización de mapas xeolóxicos. No presente traballo recollemos unha redacción dos itinerarios xeolóxicos de Parga para a elaboración do mapa xeolóxico de Laxe a escala 1:50.000, publicado, xunto coa súa correspondente memoria , no ano 1953.
{"title":"ITINERARIOS DE ISIDRO PARGA PONDAL PARA O CARTOGRAFADO XEOLÓXICO DE LAXE","authors":"Francisco J. Leonardo","doi":"10.54954/202089067","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/202089067","url":null,"abstract":"O labor de actualización da cartografía da xeoloxía de Galicia no pasado século foi un feito dunha gran complexidade na que o científico Isidro Parga Pondal fixo unha das máis importantes achegas. Resultado dos seus traballos foi o notable incremento no coñecemento da xeoloxía do país, publicando un importante número de mapas xeolóxicos. O estudo da xeoloxía de Galicia comezara nos seus anos como docente na Universidade de Santiago, de onde foi expulsado no ano 1936, acusándoo dunha ideoloxía contraria á que logo prevalecería en España por varias décadas. Máis tarde fundou o Laboratorio Xeolóxico de Laxe, desde o que desenrolou o traballo comenzado na Universidade, recollendo gran cantidade de información para a realización de mapas xeolóxicos. No presente traballo recollemos unha redacción dos itinerarios xeolóxicos de Parga para a elaboración do mapa xeolóxico de Laxe a escala 1:50.000, publicado, xunto coa súa correspondente memoria , no ano 1953.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126809945","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Organizado pola Comisión de Educación do CEMat (Comité Español de Matemáticas) celebrouse, do seis ao oito de marzo deste ano 2020, o Seminario para a análise e propostas sobre o currículo de Matemáticas no Bacharelato. Foi subvencionado polo CEIM (Centro Internacional de Encontros Matemáticos), tendo lugar na sede do mesmo, na localidade de Castro Urdiales. Asistín á mesma en representación da nosa organización, á que lle agradezo terme brindado esta posibilidade e, dado o interese destas xuntanzas, animo a outros asociados a participar en convocatorias semellantes. O seminario estruturouse nos seguintes apartados: Que bacharelato queremos e para que? O currículo de Matemáticas no Bacharelato de Ciencias. O currículo de Matemáticas no Bacharelato de Ciencias Sociais. Transición entre ESO e Bacharelato e entre Bacharelato e Universidade. Conclusións. En cada un dos apartados (o primeiro deles tivo dúas partes), dous ou tres poñentes expuñan as súas reflexións sobre o mesmo e un coordinador moderaba a exposición e o debate posterior. A continuación recollo as exposicións feitas en cada un deles.
{"title":"SEMINARIO PARA A ANÁLISE E PROPOSTAS SOBRE O CURRICULUM DE MATEMÁTICAS NO BACHARELATO","authors":"Benjamín Macía","doi":"10.54954/202089119","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/202089119","url":null,"abstract":"Organizado pola Comisión de Educación do CEMat (Comité Español de Matemáticas) celebrouse, do seis ao oito de marzo deste ano 2020, o Seminario para a análise e propostas sobre o currículo de Matemáticas no Bacharelato. Foi subvencionado polo CEIM (Centro Internacional de Encontros Matemáticos), tendo lugar na sede do mesmo, na localidade de Castro Urdiales. Asistín á mesma en representación da nosa organización, á que lle agradezo terme brindado esta posibilidade e, dado o interese destas xuntanzas, animo a outros asociados a participar en convocatorias semellantes. O seminario estruturouse nos seguintes apartados: Que bacharelato queremos e para que? O currículo de Matemáticas no Bacharelato de Ciencias. O currículo de Matemáticas no Bacharelato de Ciencias Sociais. Transición entre ESO e Bacharelato e entre Bacharelato e Universidade. Conclusións. En cada un dos apartados (o primeiro deles tivo dúas partes), dous ou tres poñentes expuñan as súas reflexións sobre o mesmo e un coordinador moderaba a exposición e o debate posterior. A continuación recollo as exposicións feitas en cada un deles.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"56 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131975009","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
A consecuencia das actividades humanas o noso planeta está a cambiar a pasos xigantescos, e poucos decátanse diso. Os humanos malamente poderemos atopar solucións se antes non entendemos os problemas: e a crise ambiental é un grave problema que nos afecta a todos, chamémonos coruñeses, galegos, españois ou europeos. Este artigo quere contribuı́r á divulgación deste novo coñecemento cientı́fico, debido á súa importancia para o futuro da civilización.
{"title":"PROBAS DA CHEGADA DO ANTROPOCENO","authors":"Constantino Armesto, S. González","doi":"10.54954/202089089","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/202089089","url":null,"abstract":"A consecuencia das actividades humanas o noso planeta está a cambiar a pasos xigantescos, e poucos decátanse diso. Os humanos malamente poderemos atopar solucións se antes non entendemos os problemas: e a crise ambiental é un grave problema que nos afecta a todos, chamémonos coruñeses, galegos, españois ou europeos. Este artigo quere contribuı́r á divulgación deste novo coñecemento cientı́fico, debido á súa importancia para o futuro da civilización.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125871171","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Os días 3, 4 e 5 de maio do 2019 tiveron lugar en Valencia as Xornadas de Historia das Matemáticas dirixidas a profesorado de Ensino Secundario, e organizadas pola FESPM (Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas), ás que fun representando a ENCIGA. Hai dúas cuestións que poden resumir o obxectivo destas Xornadas e deste artigo: por que estudar Historia das Matemáticas e para que?
{"title":"HISTORIA DAS MATEMÁTICAS","authors":"I. Fernández","doi":"10.54954/202089105","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/202089105","url":null,"abstract":"Os días 3, 4 e 5 de maio do 2019 tiveron lugar en Valencia as Xornadas de Historia das Matemáticas dirixidas a profesorado de Ensino Secundario, e organizadas pola FESPM (Federación Española de Sociedades de Profesores de Matemáticas), ás que fun representando a ENCIGA. Hai dúas cuestións que poden resumir o obxectivo destas Xornadas e deste artigo: por que estudar Historia das Matemáticas e para que?","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"38 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125088340","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Desde 1982 a IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry) recomenda para a presión estándar o valor de 105 Pa (=1 bar). Ata ese momento o valor habitualmente empregado era 101325 Pa (=1 atm). A IUPAC recolle ası́ mesmo o termo “normal” -por exemplo en expresións como temperatura de ebulición normal- para referirse ao valor da magnitude a unha presión de 101325 Pa (=1 atm). Os conceptos de presión estándar e presión normal son confundidos en moitos libros de texto de secundaria e mesmo de nivel universitario publicados con posterioridade ao ano 1982. Unha imprecisión frecuente é a de seguir asumindo como valor estándar da presión 1 atm no lugar de 1 bar. Pese a que ambos valores non son moi diferentes isto conleva a diferenzas non sempre desprezables cando se calculan por exemplo volumes de gases ou constantes de equilibrio termodinámicas.
{"title":"O VALOR DA PRESIÓN ESTÁNDAR RECOMENDADO POLA IUPAC E AS SÚAS IMPLICACIÓNS NA DIDÁCTICA DA QUÍMICA","authors":"Natalia Abelenda","doi":"10.54954/202089031","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/202089031","url":null,"abstract":"Desde 1982 a IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry) recomenda para a presión estándar o valor de 105 Pa (=1 bar). Ata ese momento o valor habitualmente empregado era 101325 Pa (=1 atm). A IUPAC recolle ası́ mesmo o termo “normal” -por exemplo en expresións como temperatura de ebulición normal- para referirse ao valor da magnitude a unha presión de 101325 Pa (=1 atm). Os conceptos de presión estándar e presión normal son confundidos en moitos libros de texto de secundaria e mesmo de nivel universitario publicados con posterioridade ao ano 1982. Unha imprecisión frecuente é a de seguir asumindo como valor estándar da presión 1 atm no lugar de 1 bar. Pese a que ambos valores non son moi diferentes isto conleva a diferenzas non sempre desprezables cando se calculan por exemplo volumes de gases ou constantes de equilibrio termodinámicas.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"68 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128776443","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
No decurso histórico, as mulleres foron vítimas de todo tipo de discriminacións polo mero feito do seu sexo. Focalizando a atención no eido educativo, a incorporación da muller á educación formal foi un proceso longo e laborioso, que non se desenvolveu de xeito lineal, senón que se caracterizou por pequenos avances e fortes retrocesos. No referente aos estudos de carácter técnico e industrial, a presenza feminina foi inexistente durante décadas, e cando apareceron as pioneiras que optaron por cursar estudos relacionados con estes eidos, o seu traballo foi minimizado e os seus éxitos ignorados. A falta de recoñecemento foi total e, en moitas ocasións, foron os homes os que se beneficiaron dos logros que elas conseguiran. Tomando esta reflexión como punto de partida, o que se buscou na investigación da que dá conta este artigo, e que formou parte dun Traballo de Fin de Máster da USC, foi coñecer a situación actual das mulleres en relación cos estudos de carácter técnico e industrial. Así mesmo, analizouse a persistencia de prexuízos e estereotipos de xénero, propios de épocas pasadas, tratando de verificar de que maneira inflúen na elección da carreira académica.
{"title":"MULLERES E STEM TECNOLÓXICO: ESTADO DA CUESTIÓN SOBRE A ELECCIÓN DE TRAXECTORIAS ACADÉMICO-PROFESIONAIS","authors":"Rocío Núñez, Xesús Ferreiro","doi":"10.54954/202089047","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/202089047","url":null,"abstract":"No decurso histórico, as mulleres foron vítimas de todo tipo de discriminacións polo mero feito do seu sexo. Focalizando a atención no eido educativo, a incorporación da muller á educación formal foi un proceso longo e laborioso, que non se desenvolveu de xeito lineal, senón que se caracterizou por pequenos avances e fortes retrocesos. No referente aos estudos de carácter técnico e industrial, a presenza feminina foi inexistente durante décadas, e cando apareceron as pioneiras que optaron por cursar estudos relacionados con estes eidos, o seu traballo foi minimizado e os seus éxitos ignorados. A falta de recoñecemento foi total e, en moitas ocasións, foron os homes os que se beneficiaron dos logros que elas conseguiran. Tomando esta reflexión como punto de partida, o que se buscou na investigación da que dá conta este artigo, e que formou parte dun Traballo de Fin de Máster da USC, foi coñecer a situación actual das mulleres en relación cos estudos de carácter técnico e industrial. Así mesmo, analizouse a persistencia de prexuízos e estereotipos de xénero, propios de épocas pasadas, tratando de verificar de que maneira inflúen na elección da carreira académica.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130477737","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Wajih Al-Soufi, Ramiro Barcia, Ana Cabana, Jorge Dafonte, Juan Luis Fernández, Elena Freire, Miguel Ángel González, Pablo González-Sequeiros, Marta López-Alonso, Francisco Javier López, Ana Paula Losada, Marta Portela, María Isabel Quiroga, Montserrat Valcárcel, Manuel Vera, M. Novo
Un grupo interdisciplinar de innovación docente do campus de Lugo da Universidade de Santiago ideou en 2013 un campamento científico de verán para adolescentes que se ten transformado nun completo programa que inclúe tamén formación para profesorado de ensino medio e o deseño de kits de experimentación para o seu uso en colexios e institutos.
{"title":"XUVENCIENCIA, CANDO FEDELLAR É O COMEZO DO PENSAMENTO CRÍTICO","authors":"Wajih Al-Soufi, Ramiro Barcia, Ana Cabana, Jorge Dafonte, Juan Luis Fernández, Elena Freire, Miguel Ángel González, Pablo González-Sequeiros, Marta López-Alonso, Francisco Javier López, Ana Paula Losada, Marta Portela, María Isabel Quiroga, Montserrat Valcárcel, Manuel Vera, M. Novo","doi":"10.54954/202089123","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/202089123","url":null,"abstract":"Un grupo interdisciplinar de innovación docente do campus de Lugo da Universidade de Santiago ideou en 2013 un campamento científico de verán para adolescentes que se ten transformado nun completo programa que inclúe tamén formación para profesorado de ensino medio e o deseño de kits de experimentación para o seu uso en colexios e institutos.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129706809","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Dixéranlle que fora feita dunha costela de Adán. Materia ósea –pensou-, dura de roer. Despois falou con Deus, que tiña feito ao Adán con arxila, branda e maleable, á súa imaxe e semellanza. Porque non nos fixeches dun anaquiño de corazón? Ti poder, podı́as… e desa maneira apenas terı́amos que amar para sermos felices.
{"title":"A COSTELA DE ADÁN (Conto matemáxico)","authors":"Antom Labranha","doi":"10.54954/202089137","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/202089137","url":null,"abstract":"Dixéranlle que fora feita dunha costela de Adán. Materia ósea –pensou-, dura de roer. Despois falou con Deus, que tiña feito ao Adán con arxila, branda e maleable, á súa imaxe e semellanza. Porque non nos fixeches dun anaquiño de corazón? Ti poder, podı́as… e desa maneira apenas terı́amos que amar para sermos felices.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"101 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-05-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130385764","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Manolo R. Bermejo, Ana M. González-Noya, Marcelino Maneiro, Rosa Pedrido
Neste capítulo pretendemos ir amosando como se foron descubrindo moitos dos distintos elementos metálicos nos seus minerarios e como se foron inventando os distintos métodos de beneficiación, para chegar a obtelos puros e preparar as diversas aliaxes de interese industrial que contribuíron ao desenvolvemento da historia da humanidade. Faremos unha presentación histórica do seu descubrimento, pasando por aquelas épocas máis transcendentais: os metais máis antigos da historia; os metais que xa eran coñecidos a finais do século XVIII e que foron recollidos por Lavoisier no seu famoso “Tratado”; o impulso que a química do século XIX deu á metalurxia o que permitiu preparar moitos novos elementos químicos e dar lugar á aparición dos elemento metálicos lantanoides; a metalurxia moderna nacida da termodinámica no século XX e a síntese dos metais novísimos nacidos da tecnoloxía do crisol nuclear, que permitiu obter os metais actinoides e tódolos elementos que integran o período con número principal n=7.
{"title":"A METALURXIA NA HISTORIA DO SISTEMA PERIÓDICO","authors":"Manolo R. Bermejo, Ana M. González-Noya, Marcelino Maneiro, Rosa Pedrido","doi":"10.54954/201987129","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/201987129","url":null,"abstract":"Neste capítulo pretendemos ir amosando como se foron descubrindo moitos dos distintos elementos metálicos nos seus minerarios e como se foron inventando os distintos métodos de beneficiación, para chegar a obtelos puros e preparar as diversas aliaxes de interese industrial que contribuíron ao desenvolvemento da historia da humanidade. Faremos unha presentación histórica do seu descubrimento, pasando por aquelas épocas máis transcendentais: os metais máis antigos da historia; os metais que xa eran coñecidos a finais do século XVIII e que foron recollidos por Lavoisier no seu famoso “Tratado”; o impulso que a química do século XIX deu á metalurxia o que permitiu preparar moitos novos elementos químicos e dar lugar á aparición dos elemento metálicos lantanoides; a metalurxia moderna nacida da termodinámica no século XX e a síntese dos metais novísimos nacidos da tecnoloxía do crisol nuclear, que permitiu obter os metais actinoides e tódolos elementos que integran o período con número principal n=7.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"140 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116487280","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
No ano 2009, publicouse nesta revista un artigo1 no que se recollía o resultado dunha actividade levada a cabo no curso 2007/08 por alumnado de ESO do IES de Sar (Santiago), co gallo do centenario do pasamento de Mendeleiev. A actividade consistíu na búsqueda na rede das diferentes propostas que tiñan a clasificación periódica dos elementos químicos como centro de interese. Dez anos despois, durante o presente curso (2018/19) realizouse unha actividade semellante cun grupo de alumnas e alumnos de 4º ESO e de 1º BAC, aproveitando a celebración dos 150 anos da publicación da primeira Táboa Periódica dos elementos químicos. De igual maneira que hai dez anos, sen grandes obrigas nin presións, conseguimos que aparecesen debates espontáneos entre eles á hora de considerar se unhas ou outras eran mellores ou peores, de forma que, case sen querer, estaban falando de elementos químicos, da maneira de ordenalos, dos nomes dos grupos ou familias, das propiedades que aparecían, da gran cantidade delas atopadas, de cómo se dicía tal ou cal elemento en diferentes linguas, etc. O propósito aquí é mostrar unha parte do resultado desta actividade, sendo o proceso o verdadeiramente importante, e non tanto as imaxes que de seguro son coñecidas por moitos e moitas.
{"title":"TÁBOAS PERIÓDICAS PARA TODO TEMPO E LUGAR (2ª EDICIÓN)","authors":"Ramón Cid","doi":"10.54954/201987209","DOIUrl":"https://doi.org/10.54954/201987209","url":null,"abstract":"No ano 2009, publicouse nesta revista un artigo1 no que se recollía o resultado dunha actividade levada a cabo no curso 2007/08 por alumnado de ESO do IES de Sar (Santiago), co gallo do centenario do pasamento de Mendeleiev. A actividade consistíu na búsqueda na rede das diferentes propostas que tiñan a clasificación periódica dos elementos químicos como centro de interese. Dez anos despois, durante o presente curso (2018/19) realizouse unha actividade semellante cun grupo de alumnas e alumnos de 4º ESO e de 1º BAC, aproveitando a celebración dos 150 anos da publicación da primeira Táboa Periódica dos elementos químicos. De igual maneira que hai dez anos, sen grandes obrigas nin presións, conseguimos que aparecesen debates espontáneos entre eles á hora de considerar se unhas ou outras eran mellores ou peores, de forma que, case sen querer, estaban falando de elementos químicos, da maneira de ordenalos, dos nomes dos grupos ou familias, das propiedades que aparecían, da gran cantidade delas atopadas, de cómo se dicía tal ou cal elemento en diferentes linguas, etc. O propósito aquí é mostrar unha parte do resultado desta actividade, sendo o proceso o verdadeiramente importante, e non tanto as imaxes que de seguro son coñecidas por moitos e moitas.","PeriodicalId":409397,"journal":{"name":"Boletín das Ciencias","volume":"65 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126473935","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}