Pub Date : 2019-06-14DOI: 10.17951/L.2018.16.1/2.203-236
Renata Gozdecka
Głównym założeniem niniejszego artykułu jest ukazanie dziejów pieśni fado oraz przybliżenie ich poetycko-muzycznej specyfiki. Stosownie do tego pierwszą część opracowania wypełni ogólny rys historyczny gatunku, drugą część natomiast poświęcimy omówieniu poetyki pieśni fado – rozpatrywanej od strony tekstu, cech muzycznych, z uwzględnieniem także roli najwybitniejszych śpiewaków.Fado – the Voice of PortugalSUMMARYFado – a characteristic genre of Portugal music which dates back to the mid-19th century – has gained importance and popularity for a several dozen years, not only in Portugal but in many other places in the world as well. Fado songs emanate with an emotional load and symbolic message especially due to the interpretations of expressive performers (such as Amalia Rodrigues or Mariza). Fado is, at the same time, one of the clearest genres in international circles of the world music and at the same time it is an image of the cultural identity of Portugal. It coexists with other genres of performative musical-poetic art, both popular and artistic ones; moreover as the matrix of identity of this country it is widespread among Portugal diaspora. The article presents the history of fado songs and their poetic-musical specifi city. The fi rst part of the study concerns historical description of the genre, the second part discusses the poetics of fado song – from the angle of its verbal text, music features, taking into consideration the most famous singers.
{"title":"Fado – głos Portugalii","authors":"Renata Gozdecka","doi":"10.17951/L.2018.16.1/2.203-236","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2018.16.1/2.203-236","url":null,"abstract":"Głównym założeniem niniejszego artykułu jest ukazanie dziejów pieśni fado oraz przybliżenie ich poetycko-muzycznej specyfiki. Stosownie do tego pierwszą część opracowania wypełni ogólny rys historyczny gatunku, drugą część natomiast poświęcimy omówieniu poetyki pieśni fado – rozpatrywanej od strony tekstu, cech muzycznych, z uwzględnieniem także roli najwybitniejszych śpiewaków.Fado – the Voice of PortugalSUMMARYFado – a characteristic genre of Portugal music which dates back to the mid-19th century – has gained importance and popularity for a several dozen years, not only in Portugal but in many other places in the world as well. Fado songs emanate with an emotional load and symbolic message especially due to the interpretations of expressive performers (such as Amalia Rodrigues or Mariza). Fado is, at the same time, one of the clearest genres in international circles of the world music and at the same time it is an image of the cultural identity of Portugal. It coexists with other genres of performative musical-poetic art, both popular and artistic ones; moreover as the matrix of identity of this country it is widespread among Portugal diaspora. The article presents the history of fado songs and their poetic-musical specifi city. The fi rst part of the study concerns historical description of the genre, the second part discusses the poetics of fado song – from the angle of its verbal text, music features, taking into consideration the most famous singers.","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"95 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-06-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132964746","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Przedmiotem rozważań dla niniejszego szkicu są przede wszystkim wątki feministyczne obecne w polskiej literaturze kobiet. Tekst podejmuje refleksję dotyczącą następujących kwestii: czy istnieje zjawisko literatury feministycznej w Polsce; czy wątki feministyczne są charakterystyczne tylko dla sztuki kobiet; jakie feminizmy obecne są w literaturze kobiet? Socjologiczna badania pokazują, iż w Polsce feminizm nie zyskuje aprobaty społecznej nawet wśród kobiet doświadczającyh nierówności płciowych. Ciagle pokutuje negowanie pozytywnej roli feminizmu, zakorzeniiła sie silnie postawa antyfeministyczna mająca żróło w braku wiedzy, streotypach odnośnie do ruchu kobiet. Ewa Malinowska wiele lat temu argumentowała, że ruch feministyczny w Polsce jest działaniem jednostek a nie kolektywnej pracy aktorów społecznych. Rodzimych korzeni literatury związanej z femiznimem upartuje się Entuzjstkach Narcyzy Żmichowskiej. Skupione wokół tego ruchu pisarki angażowały się w polityczną i edukacyjną działalność. Po okresie I wojny światowej, wraz z zyskaniem praw do głosowania i edukacji rodzima literatura kobiet zaatakowała zerwaniem wielu społecznych, obyczajowych tabu, w tym seksulanych, np. ciąża, macierzyństwo, aborcja, małżeństwo (G. Zapolska, Z. Nalkowska, M. Kuncewiczowa, P. Gojawiczyńska, I. Krzywicka, A. Gruszecka, H. Boguszewska and many others).Druga wojna światowa i póżniejszy PRL przysłoniły idee feministyczne, ważne tematy i problemy dla kobiet. Sytuacja uległa zmiane po 1989 roku wraz z debiutami pisarek nie tylko opisujących doświadczenia kobiece ale także otwarcie declarującycmi sympatię do feminizmu w wywiadach (np. Manuela Gretkowska, Izabela Filipiak, Olga Tokarczuk, Natasza Goerke). Współczesne literatura nie jest ofensywna, pisarki nie walczą i nie deklarują otwarcie femistycznej postawy, wartości.Feminism in Polish Women’s LiteratureSUMMARYThe subject of discussion in this sketch is first of all feminist themes present in Polish women’s literature. The text considers the following questions: whether the phenomenon of feminist literature exists in Poland; whether feminist themes are characteristic only of women’s art; what feminisms are present in women’s literature? Sociological studies show that feminism is not socially approved even among women who experience gender inequalities. The denial of the positive role of feminism still persists, and there is a deeprooted antifeminist attitude stemming from ignorance and stereotypes. Many years ago Ewa Malinowska argued that the feminist movement in Poland consisted in the activity of individuals rather than the collective work of social activists. The native roots of literature associated with feminism are sought in Narcyza Żmichowska’s Enthusiasts (Entuzjastki) group. The women writers participating in this movement were involved in political and educational activities. After World War One, after women were granted voting rights and right to education, women’s literature in Poland touched on many s
{"title":"Feminizm w polskiej literaturze kobiet","authors":"Ewelina Wejbert-Wąsiewicz","doi":"10.17951/L.2017.15.2.97","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2017.15.2.97","url":null,"abstract":"Przedmiotem rozważań dla niniejszego szkicu są przede wszystkim wątki feministyczne obecne w polskiej literaturze kobiet. Tekst podejmuje refleksję dotyczącą następujących kwestii: czy istnieje zjawisko literatury feministycznej w Polsce; czy wątki feministyczne są charakterystyczne tylko dla sztuki kobiet; jakie feminizmy obecne są w literaturze kobiet? Socjologiczna badania pokazują, iż w Polsce feminizm nie zyskuje aprobaty społecznej nawet wśród kobiet doświadczającyh nierówności płciowych. Ciagle pokutuje negowanie pozytywnej roli feminizmu, zakorzeniiła sie silnie postawa antyfeministyczna mająca żróło w braku wiedzy, streotypach odnośnie do ruchu kobiet. Ewa Malinowska wiele lat temu argumentowała, że ruch feministyczny w Polsce jest działaniem jednostek a nie kolektywnej pracy aktorów społecznych. Rodzimych korzeni literatury związanej z femiznimem upartuje się Entuzjstkach Narcyzy Żmichowskiej. Skupione wokół tego ruchu pisarki angażowały się w polityczną i edukacyjną działalność. Po okresie I wojny światowej, wraz z zyskaniem praw do głosowania i edukacji rodzima literatura kobiet zaatakowała zerwaniem wielu społecznych, obyczajowych tabu, w tym seksulanych, np. ciąża, macierzyństwo, aborcja, małżeństwo (G. Zapolska, Z. Nalkowska, M. Kuncewiczowa, P. Gojawiczyńska, I. Krzywicka, A. Gruszecka, H. Boguszewska and many others).Druga wojna światowa i póżniejszy PRL przysłoniły idee feministyczne, ważne tematy i problemy dla kobiet. Sytuacja uległa zmiane po 1989 roku wraz z debiutami pisarek nie tylko opisujących doświadczenia kobiece ale także otwarcie declarującycmi sympatię do feminizmu w wywiadach (np. Manuela Gretkowska, Izabela Filipiak, Olga Tokarczuk, Natasza Goerke). Współczesne literatura nie jest ofensywna, pisarki nie walczą i nie deklarują otwarcie femistycznej postawy, wartości.Feminism in Polish Women’s LiteratureSUMMARYThe subject of discussion in this sketch is first of all feminist themes present in Polish women’s literature. The text considers the following questions: whether the phenomenon of feminist literature exists in Poland; whether feminist themes are characteristic only of women’s art; what feminisms are present in women’s literature? Sociological studies show that feminism is not socially approved even among women who experience gender inequalities. The denial of the positive role of feminism still persists, and there is a deeprooted antifeminist attitude stemming from ignorance and stereotypes. Many years ago Ewa Malinowska argued that the feminist movement in Poland consisted in the activity of individuals rather than the collective work of social activists. The native roots of literature associated with feminism are sought in Narcyza Żmichowska’s Enthusiasts (Entuzjastki) group. The women writers participating in this movement were involved in political and educational activities. After World War One, after women were granted voting rights and right to education, women’s literature in Poland touched on many s","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"92 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123120999","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Druga połowa lat 50. XX w. w Polsce to czas zniesienia doktryny socrealizmu oraz znacznej decentralizacji planowania przestrzennego miast i osiedli. Widoczna w życiu politycznym odwilż jest również okresem, w którym po drugiej wojnie światowej powróciły mieszkaniowe ruchy spółdzielcze. Działo się to również w Lublinie. Powstanie Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w 1957 r. było odpowiedzią na ówczesne potrzeby lokalowe, określone jednak ściśle w wielkim planie miasta ustalonym w 1957 r., a przyjętym w 1959 r.Z dzisiejszej perspektywy możemy zauważyć, że śmiałe projekty urbanistyczne poszczególnych osiedli, jak i całej zrelizowanej dzielnicy, są zapisem kooperacji rozwoju technologii architektoniczno-budowlanych z próbami uchwycenia potrzeb ludzkich jakie może wypełnić architektura. Czy ten mariaż był udany? Czy humanistyczne postrzeganie projektowania zostało odzwierciedlone w późnomodernistycznych realizacjach dawnego obszaru lubelskich Rur oraz całym nowym projekcie miasta Lublina? Próba analizy związków między technologia urbanisty, czy architekta, a szeroko rozumianymi potrzebami człowiek, również w społeczno-psychologicznym wymiarze, zostanie podjęta w celu uzyskania odpowiedzi na pytanie, ile jest w tej modernistycznej architekturze inżynierii, a ile sztuki projektowania ludzkiego życia? Modern Spatial Planning as Exemplified by the Plan of General Development of Lublin in 1959 in the Context of Selected Cooperative Housing EstatesSUMMARYThe latter half of the nineteen-fifties in Poland was the time of the abolishment of the socialist doctrine and considerable decentralization of spatial planning of towns and housing estates. The noticeable thaw in political life was also the period in which cooperative housing movements were restored. This was also the case with Lublin. The establishment of the Lublin Housing Cooperative (LSM) in 1957 was an answer to the housing needs of the time, which were strictly defined in the grand plan for the town developed in 1957, and adopted in 1959.From today’s perspective it could be observed that the bold urban development projects of individual housing estates as well as the whole LSM district are a record of the cooperation between the development of architectural-building technologies and the attempts to grasp human needs that can be fulfilled by architecture. As a result, the late modernist implementations in the former area of Lublin’s Rury district and in the new urban project of Lublin reflected the humanist perception of town design. They can be regarded as an example of successful combination of engineering and the art of planning the multidimensional space of human life.
{"title":"Nowoczesne planowanie przestrzenne na przykładzie planu ogólnego rozwoju Lublina z 1959 roku w kontekście wybranych osiedli spółdzielczych","authors":"I. Pastuszko","doi":"10.17951/l.2017.15.2.65","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/l.2017.15.2.65","url":null,"abstract":"Druga połowa lat 50. XX w. w Polsce to czas zniesienia doktryny socrealizmu oraz znacznej decentralizacji planowania przestrzennego miast i osiedli. Widoczna w życiu politycznym odwilż jest również okresem, w którym po drugiej wojnie światowej powróciły mieszkaniowe ruchy spółdzielcze. Działo się to również w Lublinie. Powstanie Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w 1957 r. było odpowiedzią na ówczesne potrzeby lokalowe, określone jednak ściśle w wielkim planie miasta ustalonym w 1957 r., a przyjętym w 1959 r.Z dzisiejszej perspektywy możemy zauważyć, że śmiałe projekty urbanistyczne poszczególnych osiedli, jak i całej zrelizowanej dzielnicy, są zapisem kooperacji rozwoju technologii architektoniczno-budowlanych z próbami uchwycenia potrzeb ludzkich jakie może wypełnić architektura. Czy ten mariaż był udany? Czy humanistyczne postrzeganie projektowania zostało odzwierciedlone w późnomodernistycznych realizacjach dawnego obszaru lubelskich Rur oraz całym nowym projekcie miasta Lublina? Próba analizy związków między technologia urbanisty, czy architekta, a szeroko rozumianymi potrzebami człowiek, również w społeczno-psychologicznym wymiarze, zostanie podjęta w celu uzyskania odpowiedzi na pytanie, ile jest w tej modernistycznej architekturze inżynierii, a ile sztuki projektowania ludzkiego życia? Modern Spatial Planning as Exemplified by the Plan of General Development of Lublin in 1959 in the Context of Selected Cooperative Housing EstatesSUMMARYThe latter half of the nineteen-fifties in Poland was the time of the abolishment of the socialist doctrine and considerable decentralization of spatial planning of towns and housing estates. The noticeable thaw in political life was also the period in which cooperative housing movements were restored. This was also the case with Lublin. The establishment of the Lublin Housing Cooperative (LSM) in 1957 was an answer to the housing needs of the time, which were strictly defined in the grand plan for the town developed in 1957, and adopted in 1959.From today’s perspective it could be observed that the bold urban development projects of individual housing estates as well as the whole LSM district are a record of the cooperation between the development of architectural-building technologies and the attempts to grasp human needs that can be fulfilled by architecture. As a result, the late modernist implementations in the former area of Lublin’s Rury district and in the new urban project of Lublin reflected the humanist perception of town design. They can be regarded as an example of successful combination of engineering and the art of planning the multidimensional space of human life.","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"48 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129015086","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-09-19DOI: 10.17951/L.2017.15.2.127
Marek Jeziński
W artykule niniejszym przedstawiam polityczny wymiar muzyki popularnej w kontekście działań mitologizacji własnej twórczości przejawianych przez politycznie i społecznie zaangażowanych wykonawców z kręgu miejskiego folku i rocka, na przykładzie brytyjskiego artysty Roy’a HarperaArtistic Mythology on Counterculture Paths: Roy HarperSUMMARYThe article presents the political dimension of popular music in the context of actions meant to mythologize their own musical works by politically and socially engaged urban folk and rock performers, as exemplified by a British artist Roy Harper. The case of this performer shows that artistic mythology can be gradually constructed strictly according to the patterns taken from mythical narratives that function in all cultures in the world. It serves the specifically understood process of mythologizing the activities of an artist and the personality created by the performer. Harper’s biography is a contemporary version of the heroic myth transmitted to the public through the mass media and complemented with themes originating from folkloristic stories such as the magic fairy story. A myth like that is a certain pivot around which a mythological narrative is developed, consisting of diverse elements essential to a specific artist.
W artykule niniejszym przedstawiam polityzzym wymiar muzyki popularnej W kontekście działań mitologizacji własnej twórczości przejawianych przejznih przejskiego folkku i rocka, na przykładzie brytyjskiego artyy Roy 'a harpery反主流文化道路上的艺术神话:摘要:本文以英国艺术家Roy Harper为例，通过参与政治和社会活动的城市民谣和摇滚表演者将他们自己的音乐作品神话化的行动，呈现了流行音乐的政治维度。这位表演者的例子表明，艺术神话可以严格按照世界上所有文化中神话叙事的模式逐步构建。它服务于特定的理解过程，将艺术家的活动和表演者创造的个性神话化。哈珀的传记是通过大众传媒传播给大众的英雄神话的当代版本，并辅以魔仙故事等民间故事的主题。这样的神话是神话叙事发展的一个支点，由特定艺术家所必需的各种元素组成。
{"title":"Mitologia artystyczna na kontrkulturowych ścieżkach: Roy Harper","authors":"Marek Jeziński","doi":"10.17951/L.2017.15.2.127","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2017.15.2.127","url":null,"abstract":"W artykule niniejszym przedstawiam polityczny wymiar muzyki popularnej w kontekście działań mitologizacji własnej twórczości przejawianych przez politycznie i społecznie zaangażowanych wykonawców z kręgu miejskiego folku i rocka, na przykładzie brytyjskiego artysty Roy’a HarperaArtistic Mythology on Counterculture Paths: Roy HarperSUMMARYThe article presents the political dimension of popular music in the context of actions meant to mythologize their own musical works by politically and socially engaged urban folk and rock performers, as exemplified by a British artist Roy Harper. The case of this performer shows that artistic mythology can be gradually constructed strictly according to the patterns taken from mythical narratives that function in all cultures in the world. It serves the specifically understood process of mythologizing the activities of an artist and the personality created by the performer. Harper’s biography is a contemporary version of the heroic myth transmitted to the public through the mass media and complemented with themes originating from folkloristic stories such as the magic fairy story. A myth like that is a certain pivot around which a mythological narrative is developed, consisting of diverse elements essential to a specific artist.","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"96 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116166976","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W tekście zostały podjęte rozważania na temat relacji między sztuką a nauką i technologią. Uwaga została skierowana zarówno na teoretyczne aspekty rozważanych zagadnień, jak i na ich początki, na praktyki i koncepcje, na których zostały ufundowane współczesne rozwiązania. Art in Search of Identity. An Introduction to Considerations on Relationships between Arts, Science, and Technology SUMMARYThe text discusses relations between art and science with technology, which, the author believes, are one of the major consequences of problematization of the boundaries of art. This process, begun already in the nineteenth century, gained momentum owing to the development of avant-garde trends, having ultimately upset the identity of art. The institutional conception of art became a method of work in the Post-Identity art. Another response to this situation was the development of interaction between art and science, based on technological foundations, and the consequent emergence of the hybrid, transdisciplinary vision of art. The author presents and analyzes his proposed typology of artistic trends focused on cognitive activity, emerging from the dialogue with science. He focuses in particular on the third of the foregoing trends: art@science, which he regards as the most signifi cant for the recent manifestations of the analyzed phenomenon. At the same time he emphasized the specifi city and dissimilarity of contemporary relationships between art and science as compared with its earlier, historical manifestations.
{"title":"Sztuka w poszukiwaniu tożsamości. Wstęp do rozważań na temat związków sztuki, nauki i technologii.","authors":"Ryszard Kluszczyński","doi":"10.17951/L.2017.15.2.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2017.15.2.9","url":null,"abstract":"W tekście zostały podjęte rozważania na temat relacji między sztuką a nauką i technologią. Uwaga została skierowana zarówno na teoretyczne aspekty rozważanych zagadnień, jak i na ich początki, na praktyki i koncepcje, na których zostały ufundowane współczesne rozwiązania. Art in Search of Identity. An Introduction to Considerations on Relationships between Arts, Science, and Technology SUMMARYThe text discusses relations between art and science with technology, which, the author believes, are one of the major consequences of problematization of the boundaries of art. This process, begun already in the nineteenth century, gained momentum owing to the development of avant-garde trends, having ultimately upset the identity of art. The institutional conception of art became a method of work in the Post-Identity art. Another response to this situation was the development of interaction between art and science, based on technological foundations, and the consequent emergence of the hybrid, transdisciplinary vision of art. The author presents and analyzes his proposed typology of artistic trends focused on cognitive activity, emerging from the dialogue with science. He focuses in particular on the third of the foregoing trends: art@science, which he regards as the most signifi cant for the recent manifestations of the analyzed phenomenon. At the same time he emphasized the specifi city and dissimilarity of contemporary relationships between art and science as compared with its earlier, historical manifestations.","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"3 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131373867","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Punktem wyjścia jest zaniepokojenie związane z zanikaniem fundamentów kultury europejskiej. W paradygmacie klasycznym artysta pracował na bazie idealnego obrazu w swej duszy. Ta wizja została odrzucona. Nowożytność zaproponowała ludzkości racjonalizm, wolność i równość. Efektem tych dobrych intencji jest psychodeliczny bazar. Człowiek idąc w nim jest zdezorientowany, a jego odczuwanie doprowadzone do granic wytrzymałości. Ta wykorzeniona istota skazane jest na kulturalne tułactwo. Ucieczką od tego impasu jest powrót do pytania Archimedesa o punkt oparcia i zastanowienie się nad tym, co w ludzkiej naturze niezmienne a co przypadkowe i przemijalne.The Classic Pattern and Mass Man as Interpreted by the Contemporary Theorists of Society and Culture: Daniel Bell, Allan Bloom, and Jose Ortega y GassetSUMMARYThe starting point for the analysis is an anxiety associated with the vanishing of the foundations of European culture. In the classical paradigm, the artist worked on the basis of an ideal image that s/he carried in his/her soul. However, this vision was rejected. Modernity offered rationalism, freedom, and equality to the humankind. The result of this fundamental change is the so-called “psychedelic bazaar” – a certain form of culture continually offering new, surprising and often extreme experiences. By following them, a person is disoriented and his/her feeling is driven to the breaking point. Consequently, s/he is like an uprooted being condemned to cultural wandering. The way out of this impasse is to return to Archimedes’ question about the point of support, and to ponder over the invariable in human culture and the accidental and transitory.
{"title":"Wzór klasyczny a człowiek masowy w ujęciu współczesnych teoretyków społeczeństwa i kultury: Daniela Bella, Allana Blooma oraz Jose Ortegi y Gasseta.","authors":"B. Zych","doi":"10.17951/L.2017.15.2.81","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2017.15.2.81","url":null,"abstract":"Punktem wyjścia jest zaniepokojenie związane z zanikaniem fundamentów kultury europejskiej. W paradygmacie klasycznym artysta pracował na bazie idealnego obrazu w swej duszy. Ta wizja została odrzucona. Nowożytność zaproponowała ludzkości racjonalizm, wolność i równość. Efektem tych dobrych intencji jest psychodeliczny bazar. Człowiek idąc w nim jest zdezorientowany, a jego odczuwanie doprowadzone do granic wytrzymałości. Ta wykorzeniona istota skazane jest na kulturalne tułactwo. Ucieczką od tego impasu jest powrót do pytania Archimedesa o punkt oparcia i zastanowienie się nad tym, co w ludzkiej naturze niezmienne a co przypadkowe i przemijalne.The Classic Pattern and Mass Man as Interpreted by the Contemporary Theorists of Society and Culture: Daniel Bell, Allan Bloom, and Jose Ortega y GassetSUMMARYThe starting point for the analysis is an anxiety associated with the vanishing of the foundations of European culture. In the classical paradigm, the artist worked on the basis of an ideal image that s/he carried in his/her soul. However, this vision was rejected. Modernity offered rationalism, freedom, and equality to the humankind. The result of this fundamental change is the so-called “psychedelic bazaar” – a certain form of culture continually offering new, surprising and often extreme experiences. By following them, a person is disoriented and his/her feeling is driven to the breaking point. Consequently, s/he is like an uprooted being condemned to cultural wandering. The way out of this impasse is to return to Archimedes’ question about the point of support, and to ponder over the invariable in human culture and the accidental and transitory.","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"44 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121418854","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Esej jest próbą spojrzenia na grupę Fluxus jako na zjawisko, które w znaczny sposób wpłynęło na kulturę współczesną dzięki nieszablonowemu podejściu do aktywności artystycznej oraz płynnym przekraczaniu granic pomiędzy różnymi dyscyplinami sztuki a życiem. Głównym przedmiotem zainteresowania w obrębie Fluxusu jest redefinicja sztuki oraz czerpanie z technologii audiowizualnych, które przyczyniło się do rozwoju sztuki nowych mediów. W tym celu przywołany zostaje jeden z głównych reprezentantów i prekursorów wideo art Nam June Paik, amerykański artysta pochodzenia koreańskiego, który działał w kolektywie oraz tworzył indywidualnie. We wprowadzeniu do rozważań o Fluxusie nakreślony został kontekst historyczny, wskazujący na tendencje i okoliczności towarzyszące powstaniu grupy. Przy przywołaniu najważniejszych artystów i ich około-artystycznych aktywności szczególny akcent zostaje położony na postać George’a Maciunasa oraz na lewicowe wpływy, jakim ulegał konstruując program Fluxusu. Kolejnym punktem rozważań jest analiza zjawiska pod kątem wyjaśnienia jego podstawowych założeń i ich realizacji, aktualności postulatów w czasach współczesnych oraz dziedzictwa. Finalnym i kluczowym elementem tekstu jest przywołanie lat 60. Jako złotej dekady technologicznych eksperymentów, na tle której Nam June Paik ukazał się jako niezwykle kreatywny wizjoner i inicjator procesów, związanych z rozwojem sztuki nowych mediów. The art redefinition and new media – FluxusSUMMARYThe present essay seeks to look at the Fluxus group as a phenomenon that largely influenced contemporary culture owing to an unconventional approach to artistic activity and the smooth crossing of boundaries between different art disciplines and life. The main subject of interest within Fluxus was to redefine art and draw on audiovisual technologies, which contributed to the development of the art of new media. For this purpose, the text refers to one of the main representatives and predecessors of video art, Nam June Paik, a Korean-born American artist, who worked creatively both in a team as well as individually. The introduction to the considerations on Fluxus outlines the historical context showing the tendencies and circumstances of the origin of the group. When referring to the most important artists and their accompanying artistic activities, special emphasis was laid on the figure of George Maciunas and the left-wing influences to which he yielded while he constructed the Fluxus program. The next point of presentation is the analysis of the phenomenon from the perspective of explaining its fundamental assumptions and their implementation, the relevance of the Fluxus postulates in the contemporary period and its heritage. The final and key element of the text is the reference to the nineteensixties as a golden decade of technological experiments, in whose context Nam June Paik appeared as an extremely creative visionary and initiator of processes associated with the development of art of n
{"title":"Redefinicja sztuki i nowe media – Fluxus","authors":"M. Ryczkowska","doi":"10.17951/L.2017.15.2.49","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2017.15.2.49","url":null,"abstract":"Esej jest próbą spojrzenia na grupę Fluxus jako na zjawisko, które w znaczny sposób wpłynęło na kulturę współczesną dzięki nieszablonowemu podejściu do aktywności artystycznej oraz płynnym przekraczaniu granic pomiędzy różnymi dyscyplinami sztuki a życiem. Głównym przedmiotem zainteresowania w obrębie Fluxusu jest redefinicja sztuki oraz czerpanie z technologii audiowizualnych, które przyczyniło się do rozwoju sztuki nowych mediów. W tym celu przywołany zostaje jeden z głównych reprezentantów i prekursorów wideo art Nam June Paik, amerykański artysta pochodzenia koreańskiego, który działał w kolektywie oraz tworzył indywidualnie. We wprowadzeniu do rozważań o Fluxusie nakreślony został kontekst historyczny, wskazujący na tendencje i okoliczności towarzyszące powstaniu grupy. Przy przywołaniu najważniejszych artystów i ich około-artystycznych aktywności szczególny akcent zostaje położony na postać George’a Maciunasa oraz na lewicowe wpływy, jakim ulegał konstruując program Fluxusu. Kolejnym punktem rozważań jest analiza zjawiska pod kątem wyjaśnienia jego podstawowych założeń i ich realizacji, aktualności postulatów w czasach współczesnych oraz dziedzictwa. Finalnym i kluczowym elementem tekstu jest przywołanie lat 60. Jako złotej dekady technologicznych eksperymentów, na tle której Nam June Paik ukazał się jako niezwykle kreatywny wizjoner i inicjator procesów, związanych z rozwojem sztuki nowych mediów. The art redefinition and new media – FluxusSUMMARYThe present essay seeks to look at the Fluxus group as a phenomenon that largely influenced contemporary culture owing to an unconventional approach to artistic activity and the smooth crossing of boundaries between different art disciplines and life. The main subject of interest within Fluxus was to redefine art and draw on audiovisual technologies, which contributed to the development of the art of new media. For this purpose, the text refers to one of the main representatives and predecessors of video art, Nam June Paik, a Korean-born American artist, who worked creatively both in a team as well as individually. The introduction to the considerations on Fluxus outlines the historical context showing the tendencies and circumstances of the origin of the group. When referring to the most important artists and their accompanying artistic activities, special emphasis was laid on the figure of George Maciunas and the left-wing influences to which he yielded while he constructed the Fluxus program. The next point of presentation is the analysis of the phenomenon from the perspective of explaining its fundamental assumptions and their implementation, the relevance of the Fluxus postulates in the contemporary period and its heritage. The final and key element of the text is the reference to the nineteensixties as a golden decade of technological experiments, in whose context Nam June Paik appeared as an extremely creative visionary and initiator of processes associated with the development of art of n","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"116 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129096213","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-09-19DOI: 10.17951/L.2017.15.2.111
Emilia Zimnica-Kuzioła
Artykuł dotyczy organizacji życia teatralnego w Polsce po roku 1989. W okresie transformacji ustrojowej nastąpiły zmiany w zakresie funkcjonowania instytucji kultury, w tym i teatrów. Polityka państwa określana jest przez pojęcia decentralizacji czy dewolucji (odejście od monopolu państwowego, przekazywanie instytucji kultury władzom gminnym i samorządom wojewódzkim) i deregulacji (proces odchodzenia od kontroli państwa, ideologiczna niezależność instytucji kultury). Publiczne teatry w Polsce reprezentują model teatru repertuarowego, którego podstawą jest stały zespół aktorski. Wzrasta jednak liczba teatrów niepublicznych (teatry non-profit, zarejestrowane jako stowarzyszenia lub fundacje, nie nastawione na zysk i teatry komercyjne).Theater Policy in Poland after the Political-System TransformationSUMMARYThe article discusses the organization of theatrical life in Poland after 1989. During the political-system transformation there were changes in the operation of cultural institutions, including theaters The State policy is defined by the concepts of decentralization or devolution (departure from State monopoly, handing over of cultural institutions to gmina [commune] authorities or provincial self-governments) and deregulation (the process of departing from State control, ideological independence of cultural institutions ). Public theaters in Poland represent the model of repertory theater based on a permanent team of actors. However, the number of non-public theaters is growing (non-profit theaters registered as associations or foundations, and commercial theaters).
{"title":"Polityka teatralna w Polsce po transformacji ustrojowej","authors":"Emilia Zimnica-Kuzioła","doi":"10.17951/L.2017.15.2.111","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2017.15.2.111","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy organizacji życia teatralnego w Polsce po roku 1989. W okresie transformacji ustrojowej nastąpiły zmiany w zakresie funkcjonowania instytucji kultury, w tym i teatrów. Polityka państwa określana jest przez pojęcia decentralizacji czy dewolucji (odejście od monopolu państwowego, przekazywanie instytucji kultury władzom gminnym i samorządom wojewódzkim) i deregulacji (proces odchodzenia od kontroli państwa, ideologiczna niezależność instytucji kultury). Publiczne teatry w Polsce reprezentują model teatru repertuarowego, którego podstawą jest stały zespół aktorski. Wzrasta jednak liczba teatrów niepublicznych (teatry non-profit, zarejestrowane jako stowarzyszenia lub fundacje, nie nastawione na zysk i teatry komercyjne).Theater Policy in Poland after the Political-System TransformationSUMMARYThe article discusses the organization of theatrical life in Poland after 1989. During the political-system transformation there were changes in the operation of cultural institutions, including theaters The State policy is defined by the concepts of decentralization or devolution (departure from State monopoly, handing over of cultural institutions to gmina [commune] authorities or provincial self-governments) and deregulation (the process of departing from State control, ideological independence of cultural institutions ). Public theaters in Poland represent the model of repertory theater based on a permanent team of actors. However, the number of non-public theaters is growing (non-profit theaters registered as associations or foundations, and commercial theaters).","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123585076","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Za datę wynalezienia fotografii przyjmuje się rok 1839, w którym François Arago ogłosił proces dagerotypii Louisa Daguerre’a. Jednakże początki fotografii są zagadnieniem złożonym. W najbardziej rozpowszechnionym ujęciu określa je historia technologicznej rywalizacji o prymat pierwszeństwa, w której prócz Daguerre’a ważne miejsce zajęli m.in. Nicéphor Niépce czy William Henry Fox Talbot.Niniejszy artykuł dotyczy rozmaitych ujęć początków fotografii, pojmowanych jako alternatywne bądź uzupełniające się opowieści. Szczególna uwaga poświęcona została koncepcji „idei fotografii” przed 1839 rokiem, zjawisku tzw. „protofotografów”, a także związkowi owych postaw z przemianami w obszarze sztuk plastycznych, literatury czy zjawisk para-teatralnych. Przede wszystkim jednak omówiono konsekwencje rozmaitych ujęć początków fotografii – narodowego, kulturowego, estetycznego – dla pojmowania historii i natury medium na przestrzeni niemal dwóch stuleci. Technology, Art, “Philosophical Dream”? The Beginnings of Photography and the Question about the Nature and History of the Medium SUMMARYThe date of the invention of photography is commonly recognized to be the year 1839, in which François Arago announced the daguerreotype process of Louis Daguerre. However, the beginnings of photography are a complex problem. In the most common approach they are defi ned by the history of technological rivalry for primacy, in which, apart from Daguerre, an important position was occupied by inter alia Nicéphor Niépce or William Henry Fox Talbot. The present article discusses various approaches to the beginnings of photography, understood as alternative or complementary narratives. Special attention is devoted to the conception of “the idea of photography” before 1839, the phenomenon of the so-called “proto-photographers”, and the connection between these attitudes and transformations in the area of plastic arts, literature, or para-theatrical phenomena. The article fi rst of all discusses the consequences of various approaches to the beginnings of photography – national, cultural, or esthetic approaches to the understanding of the history and nature of the medium over the period of almost two centuries.
{"title":"Technika, sztuka, „filozoficzny sen”? Początki fotografii a pytanie o naturę i historię medium","authors":"K. Leśniak","doi":"10.17951/L.2017.15.2.21","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2017.15.2.21","url":null,"abstract":"Za datę wynalezienia fotografii przyjmuje się rok 1839, w którym François Arago ogłosił proces dagerotypii Louisa Daguerre’a. Jednakże początki fotografii są zagadnieniem złożonym. W najbardziej rozpowszechnionym ujęciu określa je historia technologicznej rywalizacji o prymat pierwszeństwa, w której prócz Daguerre’a ważne miejsce zajęli m.in. Nicéphor Niépce czy William Henry Fox Talbot.Niniejszy artykuł dotyczy rozmaitych ujęć początków fotografii, pojmowanych jako alternatywne bądź uzupełniające się opowieści. Szczególna uwaga poświęcona została koncepcji „idei fotografii” przed 1839 rokiem, zjawisku tzw. „protofotografów”, a także związkowi owych postaw z przemianami w obszarze sztuk plastycznych, literatury czy zjawisk para-teatralnych. Przede wszystkim jednak omówiono konsekwencje rozmaitych ujęć początków fotografii – narodowego, kulturowego, estetycznego – dla pojmowania historii i natury medium na przestrzeni niemal dwóch stuleci. Technology, Art, “Philosophical Dream”? The Beginnings of Photography and the Question about the Nature and History of the Medium SUMMARYThe date of the invention of photography is commonly recognized to be the year 1839, in which François Arago announced the daguerreotype process of Louis Daguerre. However, the beginnings of photography are a complex problem. In the most common approach they are defi ned by the history of technological rivalry for primacy, in which, apart from Daguerre, an important position was occupied by inter alia Nicéphor Niépce or William Henry Fox Talbot. The present article discusses various approaches to the beginnings of photography, understood as alternative or complementary narratives. Special attention is devoted to the conception of “the idea of photography” before 1839, the phenomenon of the so-called “proto-photographers”, and the connection between these attitudes and transformations in the area of plastic arts, literature, or para-theatrical phenomena. The article fi rst of all discusses the consequences of various approaches to the beginnings of photography – national, cultural, or esthetic approaches to the understanding of the history and nature of the medium over the period of almost two centuries.","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115598084","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł w syntetyczny sposób omawia najważniejsze zjawiska filmu eksperymentalnego w kontekście pojęcia i praktyki sztuki neoawangardowej od II połowy lat 60. do połowy lat 70. XX wieku. Na początku przypomniana została pierwsza i druga faza rozwoju filmu eksperymentalnego w związku z istnieniem tzw. Wielkiej Awangardy oraz z działalnością jej kontynuatorów po Ii wojnie światowej w USA. Nastepnie zdefiniowane zostało pojęcie neoawangardy w odniesieniu do ujęcia, które zparoponował Frank Popper. W dalszej części artykułu jego autor omawia zasady oraz najważniejsze przykłady filmów neoawangardowych m. in: film strukturalny, kino porzeszone, intermedia. Ważną częścią artykułu jest przedstawienie początków, idei oraz najważniejszych rodzajów sztuki video. W artykule omówione zostały filmy takich autorów jak m. in. Paul Sharits, Peter Kubelka, Peter Campus, Bill Viola i innych. Film Neo-Avant-garde and the Beginnings of Video ArtSUMMARYThe article comprehensively discusses the most important phenomena of experimental film in the context of the concept and practice of neo-avant-garde art from the latter half of the nineteen-sixties to the mid-nineteen-seventies. The paper begins by referring to the first and second phase of the development of experimental film in connection with the existence of the so-called Great Avant-garde and the activity of its continuators after World War Two in the USA. The text then defines the concept of neo-avant-garde in relation to the interpretation proposed by Frank Popper. The article then discusses the principles and the most important examples of neo-avant-garde films, inter alia structural film, widened cinema, or intermedia. An important part of the article is the presentation of the beginnings, idea and the major types of video art. The paper also discusses the films by such authors as inter alia Paul Sharits, Peter Kubelka, Peter Campus, Bill Viola, and others.
{"title":"Filmowa neoawangarda i początki sztuki video","authors":"Marcin Maron","doi":"10.17951/L.2017.15.2.37","DOIUrl":"https://doi.org/10.17951/L.2017.15.2.37","url":null,"abstract":"Artykuł w syntetyczny sposób omawia najważniejsze zjawiska filmu eksperymentalnego w kontekście pojęcia i praktyki sztuki neoawangardowej od II połowy lat 60. do połowy lat 70. XX wieku. Na początku przypomniana została pierwsza i druga faza rozwoju filmu eksperymentalnego w związku z istnieniem tzw. Wielkiej Awangardy oraz z działalnością jej kontynuatorów po Ii wojnie światowej w USA. Nastepnie zdefiniowane zostało pojęcie neoawangardy w odniesieniu do ujęcia, które zparoponował Frank Popper. W dalszej części artykułu jego autor omawia zasady oraz najważniejsze przykłady filmów neoawangardowych m. in: film strukturalny, kino porzeszone, intermedia. Ważną częścią artykułu jest przedstawienie początków, idei oraz najważniejszych rodzajów sztuki video. W artykule omówione zostały filmy takich autorów jak m. in. Paul Sharits, Peter Kubelka, Peter Campus, Bill Viola i innych. Film Neo-Avant-garde and the Beginnings of Video ArtSUMMARYThe article comprehensively discusses the most important phenomena of experimental film in the context of the concept and practice of neo-avant-garde art from the latter half of the nineteen-sixties to the mid-nineteen-seventies. The paper begins by referring to the first and second phase of the development of experimental film in connection with the existence of the so-called Great Avant-garde and the activity of its continuators after World War Two in the USA. The text then defines the concept of neo-avant-garde in relation to the interpretation proposed by Frank Popper. The article then discusses the principles and the most important examples of neo-avant-garde films, inter alia structural film, widened cinema, or intermedia. An important part of the article is the presentation of the beginnings, idea and the major types of video art. The paper also discusses the films by such authors as inter alia Paul Sharits, Peter Kubelka, Peter Campus, Bill Viola, and others.","PeriodicalId":435466,"journal":{"name":"Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes","volume":"23 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-09-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115136762","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：