W artykule przedstawiono sytuację w Polsce po 1945 r., kiedy w wyniku umowy Wielkiej Trójki (Roosevelta, Churchilla, Stalina) w Jałcie na Krymie (luty 1945 r.) Europa Środkowo-Wschodnia została oddana Stalinowi. Stalin obiecał wolne wybory, ale mimo że początkowo dla pozoru obowiązywało (niekomunistyczne) przedwojenne prawo polskie, to ze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich napływały do Polski nowe wzorce, które mieli wprowadzać komuniści. Sądy uzależniono od panującej partii komunistycznej. Na sędziów powoływano ludzi bez wykształcenia prawniczego, którzy mieli wykonywać polecenia partii komunistycznej. Podobnie było z prokuratorami. Prowadzono śledztwa, stosowano tortury, sądzono ludzi tajnie, zwłaszcza w sprawach politycznych. Zadaniem sądów było wówczas stosowanie represji, a nie wymierzanie sprawiedliwości.
{"title":"Soviet models in Polish law after 1944. Selected issues","authors":"Adam Lityński","doi":"10.14746/cph.2024.1.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.4","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono sytuację w Polsce po 1945 r., kiedy w wyniku umowy Wielkiej Trójki (Roosevelta, Churchilla, Stalina) w Jałcie na Krymie (luty 1945 r.) Europa Środkowo-Wschodnia została oddana Stalinowi. Stalin obiecał wolne wybory, ale mimo że początkowo dla pozoru obowiązywało (niekomunistyczne) przedwojenne prawo polskie, to ze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich napływały do Polski nowe wzorce, które mieli wprowadzać komuniści. Sądy uzależniono od panującej partii komunistycznej. Na sędziów powoływano ludzi bez wykształcenia prawniczego, którzy mieli wykonywać polecenia partii komunistycznej. Podobnie było z prokuratorami. Prowadzono śledztwa, stosowano tortury, sądzono ludzi tajnie, zwłaszcza w sprawach politycznych. Zadaniem sądów było wówczas stosowanie represji, a nie wymierzanie sprawiedliwości.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"138 13","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141714109","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"XXIX Ogólnopolski Zjazd Historyków Ustroju i Prawa oraz Doktryn Polityczno-Prawnych „Znaczenie historii prawa dla współczesnego dyskursu prawniczego”, Toruń, 21–22 września 2023 r.","authors":"Dawid G. Szulc","doi":"10.14746/cph.2024.1.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.10","url":null,"abstract":"Sprawozdanie.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"51 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141842977","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Przedmiotem artykułu są koncepcje polskich przedstawicieli nauki prawa w zakresie teorii kary, które powstały w okresie Polski międzywojennej (1919–1939) oraz Polski Ludowej (1945–1989). Przedstawiono w nim koncepcje polskich uczonych oraz wnioski płynące z ich rozważań nad istotą kary kryminalnej i jej celami. Wskazano, które koncepcje teoretyczne znalazły swój wyraz w przepisach kodeksów karnych z 1932 i 1969 r. Na koniec oceniono stan badań nad teoriami kary w Polsce XX wieku i ukazano dalsze perspektywy badawcze.
{"title":"The essence and objectives of criminal punishment. An outline of the position of the Polish jurisprudence (1919–1989)","authors":"Danuta Janicka","doi":"10.14746/cph.2024.1.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.7","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu są koncepcje polskich przedstawicieli nauki prawa w zakresie teorii kary, które powstały w okresie Polski międzywojennej (1919–1939) oraz Polski Ludowej (1945–1989). Przedstawiono w nim koncepcje polskich uczonych oraz wnioski płynące z ich rozważań nad istotą kary kryminalnej i jej celami. Wskazano, które koncepcje teoretyczne znalazły swój wyraz w przepisach kodeksów karnych z 1932 i 1969 r. Na koniec oceniono stan badań nad teoriami kary w Polsce XX wieku i ukazano dalsze perspektywy badawcze.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"61 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141714927","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Karty ziemskie i regionalne były dyplomami stosowanymi w Wielkim Księstwie Litewskim (głównie w drugiej połowie XV i pierwszej połowie XVI wieku), poprzez które nadawano prawa mieszkańcom Wielkiego Księstwa Litewskiego lub jego regionów. W artykule zbadano cechy rytualne takich dyplomów, tj. narrację o roli kart w rytuale i czynnościach rytualnych związanych z nadaniem dyplomu. Scharakteryzowano narrację o nadawaniu kart regionalnych w wyniku rzekomo zbiorowych próśb miejscowej ludności, a także narrację stworzoną przez kancelarię wielkoksiążęcą o nadaniach ziemskich. Zbadano działania rytualne związane z tymi aktami oraz ich wpływ na tożsamość ludności.
{"title":"Rytuał a przywileje dla stanów i grup terytorialnych w Wielkim Księstwie Litewskim od połowy XV do połowy XVI wieku","authors":"Hlieb Bierastavy","doi":"10.14746/cph.2024.1.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.1","url":null,"abstract":"Karty ziemskie i regionalne były dyplomami stosowanymi w Wielkim Księstwie Litewskim (głównie w drugiej połowie XV i pierwszej połowie XVI wieku), poprzez które nadawano prawa mieszkańcom Wielkiego Księstwa Litewskiego lub jego regionów. W artykule zbadano cechy rytualne takich dyplomów, tj. narrację o roli kart w rytuale i czynnościach rytualnych związanych z nadaniem dyplomu. Scharakteryzowano narrację o nadawaniu kart regionalnych w wyniku rzekomo zbiorowych próśb miejscowej ludności, a także narrację stworzoną przez kancelarię wielkoksiążęcą o nadaniach ziemskich. Zbadano działania rytualne związane z tymi aktami oraz ich wpływ na tożsamość ludności.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"291 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141711415","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Powstałe po 1945 r. polskie sądownictwo powszechne na Ziemi Lubuskiej przez długi czas nie było przedmiotem pogłębionych rozważań historyków i historyków prawa. W ostatniej dekadzie nastąpiła jednak znacząca zmiana. Opublikowano bowiem liczne prace na temat dziejów powojennego sądownictwa powszechnego na Ziemi Lubuskiej, poświęcone przede wszystkim organizacji sądownictwa, orzecznictwu w sprawach karnych oraz obsadzie personalnej. W artykule przedstawiono dotychczasowy stan badań nad powojennym sądownictwem lubuskim, a także sformułowano pewne postulaty badawcze.
{"title":"Sądownictwo powszechne na Ziemi Lubuskiej w pierwszych latach po II wojnie światowej. Stan badań","authors":"Karol Siemaszko","doi":"10.14746/cph.2024.1.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.8","url":null,"abstract":"Powstałe po 1945 r. polskie sądownictwo powszechne na Ziemi Lubuskiej przez długi czas nie było przedmiotem pogłębionych rozważań historyków i historyków prawa. W ostatniej dekadzie nastąpiła jednak znacząca zmiana. Opublikowano bowiem liczne prace na temat dziejów powojennego sądownictwa powszechnego na Ziemi Lubuskiej, poświęcone przede wszystkim organizacji sądownictwa, orzecznictwu w sprawach karnych oraz obsadzie personalnej. W artykule przedstawiono dotychczasowy stan badań nad powojennym sądownictwem lubuskim, a także sformułowano pewne postulaty badawcze.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"33 20","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141690469","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Przedmiotem artykułu jest ewolucja odpowiedzialności karnej ukazana na przykładzie relacji pojęć lekarz–urzędnik, która była charakterystyczna dla zmian historycznych i ustrojowych państwa. Wiele instytucji prawnych, które obecnie obowiązują w kodeksie karnym, ukształtowało się w latach 1918-1939. Po 1945 r. i powstaniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wzrosła rola państwa, co wyrażało się w traktowaniu lekarza jak urzędnika i funkcjonariusza państwowego, co było z kolei związane z poddaniem regulacji państwowej każdej dziedziny życia. Mimo to orzecznictwo sądowe próbowało zmniejszyć odpowiedzialność karną, która dotyczyła zbyt dużego kręgu podmiotów. Ten kierunek orzeczniczy był podstawą obecnych rozwiązań, które weszły w życie w kodeksie karnym z 1997 r.
{"title":"The development of the criminal liability of a doctor as a public official under the Penal Code of 1932","authors":"Anna Marcinkowska","doi":"10.14746/cph.2024.1.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.9","url":null,"abstract":"Przedmiotem artykułu jest ewolucja odpowiedzialności karnej ukazana na przykładzie relacji pojęć lekarz–urzędnik, która była charakterystyczna dla zmian historycznych i ustrojowych państwa. Wiele instytucji prawnych, które obecnie obowiązują w kodeksie karnym, ukształtowało się w latach 1918-1939. Po 1945 r. i powstaniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wzrosła rola państwa, co wyrażało się w traktowaniu lekarza jak urzędnika i funkcjonariusza państwowego, co było z kolei związane z poddaniem regulacji państwowej każdej dziedziny życia. Mimo to orzecznictwo sądowe próbowało zmniejszyć odpowiedzialność karną, która dotyczyła zbyt dużego kręgu podmiotów. Ten kierunek orzeczniczy był podstawą obecnych rozwiązań, które weszły w życie w kodeksie karnym z 1997 r.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"133 30","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141714442","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule pokazano, jak na przestrzeni lat (zarówno w odrębnych kodeksach karno-wojskowych, jak i w części wojskowej powszechnego kodeksu karnego z 1969 r.) ustawodawca dekretował pojęcie przestępstwa wojskowego. Rozważania te można potraktować jako rodzaj historycznoprawnego uzasadnienia konieczności wprowadzenia do systemu prawa karnego sensu largo (np. poprzez nowelizację przepisów obowiązującego kodeksu karnego z 1997 r.) normatywnej definicji przestępstwa wojskowego. Choć instytucja przestępstwa wojskowego nie jest synonimem instytucji przestępstwa (współcześnie określanego także mianem przestępstwa powszechnego), to nie wynika to wprost z postanowień kodeksowych, a jedynie z wykładni dokonanej na tej płaszczyźnie, co zostało poddane krytyce.
{"title":"The institution of a military offence in light of the regulations of Polish criminal-military codifications of the 20th century – a historical and legal analysis","authors":"Agata Ziółkowska","doi":"10.14746/cph.2024.1.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.3","url":null,"abstract":"W artykule pokazano, jak na przestrzeni lat (zarówno w odrębnych kodeksach karno-wojskowych, jak i w części wojskowej powszechnego kodeksu karnego z 1969 r.) ustawodawca dekretował pojęcie przestępstwa wojskowego. Rozważania te można potraktować jako rodzaj historycznoprawnego uzasadnienia konieczności wprowadzenia do systemu prawa karnego sensu largo (np. poprzez nowelizację przepisów obowiązującego kodeksu karnego z 1997 r.) normatywnej definicji przestępstwa wojskowego. Choć instytucja przestępstwa wojskowego nie jest synonimem instytucji przestępstwa (współcześnie określanego także mianem przestępstwa powszechnego), to nie wynika to wprost z postanowień kodeksowych, a jedynie z wykładni dokonanej na tej płaszczyźnie, co zostało poddane krytyce.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"54 12","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141714870","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
This historical and legal analysis examines the phenomenon of forced sterilization in California between 1909 and 1979, a period marked by the implementation of eugenic policies aimed at improving the genetic composition of the population. Through a detailed examination of the legal frameworks, key court cases, and the socio-political context, this study reveals how eugenic ideology gained acceptance, which led to the sterilization of thousands of individuals under the guise of societal betterment. The analysis delves into the ethical, legal, and historical dimensions of these practices and it highlights the role of California as a focal point in the broader national and international discourse on eugenics and human rights. The gradual rejection of eugenic ideology as well as the shift towards recognizing and compensating victims reflect a critical reassessment of the past injustices and underscore the importance of ethical considerations in medical and legal practices.
{"title":"Forced sterilization in the state of California from 1909 to 1979: A historical and legal analysis","authors":"Krystian Jabłoński","doi":"10.14746/cph.2024.1.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.6","url":null,"abstract":"This historical and legal analysis examines the phenomenon of forced sterilization in California between 1909 and 1979, a period marked by the implementation of eugenic policies aimed at improving the genetic composition of the population. Through a detailed examination of the legal frameworks, key court cases, and the socio-political context, this study reveals how eugenic ideology gained acceptance, which led to the sterilization of thousands of individuals under the guise of societal betterment. The analysis delves into the ethical, legal, and historical dimensions of these practices and it highlights the role of California as a focal point in the broader national and international discourse on eugenics and human rights. The gradual rejection of eugenic ideology as well as the shift towards recognizing and compensating victims reflect a critical reassessment of the past injustices and underscore the importance of ethical considerations in medical and legal practices.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"110 7","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141713354","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł przedstawia podstawy prawne sądownictwa podległego Delegaturze Rządu na Kraj, a także historię powołania i działalność Cywilnego Sądu Specjalnego w Warszawie z uwzględnieniem prawników zaangażowanych w jego działalność, sposób działania oraz jednostki współpracujące z sądem. W artykule ukazano również osoby skazane przez Cywilny Sąd Specjalny, formułowane przeciwko nim zarzuty oraz okoliczności wykonania wydanych wyroków śmierci.
{"title":"The establishment and activities of the Civil Special Court of the Warsaw province and of the Capital City of Warsaw subjected to the Government Delegation for Poland (November-December 1942 – 4 September 1944)","authors":"Bartłomiej P. Szyprowski","doi":"10.14746/cph.2024.1.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.5","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia podstawy prawne sądownictwa podległego Delegaturze Rządu na Kraj, a także historię powołania i działalność Cywilnego Sądu Specjalnego w Warszawie z uwzględnieniem prawników zaangażowanych w jego działalność, sposób działania oraz jednostki współpracujące z sądem. W artykule ukazano również osoby skazane przez Cywilny Sąd Specjalny, formułowane przeciwko nim zarzuty oraz okoliczności wykonania wydanych wyroków śmierci.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"22 44","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141699829","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule przedstawiono, w jaki sposób kryminalizowane były zachowania skierowane przeciwko zwłokom ludzkim lub miejscom ich spoczynku na ziemiach polskich i jakie regulacje prawnokarne obowiązywały na ziemiach polskich w XIX wieku. Pokazano, jaki wpływ miały kultura, religia i zwyczaje danej epoki historycznej na stosunek ludzi do zwłok ludzkich lub miejsc ich spoczynku, a także na odpowiednie regulacje prawne. Jak wskazuje Juliusz Makarewicz, przestępstwa, których przedmiotem czynności wykonawczej jest ciało zmarłego człowieka, jego grobu lub innego miejsca spoczynku są jednymi z najstarszych czynów zabronionych, a zarazem jednymi z najsurowiej karanych w początkowych etapach rozwoju społecznego. Było to spowodowane wierzeniem, że naruszenie zwłok lub miejsca ich spoczynku zaburza równowagę między światem żyjących i zmarłych, a co za tym idzie sprowadza niebezpieczeństwo na całe społeczeństwo. Artykuł stanowi ponadto próbę wykazania, że historia, religia i kultura są czynnikami prawotwórczymi.
{"title":"The evolution of the posthumous protection of the deceased on Polish territories until the 19th century","authors":"Michał Najman","doi":"10.14746/cph.2024.1.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2024.1.2","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiono, w jaki sposób kryminalizowane były zachowania skierowane przeciwko zwłokom ludzkim lub miejscom ich spoczynku na ziemiach polskich i jakie regulacje prawnokarne obowiązywały na ziemiach polskich w XIX wieku. Pokazano, jaki wpływ miały kultura, religia i zwyczaje danej epoki historycznej na stosunek ludzi do zwłok ludzkich lub miejsc ich spoczynku, a także na odpowiednie regulacje prawne. Jak wskazuje Juliusz Makarewicz, przestępstwa, których przedmiotem czynności wykonawczej jest ciało zmarłego człowieka, jego grobu lub innego miejsca spoczynku są jednymi z najstarszych czynów zabronionych, a zarazem jednymi z najsurowiej karanych w początkowych etapach rozwoju społecznego. Było to spowodowane wierzeniem, że naruszenie zwłok lub miejsca ich spoczynku zaburza równowagę między światem żyjących i zmarłych, a co za tym idzie sprowadza niebezpieczeństwo na całe społeczeństwo. Artykuł stanowi ponadto próbę wykazania, że historia, religia i kultura są czynnikami prawotwórczymi.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"37 3","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"141691268","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：