{"title":"Wymiar sprawiedliwości jako wymiar represji w Polsce w latach 1944-1956","authors":"Adam Lityński","doi":"10.14746/cph.2022.2.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.2.13","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49297556","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł przedstawia historię udziału uczonych z Polski w międzynarodowych kongresach średniowiecznego prawa kanonicznego wraz ze sprawozdaniem z XVI Kongresu w Saint Louis (13-23.07.2022 r.) oraz spostrzeżenia dotyczące przyszłości nauki historii powszechnego prawa kanonicznego w Polsce. Kongresy odbywają się od 1958 r. co cztery lub pięć lat po obu stronach Oceanu Atlantyckiego i stanowią naukowe święto dla uczonych zjednoczonych przez te same cele badawcze, tj. średniowieczne prawo kanoniczne oraz powiązane z nim przedmioty. Zaledwie szesnastu uczonych z Polski brało udział w przeszłych szesnastu kongresach i raptem dziewięć artykułów autorstwa polskich naukowców zostało zaprezentowanych na łamach ich słynnych materiałów pokonferencyjnych. Te skromne liczby pokazują, że udział polskich uczonych w międzynarodowej nauce średniowiecznego prawa kanonicznego był mocno ograniczony. Niemniej ostatni kongres w Saint Louis był świadkiem kilku pozytywnych zwiastunów nowego trendu włączania polskich uczonych w szeregi tej międzynarodowej społeczności akademickiej. Sam XVI kongres stanowił organizacyjny i naukowy kamień milowy dla tej społeczności, która obecnie z niecierpliwością wyczekuje kolejnego kongresu, który odbędzie się w Canterbury.
{"title":"O udziale polskich naukowców w międzynarodowych kongresach prawa kanonicznego na marginesie sprawozdania z kongresu w Saint Louis","authors":"Piotr Alexandrowicz","doi":"10.14746/cph.2022.2.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.2.11","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia historię udziału uczonych z Polski w międzynarodowych kongresach średniowiecznego prawa kanonicznego wraz ze sprawozdaniem z XVI Kongresu w Saint Louis (13-23.07.2022 r.) oraz spostrzeżenia dotyczące przyszłości nauki historii powszechnego prawa kanonicznego w Polsce. Kongresy odbywają się od 1958 r. co cztery lub pięć lat po obu stronach Oceanu Atlantyckiego i stanowią naukowe święto dla uczonych zjednoczonych przez te same cele badawcze, tj. średniowieczne prawo kanoniczne oraz powiązane z nim przedmioty. Zaledwie szesnastu uczonych z Polski brało udział w przeszłych szesnastu kongresach i raptem dziewięć artykułów autorstwa polskich naukowców zostało zaprezentowanych na łamach ich słynnych materiałów pokonferencyjnych. Te skromne liczby pokazują, że udział polskich uczonych w międzynarodowej nauce średniowiecznego prawa kanonicznego był mocno ograniczony. Niemniej ostatni kongres w Saint Louis był świadkiem kilku pozytywnych zwiastunów nowego trendu włączania polskich uczonych w szeregi tej międzynarodowej społeczności akademickiej. Sam XVI kongres stanowił organizacyjny i naukowy kamień milowy dla tej społeczności, która obecnie z niecierpliwością wyczekuje kolejnego kongresu, który odbędzie się w Canterbury.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"67365197","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Teoretyczne intencje Williama Blackstone’a, autora monumentalnego dla kultury common law dzieła Komentarze do Praw Anglii, wzbudzają do dziś spory, a ich autor bywa zaliczany zarówno do prekursorów pozytywizmu prawniczego, jak i tradycyjnych przedstawicieli szkoły prawa natury. We Wstępie do Komentarzy znajdują się elementy charakterystyczne dla obu tych rodzajów myślenia o prawie. W niniejszym tekście staram się wykazać, że prawnonaturalny wykład Blackstone’a ma nie tylko charakter „dekoracji” dodanej w duchu epoki, ale stanowi istotny i rodzący określone konsekwencje element jego doktryny prawa. Prawo naturalne, według Blackstone’a w następujący sposób oddziałuje na prawo stanowione: (1) przy ustaleniu treści i wykładni prawa posługujemy się konstrukcją praw podmiotowych; (2) gdy prawo stanowione narusza prawo naturalne, oba odseparowane porządki pozostają wiążące a człowiek zobowiązany jest złamać prawo stanowione, przyjmując jednak na siebie sankcję państwową; (3) legislatywa, choć zgodnie z zasadą suwerenności parlamentu pozostaje formalnie nieograniczona w swojej władzy ustawodawczej, zobowiązana jest chronić i umacniać wrodzone i absolutne uprawnienia jednostek, co stanowi wskazówkę interpretacyjną dla stosujących prawo. Poglądy Blackstone’a są inspirujące także współcześnie, ponieważ pokazują, że rozważania prawnonaturalne mogą wychodzić poza schemat lex iniusta non est lex, koncentrując się na określeniu celów dla legislatywy i tym samym stanowiąc element wykładni prawa.
{"title":"Prawo natury i prawo stanowione we wstępie do Komentarzy do Praw Anglii Williama Blackstone’a","authors":"Dariusz Łysak","doi":"10.14746/cph.2022.2.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.2.3","url":null,"abstract":"Teoretyczne intencje Williama Blackstone’a, autora monumentalnego dla kultury common law dzieła Komentarze do Praw Anglii, wzbudzają do dziś spory, a ich autor bywa zaliczany zarówno do prekursorów pozytywizmu prawniczego, jak i tradycyjnych przedstawicieli szkoły prawa natury. We Wstępie do Komentarzy znajdują się elementy charakterystyczne dla obu tych rodzajów myślenia o prawie. W niniejszym tekście staram się wykazać, że prawnonaturalny wykład Blackstone’a ma nie tylko charakter „dekoracji” dodanej w duchu epoki, ale stanowi istotny i rodzący określone konsekwencje element jego doktryny prawa. Prawo naturalne, według Blackstone’a w następujący sposób oddziałuje na prawo stanowione: (1) przy ustaleniu treści i wykładni prawa posługujemy się konstrukcją praw podmiotowych; (2) gdy prawo stanowione narusza prawo naturalne, oba odseparowane porządki pozostają wiążące a człowiek zobowiązany jest złamać prawo stanowione, przyjmując jednak na siebie sankcję państwową; (3) legislatywa, choć zgodnie z zasadą suwerenności parlamentu pozostaje formalnie nieograniczona w swojej władzy ustawodawczej, zobowiązana jest chronić i umacniać wrodzone i absolutne uprawnienia jednostek, co stanowi wskazówkę interpretacyjną dla stosujących prawo. Poglądy Blackstone’a są inspirujące także współcześnie, ponieważ pokazują, że rozważania prawnonaturalne mogą wychodzić poza schemat lex iniusta non est lex, koncentrując się na określeniu celów dla legislatywy i tym samym stanowiąc element wykładni prawa.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44631913","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Prokuratura narodziła się we Francji w XIII w., gdzie następnie kształtowała się przez wiele stuleci, aby u schyłku monarchii absolutnej stać się trwałym, a zarazem niezwykle istotnym i wysoko cenionym elementem sądownictwa. W literaturze polskojęzycznej ten okres historii prokuratury traktowany był dotąd marginalnie. Chcąc wypełnić tę lukę, autor analizuje okoliczności powstania prokuratury francuskiej, a następnie omawia jej organizację, funkcjonowanie i najważniejsze zadania, skupiając się na XVII i XVIII w. Prokuratura jest ukazana w swoim historycznym kostiumie, który odłożony na bok odsłania instytucję borykającą się z wyzwaniami o charakterze ponadczasowym. Prokuratorzy ówcześni korzystają bowiem z daleko idącej niezależności, przy jednoczesnej podwójnej podległości królowi i hierarchii sądowej, a także odgrywają z powodzeniem sprzeczne niekiedy role członków sądownictwa i reprezentantów władzy królewskiej w sądach, obrońców praw indywidualnych i wyrazicieli interesów władzy centralnej, funkcjonariuszy tworzących prawo i czuwających nad jego stosowaniem, członków elity społecznej i adwokatów wdów i sierot. Autor opisuje także specyfikę ówczesnej prokuratury, w tym jej silne zróżnicowanie wewnętrzne na poszczególne kategorie funkcjonariuszy, a także jej funkcjonowanie w sposób kolegialny, co w parlamentach upodobniało ją do izby sądowej. Przytacza również przykłady działania prokuratorów w ówczesnych realiach prawnych, w tym prezentowane przez nich stanowiska procesowe.
{"title":"Ludzie króla, czyli prokuratura francuska przed 1789 r.","authors":"P. Turek","doi":"10.14746/cph.2022.2.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.2.4","url":null,"abstract":"Prokuratura narodziła się we Francji w XIII w., gdzie następnie kształtowała się przez wiele stuleci, aby u schyłku monarchii absolutnej stać się trwałym, a zarazem niezwykle istotnym i wysoko cenionym elementem sądownictwa. W literaturze polskojęzycznej ten okres historii prokuratury traktowany był dotąd marginalnie. Chcąc wypełnić tę lukę, autor analizuje okoliczności powstania prokuratury francuskiej, a następnie omawia jej organizację, funkcjonowanie i najważniejsze zadania, skupiając się na XVII i XVIII w. Prokuratura jest ukazana w swoim historycznym kostiumie, który odłożony na bok odsłania instytucję borykającą się z wyzwaniami o charakterze ponadczasowym. Prokuratorzy ówcześni korzystają bowiem z daleko idącej niezależności, przy jednoczesnej podwójnej podległości królowi i hierarchii sądowej, a także odgrywają z powodzeniem sprzeczne niekiedy role członków sądownictwa i reprezentantów władzy królewskiej w sądach, obrońców praw indywidualnych i wyrazicieli interesów władzy centralnej, funkcjonariuszy tworzących prawo i czuwających nad jego stosowaniem, członków elity społecznej i adwokatów wdów i sierot. Autor opisuje także specyfikę ówczesnej prokuratury, w tym jej silne zróżnicowanie wewnętrzne na poszczególne kategorie funkcjonariuszy, a także jej funkcjonowanie w sposób kolegialny, co w parlamentach upodobniało ją do izby sądowej. Przytacza również przykłady działania prokuratorów w ówczesnych realiach prawnych, w tym prezentowane przez nich stanowiska procesowe.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43691206","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł przedstawia nowe i aktualne tłumaczenie praw Lipit-Esztara (ok. 1936-1926 p.n.e.) z języka sumeryjskiego na język polski. Lipit-Esztar był władcą I dynastii Isin, która rozpoczęła okres starobabiloński w historii starożytnej Mezopotamii. Jego prawa cechuje więc wiele podobieństw do praw Hammurabiego.
{"title":"Prawa Lipit-Esztara","authors":"Tytus Mikołajczak","doi":"10.14746/cph.2022.2.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.2.2","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia nowe i aktualne tłumaczenie praw Lipit-Esztara (ok. 1936-1926 p.n.e.) z języka sumeryjskiego na język polski. Lipit-Esztar był władcą I dynastii Isin, która rozpoczęła okres starobabiloński w historii starożytnej Mezopotamii. Jego prawa cechuje więc wiele podobieństw do praw Hammurabiego.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42878588","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł dotyczy działalności Sądu Specjalnego w Częstochowie (Sondergericht Tschenstochau) w latach 1939–1945, tj. jednego z niemieckich sądów specjalnych funkcjonujących na obszarze Generalnego Gubernatorstwa. Podjęcie tego tematu jest uzasadnione brakiem nawet fragmentarycznych ustaleń w tym obszarze. W związku z tym celem badań było poczynienie podstawowych ustaleń: jakiego rodzaju sprawy były rozpatrywane przez Sondergericht, oskarżeni jakiej narodowości przeważali, na jakie kary byli skazywani, czy i w jakich sprawach orzekano karę śmierci, kto kierował pracami Sondergerichtu, jacy sędziowie byli jego członkami i jacy prokuratorzy brali udział w rozprawach przed Sondergerichtem, skąd pochodzili prawnicy zaangażowani w prace Sondergerichtu, czy jego orzeczenia były wzruszane na drodze nadzwyczajnych środków prawnych. Podstawę źródłową rozważań stanowią archiwalia, literatura oraz prasa. Na tej podstawie poczyniono oryginalne, nieznane dotychczas ustalenia dotyczące Sądu Specjalnego w Częstochowie.
{"title":"Pierwszy Sondergericht na ziemiach polskich. Z działalności Sądu Specjalnego w Częstochowie (Sondergericht Tschenstochau) (1939-1945)","authors":"K. Graczyk","doi":"10.14746/cph.2022.2.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.2.8","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy działalności Sądu Specjalnego w Częstochowie (Sondergericht Tschenstochau) w latach 1939–1945, tj. jednego z niemieckich sądów specjalnych funkcjonujących na obszarze Generalnego Gubernatorstwa. Podjęcie tego tematu jest uzasadnione brakiem nawet fragmentarycznych ustaleń w tym obszarze. W związku z tym celem badań było poczynienie podstawowych ustaleń: jakiego rodzaju sprawy były rozpatrywane przez Sondergericht, oskarżeni jakiej narodowości przeważali, na jakie kary byli skazywani, czy i w jakich sprawach orzekano karę śmierci, kto kierował pracami Sondergerichtu, jacy sędziowie byli jego członkami i jacy prokuratorzy brali udział w rozprawach przed Sondergerichtem, skąd pochodzili prawnicy zaangażowani w prace Sondergerichtu, czy jego orzeczenia były wzruszane na drodze nadzwyczajnych środków prawnych. Podstawę źródłową rozważań stanowią archiwalia, literatura oraz prasa. Na tej podstawie poczyniono oryginalne, nieznane dotychczas ustalenia dotyczące Sądu Specjalnego w Częstochowie.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47197143","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Karol Wojciechowski, Johna F. Kennedy’ego idealizm bez złudzeń. Myśl polityczno-prawna 35. Prezydenta USA; Karol Wojciechowski (red.), John F. Kennedy. Lekcje dla współczesności","authors":"Maria Zmierczak","doi":"10.14746/cph.2022.2.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.2.15","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46459612","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Petlura, Piłsudski i rosyjski imperializm","authors":"Adam Lityński","doi":"10.14746/cph.2022.1.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.1.15","url":null,"abstract":"<jats:p>.</jats:p>","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45267030","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Litewskie sejmiki szlacheckie pozostawały w XVII i XVIII w. areną licznych sporów. Osobiste i polityczne zaangażowanie uczestników obrad niejednokrotnie prowadziło do kłótni, bójek, a nawet zabójstw. W zajściach szczególnie licznie uczestniczyła szlachta przekupiona przez magnatów. Niepożądane zjawiska często pozostawały w bezpośrednim związku z pijaństwem obradujących. Od popełniania przestępstw nie powstrzymywały ich nawet miejsca kultu religijnego. By wynagrodzić duchownym zniszczenia kościołów i klasztorów, obciążano lokalną szlachtę daninami. Szczególnie podatne na naruszenia porządku i prawa były sejmiki deputackie (na których dokonywano wyboru sędziów Trybunału Wielkiego Księstwa Litewskiego), czego rezultatem było delegowanie na sesje trybunalskie podwójnych składów sędziowskich. Sytuacji nie były w stanie znacząco poprawić uchwalane przez Sejm konstytucje.
{"title":"Naruszenia porządku i prawa podczas obrad sejmików Wielkiego Księstwa Litewskiego w miejscach sakralnych (XVII–XVIII w.)","authors":"Oskar Kanecki","doi":"10.14746/cph.2022.1.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/cph.2022.1.3","url":null,"abstract":"Litewskie sejmiki szlacheckie pozostawały w XVII i XVIII w. areną licznych sporów. Osobiste i polityczne zaangażowanie uczestników obrad niejednokrotnie prowadziło do kłótni, bójek, a nawet zabójstw. W zajściach szczególnie licznie uczestniczyła szlachta przekupiona przez magnatów. Niepożądane zjawiska często pozostawały w bezpośrednim związku z pijaństwem obradujących. Od popełniania przestępstw nie powstrzymywały ich nawet miejsca kultu religijnego. By wynagrodzić duchownym zniszczenia kościołów i klasztorów, obciążano lokalną szlachtę daninami. Szczególnie podatne na naruszenia porządku i prawa były sejmiki deputackie (na których dokonywano wyboru sędziów Trybunału Wielkiego Księstwa Litewskiego), czego rezultatem było delegowanie na sesje trybunalskie podwójnych składów sędziowskich. Sytuacji nie były w stanie znacząco poprawić uchwalane przez Sejm konstytucje.","PeriodicalId":81068,"journal":{"name":"Czasopismo prawno-historyczne","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-10","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44656993","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：