Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.08
R. Miazek
W siedzibie Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie 4 lipca 2018 r. odbyła się uroczystość zorganizowana z okazji jubileuszu 70. rocznicy urodzin oraz 50-lecia pracy naukowej i zawodowej dyrektora Muzeum – dr. Janusza Gmitruka, połączona z promocją dedykowanego Jubilatowi kolejnego numeru „Roczników Dziejów Ruchu Ludowego” – periodyku naukowego Zakładu Historii Ruchu Ludowego, wydawanego od roku 1959. Organizatorami obchodów jubileuszowych było Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach, Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne oraz Kolegium Redakcyjne „Roczników Dziejów Ruchu Ludowego”. Uroczystość zgromadziła liczne grono współpracowników i przyjaciół Jubilata, który od najwcześniejszych lat pracy zawodowej związał się z politycznym ruchem ludowym. Drogę życiową i bogaty dorobek pracy zawodowej i naukowej dr. Janusza Gmitruka przedstawił w okolicznościowej laudacji prof. Romuald Turkowski. Poniżej zamieszczamy skrót opublikowanej w dedykowanym numerze „Roczników” obszernej biografii naukowej Jubilata, która – oprócz wątków osobistych – zawiera wiele interesujących faktów z historii ruchu ludowego, przybliża historię współtworzących go organizacji i instytucji oraz przywołuje pamięć wielu działaczy.
{"title":"Siedemdziesiąta rocznica urodzin i pięćdziesiąta rocznica pracy naukowej i zawodowej doktora Janusza Gmitruka","authors":"R. Miazek","doi":"10.18778/1506-6541.24.08","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.08","url":null,"abstract":"W siedzibie Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie 4 lipca 2018 r. odbyła się uroczystość zorganizowana z okazji jubileuszu 70. rocznicy urodzin oraz 50-lecia pracy naukowej i zawodowej dyrektora Muzeum – dr. Janusza Gmitruka, połączona z promocją dedykowanego Jubilatowi kolejnego numeru „Roczników Dziejów Ruchu Ludowego” – periodyku naukowego Zakładu Historii Ruchu Ludowego, wydawanego od roku 1959. Organizatorami obchodów jubileuszowych było Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Wszechnica Świętokrzyska w Kielcach, Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne oraz Kolegium Redakcyjne „Roczników Dziejów Ruchu Ludowego”. Uroczystość zgromadziła liczne grono współpracowników i przyjaciół Jubilata, który od najwcześniejszych lat pracy zawodowej związał się z politycznym ruchem ludowym. Drogę życiową i bogaty dorobek pracy zawodowej i naukowej dr. Janusza Gmitruka przedstawił w okolicznościowej laudacji prof. Romuald Turkowski. Poniżej zamieszczamy skrót opublikowanej w dedykowanym numerze „Roczników” obszernej biografii naukowej Jubilata, która – oprócz wątków osobistych – zawiera wiele interesujących faktów z historii ruchu ludowego, przybliża historię współtworzących go organizacji i instytucji oraz przywołuje pamięć wielu działaczy.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46029986","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.11
A. Lech
{"title":"[Rec.:] Barbara Chlebowska: W Grabowie Wielkanoc trwa trzy dni. Historia i dzień dzisiejszy Święta Palanta, Łódź 2018, ss. 132","authors":"A. Lech","doi":"10.18778/1506-6541.24.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.11","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44211770","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.06
Monika Cepil, T. Figlus
The article includes an attempt to investigate the origins and selected aspects of the activity, location, range of impact and physiognomy of rural evangelical schools, established near Łodź in the 19th century. Geographical and historical analyzes covered the educational facilities founded in the villages associated with the Oleder settlement and German colonization in the period of Southern Prussia. In the first part, the authors examined the issue of the functioning of evangelical schools in the light of archival sources. It made it possible to find many new facts and regularities. In the second part of the article an analysis of the spatial impact of schools was carried out, basic location types were identified and the contemporary state of preservation of the studied objects was determined.
{"title":"Wiejskie szkoły ewangelickie w okolicach Łodzi w XIX wieku –ujęcie geograficzno-historyczne","authors":"Monika Cepil, T. Figlus","doi":"10.18778/1506-6541.24.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.06","url":null,"abstract":"The article includes an attempt to investigate the origins and selected aspects of the activity, location, range of impact and physiognomy of rural evangelical schools, established near Łodź in the 19th century. Geographical and historical analyzes covered the educational facilities founded in the villages associated with the Oleder settlement and German colonization in the period of Southern Prussia. In the first part, the authors examined the issue of the functioning of evangelical schools in the light of archival sources. It made it possible to find many new facts and regularities. In the second part of the article an analysis of the spatial impact of schools was carried out, basic location types were identified and the contemporary state of preservation of the studied objects was determined.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48428394","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.15
P. Perzyna
kaz 241 polskich ofiar pochowanych na cmentarzu Marzahn, przygotowany przez Biuro Dróg i Terenów Zielonych Urzędu Dzielnicowego Marzahn-Hellersdorf. Z punktu widzenia autora biografii i rodziny Stolarskich było to wydarzenie bez precedensu. Oto po prawie 80 latach od wybuchu II wojny światowej udało się ustalić datę śmierci i miejsce wiecznego spoczynku wicemarszałka Senatu RP (1938-1939), posła (1919-1930), ministra rolnictwa, jednego z liderów PSL „Wyzwolenie”, wybitnego społecznika i rolnika ze Sługocic, zasłużonego dla budowy zrębów nie tylko państwowości polskiej, lecz także nowoczesnego polskiego rol-
{"title":"Epilog życia Błażeja Stolarskiego. Suplement do biografii","authors":"P. Perzyna","doi":"10.18778/1506-6541.24.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.15","url":null,"abstract":"kaz 241 polskich ofiar pochowanych na cmentarzu Marzahn, przygotowany przez Biuro Dróg i Terenów Zielonych Urzędu Dzielnicowego Marzahn-Hellersdorf. Z punktu widzenia autora biografii i rodziny Stolarskich było to wydarzenie bez precedensu. Oto po prawie 80 latach od wybuchu II wojny światowej udało się ustalić datę śmierci i miejsce wiecznego spoczynku wicemarszałka Senatu RP (1938-1939), posła (1919-1930), ministra rolnictwa, jednego z liderów PSL „Wyzwolenie”, wybitnego społecznika i rolnika ze Sługocic, zasłużonego dla budowy zrębów nie tylko państwowości polskiej, lecz także nowoczesnego polskiego rol-","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48079290","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.10
K. Rutkowska
Prezentowana dysertacja jest próbą bilansu aktywności regionalistycznej Łowiczan w okresie Polski Ludowej. Szczególnym przedmiotem analizy uczyniłam działalność organizacji społecznych, instytucji państwowych oraz indywidualne przejawy troski o dobro małej ojczyzny, jakie można było zaobserwować w Łowiczu i okolicach w latach 1945-1989. Praca ta wpisuje się w nurt badań regionalnych. Analiza regionalizmu łowickiego w okresie Polski Ludowej, jak i w czasach wcześniejszych, nawiązuje do tradycji francuskiej, która traktowała to zjawisko jako ruch społeczny. Ze względu na ilość podejmowanych w tym czasie inicjatyw lokalnych, skupiłam się na prześledzeniu działalności organizacji, instytucji oraz pracy poszczególnych społeczników na terenie Łowickiego, traktując je jako przejaw oddolnej działalności. Mam świadomość istnienia i działania organizacji ogólnopolskich, które w swoich programach propagowały idee pielęgnowania tradycji i historii małych ojczyzn, w tym także Łowickiego. Jednak doceniam ich wpływ na upowszechnianie wiedzy o regionie łowickim w szerszych kręgach społecznych. W badaniach przyjęłam następującą tezę główną: regionalizm łowicki był zjawiskiem istniejącym także w okresie Polski Ludowej. W pracach mających na celu zweryfikowanie tezy głównej poszukiwałam również odpowiedzi na tezy cząstkowe, ujawniające się w następujących pytaniach: 1) jak w omawianym okresie kształtowało się życie społeczno-kulturalne regionu? 2) jaki wpływ na działalność regionalistyczną miały zmiany w sytuacji społeczno-politycznej? 3) jaki wpływ na aktywizację mieszkańców miały organizacje społeczne tworzone w okresie Polski Ludowej? 4) jaką rolę w aktywności organizacji społecznych Łowiczan odgrywały oświata i kultura? 5) jakie czynniki przeważały w działalności regionalistycznej: związane z kulturą ludową czy z dziejami Łowicza i regionu?
{"title":"Regionalizm łowicki w okresie Polski Ludowej","authors":"K. Rutkowska","doi":"10.18778/1506-6541.24.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.10","url":null,"abstract":"Prezentowana dysertacja jest próbą bilansu aktywności regionalistycznej Łowiczan w okresie Polski Ludowej. Szczególnym przedmiotem analizy uczyniłam działalność organizacji społecznych, instytucji państwowych oraz indywidualne przejawy troski o dobro małej ojczyzny, jakie można było zaobserwować w Łowiczu i okolicach w latach 1945-1989. Praca ta wpisuje się w nurt badań regionalnych. Analiza regionalizmu łowickiego w okresie Polski Ludowej, jak i w czasach wcześniejszych, nawiązuje do tradycji francuskiej, która traktowała to zjawisko jako ruch społeczny. Ze względu na ilość podejmowanych w tym czasie inicjatyw lokalnych, skupiłam się na prześledzeniu działalności organizacji, instytucji oraz pracy poszczególnych społeczników na terenie Łowickiego, traktując je jako przejaw oddolnej działalności. Mam świadomość istnienia i działania organizacji ogólnopolskich, które w swoich programach propagowały idee pielęgnowania tradycji i historii małych ojczyzn, w tym także Łowickiego. Jednak doceniam ich wpływ na upowszechnianie wiedzy o regionie łowickim w szerszych kręgach społecznych. W badaniach przyjęłam następującą tezę główną: regionalizm łowicki był zjawiskiem istniejącym także w okresie Polski Ludowej. W pracach mających na celu zweryfikowanie tezy głównej poszukiwałam również odpowiedzi na tezy cząstkowe, ujawniające się w następujących pytaniach: 1) jak w omawianym okresie kształtowało się życie społeczno-kulturalne regionu? 2) jaki wpływ na działalność regionalistyczną miały zmiany w sytuacji społeczno-politycznej? 3) jaki wpływ na aktywizację mieszkańców miały organizacje społeczne tworzone w okresie Polski Ludowej? 4) jaką rolę w aktywności organizacji społecznych Łowiczan odgrywały oświata i kultura? 5) jakie czynniki przeważały w działalności regionalistycznej: związane z kulturą ludową czy z dziejami Łowicza i regionu?","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46058093","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.01
Maria Wieruszewska-Adamczyk
Disintegration of villages was the important process of social change in Poland during the Century of 1918-2018 years. It run nor in the linear nor in the one directed manner however. The process of disintegration of rural community was not universal one on the territory of Poland. It also has no unilateral effects during the period of 1918-2018. The consolidation, connection, affiliation of economic, social and cultural domain of the State were the most characteristic trends of the period of the twenty years before of the Second World War. The rapid changes in the earlier process of integration of rural social community took over during The Second World War and next years implemented by new policy in Poland after 1945 year. The new rules of transformation intensify the discussion connected with problems of village and agriculture after 1989 year. Slowly, step by step, there were come into sight the new symptoms of the reintegration process of local village community after 30 years of transformation.
{"title":"Wieś polska w perspektywie stulecia. Refleksje rocznicowe 1918-2018","authors":"Maria Wieruszewska-Adamczyk","doi":"10.18778/1506-6541.24.01","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.01","url":null,"abstract":"Disintegration of villages was the important process of social change in Poland during the Century of 1918-2018 years. It run nor in the linear nor in the one directed manner however. The process of disintegration of rural community was not universal one on the territory of Poland. It also has no unilateral effects during the period of 1918-2018. The consolidation, connection, affiliation of economic, social and cultural domain of the State were the most characteristic trends of the period of the twenty years before of the Second World War. The rapid changes in the earlier process of integration of rural social community took over during The Second World War and next years implemented by new policy in Poland after 1945 year. The new rules of transformation intensify the discussion connected with problems of village and agriculture after 1989 year. Slowly, step by step, there were come into sight the new symptoms of the reintegration process of local village community after 30 years of transformation.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48376903","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.02
R. Turkowski
The paper describes the role of local authorities of poviat and commune level in the Second Republic of Poland in the area of widely understood support for the functioning of education system in common schools in rural areas in the period between 1918-1939. The paper outlines the main rules of the functioning of local authorities, paying attention to its democracy between 1918-1926 and its drastic distortions and restrictions introduced by the political camp of Marshal Jozef Pilsudski, particularly between 1933-1939 when the reform of local authorities was introduced in a way that it could be beneficial for this political camp. The subsequent part of the article presents, among others, forms of cultivating the memory about the teachers who fought for the Polish education under foreign occupation.
{"title":"Samorząd terytorialny szczebla powiatowo-gminnego w II Rzeczypospolitej wobec funkcjonowania oświaty i szkół powszechnych na wsi (1918-1939)","authors":"R. Turkowski","doi":"10.18778/1506-6541.24.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.02","url":null,"abstract":"The paper describes the role of local authorities of poviat and commune level in the Second Republic of Poland in the area of widely understood support for the functioning of education system in common schools in rural areas in the period between 1918-1939. The paper outlines the main rules of the functioning of local authorities, paying attention to its democracy between 1918-1926 and its drastic distortions and restrictions introduced by the political camp of Marshal Jozef Pilsudski, particularly between 1933-1939 when the reform of local authorities was introduced in a way that it could be beneficial for this political camp. The subsequent part of the article presents, among others, forms of cultivating the memory about the teachers who fought for the Polish education under foreign occupation.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48034055","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.05
M. Kępiński
This article is an attempt to find elements of the traditional peasant ethos in narrations of teachers from Łodź. The teachers came from poor peasant families. They got their education thanks to own effort and help of the socialist state. In their relationship to the performed work it is possible to find certain elements of the traditional ethos of the Polish peasant. These element are: diligence, resourcefulness, convincing the performance of work about the need by every man. For them their work is a form of a service for the society.
{"title":"Etos chłopski i ludzie pracy. Nauczyciele z awansu społecznego o pracy w badaniach nad pamięcią Polski Ludowej 2009-2012","authors":"M. Kępiński","doi":"10.18778/1506-6541.24.05","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.05","url":null,"abstract":"This article is an attempt to find elements of the traditional peasant ethos in narrations of teachers from Łodź. The teachers came from poor peasant families. They got their education thanks to own effort and help of the socialist state. In their relationship to the performed work it is possible to find certain elements of the traditional ethos of the Polish peasant. These element are: diligence, resourcefulness, convincing the performance of work about the need by every man. For them their work is a form of a service for the society.","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41810571","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2018-12-30DOI: 10.18778/1506-6541.24.09
L. Orłowski
{"title":"Pamięć o wojnie ciągle żywa","authors":"L. Orłowski","doi":"10.18778/1506-6541.24.09","DOIUrl":"https://doi.org/10.18778/1506-6541.24.09","url":null,"abstract":"","PeriodicalId":34259,"journal":{"name":"Zeszyty Wiejskie","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2018-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41412693","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}