Artykuł jest próbą przybliżenia postaci Marii Kokoszyńskiej-Lutmanowej i jej związków ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem. W artykule została przedstawiona sylwetka polskiej badaczki. Jej związki z Witkacym nie są szerzej znane, ale są warte przypomnienia i dalszego badania. Z zachowanych informacji wyłania się obraz ważnej dla obojga znajomości o charakterze intelektualnym. Na podstawie korespondencji i notatek Witkiewicza, pozostawionych na marginesach tekstów Kokoszyńskiej, została podjęta próba opisu tej relacji. Sporą trudność stanowiła fragmentaryczność dostępnych źródeł faktograficznych. Kontakty te stanowiły bezpośredni impuls do rozpoczęcia przez Witkiewicza pracy nad obszerną rozprawą o logice, która miała być zwieńczeniem jego przemyśleń na ten temat. Na zakończenie przytaczam też anegdotę z życia Witkacego, która, być może, jest związana z osobą bohaterki tekstu. Artykuł stanowi więc przyczynek do biografii Witkacego, a równocześnie próbę przypomnienia postaci ważnej kobiety-badaczki.
{"title":"Maria Kokoszyńska-Lutmanowa i Witkacego „ostatni w życiu Abhandlung o logice”","authors":"Maciej Dombrowski","doi":"10.12775/lc.2022.043","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.043","url":null,"abstract":"Artykuł jest próbą przybliżenia postaci Marii Kokoszyńskiej-Lutmanowej i jej związków ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem. W artykule została przedstawiona sylwetka polskiej badaczki. Jej związki z Witkacym nie są szerzej znane, ale są warte przypomnienia i dalszego badania. Z zachowanych informacji wyłania się obraz ważnej dla obojga znajomości o charakterze intelektualnym. Na podstawie korespondencji i notatek Witkiewicza, pozostawionych na marginesach tekstów Kokoszyńskiej, została podjęta próba opisu tej relacji. Sporą trudność stanowiła fragmentaryczność dostępnych źródeł faktograficznych. Kontakty te stanowiły bezpośredni impuls do rozpoczęcia przez Witkiewicza pracy nad obszerną rozprawą o logice, która miała być zwieńczeniem jego przemyśleń na ten temat. Na zakończenie przytaczam też anegdotę z życia Witkacego, która, być może, jest związana z osobą bohaterki tekstu. Artykuł stanowi więc przyczynek do biografii Witkacego, a równocześnie próbę przypomnienia postaci ważnej kobiety-badaczki.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46548293","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Kobiety opisywane w literaturze o Tatrach dzielą się na kilka wyraźnych grup zależnych od ich stosunku do przestrzeni. Jedną z nich są gościnie, a w jej ramach można wyróżnić wczasowiczki, czyli kobiety przebywające pod Tatrami w celach wypoczynkowych, niebudujące głębszej relacji z górskimi szczytami czy góralskimi realiami.W tę typologię wpisują się bohaterki ukazane przez Witkacego w powieści Pożegnanie jesieni (1925). Jej fabuła oraz bohaterowie nawiązują do doświadczeń autora. Hela Bertz i Zosia Osłabędzka funkcjonują w owym międzywojennym dziele na zasadzie opozycji. Pierwsza reprezentuje bowiem aktywną seksualność, druga bierność, która doprowadza ją do samobójczej śmierci.W artykule opisano typologię kobiet obecnych w literaturze o Tatrach, która następnie została odniesiona do bohaterek powieści Witkacego.
{"title":"Zakopiańskie wczasowiczki w „Pożegnaniu jesieni”. Bohaterki Witkacego wobec typologii kobiet w literaturze o Tatrach","authors":"Anna Pigoń","doi":"10.12775/lc.2022.045","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.045","url":null,"abstract":"Kobiety opisywane w literaturze o Tatrach dzielą się na kilka wyraźnych grup zależnych od ich stosunku do przestrzeni. Jedną z nich są gościnie, a w jej ramach można wyróżnić wczasowiczki, czyli kobiety przebywające pod Tatrami w celach wypoczynkowych, niebudujące głębszej relacji z górskimi szczytami czy góralskimi realiami.W tę typologię wpisują się bohaterki ukazane przez Witkacego w powieści Pożegnanie jesieni (1925). Jej fabuła oraz bohaterowie nawiązują do doświadczeń autora. Hela Bertz i Zosia Osłabędzka funkcjonują w owym międzywojennym dziele na zasadzie opozycji. Pierwsza reprezentuje bowiem aktywną seksualność, druga bierność, która doprowadza ją do samobójczej śmierci.W artykule opisano typologię kobiet obecnych w literaturze o Tatrach, która następnie została odniesiona do bohaterek powieści Witkacego.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-01-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45185045","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Franciszek Lasocki swą trylogię o powstaniu styczniowym wpisał w struktury poematu dramatycznego. Tę formę uznał za adekwatną, aby mówić o sprawach walki o wolność Ojczyzny. Jest to popularny gatunek wywodzący się z romantyzmu, mający budowę hybrydową. Łączy w swej strukturze elementy epickie, liryczne i dramatyczne. Lasocki nie był nastawiony na działania eksperymentalne. W jego przypadku poemat dramatyczny to strategia budowania tekstu literackiego, czasu i przestrzeni, a także ważnych dla twórcy i odbiorców problemów. W swych poematach dramatycznych Lasocki chciał ukonkretnić tragedię narodu w niewoli, który domaga się prawa do samodzielnego istnienia. Starał się uwydatnić rys martyrologiczny, jak i metafizyczny styczniowej irredenty wpisanej w mit, tłumaczący jej istotę i duchową siłę. Autor prezentuje się jako rewelator polskości. Powiela utrwalone w świadomości społecznej romantyczne wzorce, działając w przekonaniu, że literatura popularna, zachowując wierność wobec przyjętego wzorca, przynosi odbiorcy ulgę, której źródłem jest głoszona przez Lasockiego wiara w zwycięstwo nieśmiertelnej idei wolności i triumf sprawiedliwości dziejowej.
Franciszek Lasocki在一首戏剧诗的结构中题写了他的一月起义三部曲。他认为这种形式足以谈论为国土自由而斗争的问题。它是一个流行的物种，源于浪漫主义，具有混合结构。它在结构上融合了史诗、抒情和戏剧元素。拉索基不是很有实验性。在他的案例中，戏剧诗是一种构建文学文本、时间和空间的策略，也是对创作者和接受者重要的问题。拉索基在他的戏剧诗中想要具体化一个被囚禁的国家的悲剧，这个国家要求独立生存的权利。他试图强调刻在神话中的一月无畏的殉道和形而上学特征，解释其本质和精神力量。作者自称是波兰语的发现者。他将社会意识中建立的浪漫主义模式成倍增加，坚信流行文学在忠实于所采用的模式的同时，会给接受者带来解脱，其根源是拉索基对不朽的自由思想的胜利和历史正义的胜利的信念。
{"title":"Wokół poematów dramatycznych Franciszka Lasockiego. Rozważania po lekturze „Przed wybuchem”, „Całopalenia”, „Po klęsce”","authors":"M. Olszewska","doi":"10.12775/lc.2022.031","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.031","url":null,"abstract":"Franciszek Lasocki swą trylogię o powstaniu styczniowym wpisał w struktury poematu dramatycznego. Tę formę uznał za adekwatną, aby mówić o sprawach walki o wolność Ojczyzny. Jest to popularny gatunek wywodzący się z romantyzmu, mający budowę hybrydową. Łączy w swej strukturze elementy epickie, liryczne i dramatyczne. Lasocki nie był nastawiony na działania eksperymentalne. W jego przypadku poemat dramatyczny to strategia budowania tekstu literackiego, czasu i przestrzeni, a także ważnych dla twórcy i odbiorców problemów. W swych poematach dramatycznych Lasocki chciał ukonkretnić tragedię narodu w niewoli, który domaga się prawa do samodzielnego istnienia. Starał się uwydatnić rys martyrologiczny, jak i metafizyczny styczniowej irredenty wpisanej w mit, tłumaczący jej istotę i duchową siłę. Autor prezentuje się jako rewelator polskości. Powiela utrwalone w świadomości społecznej romantyczne wzorce, działając w przekonaniu, że literatura popularna, zachowując wierność wobec przyjętego wzorca, przynosi odbiorcy ulgę, której źródłem jest głoszona przez Lasockiego wiara w zwycięstwo nieśmiertelnej idei wolności i triumf sprawiedliwości dziejowej.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-06","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48260390","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Określenie „poemat dramatyczny” odnoszone jest do utworów pozbawionych spójnej i uporządkowanej akcji, odznaczających się wysokim nasyceniem pierwiastkiem lirycznym, dążących do ujęcia losu człowieka w formie poetyckiej syntezy. Od czasów klasycyzmu poemat dramatyczny przyjęło się uważać za dzieło niezależne od realizacji scenicznej, jako tekst bardziej do czytania niż wystawiania na scenie. Celem artykułu jest ukazanie, w jaki model recepcji wpisywały się utwory dramatyczne o strukturze poetyckiej w epoce modernizmu. W ramach egzemplifikacji zostanie przywołana twórczość Macieja Szukiewicza, Józefata Nowińskiego i Jana Kasprowicza, których łączy dramatopisarski debiut w teatrze krakowskim końca XIX wieku. Młodopolskie poematy dramatyczne często funkcjonowały w obiegu czytelniczym, a jeśli zaistniały na scenie, traktowane były jako eksperymenty nieprzystające do tradycyjnie pojmowanej praktyki teatralnej, prowokując dyskusje wokół obniżonego potencjału scenicznego utworów o charakterze poetyckim.
{"title":"Poezja i scena. Wokół teatralnej recepcji młodopolskich poematów dramatycznych","authors":"A. Podstawka","doi":"10.12775/lc.2022.034","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.034","url":null,"abstract":"Określenie „poemat dramatyczny” odnoszone jest do utworów pozbawionych spójnej i uporządkowanej akcji, odznaczających się wysokim nasyceniem pierwiastkiem lirycznym, dążących do ujęcia losu człowieka w formie poetyckiej syntezy. Od czasów klasycyzmu poemat dramatyczny przyjęło się uważać za dzieło niezależne od realizacji scenicznej, jako tekst bardziej do czytania niż wystawiania na scenie. Celem artykułu jest ukazanie, w jaki model recepcji wpisywały się utwory dramatyczne o strukturze poetyckiej w epoce modernizmu. W ramach egzemplifikacji zostanie przywołana twórczość Macieja Szukiewicza, Józefata Nowińskiego i Jana Kasprowicza, których łączy dramatopisarski debiut w teatrze krakowskim końca XIX wieku. Młodopolskie poematy dramatyczne często funkcjonowały w obiegu czytelniczym, a jeśli zaistniały na scenie, traktowane były jako eksperymenty nieprzystające do tradycyjnie pojmowanej praktyki teatralnej, prowokując dyskusje wokół obniżonego potencjału scenicznego utworów o charakterze poetyckim.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46632721","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł dotyczy poematu dygresyjnego Juliusza Słowackiego Beniowski, który powstał w 1841 roku i od 1942 roku jest jednym z częściej wystawianych poematów romantycznych na polskich scenach. Tekst omawia realizacje trzech twórców: Mieczysława Kotlarczyka (1942, 1945, 1949, 1959), Adama Hanuszkiewicza (1971, 1975) i Małgorzaty Warsickiej (2018). Beniowski jako romantyczne dzieło otwarte daje możliwość stworzenia autorskiej adaptacji bez naruszania treściowej i ideowej tkanki poematu. Trzy omówione style wystawienia pokazują, w jaki sposób poemat ten wpływa nie tylko na osobiste, ale i nowoczesne myślenie twórcze. U Kotlarczyka szukanie scenicznego kształtu dla poematu Słowackiego dało efekt formy rapsodycznej inspirowanej Lekcją XVI Mickiewicza, przypominającej współczesny storytelling. Hanuszkiewicz podniósł aspekt rodzajowej szlachetczyzny z elementami popkultury. Małgorzata Warsicka sięgnęła po estetykę „niesamowitej Słowiańszczyzny” w formie kobiecego oratorium. Realizacje Beniowskiego ukazują bowiem również przemiany mentalne, jakim ulega polskie społeczeństwo. Od nieomal religijnego rapsodu Kotlarczyka, poprzez popkulturowy kabaret z elementami szlachetczyzny Hanuszkiewicza, po feministyczny manifest Warsickiej wsparty przedchrześcijańską kulturą ukraińską. Każda realizacja była na swój sposób nowoczesna, autorska i wierna oryginałowi zarazem.
{"title":"Trzy podejścia sceniczne do „Beniowskiego” Słowackiego. Pieśń ujdzie cało?","authors":"Jagoda Hernik Spalińska","doi":"10.12775/lc.2022.030","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/lc.2022.030","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy poematu dygresyjnego Juliusza Słowackiego Beniowski, który powstał w 1841 roku i od 1942 roku jest jednym z częściej wystawianych poematów romantycznych na polskich scenach. Tekst omawia realizacje trzech twórców: Mieczysława Kotlarczyka (1942, 1945, 1949, 1959), Adama Hanuszkiewicza (1971, 1975) i Małgorzaty Warsickiej (2018). Beniowski jako romantyczne dzieło otwarte daje możliwość stworzenia autorskiej adaptacji bez naruszania treściowej i ideowej tkanki poematu. Trzy omówione style wystawienia pokazują, w jaki sposób poemat ten wpływa nie tylko na osobiste, ale i nowoczesne myślenie twórcze. U Kotlarczyka szukanie scenicznego kształtu dla poematu Słowackiego dało efekt formy rapsodycznej inspirowanej Lekcją XVI Mickiewicza, przypominającej współczesny storytelling. Hanuszkiewicz podniósł aspekt rodzajowej szlachetczyzny z elementami popkultury. Małgorzata Warsicka sięgnęła po estetykę „niesamowitej Słowiańszczyzny” w formie kobiecego oratorium. Realizacje Beniowskiego ukazują bowiem również przemiany mentalne, jakim ulega polskie społeczeństwo. Od nieomal religijnego rapsodu Kotlarczyka, poprzez popkulturowy kabaret z elementami szlachetczyzny Hanuszkiewicza, po feministyczny manifest Warsickiej wsparty przedchrześcijańską kulturą ukraińską. Każda realizacja była na swój sposób nowoczesna, autorska i wierna oryginałowi zarazem.","PeriodicalId":34776,"journal":{"name":"Litteraria Copernicana","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-11-05","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47185382","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：