Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.10
G. Trzciński, L. Staniszewska, J. Trzciński
Regulacja problematyki dróg wewnętrznych w Polsce jest wciąż niewystarczająca, a na jej tle widoczne są liczne rozbieżności orzecznicze. Status tych dróg jest odmienny aniżeli dróg publicznych, przejawia się to w zakresie zarządzania tymi drogami, w tym ich remontami. Zagadnienie to jest istotne z punktu widzenia praktyki, ponieważ nierzadko drogi wewnętrzne w rzeczywistości pełnią funkcje dróg publicznych. Celem artykułu jest ukazanie, że drogi wewnętrzne stanowią istotne trakty komunikacyjne. Artykuł koncentruje się na funkcjonowaniu dróg wewnętrznych w aspektach prawnych i technicznych. W pierwszej kolejności przedstawiono problematykę definicjidróg, w tym dróg wewnętrznych w różnych aktach normatywnych. Szeroko omówiono problematykę pojęcia pasa drogowego w odniesieniu do prawa budowlanego, a szczególnie w klasyfikacji robót budowlanych – przebudowy drogi. Wskazano, jak orzecznictwo organów i sądów rozumie przebudowę drogi, remont drogi w kontekście dróg wewnętrznych. Kolejno rozważano, czy drogi wewnętrzne są obiektami budowlanymi, a także jakie warunki wówczas muszą zostać zrealizowane dla remontu czy przebudowy drogi. Następnie przedstawione zostało studium przypadków ukazujące różną interpretację prawa przez organy administracji, zwłaszcza przebudowy drogi leśnej jako drogi wewnętrznej. Na tle stanu faktycznego i analizy orzecznictwa autorzy stwierdzają, że niezbędne jest kompleksowe uregulowanie tej problematyki w celu uzyskania stabilności orzeczniczej i pewności prawa jego adresatów, będących właścicielami czy zarządcami tych dróg.
{"title":"Drogi wewnętrzne i gruntowe w postępowaniach administracyjnych i orzecznictwie sądowoadministracyjnym w sprawach budowlanych: problemy interpretacyjne","authors":"G. Trzciński, L. Staniszewska, J. Trzciński","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.10","url":null,"abstract":"Regulacja problematyki dróg wewnętrznych w Polsce jest wciąż niewystarczająca, a na jej tle widoczne są liczne rozbieżności orzecznicze. Status tych dróg jest odmienny aniżeli dróg publicznych, przejawia się to w zakresie zarządzania tymi drogami, w tym ich remontami. Zagadnienie to jest istotne z punktu widzenia praktyki, ponieważ nierzadko drogi wewnętrzne w rzeczywistości pełnią funkcje dróg publicznych. Celem artykułu jest ukazanie, że drogi wewnętrzne stanowią istotne trakty komunikacyjne. Artykuł koncentruje się na funkcjonowaniu dróg wewnętrznych w aspektach prawnych i technicznych. W pierwszej kolejności przedstawiono problematykę definicjidróg, w tym dróg wewnętrznych w różnych aktach normatywnych. Szeroko omówiono problematykę pojęcia pasa drogowego w odniesieniu do prawa budowlanego, a szczególnie w klasyfikacji robót budowlanych – przebudowy drogi. Wskazano, jak orzecznictwo organów i sądów rozumie przebudowę drogi, remont drogi w kontekście dróg wewnętrznych. Kolejno rozważano, czy drogi wewnętrzne są obiektami budowlanymi, a także jakie warunki wówczas muszą zostać zrealizowane dla remontu czy przebudowy drogi. Następnie przedstawione zostało studium przypadków ukazujące różną interpretację prawa przez organy administracji, zwłaszcza przebudowy drogi leśnej jako drogi wewnętrznej. Na tle stanu faktycznego i analizy orzecznictwa autorzy stwierdzają, że niezbędne jest kompleksowe uregulowanie tej problematyki w celu uzyskania stabilności orzeczniczej i pewności prawa jego adresatów, będących właścicielami czy zarządcami tych dróg.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"20 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"79319996","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.06
Marzena Kordela
The early phase of Zygmunt Ziembiński’s theory of law interpretation was developed between the late 1950s and early 1970s. From the very outset, values would feature permanently in the theory as components of the axiological system of the legislator. Certain values, such as legal certainty and the correspondence between law and social life, became central to two interpretations: static and dynamic interpretation, respectively. Ziembiński was the first Polish legal theorist to define functional interpretation as a paradigm that invokes the legislator’s values. As he argued, two types of functional interpretation: analogia legis or extensive interpretation have their effect anchored in the adopted values, thus preventing cases which happen to be strongly justified axiologically by such values from being excluded from regulation. Values also enable identification of the norms-conclusions derived through analogia juris and argumentaa fortiori. By providing grounds for the postulation of the rule of law, values ultimately safeguard the legal system from abuse.
Zygmunt Ziembiński的法律解释理论的早期阶段是在20世纪50年代末到70年代初发展起来的。从一开始，价值就作为立法者价值论体系的组成部分，在理论中具有永久性的特征。某些价值观，如法律确定性和法律与社会生活之间的对应关系，成为两种解释的中心:分别是静态解释和动态解释。Ziembiński是第一个将功能解释定义为调用立法者价值的范式的波兰法律理论家。正如他所主张的，两种类型的功能性解释:法律类比解释或广泛解释，其效果锚定在所采用的价值观上，从而防止碰巧被这些价值观在价值论上强烈证明的案例被排除在监管之外。价值观也使我们能够识别规范——即通过法律类比法和推理推理得出的结论。价值观通过为法治的设定提供依据，最终保障了法律制度不被滥用。
{"title":"Values in Zygmunt Ziembiński’s theory of legal interpretation: sources","authors":"Marzena Kordela","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.06","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.06","url":null,"abstract":"The early phase of Zygmunt Ziembiński’s theory of law interpretation was developed between the late 1950s and early 1970s. From the very outset, values would feature permanently in the theory as components of the axiological system of the legislator. Certain values, such as legal certainty and the correspondence between law and social life, became central to two interpretations: static and dynamic interpretation, respectively. Ziembiński was the first Polish legal theorist to define functional interpretation as a paradigm that invokes the legislator’s values. As he argued, two types of functional interpretation: analogia legis or extensive interpretation have their effect anchored in the adopted values, thus preventing cases which happen to be strongly justified axiologically by such values from being excluded from regulation. Values also enable identification of the norms-conclusions derived through analogia juris and argumentaa fortiori. By providing grounds for the postulation of the rule of law, values ultimately safeguard the legal system from abuse.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"2 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"73253567","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.02
J. Woleński
The article discusses the theory of law in terms of the extent to which it is part of jurisprudence, on the one hand, and a philosophical pursuit, on the other. The question is explored considering the historical development of the legal sciences and the situation of Polish theory of law in the latter half of the twentieth century. Also, the author relies on the analysis of selected theoreticallegal concepts, notably the so-called multiplane theory of law and the views thought of Zygmunt Ziembiński. The conclusions suggest that philosophy is inevitable in jurisprudence.
{"title":"Theory or philosophy of law?","authors":"J. Woleński","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.02","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.02","url":null,"abstract":"The article discusses the theory of law in terms of the extent to which it is part of jurisprudence, on the one hand, and a philosophical pursuit, on the other. The question is explored considering the historical development of the legal sciences and the situation of Polish theory of law in the latter half of the twentieth century. Also, the author relies on the analysis of selected theoreticallegal concepts, notably the so-called multiplane theory of law and the views thought of Zygmunt Ziembiński. The conclusions suggest that philosophy is inevitable in jurisprudence.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"24 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"81244801","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.13
M. Moska
Tytułowa tematyka nie doczekała się w polskiej literaturze szerszego opracowania, co stanowiło przesłankę podjęcia badań w tej materii. Celem artykułu jest dokonanie pogłębionej wykładni art. 435 § 2 k.c., regulującego odpowiedzialność prowadzących na własny rachunek przedsiębiorstwa lub zakłady wytwarzające środki wybuchowe albo posługujące się takimi środkami. Analizie poddano zwłaszcza zagadnienia podmiotu odpowiedzialnego za szkodę oraz zdarzenia szkodzącego, jak również pojęcie środków wybuchowych. W badaniach wykorzystano metodę dogmatycznoprawną. Interpretacja tekstu prawnego została dokonana przede wszystkim przy odwołaniu się do derywacyjnej koncepcji wykładni. Z podjętych rozważań wynikają w szczególności następujące wnioski: podmiotem odpowiedzialnym za szkodę na gruncie art. 435 § 2 k.c. jest prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wytwarzający środki wybuchowe lub posługujący się nimi, przy czym przez „środki wybuchowe” należy rozumieć substancje chemiczne, które samorzutnie lub pod wpływem określonego oddziaływania zewnętrznego zdolne są do gwałtownej przemiany chemicznej o charakterze egzotermicznym, której towarzyszy wydzielanie produktów gazowych w postaci wybuchu, przez co mogą one powodować zniszczenia w otaczającym środowisku. Wątpliwości w zakresie tego, czy dany podmiot jest adresatem normy wynikającej z interpretowanego przepisu powinny być rozstrzygane z uwzględnieniem stopnia niebezpieczeństwa przez niego generowanego. Omawiana odpowiedzialność powstaje tylko wówczas, gdy szkoda pozostaje w związku z wytwarzaniem środków wybuchowych lub posługiwaniem się nimi.
{"title":"Odpowiedzialność odszkodowawcza prowadzących na własny rachunek przedsiębiorstwa lub zakłady wytwarzające środki wybuchowe albo posługujące się takimi środkami (art. 435 § 2 k.c.)","authors":"M. Moska","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.13","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.13","url":null,"abstract":"Tytułowa tematyka nie doczekała się w polskiej literaturze szerszego opracowania, co stanowiło przesłankę podjęcia badań w tej materii. Celem artykułu jest dokonanie pogłębionej wykładni art. 435 § 2 k.c., regulującego odpowiedzialność prowadzących na własny rachunek przedsiębiorstwa lub zakłady wytwarzające środki wybuchowe albo posługujące się takimi środkami. Analizie poddano zwłaszcza zagadnienia podmiotu odpowiedzialnego za szkodę oraz zdarzenia szkodzącego, jak również pojęcie środków wybuchowych. W badaniach wykorzystano metodę dogmatycznoprawną. Interpretacja tekstu prawnego została dokonana przede wszystkim przy odwołaniu się do derywacyjnej koncepcji wykładni. Z podjętych rozważań wynikają w szczególności następujące wnioski: podmiotem odpowiedzialnym za szkodę na gruncie art. 435 § 2 k.c. jest prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wytwarzający środki wybuchowe lub posługujący się nimi, przy czym przez „środki wybuchowe” należy rozumieć substancje chemiczne, które samorzutnie lub pod wpływem określonego oddziaływania zewnętrznego zdolne są do gwałtownej przemiany chemicznej o charakterze egzotermicznym, której towarzyszy wydzielanie produktów gazowych w postaci wybuchu, przez co mogą one powodować zniszczenia w otaczającym środowisku. Wątpliwości w zakresie tego, czy dany podmiot jest adresatem normy wynikającej z interpretowanego przepisu powinny być rozstrzygane z uwzględnieniem stopnia niebezpieczeństwa przez niego generowanego. Omawiana odpowiedzialność powstaje tylko wówczas, gdy szkoda pozostaje w związku z wytwarzaniem środków wybuchowych lub posługiwaniem się nimi.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"91121629","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.07
Mikołaj Hermann
The concept of conventional acts is one of the foremost achievements of the Poznań School of Legal Theory. The aim of this paper is to resolve doubts concerning the relationships between constitutive rules and norms of conduct, whereby the norms bear on conventional acts in a twofold manner. On the one hand, they may regulate the performance of such acts and, on the other, attach normative consequences to a performed act, as a result of which the normative situation of certain entities changes. Focusing on the latter aspect, it was necessary to compile a catalogue of possible normative consequences and to decide whether such consequences are prerequisite if an act is to be qualified as conventional. The analysis warrants the conclusion that the existence of a conventional act does not depend on whether it entails normative consequences. The correlation between a conventional act and its normative consequences is not necessary, but merely functional, although its strength may vary. Also, it is likely that the confusion in this regard stems from the failure to distinguish between two types of effects which the acts in question produce, assuming that certain effects do in fact ensue. Specifically, one has to distinguish between an effect understood as the outcome of a conventional act and an effect understood as its normative consequence. It is presumed here that the effect of a conventional act is distinguished by a relevant constitutive rule, while any normative consequences following its performance should be approached only as a corollary of competence norms. Assuming that the relationship between constitutive rules and norms of conduct is functional enables the rules to be recognized as independent with respect to the norms. Furthermore, it also implies the need for two concepts of competence to be distinguished, namely conventional competence and normative competence.
{"title":"Conventional acts and their normative consequences: controversies over the Poznań concept of conventional acts","authors":"Mikołaj Hermann","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.07","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.07","url":null,"abstract":"The concept of conventional acts is one of the foremost achievements of the Poznań School of Legal Theory. The aim of this paper is to resolve doubts concerning the relationships between constitutive rules and norms of conduct, whereby the norms bear on conventional acts in a twofold manner. On the one hand, they may regulate the performance of such acts and, on the other, attach normative consequences to a performed act, as a result of which the normative situation of certain entities changes. Focusing on the latter aspect, it was necessary to compile a catalogue of possible normative consequences and to decide whether such consequences are prerequisite if an act is to be qualified as conventional. The analysis warrants the conclusion that the existence of a conventional act does not depend on whether it entails normative consequences. The correlation between a conventional act and its normative consequences is not necessary, but merely functional, although its strength may vary. Also, it is likely that the confusion in this regard stems from the failure to distinguish between two types of effects which the acts in question produce, assuming that certain effects do in fact ensue. Specifically, one has to distinguish between an effect understood as the outcome of a conventional act and an effect understood as its normative consequence. It is presumed here that the effect of a conventional act is distinguished by a relevant constitutive rule, while any normative consequences following its performance should be approached only as a corollary of competence norms. Assuming that the relationship between constitutive rules and norms of conduct is functional enables the rules to be recognized as independent with respect to the norms. Furthermore, it also implies the need for two concepts of competence to be distinguished, namely conventional competence and normative competence.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"90106820","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.14
K. Lipiński
Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy odpowiedzialność karną – w wąskim rozumieniu, jakie nadajemy temu pojęciu – dałoby się przypisać podmiotowi innemu niż osoba fizyczna (podmiotowi zbiorowemu). W toku rozważań autor posługuje się konstrukcją wzorca osobowego (zarówno w postaci normatywnej, jak i rekonstrukcyjnej). Artykuł obejmuje rozważania o charakterze teoretycznym (modelowym) nad problematyką odpowiedzialności karnej i odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Analizując poszczególne płaszczyzny prawnokarnego wartościowania, autor dochodzi do wniosku, że możliwe byłoby ich odpowiednie wymodelowanie – tak aby uszyte były na miarę nie tylko człowieka, lecz również związków osób. Dotyczy to nawet takich elementów wartościowania, jak wina czy strona podmiotowa czynu zabronionego.
{"title":"Problemy przypisywania odpowiedzialności karnej podmiotowi zbiorowemu","authors":"K. Lipiński","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.14","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy odpowiedzialność karną – w wąskim rozumieniu, jakie nadajemy temu pojęciu – dałoby się przypisać podmiotowi innemu niż osoba fizyczna (podmiotowi zbiorowemu). W toku rozważań autor posługuje się konstrukcją wzorca osobowego (zarówno w postaci normatywnej, jak i rekonstrukcyjnej). Artykuł obejmuje rozważania o charakterze teoretycznym (modelowym) nad problematyką odpowiedzialności karnej i odpowiedzialności podmiotów zbiorowych. Analizując poszczególne płaszczyzny prawnokarnego wartościowania, autor dochodzi do wniosku, że możliwe byłoby ich odpowiednie wymodelowanie – tak aby uszyte były na miarę nie tylko człowieka, lecz również związków osób. Dotyczy to nawet takich elementów wartościowania, jak wina czy strona podmiotowa czynu zabronionego.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"101 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77386755","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.04
Marek Zirk-Sadowski
The study focuses on the methodological views of Zygmunt Ziembiński, against the background of the axiological issues addressed in his scientific investigations. In this respect, the author distinguishes three development periods in Ziembiński’s work; the first was dominated by a psychologist and empiricist approach to axiology, whereas the onset of the second was marked by a semiotic-pragmatic turn. In both periods, the essence and properties of evaluative utterances became the chief object of inquiry. In the last phase of his work, however, Ziembiński devoted himself to the study of the values manifesting in law, writing chiefly about justice and the constitution.
{"title":"Evaluative utterances in Zygmunt Ziembiński’s theory of law","authors":"Marek Zirk-Sadowski","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.04","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.04","url":null,"abstract":"The study focuses on the methodological views of Zygmunt Ziembiński, against the background of the axiological issues addressed in his scientific investigations. In this respect, the author distinguishes three development periods in Ziembiński’s work; the first was dominated by a psychologist and empiricist approach to axiology, whereas the onset of the second was marked by a semiotic-pragmatic turn. In both periods, the essence and properties of evaluative utterances became the chief object of inquiry. In the last phase of his work, however, Ziembiński devoted himself to the study of the values manifesting in law, writing chiefly about justice and the constitution.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"133 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"74487485","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.18
Marcin Choczyński
Tematem artykułu jest antycypacja społeczna, zawarta w dwóch odmiennych perspektywach – naukowej (prognostyka socjologiczna) oraz literackiej (fantastyka naukowa ze szczególnym uwzględnieniem jej subgatunku, czyli fantastyki socjologicznej). Skrzyżowanie tych dwóch obszarów poznawczych pozwoliło na ukazanie wieloaspektowości zmian struktur społecznych oraz ich potencjalnego kierunku czy też charakteru. Celem rozważań stała się zatem próba odpowiedzi na pytanie o status fantastyki socjologicznej w kontekście współczesnej socjologii, a także o możliwość jej wykorzystania w dydaktyce akademickiej. Prezentacja wybranych form „cybernetycznego modelarstwa” literackich społeczeństw przyszłości umożliwiła porównanie tych konstruktów z ustaleniami w zakresie konwencjonalnych nauk społecznych, w tym przede wszystkim w odniesieniu do czynników stratyfikacyjnych, zagadnień nierówności społecznych, a także wzajemnych relacji między ludźmi i zbiorowościami. Zasadniczym wnioskiem z tak przeprowadzonych analiz było określenie stopnia nasycenia narracji dzieł literackich prezentowanego obszaru przez elementy stricte socjologiczne, również dokładność w ich przedstawianiu oraz logiczne następstwo rozwoju. Bogactwo literatury social fiction wynika z wielu źródeł: utopistyki (zagadnień antyutopii i dystopii), dzieł postapokaliptycznych, futurologii czy tzw. historii alternatywnych. Dokonano także znacznego poszerzenia wolumenu dzieł z zakresu fantastyki socjologicznej, wychodząc poza znane powszechnie pozycje Jewgienija Zamiatina, Aldousa Huxleya, George’a Orwella czy też Janusza A. Zajdla i rozciągając ją na ukazujące się współcześnie powieści i komiksy czy też ekranizacje, zarówno filmowe, jak i serialowe. Dzięki zawartym w niniejszym studium analizom socjologowie mogą zastanowić się nad wykorzystaniem literackich antycypacji społecznych w dydaktyce – jako materiału porównawczego, a także stymulującego samą prognostykę socjologiczną.
{"title":"Jak zachęcić studentów socjologii do antycypacji społecznej i prognostyki societas futura? Udział fantastyki socjologicznej w dydaktyce akademickiej","authors":"Marcin Choczyński","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.18","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.18","url":null,"abstract":"Tematem artykułu jest antycypacja społeczna, zawarta w dwóch odmiennych perspektywach – naukowej (prognostyka socjologiczna) oraz literackiej (fantastyka naukowa ze szczególnym uwzględnieniem jej subgatunku, czyli fantastyki socjologicznej). Skrzyżowanie tych dwóch obszarów poznawczych pozwoliło na ukazanie wieloaspektowości zmian struktur społecznych oraz ich potencjalnego kierunku czy też charakteru. Celem rozważań stała się zatem próba odpowiedzi na pytanie o status fantastyki socjologicznej w kontekście współczesnej socjologii, a także o możliwość jej wykorzystania w dydaktyce akademickiej. Prezentacja wybranych form „cybernetycznego modelarstwa” literackich społeczeństw przyszłości umożliwiła porównanie tych konstruktów z ustaleniami w zakresie konwencjonalnych nauk społecznych, w tym przede wszystkim w odniesieniu do czynników stratyfikacyjnych, zagadnień nierówności społecznych, a także wzajemnych relacji między ludźmi i zbiorowościami. Zasadniczym wnioskiem z tak przeprowadzonych analiz było określenie stopnia nasycenia narracji dzieł literackich prezentowanego obszaru przez elementy stricte socjologiczne, również dokładność w ich przedstawianiu oraz logiczne następstwo rozwoju. Bogactwo literatury social fiction wynika z wielu źródeł: utopistyki (zagadnień antyutopii i dystopii), dzieł postapokaliptycznych, futurologii czy tzw. historii alternatywnych. Dokonano także znacznego poszerzenia wolumenu dzieł z zakresu fantastyki socjologicznej, wychodząc poza znane powszechnie pozycje Jewgienija Zamiatina, Aldousa Huxleya, George’a Orwella czy też Janusza A. Zajdla i rozciągając ją na ukazujące się współcześnie powieści i komiksy czy też ekranizacje, zarówno filmowe, jak i serialowe. Dzięki zawartym w niniejszym studium analizom socjologowie mogą zastanowić się nad wykorzystaniem literackich antycypacji społecznych w dydaktyce – jako materiału porównawczego, a także stymulującego samą prognostykę socjologiczną.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"8 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"73420537","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-06-30DOI: 10.14746/rpeis.2023.85.2.03
L. Leszczyński
The study analyses the ‘developed concept of sources of law’ created by Zygmunt Ziembiński in the second half of the 1960s, which was extremely important in Polish legal theory. Its main feature is a departure from the exclusivity of treating legal regulations as a source of law. While legislative competence plays a primary role in the conception, the inclusion of a norm in the system of law is also determined by other factors. The most characteristic in this context is the presence, in addition to the rules of exegesis (interpretative, inferential and conflict-solving), of three other factors discussed in this paper: political justification (legitimizing the legal system as a whole), customs (social norms introduced into the legal system by judicial decisions) and precedent (confirming an extra-legal norm or creating a legal norm after the acceptance of such an act by legal doctrine). This is why the concept not only breaks the positivist theoretical-legal paradigm, but also creates a realistic picture of the sources used in the decision-making processes of applying the law.
{"title":"A developed conception of the sources of law: the context of the role of political justification, custom and precedent","authors":"L. Leszczyński","doi":"10.14746/rpeis.2023.85.2.03","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/rpeis.2023.85.2.03","url":null,"abstract":"The study analyses the ‘developed concept of sources of law’ created by Zygmunt Ziembiński in the second half of the 1960s, which was extremely important in Polish legal theory. Its main feature is a departure from the exclusivity of treating legal regulations as a source of law. While legislative competence plays a primary role in the conception, the inclusion of a norm in the system of law is also determined by other factors. The most characteristic in this context is the presence, in addition to the rules of exegesis (interpretative, inferential and conflict-solving), of three other factors discussed in this paper: political justification (legitimizing the legal system as a whole), customs (social norms introduced into the legal system by judicial decisions) and precedent (confirming an extra-legal norm or creating a legal norm after the acceptance of such an act by legal doctrine). This is why the concept not only breaks the positivist theoretical-legal paradigm, but also creates a realistic picture of the sources used in the decision-making processes of applying the law.","PeriodicalId":34827,"journal":{"name":"Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny","volume":"7 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-06-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89709881","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：