W artykule zostały opisane wszystkie występujące w języku polskim zmiany schematów walencyjnych wywołane prefiksacją. Analiza kilkuset czasowników pozwoliła na wyodrębnienie wśród nich takich, które dziedziczą schemat walencyjny po swoich podstawach słowotwórczych i 9 typów derywatów, które zmieniają swoje wymagania walencyjne po dodaniu do nich prefiksu. Zmiany te dotyczą liczby otwieranych pozycji, ich konfiguracji oraz postaci morfologicznej. Ich źródłem jest najczęściej znaczenie wprowadzane przez prefiks do struktury semantycznej czasownika lub typ prefiksu wyróżniony ze względu na narzucany przez ten prefiks przypadek gramatyczny.
{"title":"Wpływ prefiksacji na walencję polskich czasowników","authors":"Elżbieta Wierzbicka-Piotrowska","doi":"10.32798/PF.669","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.669","url":null,"abstract":"W artykule zostały opisane wszystkie występujące w języku polskim zmiany schematów walencyjnych wywołane prefiksacją. Analiza kilkuset czasowników pozwoliła na wyodrębnienie wśród nich takich, które dziedziczą schemat walencyjny po swoich podstawach słowotwórczych i 9 typów derywatów, które zmieniają swoje wymagania walencyjne po dodaniu do nich prefiksu. Zmiany te dotyczą liczby otwieranych pozycji, ich konfiguracji oraz postaci morfologicznej. Ich źródłem jest najczęściej znaczenie wprowadzane przez prefiks do struktury semantycznej czasownika lub typ prefiksu wyróżniony ze względu na narzucany przez ten prefiks przypadek gramatyczny.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"29 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"73246440","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł omawia alternacje walencyjne, nie posiadające jawnego wykładnika w języku macedońskim. Wydaje się, że jest to ważna cecha typologiczna, która odróżnia macedoński od innych języków słowiańskich. W pracy przedstawiono ogólny opis tendencji labilności w odniesieniu do cech składniowych, semantycznych i dystrybucyjnych czasownika. Wykryto i przeanalizowano około 150 czasowników, wchodzących w labilność zachowującą przy alternacji patiensa i agensa. Czasowniki typu pierwszego przy zmianie perspektywy zachowują miejsce dla patiensa, ale w innej pozycji syntaktycznej (Toj sedna – Tie go sednaa. ‘On siedział – Posadzili go’); typu drugiego zaś zachowują tematyczne miejsce dla agensa (Taa odi po poleto – Taa go odi poleto ‘Idzie przez pole – Idzie w pole’). Czasowniki zostały poklasyfikowane zgodnie z kryteriami składniowymi i semantycznymi po to, aby wskazać zdarzenia, które dopuszczają tego typu alternacje walencyjne oraz dominujące korelacje semantyczne, zachodzące między parami czasowników.
{"title":"Zero-marked valency alternations in Macedonian","authors":"Liljana Mitkovska, E. Bužarovska","doi":"10.32798/PF.666","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.666","url":null,"abstract":"Artykuł omawia alternacje walencyjne, nie posiadające jawnego wykładnika w języku macedońskim. Wydaje się, że jest to ważna cecha typologiczna, która odróżnia macedoński od innych języków słowiańskich. W pracy przedstawiono ogólny opis tendencji labilności w odniesieniu do cech składniowych, semantycznych i dystrybucyjnych czasownika. Wykryto i przeanalizowano około 150 czasowników, wchodzących w labilność zachowującą przy alternacji patiensa i agensa. Czasowniki typu pierwszego przy zmianie perspektywy zachowują miejsce dla patiensa, ale w innej pozycji syntaktycznej (Toj sedna – Tie go sednaa. ‘On siedział – Posadzili go’); typu drugiego zaś zachowują tematyczne miejsce dla agensa (Taa odi po poleto – Taa go odi poleto ‘Idzie przez pole – Idzie w pole’). Czasowniki zostały poklasyfikowane zgodnie z kryteriami składniowymi i semantycznymi po to, aby wskazać zdarzenia, które dopuszczają tego typu alternacje walencyjne oraz dominujące korelacje semantyczne, zachodzące między parami czasowników.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"224 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75892934","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Można wyróżnić w języku polskim jednostki leksykalne o postaci superlatywu przysłówka należące do klasy operatorów metapredykatywnych. W artykule jest omawiana jedna z podklas tych operatorów, mianowicie operatory limitacji. Operator limitacji otwiera jedną pozycję syntaktyczną, prymarnie prawostronnie, dlawyrażenia implikującego pojęcie ilości, liczby lub miary. Formy gramatyczne wyrażeń wypełniających tę pozycję mogą być różne. Superlativus przysłówka natomiast otwiera dwie pozycje, jedną dla czasownika, a drugą dla frazy przyimkowej. Artykuł zawiera szczegółową analizę pięciu homonimicznych jednostek, należących zarówno do klasy przysłówków, jak i do klasy operatorów limitacji.
{"title":"Operatory limitacji o postaci superlatywu przysłówka w języku polskim","authors":"Maciej Grochowski","doi":"10.32798/PF.655","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.655","url":null,"abstract":"Można wyróżnić w języku polskim jednostki leksykalne o postaci superlatywu przysłówka należące do klasy operatorów metapredykatywnych. W artykule jest omawiana jedna z podklas tych operatorów, mianowicie operatory limitacji. Operator limitacji otwiera jedną pozycję syntaktyczną, prymarnie prawostronnie, dlawyrażenia implikującego pojęcie ilości, liczby lub miary. Formy gramatyczne wyrażeń wypełniających tę pozycję mogą być różne. Superlativus przysłówka natomiast otwiera dwie pozycje, jedną dla czasownika, a drugą dla frazy przyimkowej. Artykuł zawiera szczegółową analizę pięciu homonimicznych jednostek, należących zarówno do klasy przysłówków, jak i do klasy operatorów limitacji.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"80 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83378053","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tekst porusza kwestię podobieństw w oznaczaniu pozycji walencyjnych pomiędzy językami Europy Środkowej. Temat jest badany empirycznie, na podstawie skompilowanej dużej bazy danych schematów walencyjnych, z użyciem metod analizy koszykowej. Badanie uwzględnia także języki spoza badanego regionu, aby uniknąć fałszywego rozpoznania każdego znalezionego podobieństwa jako cechy środkowoeuropejskiej. Artykuł omawia szczegółowo trzy grupy wykładników walencji, w których można dopatrzeć się podobieństw środkowoeuropejskich. Badanie semantyki stwierdzonych regularności formalnych sugeruje, że użycie form gramatycznych do oznaczania walencji jest warunkowane przez niezauważane w dotychczasowych badaniach cechy znaczeniowe.
{"title":"Walencja w Europie (Środkowej) – arealne schematy dystrybucyjne","authors":"Jerzy Gaszewski","doi":"10.32798/PF.652","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.652","url":null,"abstract":"Tekst porusza kwestię podobieństw w oznaczaniu pozycji walencyjnych pomiędzy językami Europy Środkowej. Temat jest badany empirycznie, na podstawie skompilowanej dużej bazy danych schematów walencyjnych, z użyciem metod analizy koszykowej. Badanie uwzględnia także języki spoza badanego regionu, aby uniknąć fałszywego rozpoznania każdego znalezionego podobieństwa jako cechy środkowoeuropejskiej. Artykuł omawia szczegółowo trzy grupy wykładników walencji, w których można dopatrzeć się podobieństw środkowoeuropejskich. Badanie semantyki stwierdzonych regularności formalnych sugeruje, że użycie form gramatycznych do oznaczania walencji jest warunkowane przez niezauważane w dotychczasowych badaniach cechy znaczeniowe.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"605 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77464827","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Przy opracowaniu walencji przymiotników i rzeczowników w słowniku walencyjnym należy zdecydować, czy możliwe jest opracowanie w jednym haśle ich form twierdzących i zanegowanych, np. (ne)závislý, (ne)závislost. Oprócz różnic w znaczeniu form twierdzących i zanegowanych, takich jak volnost (‘wolność’) vs. nevolnost(‘nudności’), ich różna walencja prowadziłaby również do opracowania specjalnego hasła (por. ang. dependent on vs. independent of). Nasza analiza korpusowa pokazuje, że zanegowane formy czeskich przymiotników i rzeczowników mają, z pewnymi wyjątkami, identyczną walencję przyimkową, jak ich formy twierdzące (np. (ne)spokojený s čím, (ne)spokojenost s čím), ale ich częstotliwość jest różna. Przy przetwarzaniu form twierdzących i zanegowanych w jednym haśle, oprócz zwykłych przypadków, należy traktować w jednolity sposób zarówno mniej udokumentowane formy zanegowane i ich walencję (np. nevděčný za něco), jak i jak i przypadki, w których frekwencja i walencja formy zanegowanej przeważa nad formą afirmatywną (nepostradatelný pro někoho). AbstraktPři zpracování valence adjektiv a substantiv ve valenčním slovníku je třeba rozhodnout, zda je možné jejich afirmativní a negované formy zpracovat v jednom hesle, např. (ne)závislý, (ne)závislost. Kromě rozdílů ve významu afirmativní a negované formy, např. volnost (svoboda) vs. nevolnost (nepříjemný tělesný stav), by k vydělení zvláštního hesla vedla také jejich odlišná valence (srov. anglické dependent on vs. independent of). Naše korpusová analýza ukazuje, že negované formy českých adjektiv a substantiv mají až na výjimky stejnou předložkovou valenci jako jejich afirmativní formy (např. (ne)spokojený s čím, (ne)spokojenost s čím), liší se však jejich frekvence. Při zpracování afirmativních a negovaných forem v jednom hesle je vedle běžných případů třeba jednotným způsobem ošetřit jak méně doložené negované formy a jejich valenci (např. nevděčný za něco), tak případy, kdy frekvence negované formy a její valence naopak převažuje nad afirmativníformou (nepostradatelný pro někoho).
{"title":"Vztah afirmativní a negované formy adjektiv a substantiv z hlediska jejich valence","authors":"Veronika Kolářová","doi":"10.32798/PF.662","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.662","url":null,"abstract":"Przy opracowaniu walencji przymiotników i rzeczowników w słowniku walencyjnym należy zdecydować, czy możliwe jest opracowanie w jednym haśle ich form twierdzących i zanegowanych, np. (ne)závislý, (ne)závislost. Oprócz różnic w znaczeniu form twierdzących i zanegowanych, takich jak volnost (‘wolność’) vs. nevolnost(‘nudności’), ich różna walencja prowadziłaby również do opracowania specjalnego hasła (por. ang. dependent on vs. independent of). Nasza analiza korpusowa pokazuje, że zanegowane formy czeskich przymiotników i rzeczowników mają, z pewnymi wyjątkami, identyczną walencję przyimkową, jak ich formy twierdzące (np. (ne)spokojený s čím, (ne)spokojenost s čím), ale ich częstotliwość jest różna. Przy przetwarzaniu form twierdzących i zanegowanych w jednym haśle, oprócz zwykłych przypadków, należy traktować w jednolity sposób zarówno mniej udokumentowane formy zanegowane i ich walencję (np. nevděčný za něco), jak i jak i przypadki, w których frekwencja i walencja formy zanegowanej przeważa nad formą afirmatywną (nepostradatelný pro někoho). \u0000AbstraktPři zpracování valence adjektiv a substantiv ve valenčním slovníku je třeba rozhodnout, zda je možné jejich afirmativní a negované formy zpracovat v jednom hesle, např. (ne)závislý, (ne)závislost. Kromě rozdílů ve významu afirmativní a negované formy, např. volnost (svoboda) vs. nevolnost (nepříjemný tělesný stav), by k vydělení zvláštního hesla vedla také jejich odlišná valence (srov. anglické dependent on vs. independent of). Naše korpusová analýza ukazuje, že negované formy českých adjektiv a substantiv mají až na výjimky stejnou předložkovou valenci jako jejich afirmativní formy (např. (ne)spokojený s čím, (ne)spokojenost s čím), liší se však jejich frekvence. Při zpracování afirmativních a negovaných forem v jednom hesle je vedle běžných případů třeba jednotným způsobem ošetřit jak méně doložené negované formy a jejich valenci (např. nevděčný za něco), tak případy, kdy frekvence negované formy a její valence naopak převažuje nad afirmativníformou (nepostradatelný pro někoho).","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"18 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75302257","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem analizy jest zaprezentowanie walencji rzeczownika diagnoza. Przegląd definicji słowikowych ma pomóc w ustaleniu, ile znaczeń diagnozy powinno się wyróżniać. Na podstawie analizy przykładów słownikowych i schematów ze słownika walencji Walenty przedstawiona została struktura omawianego leksemu. Wypowiedziz NKJP służą do scharakteryzowania pod względem morfologicznym i semantycznym pozycji, które diagnoza otwiera. W podsumowaniu wskazuję trudności w interpretacji powierzchniowych realizacji schematu tego rzeczownika.
{"title":"O diagnozie. Analiza składniowo-semantyczna","authors":"Kamila Potocka-Pirosz","doi":"10.32798/PF.670","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.670","url":null,"abstract":"Celem analizy jest zaprezentowanie walencji rzeczownika diagnoza. Przegląd definicji słowikowych ma pomóc w ustaleniu, ile znaczeń diagnozy powinno się wyróżniać. Na podstawie analizy przykładów słownikowych i schematów ze słownika walencji Walenty przedstawiona została struktura omawianego leksemu. Wypowiedziz NKJP służą do scharakteryzowania pod względem morfologicznym i semantycznym pozycji, które diagnoza otwiera. W podsumowaniu wskazuję trudności w interpretacji powierzchniowych realizacji schematu tego rzeczownika.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"50 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"90047310","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule tym zajmiemy się problemem rozróżnienia aktantów i circonstantów, nawiązując do niektórych propozycji, w których to rozróżnienie jest odrzucane jako zbyt subiektywne, aby mogło być przedmiotem opisu językowego; uważane jest za raczej zbędne i nie poparte rzetelnymi kryteriami. Pokazujemy, jak rozróżnienie to jest traktowane przez Moskiewską szkołę semantyczną: ma ono znaczenie dla opisu językowego z wielu względów, zwłaszcza dlatego, że wypełnienie walencyjne jest głównym mechanizmem łączenia znaczeń słów w znaczenie całego zdania. АбстрактВ этой статье мы еще раз обратимся к вопросу о противопоставлении актантов – сирконстантов (arguments – adjuncts), особенно в связи с недавними предложениями вообще отказаться от этого противопоставления как слишком субъективного, не опирающегося на надежные критерии и избыточного для лингвистического описания. Мы продемонстрируем, как это противопоставление трактуется в Московской семантической школе. Оно используется в разных участках лингвистического описания и, в особенности, при объединении значений слов в значение всего предложения.
{"title":"О противопоставлении актантов и сирконстантов в Московской семантической школе","authors":"Игорь М. Богуславский","doi":"10.32798/PF.647","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.647","url":null,"abstract":"W artykule tym zajmiemy się problemem rozróżnienia aktantów i circonstantów, nawiązując do niektórych propozycji, w których to rozróżnienie jest odrzucane jako zbyt subiektywne, aby mogło być przedmiotem opisu językowego; uważane jest za raczej zbędne i nie poparte rzetelnymi kryteriami. Pokazujemy, jak rozróżnienie to jest traktowane przez Moskiewską szkołę semantyczną: ma ono znaczenie dla opisu językowego z wielu względów, zwłaszcza dlatego, że wypełnienie walencyjne jest głównym mechanizmem łączenia znaczeń słów w znaczenie całego zdania. \u0000АбстрактВ этой статье мы еще раз обратимся к вопросу о противопоставлении актантов – сирконстантов (arguments – adjuncts), особенно в связи с недавними предложениями вообще отказаться от этого противопоставления как слишком субъективного, не опирающегося на надежные критерии и избыточного для лингвистического описания. Мы продемонстрируем, как это противопоставление трактуется в Московской семантической школе. Оно используется в разных участках лингвистического описания и, в особенности, при объединении значений слов в значение всего предложения.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"3 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"75245848","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł dotyczy funkcjonalnej perspektywy składni eksplikacyjnej, tzn. zależności między specyfikacją klasy walencyjnej czasownika a jego częstością użycia w tekstach różnego typu. Opierając się na analizie materiału źródłowego (w języku polskim i rosyjskim) a także na synchronicznej interpretacji „prawa Mańczaka” (tzn.wytłumaczenia nieregularnego rozwoju form wyrazowych częstością użycia jednostek leksykalnych), autor dowodzi, że czasowniki o większej częstości wykazują większy stopień zróżnicowania charakterystyk dystrybucyjnych.
{"title":"Frekwencja czasownika a jego właściwości walencyjne: opis składni eksplikacyjnej w świetle „prawa Mańczaka”","authors":"Aleksander Kiklewicz","doi":"10.32798/PF.660","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.660","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy funkcjonalnej perspektywy składni eksplikacyjnej, tzn. zależności między specyfikacją klasy walencyjnej czasownika a jego częstością użycia w tekstach różnego typu. Opierając się na analizie materiału źródłowego (w języku polskim i rosyjskim) a także na synchronicznej interpretacji „prawa Mańczaka” (tzn.wytłumaczenia nieregularnego rozwoju form wyrazowych częstością użycia jednostek leksykalnych), autor dowodzi, że czasowniki o większej częstości wykazują większy stopień zróżnicowania charakterystyk dystrybucyjnych.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"72 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85738614","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł dotyczy opisu walencji partykuł w języku czeskim. Oparty jest na materiale Praskiego korpusu języka mówionego (PMK), pierwszego czeskiego korpusu języka mówionego. Po krótkim wprowadzeniu wstępnego materiału korpusowego i głównych wyników badań, artykuł skupia się na opisie walencji partykuł, czyli ich zdolności wiązania się z innymi słowami w zdaniu lub z całym zdaniem, co jest ściśle związane z miejscem ich występowania. Koncentruje się również na kumulacji partykuł w mowie, która z punktu widzenia syntagmatyki jest głównie tekstowa i wychwytuje tylko przypadkowo powtarzające się tekstowe kombinacje dwóch lub więcej partykuł obok siebie, w przeciwieństwie do systemowej, wynikiem które są partykuły wielowyrazowe. Jednak oba procesy wskazują na kombinatoryczne możliwości partykuł. Na koniec przedstawiono bezpośrednie otoczenie wszystkich partykuł, które wystąpiły w PMK. Abstrakt Článek se zabývá popisem valence partikulí v mluvené češtině. Vychází z materiálu Pražského mluveného korpusu (PMK), prvního českého mluveného korpusu. Po stručném představení výchozího korpusového materiálu a hlavních výsledků šetření se soustředí na popis valence partikulí, tj. jejich schopnost vázat se na jiná slova ve větě, nebo na celou větu, což úzce souvisí s místem jejich výskytu. Dále se zaměřuje na kumulacipartikulí v promluvě, která je z pohledu syntagmatiky převážně textová a zachycuje pouze náhodně se opakující textové kombinace dvou nebo více partikulí vedle sebe, na rozdíl od systémové, jejímž výsledkem jsou víceslovné partikule. Oba procesy však ukazují na kombinatorické možnosti partikulí. Nakonec je představeno bezprostřední okolí všech partikulí, které se vyskytly v PMK.
{"title":"Valence partikulí na základě dat z Pražského mluveného korpusu","authors":"Ana Adamovičová","doi":"10.32798/PF.645","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.645","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy opisu walencji partykuł w języku czeskim. Oparty jest na materiale Praskiego korpusu języka mówionego (PMK), pierwszego czeskiego korpusu języka mówionego. Po krótkim wprowadzeniu wstępnego materiału korpusowego i głównych wyników badań, artykuł skupia się na opisie walencji partykuł, czyli ich zdolności wiązania się z innymi słowami w zdaniu lub z całym zdaniem, co jest ściśle związane z miejscem ich występowania. Koncentruje się również na kumulacji partykuł w mowie, która z punktu widzenia syntagmatyki jest głównie tekstowa i wychwytuje tylko przypadkowo powtarzające się tekstowe kombinacje dwóch lub więcej partykuł obok siebie, w przeciwieństwie do systemowej, wynikiem które są partykuły wielowyrazowe. Jednak oba procesy wskazują na kombinatoryczne możliwości partykuł. Na koniec przedstawiono bezpośrednie otoczenie wszystkich partykuł, które wystąpiły w PMK. \u0000Abstrakt Článek se zabývá popisem valence partikulí v mluvené češtině. Vychází z materiálu Pražského mluveného korpusu (PMK), prvního českého mluveného korpusu. Po stručném představení výchozího korpusového materiálu a hlavních výsledků šetření se soustředí na popis valence partikulí, tj. jejich schopnost vázat se na jiná slova ve větě, nebo na celou větu, což úzce souvisí s místem jejich výskytu. Dále se zaměřuje na kumulacipartikulí v promluvě, která je z pohledu syntagmatiky převážně textová a zachycuje pouze náhodně se opakující textové kombinace dvou nebo více partikulí vedle sebe, na rozdíl od systémové, jejímž výsledkem jsou víceslovné partikule. Oba procesy však ukazují na kombinatorické možnosti partikulí. Nakonec je představeno bezprostřední okolí všech partikulí, které se vyskytly v PMK.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"37 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"78349184","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem artykułu jest opis właściwości semantycznych wybranych jednostek języka reprezentowanych przez kształt nudzić się, a dokładnie [ktośi] nudzi się oraz [komuśj] nudzi się, a także związanego z nimi czasownika wynudzić się. Autorka rozważa również problem złożoności semantycznej rzeczownika nuda (a dokładnie pojęcia ‘nuda’), który we współczesnych opracowaniach leksykograficznych jest uznawany za składnik znaczenia czasownika nudzić się (‘odczuwać nudę’). W artykule pojawiają się argumenty przeciwko tej interpretacji.
{"title":"Nuda w języku. Analiza wybranych wyrażeń związanych z pojęciem ‘nudzić się’","authors":"D. Kruk","doi":"10.32798/PF.664","DOIUrl":"https://doi.org/10.32798/PF.664","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest opis właściwości semantycznych wybranych jednostek języka reprezentowanych przez kształt nudzić się, a dokładnie [ktośi] nudzi się oraz [komuśj] nudzi się, a także związanego z nimi czasownika wynudzić się. Autorka rozważa również problem złożoności semantycznej rzeczownika nuda (a dokładnie pojęcia ‘nuda’), który we współczesnych opracowaniach leksykograficznych jest uznawany za składnik znaczenia czasownika nudzić się (‘odczuwać nudę’). W artykule pojawiają się argumenty przeciwko tej interpretacji.","PeriodicalId":36185,"journal":{"name":"Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo","volume":"14 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-15","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"74107645","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：