Współczesna etyka coraz rzadziej odwołuje się do kategorii prawdy – z tego powodu zainteresowanie budzić może każda propozycja etyczna, której twórca umieszcza kategorię prawdy w samym jej centrum. Na gruncie polskim taką etyką prawdy jest teoria Tadeusza Stycznia (1931-2010), w której prawda ma charakter normatywny. Do normatywnej mocy prawdy w etyce, choć rozumie on prawdę w zupełnie inny sposób, odwołuje się także francuski filozof Alain Badiou (ur. 1937). Zarówno w myśli Stycznia, jak i Badiou zagadnienie prawdy jest ściśle związane z pojęciem powinności. Nie da się ukryć, że filozofie tych myślicieli są od siebie różne, ale można dostrzec między nimi pewne podobieństwa. Celem tego artykułu jest ukazanie zbieżnych punktów w filozofiach Tadeusza Stycznia i Alaina Badiou. Obaj myśliciele zdają się twierdzić, że człowiek, który dochowuje wierności odkrytej prawdzie czy wydarzeniu, jako podmiot moralny pozostaje wolny, unika zła oraz jest osobą lub Nieśmiertelny.
{"title":"Wierność prawdzie warunkiem bycia podmiotem moralnym.Porównanie koncepcji Tadeusza Stycznia i Alaina Badiou","authors":"Julia Rejewska","doi":"10.12775/rf.2022.007","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.007","url":null,"abstract":"Współczesna etyka coraz rzadziej odwołuje się do kategorii prawdy – z tego powodu zainteresowanie budzić może każda propozycja etyczna, której twórca umieszcza kategorię prawdy w samym jej centrum. Na gruncie polskim taką etyką prawdy jest teoria Tadeusza Stycznia (1931-2010), w której prawda ma charakter normatywny. Do normatywnej mocy prawdy w etyce, choć rozumie on prawdę w zupełnie inny sposób, odwołuje się także francuski filozof Alain Badiou (ur. 1937). Zarówno w myśli Stycznia, jak i Badiou zagadnienie prawdy jest ściśle związane z pojęciem powinności. Nie da się ukryć, że filozofie tych myślicieli są od siebie różne, ale można dostrzec między nimi pewne podobieństwa. Celem tego artykułu jest ukazanie zbieżnych punktów w filozofiach Tadeusza Stycznia i Alaina Badiou. Obaj myśliciele zdają się twierdzić, że człowiek, który dochowuje wierności odkrytej prawdzie czy wydarzeniu, jako podmiot moralny pozostaje wolny, unika zła oraz jest osobą lub Nieśmiertelny.","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44237324","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule przedstawiam koncepcję eklektyzmu wypracowaną przez Edwarda Dembowskiego na tle współczesnych jego koncepcji i typologizacji. Interpretuję eklektyzm Dembowskiego jako achroniczną, trójpostaciową postawę filozoficzną, która staje się pojęciowym narzędziem dającym się wykorzystać w historii filozofii do charakterystyki dokonań filozofów w różnych epokach, ale także do uwypuklenia i bardziej precyzyjnego ujęcia tego, co w filozofii jest oryginalne i nowe.
{"title":"Edward Dembowski (1822-1846) – krytyk filozofii eklektycznej","authors":"Z. Roskal","doi":"10.12775/rf.2022.005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.005","url":null,"abstract":"W artykule przedstawiam koncepcję eklektyzmu wypracowaną przez Edwarda Dembowskiego na tle współczesnych jego koncepcji i typologizacji. Interpretuję eklektyzm Dembowskiego jako achroniczną, trójpostaciową postawę filozoficzną, która staje się pojęciowym narzędziem dającym się wykorzystać w historii filozofii do charakterystyki dokonań filozofów w różnych epokach, ale także do uwypuklenia i bardziej precyzyjnego ujęcia tego, co w filozofii jest oryginalne i nowe. \u0000 ","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"46153607","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Od metafizycznej neutralności do metafizyki problemów. Status metafizyki w filozofii Husserla Streszczenie Artykuł prezentuje przejście filozofii Husserla od psychologii fenomenologicznej do fenomenologii transcendentalnej jako zwrot metafizyczny. Husserlowska fenomenologia przedtranscendentalna jako deskryptywna analiza fenomenów mentalnych wyklucza wszelkie metafizyczne pytania dotyczące istnienia świata zewnętrznego, podczas gdy fenomenologia transcendentalna nie jest metafizycznie neutralna, ponieważ ma za zadanie odsłonięcie ostatecznego sensu świata w jego faktycznym istnieniu. Z jednej strony, zgodnie z pierwszeństwem ejdetycznych możliwości przed rzeczywistością, fenomenologia transcendentalna jako nauka ejdetyczna poprzedza metafizykę jako naukę o rzeczywistości i umożliwia ją. Z tego punktu widzenia fenomenologia transcendentalna może być rozumiana w znaczeniu ostatecznego ugruntowania metafizyki jako uniwersalnej i absolutnej nauki o faktach, która jest zwieńczeniem naturalnych nauk o bycie. Z drugiej strony, zasada pierwszeństwa istoty przed faktem nie znajduje zastosowania do transcendentalnego faktu konstytucji świata i ten irracjonalny fakt prowadzi do metafizyki jako filozofii dotyczącej „najwyższych i ostatecznych zagadnień”, takich jak teleologiczne, teologiczne i etyczne zagadnienia. Zagadnienia te okazują się irracjonalną resztą (metafizycznym residuum) fenomenologii transcendentalnej i jej zwieńczeniem. Słowa kluczowe: ejdetyczne możliwości, fakt absolutny, fenomenologia transcendentalna, metafizyka krytyczna, metafizyka problemów, nauka o faktach
{"title":"Od metafizycznej neutralności do metafizyki problemów. Status metafizyki w filozofii Husserla","authors":"Piotr Łaciak","doi":"10.12775/rf.2022.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.003","url":null,"abstract":"Od metafizycznej neutralności do metafizyki problemów. \u0000Status metafizyki w filozofii Husserla \u0000 \u0000Streszczenie \u0000 \u0000Artykuł prezentuje przejście filozofii Husserla od psychologii fenomenologicznej do fenomenologii transcendentalnej jako zwrot metafizyczny. Husserlowska fenomenologia przedtranscendentalna jako deskryptywna analiza fenomenów mentalnych wyklucza wszelkie metafizyczne pytania dotyczące istnienia świata zewnętrznego, podczas gdy fenomenologia transcendentalna nie jest metafizycznie neutralna, ponieważ ma za zadanie odsłonięcie ostatecznego sensu świata w jego faktycznym istnieniu. Z jednej strony, zgodnie z pierwszeństwem ejdetycznych możliwości przed rzeczywistością, fenomenologia transcendentalna jako nauka ejdetyczna poprzedza metafizykę jako naukę o rzeczywistości i umożliwia ją. Z tego punktu widzenia fenomenologia transcendentalna może być rozumiana w znaczeniu ostatecznego ugruntowania metafizyki jako uniwersalnej i absolutnej nauki o faktach, która jest zwieńczeniem naturalnych nauk o bycie. Z drugiej strony, zasada pierwszeństwa istoty przed faktem nie znajduje zastosowania do transcendentalnego faktu konstytucji świata i ten irracjonalny fakt prowadzi do metafizyki jako filozofii dotyczącej „najwyższych i ostatecznych zagadnień”, takich jak teleologiczne, teologiczne i etyczne zagadnienia. Zagadnienia te okazują się irracjonalną resztą (metafizycznym residuum) fenomenologii transcendentalnej i jej zwieńczeniem. \u0000 \u0000Słowa kluczowe: ejdetyczne możliwości, fakt absolutny, fenomenologia transcendentalna, metafizyka krytyczna, metafizyka problemów, nauka o faktach","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42055728","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Perypatetycy, spagirycy i boyleaniści (Zbigniew Pietrzak, Roberta Boyle’a teoria nauk empirycznych (Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2021), ss. 256)","authors":"Adam Grzeliński","doi":"10.12775/rf.2022.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.010","url":null,"abstract":"<jats:p>-</jats:p>","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41553015","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Wprowadzone w Wadze probierczej rozróżnienie między jakościami pierwotnymi i wtórnymi było dotychczas analizowane niemal wyłącznie z historycznej perspektywy. Niniejszy artykuł, pierwszy z dwóch planowanych, ma na celu nadrobienie tych zaległości poprzez systematyczną, teoretyczną analizę głównego argumentu użytego przez Galileusza do sformułowania tej dystynkcji. W pracy zrekonstruowano główne kroki tego argumentu, a także zidentyfikowano i omówiono leżące u jego podstaw presupozycje epistemologiczne i ontologiczne, z których najistotniejsza i najbardziej oryginalna okazała się zasada superesencjalistyczna, implikująca współzależność między istotnością i realnością własności ciała materialnego. Precyzyjna rekonstrukcja założeń tkwiących u podstaw rozumowania Galileusza przygotowuje grunt pod analizę najbardziej kontrowersyjnego aspektu jego koncepcji – kwestii ontologicznego statusu jakości wtórnych. Zagadnienie to zostanie podjęte w następnym artykule.
{"title":"Galileusz i rozróżnienie między jakościami pierwotnymi a wtórnymi (I). Argument superesencjalistyczny","authors":"B. Żukowski","doi":"10.12775/rf.2022.002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.002","url":null,"abstract":"Wprowadzone w Wadze probierczej rozróżnienie między jakościami pierwotnymi i wtórnymi było dotychczas analizowane niemal wyłącznie z historycznej perspektywy. Niniejszy artykuł, pierwszy z dwóch planowanych, ma na celu nadrobienie tych zaległości poprzez systematyczną, teoretyczną analizę głównego argumentu użytego przez Galileusza do sformułowania tej dystynkcji. W pracy zrekonstruowano główne kroki tego argumentu, a także zidentyfikowano i omówiono leżące u jego podstaw presupozycje epistemologiczne i ontologiczne, z których najistotniejsza i najbardziej oryginalna okazała się zasada superesencjalistyczna, implikująca współzależność między istotnością i realnością własności ciała materialnego. Precyzyjna rekonstrukcja założeń tkwiących u podstaw rozumowania Galileusza przygotowuje grunt pod analizę najbardziej kontrowersyjnego aspektu jego koncepcji – kwestii ontologicznego statusu jakości wtórnych. Zagadnienie to zostanie podjęte w następnym artykule.","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43337412","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Streszczenie Klauzula sumienia została wprowadzona do obszaru prawnych regulacji międzynarodowych w związku z uchwałą Rady Europy o nr 1763 z dnia 7 października 2010 r. Zgodnie z treścią dokumentu istnieje przyzwolenie odstąpienia od wykonania określonego świadczenia medycznego ze względu na zastrzeżenia moralne (religijne lub światopoglądowe) zgłaszane przez przedstawicieli opieki zdrowotnej. W przepisach polskiego prawa medycznego powołanie się na zasadę klauzuli sumienia jest dozwolone, ale wyłącznie dla lekarzy, pielęgniarek i położnych. Farmaceuci są pozbawieni tej możliwości. Jednak wykonywanie niektórych czynności zawodowych budzi zastrzeżenia etyczne wśród farmaceutów. Autorzy artykułu postanowili zbadać opinię farmaceutów zarówno na temat klauzuli sumienia oraz określonych regulacji prawnych, które zdaniem respondentów powinny podlegać zmianom legislacyjnym. Celem pracy jest zaprezentowanie wyników z przeprowadzonych badań, które zostały zrealizowane w 2020 r. na terenie Wielkopolskiej Okręgowej Izby Farmaceutycznej w Poznaniu. Słowa kluczowe: wolność sumienia i wyznania, klauzula sumienia, farmacja, antykoncepcja, Polska
{"title":"Sprzeciw sumienia w zawodzie farmaceuty. Badanie opinii farmaceutów na temat klauzuli sumienia","authors":"Justyna Czekajewska, Dominik Langer, Ewa Baum","doi":"10.12775/rf.2022.008","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.008","url":null,"abstract":" Streszczenie \u0000Klauzula sumienia została wprowadzona do obszaru prawnych regulacji międzynarodowych w związku z uchwałą Rady Europy o nr 1763 z dnia 7 października 2010 r. Zgodnie z treścią dokumentu istnieje przyzwolenie odstąpienia od wykonania określonego świadczenia medycznego ze względu na zastrzeżenia moralne (religijne lub światopoglądowe) zgłaszane przez przedstawicieli opieki zdrowotnej. \u0000 W przepisach polskiego prawa medycznego powołanie się na zasadę klauzuli sumienia jest dozwolone, ale wyłącznie dla lekarzy, pielęgniarek i położnych. Farmaceuci są pozbawieni tej możliwości. Jednak wykonywanie niektórych czynności zawodowych budzi zastrzeżenia etyczne wśród farmaceutów. Autorzy artykułu postanowili zbadać opinię farmaceutów zarówno na temat klauzuli sumienia oraz określonych regulacji prawnych, które zdaniem respondentów powinny podlegać zmianom legislacyjnym. \u0000 Celem pracy jest zaprezentowanie wyników z przeprowadzonych badań, które zostały zrealizowane w 2020 r. na terenie Wielkopolskiej Okręgowej Izby Farmaceutycznej w Poznaniu. \u0000 \u0000Słowa kluczowe: wolność sumienia i wyznania, klauzula sumienia, farmacja, antykoncepcja, Polska","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45671086","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Przyroda w siedemnastowiecznym laboratorium (Radosław Kazibut, Filozofia przyrody i przyrodoznawstwa Roberta Boyle’a (Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2019), ss. 205)","authors":"Adam Grzeliński","doi":"10.12775/rf.2022.011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.011","url":null,"abstract":"<jats:p>-</jats:p>","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44665563","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
NADZIEJA SKOWANA NIEPEWNOŚCIĄ WOKÓŁ MYŚLI LWA SZESTOWA W artykule, odwołując się do egzystencjalnych przemyśleń Lwa Szestowa nad ludzkim losem, Bogiem i przeznaczeniem świata, nie zapominając o rosyjskiej duszy filozofa, starano się uwyraźnić problem ludzkiej nadziei. Nadziei, która odnajdywana jest w prawdach opartych na sprzecznościach. Nie są to bowiem abstrakcyjne, wypolerowane prawdy rozumu, lecz prawdy egzystencjalne, rządzące się szczególnymi prawidłami. Mianowicie takimi, które spoczywają poza obszarem pewności naszej egzystencji. W tym sensie oczywiste jest, iż myśliciel żąda od filozofii rzeczy niemożliwej, by językiem nauki orzekała o tym, co filozofią nie jest. Szestow zostaje więc oceniony jako ten, który „myśli poza logiką i filozofią”, co sytuuje go w realnej opozycji do cechu akademickich filozofów. Dla nich to, jako zdeklarowanych racjonalistów, Szestowowskie „myślenie poza myśleniem” oznaczało brak pewności i zagubienie. Paradoksalnie właśnie tam, w „chaosie” braku spekulatywnych rozwiązań, w przerażającej egzystencji Hioba i jemu podobnych, Szestow odnajduje drogę nadziei na odnalezienie prawdy wiecznej, prowadzącej do wrót zbawienia. Słowa kluczowe: Nadzieja, niepewność, tajemnica, paradoks, prawda, filozofia, poznanie, system, egzystencja, Bóg, racjonalizm, irracjonalizm, możliwe, niemożliwe, metafizyka, idealizm, materializm.
{"title":"Nadzieja skowana niepewnością. Wokół myśli Lwa Szestowa","authors":"J. A. Prokopski","doi":"10.12775/rf.2022.004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.004","url":null,"abstract":"NADZIEJA SKOWANA NIEPEWNOŚCIĄ \u0000WOKÓŁ MYŚLI LWA SZESTOWA \u0000 \u0000W artykule, odwołując się do egzystencjalnych przemyśleń Lwa Szestowa nad ludzkim losem, Bogiem i przeznaczeniem świata, nie zapominając o rosyjskiej duszy filozofa, starano się uwyraźnić problem ludzkiej nadziei. Nadziei, która odnajdywana jest w prawdach opartych na sprzecznościach. Nie są to bowiem abstrakcyjne, wypolerowane prawdy rozumu, lecz prawdy egzystencjalne, rządzące się szczególnymi prawidłami. Mianowicie takimi, które spoczywają poza obszarem pewności naszej egzystencji. W tym sensie oczywiste jest, iż myśliciel żąda od filozofii rzeczy niemożliwej, by językiem nauki orzekała o tym, co filozofią nie jest. Szestow zostaje więc oceniony jako ten, który „myśli poza logiką i filozofią”, co sytuuje go w realnej opozycji do cechu akademickich filozofów. Dla nich to, jako zdeklarowanych racjonalistów, Szestowowskie „myślenie poza myśleniem” oznaczało brak pewności i zagubienie. Paradoksalnie właśnie tam, w „chaosie” braku spekulatywnych rozwiązań, w przerażającej egzystencji Hioba i jemu podobnych, Szestow odnajduje drogę nadziei na odnalezienie prawdy wiecznej, prowadzącej do wrót zbawienia. \u0000 \u0000Słowa kluczowe: \u0000Nadzieja, niepewność, tajemnica, paradoks, prawda, filozofia, poznanie, system, egzystencja, Bóg, racjonalizm, irracjonalizm, możliwe, niemożliwe, metafizyka, idealizm, materializm.","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43796104","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł stanowi próbę analizy listu Pico della Mirandoli O języku filozofów, skierowanego do Hermolausa Barbara. W pierwszej części tekstu zaprezentowano kontekst sporu, czyli znamienne dla epoki napięcie między filozofią a retoryką, oraz krytykę filozofii scholastycznej z perspektywy humanistów. Uwyraźnienie stanowiska Barbara pozwala uchwycić sedno sporu z Pikiem, mianowicie:jakiej prawdy – prawdy o czym – powinniśmy poszukiwać? Do analizy stanowiska Pika posłużyły wypreparowane z jego tekstu opozycje: wnętrze/zewnętrze, prawda/pozór, rozum/zmysły i popędy, filozofia/retoryka-sofistyka, człowiek rozumny/człowiek pospolity. Pozwala to uchwycić myśl Pika jako z założenia paradoksalną: okazuje się, że retoryka zarazem zakrywa istotę rzeczy i ją odkrywa. Jest jednocześnie przeszkodą i nieodzownym narzędziem poznania i wyrażania myśli. Dzieje się tak ze względu na nieuchronną historyczność ludzkiej myśli.
{"title":"Relacja między filozofią a retoryką w koncepcji Giovanniego Pico della Mirandoli","authors":"Iwona Krupecka","doi":"10.12775/rf.2022.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.009","url":null,"abstract":"Artykuł stanowi próbę analizy listu Pico della Mirandoli O języku filozofów, skierowanego do Hermolausa Barbara. W pierwszej części tekstu zaprezentowano kontekst sporu, czyli znamienne dla epoki napięcie między filozofią a retoryką, oraz krytykę filozofii scholastycznej z perspektywy humanistów. Uwyraźnienie stanowiska Barbara pozwala uchwycić sedno sporu z Pikiem, mianowicie:jakiej prawdy – prawdy o czym – powinniśmy poszukiwać? Do analizy stanowiska Pika posłużyły wypreparowane z jego tekstu opozycje: wnętrze/zewnętrze, prawda/pozór, rozum/zmysły i popędy, filozofia/retoryka-sofistyka, człowiek rozumny/człowiek pospolity. Pozwala to uchwycić myśl Pika jako z założenia paradoksalną: okazuje się, że retoryka zarazem zakrywa istotę rzeczy i ją odkrywa. Jest jednocześnie przeszkodą i nieodzownym narzędziem poznania i wyrażania myśli. Dzieje się tak ze względu na nieuchronną historyczność ludzkiej myśli.","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41921793","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł w całości nawiązuje do dotąd niepublikowanej korespondencji Tadeusza Czeżowskiego z emigracyjnym filozofem Zbigniewem Jordanem zachowanej w rękopisach w zasobach archiwalnych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ich korespondencja trwała blisko 40 lat i jest dowodem, że nawet przymusowa powojenna emigracja nie zrywała więzów łączących filozofów związanych ze szkołą lwowsko-warszawską. Choć Czeżowski i Jordan należeli do dwóch różnych pokoleń tej szkoły, to wspólne zainteresowania naukowe i podobne zapatrywania polityczne spowodowały, że ich więź, choć tylko korespondencyjna, była w pewnym sensie wyjątkowa, bo nawet ingerencje komunistycznej cenzury nie były w stanie wpłynąć na jej kształt. Dzięki niej Jordan wykazywał się doskonałą orientacją w dorobku samego Czeżowskiego jak i pozostałych przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej. To właśnie głównie dzięki tej korespondencji mógł pełnić rolę „ambasadora” polskiej filozofii w świecie i zarazem pierwszego historyka szkoły lwowsko-warszawskiej. Przypomnieniu roli obu filozofów w dziejach polskiej filozofii sprzyja zwłaszcza przypadająca w tym roku 40-ta rocznica śmierci Czeżowskiego oraz 110 rocznica urodzin Jordana.
{"title":"Dwa pokolenia szkoły lwowsko-warszawskiej: Tadeusz Czeżowski (1889-1981) i Zbigniew Jordan (1911-1977)","authors":"S. Konstańczak","doi":"10.12775/rf.2022.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/rf.2022.006","url":null,"abstract":"Artykuł w całości nawiązuje do dotąd niepublikowanej korespondencji Tadeusza Czeżowskiego z emigracyjnym filozofem Zbigniewem Jordanem zachowanej w rękopisach w zasobach archiwalnych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ich korespondencja trwała blisko 40 lat i jest dowodem, że nawet przymusowa powojenna emigracja nie zrywała więzów łączących filozofów związanych ze szkołą lwowsko-warszawską. Choć Czeżowski i Jordan należeli do dwóch różnych pokoleń tej szkoły, to wspólne zainteresowania naukowe i podobne zapatrywania polityczne spowodowały, że ich więź, choć tylko korespondencyjna, była w pewnym sensie wyjątkowa, bo nawet ingerencje komunistycznej cenzury nie były w stanie wpłynąć na jej kształt. Dzięki niej Jordan wykazywał się doskonałą orientacją w dorobku samego Czeżowskiego jak i pozostałych przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej. To właśnie głównie dzięki tej korespondencji mógł pełnić rolę „ambasadora” polskiej filozofii w świecie i zarazem pierwszego historyka szkoły lwowsko-warszawskiej. Przypomnieniu roli obu filozofów w dziejach polskiej filozofii sprzyja zwłaszcza przypadająca w tym roku 40-ta rocznica śmierci Czeżowskiego oraz 110 rocznica urodzin Jordana.","PeriodicalId":36471,"journal":{"name":"Ruch Filozoficzny","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-10-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45926342","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：