Pub Date : 2022-07-08DOI: 10.46991/bysu:e/2022.13.2.063
Անի Գրիգորյան, Աստղիկ Սերոբյան, Նարինե Խաչատրյան
Հոդվածում ներկայացված է ուսանողների՝ կյանքի դժվարությունների ուսումնասիրության հարցարանի մշակման գործընթացը՝ հոգեմետրիկ բնութագրերի վերլուծությամբ։ Հարցարանի մշակումը իրականացվել է երկու փուլով՝ որակական և քանակական մեթոդների կիրառմամբ։ Առաջին փուլի տվյալների հավաքագրումն իրականացվել է բաց հարցերի միջոցով, որին մասնակցել է 360 ուսանող։ Տվյալները վերլուծվել են կարճ տեքստերի թեմատիկ վերլուծության մեթոդով, և ստեղծվել է հարցարանի նախնական տարբերակը։ Վերջինիս կիրառմամբ իրականցվել է տվյալների հավաքագրման երկրորդ փուլը՝ 318 ուսանողի մասնակցությամբ։ Հարցարանի հոգեչափողական բնութագրերի վերլուծության արդյունքում մշակվել է հուսալի և վալիդ գործիք ուսումնառության ընթացքում ուսանողների կյանքի դժվարությունների ուսումնասիրության համար։ Այն կարելի է կիրառել ուսանողների կյանքի դժվարությունների և վերջինիս հետ կապված սոցիալ-հոգեբանական տարբեր փոփոխականների ուսումնասիրությանն ուղղված հետազոտություններում։
{"title":"Ուսանողների կյանքի դժվարությունների ուսումնասիրման հարցարանի մշակում և հոգեչափողական բնութագրերի վերլուծություն","authors":"Անի Գրիգորյան, Աստղիկ Սերոբյան, Նարինե Խաչատրյան","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.2.063","DOIUrl":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.2.063","url":null,"abstract":"Հոդվածում ներկայացված է ուսանողների՝ կյանքի դժվարությունների ուսումնասիրության հարցարանի մշակման գործընթացը՝ հոգեմետրիկ բնութագրերի վերլուծությամբ։ Հարցարանի մշակումը իրականացվել է երկու փուլով՝ որակական և քանակական մեթոդների կիրառմամբ։ Առաջին փուլի տվյալների հավաքագրումն իրականացվել է բաց հարցերի միջոցով, որին մասնակցել է 360 ուսանող։ Տվյալները վերլուծվել են կարճ տեքստերի թեմատիկ վերլուծության մեթոդով, և ստեղծվել է հարցարանի նախնական տարբերակը։ Վերջինիս կիրառմամբ իրականցվել է տվյալների հավաքագրման երկրորդ փուլը՝ 318 ուսանողի մասնակցությամբ։ Հարցարանի հոգեչափողական բնութագրերի վերլուծության արդյունքում մշակվել է հուսալի և վալիդ գործիք ուսումնառության ընթացքում ուսանողների կյանքի դժվարությունների ուսումնասիրության համար։ Այն կարելի է կիրառել ուսանողների կյանքի դժվարությունների և վերջինիս հետ կապված սոցիալ-հոգեբանական տարբեր փոփոխականների ուսումնասիրությանն ուղղված հետազոտություններում։","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"70 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115164984","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-08DOI: 10.46991/bysu:e/2022.13.2.018
Մովսես Դեմիրճյան
Ընդունված տեսակետ է, որ ժամանակակից աշխարհում գրեթե բոլորի մակարդակների հարաբերություններում վճռորոշ դերը պատկանում է քաղաքական գործոնին։ Նույնքան անվիճելի է, որ արդի գլոբալ փոխակերպումները գոնե վերջին մի քանի տասնամյակներում մեծապես կախված են Արևելքի և Արևմուտքի քաղաքական և տնտեսական փոխհարաբերություններից։ Միևնույն ժամանակ համաշխարհային գործընթացների փիլիսոփայական վերլուծությունը թույլ է տալիս պնդել, որ թեպետ արևմուտքի և արևելքի և՛ երկխոսության, և՛ բախումների երևացող կողմը տնտեսական և քաղաքական շահերն ու նպատակներն են, այդուհանդերձ գոյություն ունեն ավելի խորքային՝ աշխարհայացքային և արժեքային, երևույթներ, որոնք ձևավորում են արևմտյան և արևելյան հասարակությունների (պետությունների, քաղաքակրթությունների) մշակութային դիմագիծը և կանխորոշում դրանց վարքը։ Սույն հոդվածի նպատակն է ցույց տալ, որ արդի աշխարհում ծավալվող քաղաքական հակամարտությունների և նույնիսկ ռազմական բախումների հիմքում համակարգաստեղծ երկու հիմնական գործոնների՝ ազատության և արդարության հայեցակարգերի պայքարն է։ Պարզ է, որ խոսքը ոչ թե մետաֆիզիկական մակարդակում ազատության և արդարության տեսական կամ նույնիսկ վերացական պայքարի մասին է, այլ պատմական կոնկրետ փորձով և հասարակական պրակտիկ կյանքով այս կամ այն կերպ իմաստավորված ազատության և արդարության մասին։ Բանն այն է, որ արևմտյան և արևելյան մշակույթներում ազգերի և պետությունների ձևավորման առանձնահատկությունները խիստ տարբեր են և որոշ դեպքերում՝ նույնիսկ իրարամերժ։ Իսկ սա նշանակում է, որ այդ հասարակությունները և ի վերջո դրանց մշակութային ընդհանրության վրա ձևավորվող արևմտյան և արևելյան քաղաքակրթությունները ունեն տարբեր աշխարհայացքային բնույթ և արժեքային կողմնորոշում, ինչն անմիջականորեն արտահայտվում է դրանց վարած ներքին և արտաքին քաղաքականության մեջ։ Հետևաբար, տարբեր են նաև այդ քաղաքակրթական կեցութային դաշտից կեցցվող երևույթները՝ մարդիկ և նրանց պատկերացումները կյանքի մասին։ Հոդվածում ցույց է տրվում, որ արևմտյան քաղաքակրթությունը հիմնված է առավելապես ազատության գաղափարի վրա և պատմականորեն պայքարել է մարդու ազատության համար, իսկ արևելյանը՝ արդարության։ Հիմնավորվում է, որ սրա արդյունքում արևմուտքում և արևելքում ձևավորվել են մարդկանց մշակութային տարբեր տիպեր և հանրային կյանքի կազմակերպման տարբեր մոդելներ։
{"title":"Ազատությունը և արդարությունը քաղաքակրթական բախումների համատեքստում","authors":"Մովսես Դեմիրճյան","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.2.018","DOIUrl":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.2.018","url":null,"abstract":"Ընդունված տեսակետ է, որ ժամանակակից աշխարհում գրեթե բոլորի մակարդակների հարաբերություններում վճռորոշ դերը պատկանում է քաղաքական գործոնին։ Նույնքան անվիճելի է, որ արդի գլոբալ փոխակերպումները գոնե վերջին մի քանի տասնամյակներում մեծապես կախված են Արևելքի և Արևմուտքի քաղաքական և տնտեսական փոխհարաբերություններից։ Միևնույն ժամանակ համաշխարհային գործընթացների փիլիսոփայական վերլուծությունը թույլ է տալիս պնդել, որ թեպետ արևմուտքի և արևելքի և՛ երկխոսության, և՛ բախումների երևացող կողմը տնտեսական և քաղաքական շահերն ու նպատակներն են, այդուհանդերձ գոյություն ունեն ավելի խորքային՝ աշխարհայացքային և արժեքային, երևույթներ, որոնք ձևավորում են արևմտյան և արևելյան հասարակությունների (պետությունների, քաղաքակրթությունների) մշակութային դիմագիծը և կանխորոշում դրանց վարքը։ Սույն հոդվածի նպատակն է ցույց տալ, որ արդի աշխարհում ծավալվող քաղաքական հակամարտությունների և նույնիսկ ռազմական բախումների հիմքում համակարգաստեղծ երկու հիմնական գործոնների՝ ազատության և արդարության հայեցակարգերի պայքարն է։ Պարզ է, որ խոսքը ոչ թե մետաֆիզիկական մակարդակում ազատության և արդարության տեսական կամ նույնիսկ վերացական պայքարի մասին է, այլ պատմական կոնկրետ փորձով և հասարակական պրակտիկ կյանքով այս կամ այն կերպ իմաստավորված ազատության և արդարության մասին։ Բանն այն է, որ արևմտյան և արևելյան մշակույթներում ազգերի և պետությունների ձևավորման առանձնահատկությունները խիստ տարբեր են և որոշ դեպքերում՝ նույնիսկ իրարամերժ։ Իսկ սա նշանակում է, որ այդ հասարակությունները և ի վերջո դրանց մշակութային ընդհանրության վրա ձևավորվող արևմտյան և արևելյան քաղաքակրթությունները ունեն տարբեր աշխարհայացքային բնույթ և արժեքային կողմնորոշում, ինչն անմիջականորեն արտահայտվում է դրանց վարած ներքին և արտաքին քաղաքականության մեջ։ Հետևաբար, տարբեր են նաև այդ քաղաքակրթական կեցութային դաշտից կեցցվող երևույթները՝ մարդիկ և նրանց պատկերացումները կյանքի մասին։ \u0000Հոդվածում ցույց է տրվում, որ արևմտյան քաղաքակրթությունը հիմնված է առավելապես ազատության գաղափարի վրա և պատմականորեն պայքարել է մարդու ազատության համար, իսկ արևելյանը՝ արդարության։ Հիմնավորվում է, որ սրա արդյունքում արևմուտքում և արևելքում ձևավորվել են մարդկանց մշակութային տարբեր տիպեր և հանրային կյանքի կազմակերպման տարբեր մոդելներ։","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"16 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-07-08","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133805537","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
ՀՀ-ում կրթական ծրագրերով ամրագրված մասնագիտությունների համար առկա են մասնագիտական կարողունակություններ (կոմպետենցիաներ), որոնք այսօր վերաձևավորման և համալրման անհրաժեշտություն ունեն: Այդ անհրաժեշտությունը պայմանավորված է մի քանի ճգնաժամներով. COVID-19 սահմանափակումներ, 44-օրյա պատերազմի հոգեբանասոցիալական հետևանքներ, կրթության գործընթացի տեխնոլոգիական պահանջներ և այլ: Հոդվածում առաջարկում ենք մասնագիտական հոգեբանասոցիալական կարողունակությունների եռամակարդակ մոդել, որի նպատակն է նորովի համակարգել մասնագետի կայացման ուղին՝ անձնային աճից մինչև պրոֆեսիոնալիզմ: Մոդելը ներառում է վերին, միջին և ստորին մակարդակներ, որտեղ վերինը գիտահետազոտական, կազմակերպչական, ուսուցողական և տեխնոլոգիական կարողություններն են, միջինը՝ մասնագետի ակտիվությունը, ուղղվածությունը գործին, արտաքին և ներքին մոտիվացիաները, իսկ ստորինը՝ մասնագետի անձի հուզական, վարքային և կամային այլ որակները: Մասնագիտական հոգեբանասոցիալական կարողունակությունների առաջնային դիտարկումն իրականացրել ենք մեր երկրում վերջին տարիներին բարձր պահանջարկ ունեցող մի քանի մասնագիտությունների համար՝ մասնավորապես բժիշկներ, հոգեբաններ, մանկավարժներ, ռազմագետներ:
ՀՀ-ում կրթական ծրագրերով ամրագրված մասնագիտությունների մասնագիտությունների համար առկա են մասնագիտական կարողունակությունեներ (կոմպետենցիաներ), որունք այսօր վերաձևավորման և համալրման անհրաժեշտություն ունեն:Այդ անհրաժեշտությունը պայմանավորած է մի քանի ճգնաժամներով.COVID-19 սահմանանփակումնե, 44-օրյա պատերազմի հոգեբանսաոցիալկան հետևանքնե, կրթության գործընթացի տեխնոլոգիականպհանջենև այլ： Հոդվածում առաջարկում ենք մասնագիտական հոգեբանասոցիալական կարողունակությունների եռամակարդակ մոդել, որի նպատակն է նորովի համակարգել մասնագետի կայացման ուղին՝ անձնային աճից մինչև պրոֆեսիոնալիզմ:Մոդելը ներառում է վերին, միջին և ստորին մակարդակներ, որտեղ վերինը գիտահետազոտական, կազմակերպչական, ուսուցողական և տեխնոլոգիական կարողություններն են,միջինը՝ մասնագետի ակտիվությունը, ուղղվածությունը գործին, արտաքին և ներքին մոտիվացիաները, իսկ ստորինը՝ մասնագետի անձի հուզական, վարքային և կամային այլ որակները:Մասնագիտականհոգեբանասոցիալակա նկարողունակույուների առաջնայնի դիտարկումն իրականացրլե նեք մերեկրումվերջինտրաիներինբարձրպահնջակուեցողմիքանիիասնգիտություներիհամար՝մասնավորապեսբիշկեն、հոգեաբններ, մանկավրժենր, ռազմագետներ：
{"title":"Մասնագիտական հոգեբանասոցիալական կարողունակությունների վերաձևավորումը ճգնաժամային պայմաններում","authors":"Դիանա Յուրիկի Սարգսյան, Վ․ Ռ․ Պապոյան, Ալինա Գալստյան","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.1.052","DOIUrl":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.1.052","url":null,"abstract":"ՀՀ-ում կրթական ծրագրերով ամրագրված մասնագիտությունների համար առկա են մասնագիտական կարողունակություններ (կոմպետենցիաներ), որոնք այսօր վերաձևավորման և համալրման անհրաժեշտություն ունեն: Այդ անհրաժեշտությունը պայմանավորված է մի քանի ճգնաժամներով. COVID-19 սահմանափակումներ, 44-օրյա պատերազմի հոգեբանասոցիալական հետևանքներ, կրթության գործընթացի տեխնոլոգիական պահանջներ և այլ: Հոդվածում առաջարկում ենք մասնագիտական հոգեբանասոցիալական կարողունակությունների եռամակարդակ մոդել, որի նպատակն է նորովի համակարգել մասնագետի կայացման ուղին՝ անձնային աճից մինչև պրոֆեսիոնալիզմ: Մոդելը ներառում է վերին, միջին և ստորին մակարդակներ, որտեղ վերինը գիտահետազոտական, կազմակերպչական, ուսուցողական և տեխնոլոգիական կարողություններն են, միջինը՝ մասնագետի ակտիվությունը, ուղղվածությունը գործին, արտաքին և ներքին մոտիվացիաները, իսկ ստորինը՝ մասնագետի անձի հուզական, վարքային և կամային այլ որակները: Մասնագիտական հոգեբանասոցիալական կարողունակությունների առաջնային դիտարկումն իրականացրել ենք մեր երկրում վերջին տարիներին բարձր պահանջարկ ունեցող մի քանի մասնագիտությունների համար՝ մասնավորապես բժիշկներ, հոգեբաններ, մանկավարժներ, ռազմագետներ:","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"42 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132173031","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-05-03DOI: 10.46991/bysu:e/2022.13.1.038
Լևոն Գառնիկի Բաբաջանյան
Դավադրապաշտական տեսությունները ակադեմիական միջավայրում արդարացիորեն բացասական համբավ ունեն։ Տարածված տեսակետի համաձայն՝ դավադրապաշտական տեսությունների իմացաբանական թերարժեքությունը աղճատում է սոցիալ-քաղաքական իրականության ադեկվատ պատկերացումը։ Սակայն, իմացաբանական թերարժեքությունը ժողովրդավարական հասարակություններում չի կարող լինել բարոյագիտական տեսանկյունից լինել բավարար փաստարկ նման տեսությունների տարածումը կանխարգելելու համար, քանի որ այդ դեպքում անհրաժեշտ կլիներ կանխել նաև իմացաբանական տեսանկյունից այլ թերարժեք տեսությունների տարածումը (ինչպես օրինակ՝ կրոնական և այլ ուսմունքները)։ Միևնույն ժամանակ տարածված է այն տեսակետը, ըստ որի՝ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների տարածումը սպառնում է ժողովրդավարական հասարակություններին, քանի որ վերջիններս հասարակության անդամների միջև նվազեցնում են վստահության ընդհանուր մակարդակը իշխանությունների և պետական հաստատությունների նկատմամբ։ Ուստի մենք այլ ողջախոհ փաստարկների կարիք ունենք՝ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների կանխմանն ուղղված քաղաքականության արդարացման համար։ Հոդվածում առաջադրված է այն տեսակետը, համաձայն որի՝ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների բարոյական տեսանկյունից անընդունելիությունը և վերջիններիս՝ ժողովրդավարական սկզբունքներին սպառնալիցությունը կարող են լինել նման տեսությունների կանխմանն ուղղված քաղաքականության արդարացման բավարար փաստարկներ։ Այդպիսով՝ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների բարոյագիտական թերարժեքությունն է հիմնականում պետությանը և հասարակությանը օժտում «բարոյական իրավունքով» նման տեսությունների տարածման դեմ քաղաքականության մշակման և իրականացման համար։
{"title":"Քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների բարոյական հիմնահարցերը","authors":"Լևոն Գառնիկի Բաբաջանյան","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.1.038","DOIUrl":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.1.038","url":null,"abstract":"Դավադրապաշտական տեսությունները ակադեմիական միջավայրում արդարացիորեն բացասական համբավ ունեն։ Տարածված տեսակետի համաձայն՝ դավադրապաշտական տեսությունների իմացաբանական թերարժեքությունը աղճատում է սոցիալ-քաղաքական իրականության ադեկվատ պատկերացումը։ Սակայն, իմացաբանական թերարժեքությունը ժողովրդավարական հասարակություններում չի կարող լինել բարոյագիտական տեսանկյունից լինել բավարար փաստարկ նման տեսությունների տարածումը կանխարգելելու համար, քանի որ այդ դեպքում անհրաժեշտ կլիներ կանխել նաև իմացաբանական տեսանկյունից այլ թերարժեք տեսությունների տարածումը (ինչպես օրինակ՝ կրոնական և այլ ուսմունքները)։ Միևնույն ժամանակ տարածված է այն տեսակետը, ըստ որի՝ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների տարածումը սպառնում է ժողովրդավարական հասարակություններին, քանի որ վերջիններս հասարակության անդամների միջև նվազեցնում են վստահության ընդհանուր մակարդակը իշխանությունների և պետական հաստատությունների նկատմամբ։ Ուստի մենք այլ ողջախոհ փաստարկների կարիք ունենք՝ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների կանխմանն ուղղված քաղաքականության արդարացման համար։ Հոդվածում առաջադրված է այն տեսակետը, համաձայն որի՝ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների բարոյական տեսանկյունից անընդունելիությունը և վերջիններիս՝ ժողովրդավարական սկզբունքներին սպառնալիցությունը կարող են լինել նման տեսությունների կանխմանն ուղղված քաղաքականության արդարացման բավարար փաստարկներ։ Այդպիսով՝ քաղաքական դավադրապաշտական տեսությունների բարոյագիտական թերարժեքությունն է հիմնականում պետությանը և հասարակությանը օժտում «բարոյական իրավունքով» նման տեսությունների տարածման դեմ քաղաքականության մշակման և իրականացման համար։","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130080459","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-05-03DOI: 10.46991/bysu:e/2022.13.1.027
Movses Demirtshyan
Modern processes of globalization present new challenges for different societies and cultures, as they relate to everyday relationships of people and change the way of life that has developed over the centuries. When living conditions change very slowly - over the course of dozens of generations, the reproduction of culture, which acts primarily as a system of prohibitions, is able to organize the life of each subsequent generation in the same way through norms, values and ideals inherited from the past, which may not change significantly, because the social environment hasn`t changed. But in the modern world, when radical changes take place already in the life of one generation, it is obvious that simple reproduction can no longer give the culture viability and duration. The article shows that rich and viable, first of all, is the culture that is able to adapt to the changing reality and offer alternative ways of organizing life. Alternative in this case are all mechanisms that allow groups of people (nations, ethnic groups), while maintaining their cultural identity, to express themselves and find their place in a changing reality. This experience of adaptation and survival was also historically acquired by the Armenian people, who, in the conditions of geographical fragmentation and deprived of the opportunity to unite into a single national state, were forced to organize their lives through autonomous cultural communities. The main task of cultural communities was mainly survival, not development, but thanks to this, members of the communities acquired such qualities as initiative, flexibility, awareness of belonging to “we” (family, community). This rich experience of Armenian culture is also the basis for the fact that in this case the culture takes birth to a nation-state, unlike many Western countries, where the nation-state purposefully creates and disseminates national culture - a common language, norms of behavior, narratives, values, etc.
{"title":"The Culture of Community Life in the Context of National Identity","authors":"Movses Demirtshyan","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.1.027","DOIUrl":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.1.027","url":null,"abstract":"Modern processes of globalization present new challenges for different societies and cultures, as they relate to everyday relationships of people and change the way of life that has developed over the centuries. When living conditions change very slowly - over the course of dozens of generations, the reproduction of culture, which acts primarily as a system of prohibitions, is able to organize the life of each subsequent generation in the same way through norms, values and ideals inherited from the past, which may not change significantly, because the social environment hasn`t changed. But in the modern world, when radical changes take place already in the life of one generation, it is obvious that simple reproduction can no longer give the culture viability and duration. The article shows that rich and viable, first of all, is the culture that is able to adapt to the changing reality and offer alternative ways of organizing life. Alternative in this case are all mechanisms that allow groups of people (nations, ethnic groups), while maintaining their cultural identity, to express themselves and find their place in a changing reality. This experience of adaptation and survival was also historically acquired by the Armenian people, who, in the conditions of geographical fragmentation and deprived of the opportunity to unite into a single national state, were forced to organize their lives through autonomous cultural communities. The main task of cultural communities was mainly survival, not development, but thanks to this, members of the communities acquired such qualities as initiative, flexibility, awareness of belonging to “we” (family, community). This rich experience of Armenian culture is also the basis for the fact that in this case the culture takes birth to a nation-state, unlike many Western countries, where the nation-state purposefully creates and disseminates national culture - a common language, norms of behavior, narratives, values, etc.","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"45 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"129415090","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-05-03DOI: 10.46991/bysu:e/2022.13.1.018
Կարինե Էդիկի Յարալյան
Մարդու սոցիալական կեցությունը ենթադրում է իրականության յուրացման ինչպես ռացիոնալ, այնպես էլ իռացիոնալ եղանակներ, որի շրջանակում կենտրոնական տեղ է զբաղեցնում սոցիալական դիցարարությունը: Վերջինս հոդվածում ներկայացվում է որպես կեցության կառուցարկման եղանակ, որն ունի թե՛ ունիվերսալ, թե՛ ունիկալ սոցիոմշակութային ասպեկտներ: Որպես օրինակ, հեղինակը դիտարկում է սոցիոմշակութային և պատմական երկու կտրվածք, որոնց համատեքստում քննարկվում է սոցիալական միֆը զանգվածային հասարակության համակարգում, ինչպես նաև իրականության դիցականացման յուրահատկությունները հիպերռեալության դաշտում: Արդյունքում, հեղինակը գալիս է այն եզրակացության, որ, չնայած դիցարարության գոյաբանական հիմքերին, վերջինիս ծայրահեղ դրսևորումները կարող են վտանգավոր լինել ձևի և բովանդակության ներդաշնակության և, որպես հետևանք, հասարակության ողջ արժեհամակարգի խախտման տեսանկյունից: Հոդվածում հատուկ կարևորություն է տրվում հասարակական գիտություններին և, մասնավորապես, փիլիսոփայությանը, որը պետք է նպաստի անհատական և հասարակական գիտակցության ռացիոնալացմանը:
{"title":"Սոցիալական դիցարարությունը որպես իրականության կառուցարկման ձեվաչափ","authors":"Կարինե Էդիկի Յարալյան","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.1.018","DOIUrl":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.1.018","url":null,"abstract":" Մարդու սոցիալական կեցությունը ենթադրում է իրականության յուրացման ինչպես ռացիոնալ, այնպես էլ իռացիոնալ եղանակներ, որի շրջանակում կենտրոնական տեղ է զբաղեցնում սոցիալական դիցարարությունը: Վերջինս հոդվածում ներկայացվում է որպես կեցության կառուցարկման եղանակ, որն ունի թե՛ ունիվերսալ, թե՛ ունիկալ սոցիոմշակութային ասպեկտներ: Որպես օրինակ, հեղինակը դիտարկում է սոցիոմշակութային և պատմական երկու կտրվածք, որոնց համատեքստում քննարկվում է սոցիալական միֆը զանգվածային հասարակության համակարգում, ինչպես նաև իրականության դիցականացման յուրահատկությունները հիպերռեալության դաշտում: Արդյունքում, հեղինակը գալիս է այն եզրակացության, որ, չնայած դիցարարության գոյաբանական հիմքերին, վերջինիս ծայրահեղ դրսևորումները կարող են վտանգավոր լինել ձևի և բովանդակության ներդաշնակության և, որպես հետևանք, հասարակության ողջ արժեհամակարգի խախտման տեսանկյունից: Հոդվածում հատուկ կարևորություն է տրվում հասարակական գիտություններին և, մասնավորապես, փիլիսոփայությանը, որը պետք է նպաստի անհատական և հասարակական գիտակցության ռացիոնալացմանը:","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"33 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121394399","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-05-03DOI: 10.46991/bysu:e/2022.13.1.003
Սեյրան Զաքարյան
Հոդվածում առաջադրվել այն միտքը, որ հայության մեջ տևական ժամանակ տարբեր, հատկապես կեցության անբարենպաստ պայմանների անփոփոխության պատճառներով շեշտը դրվել է ոչ թե կառուցարկված ազգային ինքնության նորացման ու հարստացման, այլ գլխավորապես պահպանման վրա։ Նման դիրքորոշման հիմքում ընկած են ինքնութենական տարրերը կորցնելու վախերը, որոնց հակազդման ակտիվ ձևերից են զինված պայքարն ու ազատամարտը, համաշխարհային ու տարածաշրջանային շարժումներին մասնակցելը, իսկ կրավորական ձևերից են՝ ավանդապահությունը, գաղտնապահությունը, առանձնացում-մեկուսացումը և հեռացումը։ Հոդվածում դիտարկվում են հակազդման կրավորական ձևերը, որոնց հիմքում ընկած է այն դիրքրորոշումը, որ ո՛չ մի դեպքում և ո՛չ մի պայմանով չպետք է հրաժարվել ավանդվածից ու ազգային ինքնության հիմնասյուններից՝ հայրենիքից ազգից, կրոնից ու դավանանքից, պատմական անցյալից և այլն։ Կրավորական ձևերը ազգային ինքնության պահպանման հուսալի մեխանիզմներ էին հատկապես միջնադարում, երբ համատարած գերակշռում էր ավանդական մտածելակերպը և ազգությունը նույնավում էր կրոնի և դավանանքի հետ։ Սակայն տևական ժամանակ ինքնությունը միայն դրանցով պահպանելու ռազմավարությունը դրականի հետ միասին ունեցել է (և ունի) իր բացասական հետևանքները։ Նախ, ավանդապաշտությունը, հատկապես դրա արմատական թևը, մերժում է նորամուծությունները, և դրանով իսկ խոչընդոտում են ինքնության հարստացմանն ու արդիականացմանը։ Երկրորդ, առանձնացման դիրքրորոշումն ենթադրում է մտածելակերպի ու գործելակերպի փոփոխություն, սեփական կյանքի կազմակերպման հիմքերի ու սկզբունքների՝ հզորանալու քաղաքական տեսլականի, ազգային կրթության ու դաստիարակության համակարգի, մշակութային արժեքների պահպանման ձևերի մշակում: Սակայն ինքնատարբերակվելով ու առանձնանալով արտաքին աշխարհից, հայերը հաճախ առաջնորդվել ենք առավելապես գոյատևման կենսափիլիսոփայությամբ և տարբերակվելու նախնական քայլերից այն կողմ չեն անցել, չեն մշակել առանձնացվածի ամբողջական կենսափիլիսոփայություն ու գաղափարախոսություն: Իսկ զարգանալու ու հզորանալու և ժամանակի ոգուն համահունչ գործելու ստուգված ճանապարհը ավանդույթի վերարժևորման, ավանդականի և նորարականի, սեփականի ու օտարի խելամիտ ու ինքնատիպ համադրումն է, ավանդականի վրա հիմնված ինքնության քաղաքակրթական նոր շերտի կառուցումը։
{"title":"Ազգային ինքնության կորստի վախերը և դրանց հակազդման ձևերը","authors":"Սեյրան Զաքարյան","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.1.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.1.003","url":null,"abstract":"Հոդվածում առաջադրվել այն միտքը, որ հայության մեջ տևական ժամանակ տարբեր, հատկապես կեցության անբարենպաստ պայմանների անփոփոխության պատճառներով շեշտը դրվել է ոչ թե կառուցարկված ազգային ինքնության նորացման ու հարստացման, այլ գլխավորապես պահպանման վրա։ Նման դիրքորոշման հիմքում ընկած են ինքնութենական տարրերը կորցնելու վախերը, որոնց հակազդման ակտիվ ձևերից են զինված պայքարն ու ազատամարտը, համաշխարհային ու տարածաշրջանային շարժումներին մասնակցելը, իսկ կրավորական ձևերից են՝ ավանդապահությունը, գաղտնապահությունը, առանձնացում-մեկուսացումը և հեռացումը։ Հոդվածում դիտարկվում են հակազդման կրավորական ձևերը, որոնց հիմքում ընկած է այն դիրքրորոշումը, որ ո՛չ մի դեպքում և ո՛չ մի պայմանով չպետք է հրաժարվել ավանդվածից ու ազգային ինքնության հիմնասյուններից՝ հայրենիքից ազգից, կրոնից ու դավանանքից, պատմական անցյալից և այլն։ Կրավորական ձևերը ազգային ինքնության պահպանման հուսալի մեխանիզմներ էին հատկապես միջնադարում, երբ համատարած գերակշռում էր ավանդական մտածելակերպը և ազգությունը նույնավում էր կրոնի և դավանանքի հետ։ Սակայն տևական ժամանակ ինքնությունը միայն դրանցով պահպանելու ռազմավարությունը դրականի հետ միասին ունեցել է (և ունի) իր բացասական հետևանքները։ Նախ, ավանդապաշտությունը, հատկապես դրա արմատական թևը, մերժում է նորամուծությունները, և դրանով իսկ խոչընդոտում են ինքնության հարստացմանն ու արդիականացմանը։ Երկրորդ, առանձնացման դիրքրորոշումն ենթադրում է մտածելակերպի ու գործելակերպի փոփոխություն, սեփական կյանքի կազմակերպման հիմքերի ու սկզբունքների՝ հզորանալու քաղաքական տեսլականի, ազգային կրթության ու դաստիարակության համակարգի, մշակութային արժեքների պահպանման ձևերի մշակում: Սակայն ինքնատարբերակվելով ու առանձնանալով արտաքին աշխարհից, հայերը հաճախ առաջնորդվել ենք առավելապես գոյատևման կենսափիլիսոփայությամբ և տարբերակվելու նախնական քայլերից այն կողմ չեն անցել, չեն մշակել առանձնացվածի ամբողջական կենսափիլիսոփայություն ու գաղափարախոսություն: Իսկ զարգանալու ու հզորանալու և ժամանակի ոգուն համահունչ գործելու ստուգված ճանապարհը ավանդույթի վերարժևորման, ավանդականի և նորարականի, սեփականի ու օտարի խելամիտ ու ինքնատիպ համադրումն է, ավանդականի վրա հիմնված ինքնության քաղաքակրթական նոր շերտի կառուցումը։","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"44 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131871695","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-05-03DOI: 10.46991/bysu:e/2022.13.1.059
Կամո Երեմի Վարդանյան
Հոդվածում քննարկվում են ինքնաքայքայիչ վարքի տարաբնույթ դրսևորումներ, մեխանիզմներ, օրինաչափություններ: Առաջարկվում է սուիցիդների ուսումնասիրման հատուկ մեթոդաբանություն: Սուիցիդների վերաբերյալ հետազոտությունները հոգեբան մասնագետից լրացուցիչ պատրաստվածություն են ենթադրում, քանի որ այն հոգեբանության ուրույն ոլորտ է, որտեղ առկա են դեստրուկտիվ տեղեկատվության ամրագրման գործընթացը և դեստրուկտիվ վարակը: Քրեական գործերի մեկնաբանմամբ փորձ է արվում ներկայացնելու անչափահասների, խաղամոլների, քրեակատարողական հիմնարկներում գտնվող դատապարտյալների և հետտրավմատիկ սթրեսով տառապող անձանց աուտոդեստրուկտիվ ու սուիցիդային վարքի առանձնահատկությունները: Ցանկացած սուիցիդ ունի իր կոնկրետ պատճառը, որոշակի պայմանը և առիթը: Ինքնասպանության պատճառները բազմաբնույթ են և խիստ յուրահատուկ, սակայն բոլորի հիմքում ընկած են ապահարմարման գործընթացները:
{"title":"Նկատառումներ ինքնաքայքայիչ վարքի պատճառականության առանձնահատկությունների մասին","authors":"Կամո Երեմի Վարդանյան","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.1.059","DOIUrl":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.1.059","url":null,"abstract":"Հոդվածում քննարկվում են ինքնաքայքայիչ վարքի տարաբնույթ դրսևորումներ, մեխանիզմներ, օրինաչափություններ: Առաջարկվում է սուիցիդների ուսումնասիրման հատուկ մեթոդաբանություն: Սուիցիդների վերաբերյալ հետազոտությունները հոգեբան մասնագետից լրացուցիչ պատրաստվածություն են ենթադրում, քանի որ այն հոգեբանության ուրույն ոլորտ է, որտեղ առկա են դեստրուկտիվ տեղեկատվության ամրագրման գործընթացը և դեստրուկտիվ վարակը: Քրեական գործերի մեկնաբանմամբ փորձ է արվում ներկայացնելու անչափահասների, խաղամոլների, քրեակատարողական հիմնարկներում գտնվող դատապարտյալների և հետտրավմատիկ սթրեսով տառապող անձանց աուտոդեստրուկտիվ ու սուիցիդային վարքի առանձնահատկությունները: Ցանկացած սուիցիդ ունի իր կոնկրետ պատճառը, որոշակի պայմանը և առիթը: Ինքնասպանության պատճառները բազմաբնույթ են և խիստ յուրահատուկ, սակայն բոլորի հիմքում ընկած են ապահարմարման գործընթացները:","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"177 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124381749","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：