We współczesnym obrocie gospodarczym występuje znaczna różnorodność form wykonywania pracy zarobkowej. Celem niniejszego opracowania jest analiza ich aspektów podatkowych w kontekście zasady sprawiedliwości, z którą ściśle jest związana zasada równości. Hipoteza badawcza zakłada, iż polski system podatkowy, przewidując zasadniczo odmienne reguły opodatkowania w zależności od formy zatrudnienia, różnicuje ciężar podatkowy dla dochodów osiąganych z różnych form świadczenia pracy. Dalsza hipoteza zakłada, że to zróżnicowanie jest nieusprawiedliwione i powoduje naruszenie zasady równości; stanowi przejaw niesprawiedliwości w opodatkowaniu, a ponadto powoduje naruszenie zasady neutralności, gdyż może potencjalnie wpływać na decyzje podatników co do wyboru formy zatrudnienia motywowane przesłankami podatkowymi. Aby zweryfikować te hipotezy, poddano analizie różne formy wykonywania pracy zarobkowej oraz dotyczące ich uregulowania ustaw o podatkach dochodowych. Analiza została przeprowadzona z użyciem metody dogmatyczno-prawnej i prawno-porównawczej. W jej wyniku sformułowanopewne rekomendacje de lege ferenda w celu zapewnienia bardziej sprawiedliwego i neutralnego systemu opodatkowania dochodów z pracy zarobkowej w polskim systemie prawnym.
{"title":"Opodatkowanie dochodów z zatrudnienia – dylematy równościowe w polskim systemie podatkowym","authors":"Maria Supera-Markowska","doi":"10.15584/nsawg.2023.1.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.7","url":null,"abstract":"We współczesnym obrocie gospodarczym występuje znaczna różnorodność form wykonywania pracy zarobkowej. Celem niniejszego opracowania jest analiza ich aspektów podatkowych w kontekście zasady sprawiedliwości, z którą ściśle jest związana zasada równości. Hipoteza badawcza zakłada, iż polski system podatkowy, przewidując zasadniczo odmienne reguły opodatkowania w zależności od formy zatrudnienia, różnicuje ciężar podatkowy dla dochodów osiąganych z różnych form świadczenia pracy. Dalsza hipoteza zakłada, że to zróżnicowanie jest nieusprawiedliwione i powoduje naruszenie zasady równości; stanowi przejaw niesprawiedliwości w opodatkowaniu, a ponadto powoduje naruszenie zasady neutralności, gdyż może potencjalnie wpływać na decyzje podatników co do wyboru formy zatrudnienia motywowane przesłankami podatkowymi. Aby zweryfikować te hipotezy, poddano analizie różne formy wykonywania pracy zarobkowej oraz dotyczące ich uregulowania ustaw o podatkach dochodowych. Analiza została przeprowadzona z użyciem metody dogmatyczno-prawnej i prawno-porównawczej. W jej wyniku sformułowanopewne rekomendacje de lege ferenda w celu zapewnienia bardziej sprawiedliwego i neutralnego systemu opodatkowania dochodów z pracy zarobkowej w polskim systemie prawnym. ","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"25 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134468321","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem artykułu jest wskazanie związku pomiędzy istniejącymi nierównościami na rynku pracy a zróżnicowaniem regionalnym polskiej gospodarki. W opracowaniu przybliżono zagadnienia dotyczące różnic w poziomie rozwoju gospodarczego. Wyodrębniono przy tym regiony najsłabiej rozwinięte. Podkreślono także trwały charakter istniejących dysproporcji, a co za tym idzie konieczność identyfikacji czynników odpowiedzialnych za powstałe różnice. Analiza literatury przedmiotu wskazała, że istotną rolę odgrywają nierówności na rynku pracy. Dlatego też, w kolejnej części opracowania zwrócono uwagę na rolę edukacji w rozwoju gospodarczym. Poziom wykształcenia ludności określa bowiem jakość kapitału ludzkiego i tym samym staje się istotnym czynnikiem rozwoju regionalnego. Przeprowadzona analiza statystyczna potwierdziła, że regiony najsłabiej rozwinięte dysponują niskiej jakości kapitałem ludzkim, co utrudnia zmniejszenie istniejących dysproporcji rozwojowych. Z punktu widzenia zróżnicowania regionalnego istotne okazały się również nierówności w dostępie do ofert pracy. Zapotrzebowanie na pracowników determinuje przy tym natężenie podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON. Pod tym względem również zaobserwowano istotne różnice w skali regionów. Wynika z nich, że regiony najsłabiej rozwinięte mają ograniczony dostęp do ofert rynku pracy, nie tylko ze względu na niską jakość kapitału ludzkiego, ale także niski poziom przedsiębiorczości. W ten sposób, analiza literatury i danych statystycznych pozwoliła stwierdzić, że zarówno nierówności edukacyjne, jak i nierówności w dostępie do ofert pracy pozostają istotnymi determinantami zróżnicowania regionalnego w polskiej gospodarce.
{"title":"Nierówności na rynku pracy a zróżnicowanie regionalne w Polsce","authors":"A. Piekutowska","doi":"10.15584/nsawg.2023.1.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.6","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest wskazanie związku pomiędzy istniejącymi nierównościami na rynku pracy a zróżnicowaniem regionalnym polskiej gospodarki. W opracowaniu przybliżono zagadnienia dotyczące różnic w poziomie rozwoju gospodarczego. Wyodrębniono przy tym regiony najsłabiej rozwinięte. Podkreślono także trwały charakter istniejących dysproporcji, a co za tym idzie konieczność identyfikacji czynników odpowiedzialnych za powstałe różnice. Analiza literatury przedmiotu wskazała, że istotną rolę odgrywają nierówności na rynku pracy. Dlatego też, w kolejnej części opracowania zwrócono uwagę na rolę edukacji w rozwoju gospodarczym. Poziom wykształcenia ludności określa bowiem jakość kapitału ludzkiego i tym samym staje się istotnym czynnikiem rozwoju regionalnego. Przeprowadzona analiza statystyczna potwierdziła, że regiony najsłabiej rozwinięte dysponują niskiej jakości kapitałem ludzkim, co utrudnia zmniejszenie istniejących dysproporcji rozwojowych. Z punktu widzenia zróżnicowania regionalnego istotne okazały się również nierówności w dostępie do ofert pracy. Zapotrzebowanie na pracowników determinuje przy tym natężenie podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON. Pod tym względem również zaobserwowano istotne różnice w skali regionów. Wynika z nich, że regiony najsłabiej rozwinięte mają ograniczony dostęp do ofert rynku pracy, nie tylko ze względu na niską jakość kapitału ludzkiego, ale także niski poziom przedsiębiorczości. W ten sposób, analiza literatury i danych statystycznych pozwoliła stwierdzić, że zarówno nierówności edukacyjne, jak i nierówności w dostępie do ofert pracy pozostają istotnymi determinantami zróżnicowania regionalnego w polskiej gospodarce.","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"54 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132515520","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Bezpieczeństwo energetyczne kraju jest jedną ze składowych bezpieczeństwa narodowego. Obecnie z uwagi na rangę zagadnienia stało się ono źródłem szczególnego zainteresowania. Do działań przyczyniających się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego zaliczyć należy zastosowanie odnawialnych źródeł energii (OZE). Celem artykułu jest podjęcie próby odpowiedzi na pytanie, czy na podstawie ogólnodostępnych danych GUS możemy skutecznie przewidywać kształtowanie się produkcji energii z odnawialnych nośników.Realizacji celu dokonano dwuetapowo. W pierwszym sporządzono prognozy wybranych cech charakteryzujących produkcję energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii dla okresu 2021–2023 na podstawie danych z lat 2000–2018, a w drugim dane pierwotne uzupełniono o okres 2019–2020. Jako narzędzia badawcze wykorzystano metodę wyrównywania wykładniczego Holta oraz metodę średniookresowego tempa zmian. Otrzymane wyniki porównano. W toku badania pozytywnie zweryfikowane zostały obie hipotezy: Województwa Polski charakteryzują dynamiczne zmiany w zakresie zróżnicowania produkcji energii z odnawialnych źródeł energii, co przekłada się na znaczną zmienność pozycji zajmowanych w rankingach dla wybranych cech je charakteryzujących. Dynamiczne zmiany z zakresie produkcji energii elektrycznej z odnawialnychźródeł energii powodują, że sporządzanie prognoz kształtowania się tego zjawiska należy uznać za poznawcze. Otrzymane wyniki pozwoliły ocenić jakość i skuteczność prognoz sporządzanych na podstawie dynamicznie zmieniających się informacji statystycznych. Obliczenia wykonano w programie Statistica. Źródłem pochodzenia danych był Bank Danych Lokalnych.
{"title":"Problemy i wyzwania prognozowania produkcji energii elektrycznej z OZE w Polsce w kontekście współczesnych kryzysów","authors":"A. Surówka","doi":"10.15584/nsawg.2023.1.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.8","url":null,"abstract":"Bezpieczeństwo energetyczne kraju jest jedną ze składowych bezpieczeństwa narodowego. Obecnie z uwagi na rangę zagadnienia stało się ono źródłem szczególnego zainteresowania. Do działań przyczyniających się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego zaliczyć należy zastosowanie odnawialnych źródeł energii (OZE). Celem artykułu jest podjęcie próby odpowiedzi na pytanie, czy na podstawie ogólnodostępnych danych GUS możemy skutecznie przewidywać kształtowanie się produkcji energii z odnawialnych nośników.Realizacji celu dokonano dwuetapowo. W pierwszym sporządzono prognozy wybranych cech charakteryzujących produkcję energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii dla okresu 2021–2023 na podstawie danych z lat 2000–2018, a w drugim dane pierwotne uzupełniono o okres 2019–2020. Jako narzędzia badawcze wykorzystano metodę wyrównywania wykładniczego Holta oraz metodę średniookresowego tempa zmian. Otrzymane wyniki porównano. W toku badania pozytywnie zweryfikowane zostały obie hipotezy: Województwa Polski charakteryzują dynamiczne zmiany w zakresie zróżnicowania produkcji energii z odnawialnych źródeł energii, co przekłada się na znaczną zmienność pozycji zajmowanych w rankingach dla wybranych cech je charakteryzujących. Dynamiczne zmiany z zakresie produkcji energii elektrycznej z odnawialnychźródeł energii powodują, że sporządzanie prognoz kształtowania się tego zjawiska należy uznać za poznawcze. Otrzymane wyniki pozwoliły ocenić jakość i skuteczność prognoz sporządzanych na podstawie dynamicznie zmieniających się informacji statystycznych. Obliczenia wykonano w programie Statistica. Źródłem pochodzenia danych był Bank Danych Lokalnych.","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"59 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121698723","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2023-03-31DOI: 10.15584/nsawg.2023.1.10
Jagoda Żurek
Potrzeby żywieniowe należą do podstawowych potrzeb fizjologicznych człowieka. Wpływają na postawy i wybory konsumentów, gdyż wiążą się z zaspokajaniem potrzeb pokarmowych. Dokonując wyboru żywności, konsument zazwyczaj kieruje się swoimi dochodami, preferencjami i przyzwyczajeniami. Cały splot rynkowych uwarunkowań wpływa na ostateczny wybór żywności. Celem artykułu jest identyfikacja i określenie wpływu wybranych czynników ekonomicznych, demograficznych i kulturowych na zachowania żywieniowe konsumentów w odniesieniu do współczesnych zmian rynkowych. W opracowaniu wykorzystano metodę przeglądu oraz krytycznej analizy literatury przedmiotu opublikowanej w latach 2004–2022. Wśród czynników ekonomicznych określono wpływ cen żywności oraz dochodów konsumentów na ich zachowania żywieniowe. Analiza wykazała, że cena żywności wysokiej jakości jest główną barierą ograniczającą wzrost jej popytu wśród konsumentów o niskich dochodach, którzy preferują tańsze produkty, dostarczające większe ilości energii. Im wyższy poziom dochodu, tym większy odsetek osób spożywających owoce i warzywa w codziennej racji pokarmowej. Czynniki demograficzne, takie jak płeć i poziom wykształcenia, wpłynęły na zachowania konsumentów na rynku żywności. Wybory żywieniowe kobiet częściej niż mężczyzn odpowiadają zasadom zdrowego żywienia, o czym świadczy wyższy udział owoców i warzyw w ich diecie, spożywanie większej liczby posiłków w ciągu dnia oraz preferowanie zdrowszych metod obróbki kulinarnej. Wzrost poziomu wykształcenia jest dodatnio skorelowany ze wzrostem świadomości żywieniowej konsumentów. Literatura dotycząca zwyczajów żywieniowych determinowanych czynnikami kulturowymi sugeruje, że osoby starsze najczęściej wykazują postawy etnocentryczne, zaś osoby młodsze chętnie wybierają żywność typową dla kuchni innych narodów.
{"title":"Wpływ wybranych determinant ekonomicznych, demograficznych i kulturowych na zachowania żywieniowe konsumentów","authors":"Jagoda Żurek","doi":"10.15584/nsawg.2023.1.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.10","url":null,"abstract":"Potrzeby żywieniowe należą do podstawowych potrzeb fizjologicznych człowieka. Wpływają na postawy i wybory konsumentów, gdyż wiążą się z zaspokajaniem potrzeb pokarmowych. Dokonując wyboru żywności, konsument zazwyczaj kieruje się swoimi dochodami, preferencjami i przyzwyczajeniami. Cały splot rynkowych uwarunkowań wpływa na ostateczny wybór żywności. Celem artykułu jest identyfikacja i określenie wpływu wybranych czynników ekonomicznych, demograficznych i kulturowych na zachowania żywieniowe konsumentów w odniesieniu do współczesnych zmian rynkowych. W opracowaniu wykorzystano metodę przeglądu oraz krytycznej analizy literatury przedmiotu opublikowanej w latach 2004–2022. Wśród czynników ekonomicznych określono wpływ cen żywności oraz dochodów konsumentów na ich zachowania żywieniowe. Analiza wykazała, że cena żywności wysokiej jakości jest główną barierą ograniczającą wzrost jej popytu wśród konsumentów o niskich dochodach, którzy preferują tańsze produkty, dostarczające większe ilości energii. Im wyższy poziom dochodu, tym większy odsetek osób spożywających owoce i warzywa w codziennej racji pokarmowej. Czynniki demograficzne, takie jak płeć i poziom wykształcenia, wpłynęły na zachowania konsumentów na rynku żywności. Wybory żywieniowe kobiet częściej niż mężczyzn odpowiadają zasadom zdrowego żywienia, o czym świadczy wyższy udział owoców i warzyw w ich diecie, spożywanie większej liczby posiłków w ciągu dnia oraz preferowanie zdrowszych metod obróbki kulinarnej. Wzrost poziomu wykształcenia jest dodatnio skorelowany ze wzrostem świadomości żywieniowej konsumentów. Literatura dotycząca zwyczajów żywieniowych determinowanych czynnikami kulturowymi sugeruje, że osoby starsze najczęściej wykazują postawy etnocentryczne, zaś osoby młodsze chętnie wybierają żywność typową dla kuchni innych narodów.","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"32 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"124300281","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł wskazuje możliwości wypracowania podejścia stosującego potencjał cybernetyki do modelowania procesów społeczno-ekonomicznych i politycznych w celu interdyscyplinarnej dyskusji dotyczącej współczesnych kryzysów w kontekście nierówności społecznych i wzrostu gospodarczego. Wybrany został interdyscyplinarny dorobek nauk politologicznych, społecznych i ekonomicznych, który umożliwia podjęcie badania zjawisk i procesów społeczno-gospodarczych oraz uzyskanie wyników o znakomitej zgodności z rzeczywistością zachowując minimalizujący wpływ subiektywnej interpretacji.Do próby modelowania rzeczywistości wyabstrahowano procesy deformacji demokratycznego państwa, która jest atrakcyjnym tematem dyskusji i publikacji kolejnych pokoleń od czasów Arystotelesa. Założono za N. Urbinati, iż współcześnie cywilizacyjne znaczenie poznawcze tych procesów świadczy o respektowaniu społecznego instynktu samozachowawczego, a w konsekwencjio konieczności podniesienia rangi obiektywizmu. Inspirujące modele opisowe N. Urbinati stanowią podstawę systemowego wyabstrahowania badanego okresu przebiegu procesów demokratycznych od kryzysów powstałych w XIX wieku w wyniku pierwszej rewolucji przemysłowej, poprzez dwie wojny światowe w XX wieku w kontekście międzynarodowych ustaleń po ich zakończeniu, poprzez powrót do demokracji w Polsce po zmianach ustrojowych od lat dziewięćdziesiątych XX wieku, do obecnie trwającej czwartej rewolucji przemysłowej zwanej Przemysł 4.0 (ang. Industry 4.0).Artykuł nie stanowi systematycznej prezentacji uzyskanych szczegółowych wyników, gdyż przywołane zostały tylko te najbardziej spektakularne zjawiska świadczące o różnych deformacjach, wynaturzeniach lub transformacjach demokracji (w praktyce lub teorii) w kontekście metodycznym. Wykorzystany został dorobek metodyczny cybernetyki społecznej, cybernetyki ekonomicznej, a także informatyki i ekonomiki informacji. Przyjęto pragmatyczną skuteczność koncepcyjnej perspektywy systemu sztucznej inteligencji (AI) na najwyższym poziomie abstrakcji.
{"title":"Cybernetyka a deformacja demokracji","authors":"J. Sala, H. Tańska","doi":"10.15584/nsawg.2023.1.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.4","url":null,"abstract":"Artykuł wskazuje możliwości wypracowania podejścia stosującego potencjał cybernetyki do modelowania procesów społeczno-ekonomicznych i politycznych w celu interdyscyplinarnej dyskusji dotyczącej współczesnych kryzysów w kontekście nierówności społecznych i wzrostu gospodarczego. Wybrany został interdyscyplinarny dorobek nauk politologicznych, społecznych i ekonomicznych, który umożliwia podjęcie badania zjawisk i procesów społeczno-gospodarczych oraz uzyskanie wyników o znakomitej zgodności z rzeczywistością zachowując minimalizujący wpływ subiektywnej interpretacji.Do próby modelowania rzeczywistości wyabstrahowano procesy deformacji demokratycznego państwa, która jest atrakcyjnym tematem dyskusji i publikacji kolejnych pokoleń od czasów Arystotelesa. Założono za N. Urbinati, iż współcześnie cywilizacyjne znaczenie poznawcze tych procesów świadczy o respektowaniu społecznego instynktu samozachowawczego, a w konsekwencjio konieczności podniesienia rangi obiektywizmu. Inspirujące modele opisowe N. Urbinati stanowią podstawę systemowego wyabstrahowania badanego okresu przebiegu procesów demokratycznych od kryzysów powstałych w XIX wieku w wyniku pierwszej rewolucji przemysłowej, poprzez dwie wojny światowe w XX wieku w kontekście międzynarodowych ustaleń po ich zakończeniu, poprzez powrót do demokracji w Polsce po zmianach ustrojowych od lat dziewięćdziesiątych XX wieku, do obecnie trwającej czwartej rewolucji przemysłowej zwanej Przemysł 4.0 (ang. Industry 4.0).Artykuł nie stanowi systematycznej prezentacji uzyskanych szczegółowych wyników, gdyż przywołane zostały tylko te najbardziej spektakularne zjawiska świadczące o różnych deformacjach, wynaturzeniach lub transformacjach demokracji (w praktyce lub teorii) w kontekście metodycznym. Wykorzystany został dorobek metodyczny cybernetyki społecznej, cybernetyki ekonomicznej, a także informatyki i ekonomiki informacji. Przyjęto pragmatyczną skuteczność koncepcyjnej perspektywy systemu sztucznej inteligencji (AI) na najwyższym poziomie abstrakcji. ","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"51 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121682694","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W wyniku kryzysu wywołanego przez pandemię COVID-19 nastąpił dynamiczny wzrost długu publicznego krajów Unii Europejskiej. Bezpośrednią przyczyną okazały się ogromne deficyty budżetowe, mające swoje źródło we wprowadzanych w poszczególnych krajach ograniczeniach życia gospodarczego i pomocy finansowej państw dla najbardziej poszkodowanych branż. W najbliższym czasie prawdopodobnie należy oczekiwać dalszego wzrostu zadłużenia, który w istotnym stopniu będzie wynikał z zaciągania nowych zobowiązań finansowych na potrzeby odbudowy gospodarek krajów UE po kryzysie.Celem opracowania jest przedstawienie zmian w wielkości długu publicznego w warunkach pandemii COVID-19 i identyfikacja implikacji związanych z jego szybkim wzrostem. Oprócz analizy danych statystycznych uwagę skoncentrowano na przyczynach narastania zjawiska, programie odbudowy gospodarki Next Generation EU oraz wpływie zadłużenia na wzrost gospodarczy. Głównateza pracy głosi, że koronawirusowy kryzys spowodował istotny wzrost długu w krajach Unii Europejskiej. Dla zrealizowania przedstawionego wyżej celu pracy i uargumentowania postawionej tezy została wykorzystana metoda badawcza określona jako komparatywna analiza opisowa.
{"title":"Dług publiczny krajów Unii Europejskiej w okresie pandemii COVID-19","authors":"Grzegorz Górniewicz","doi":"10.15584/nsawg.2023.1.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.2","url":null,"abstract":"W wyniku kryzysu wywołanego przez pandemię COVID-19 nastąpił dynamiczny wzrost długu publicznego krajów Unii Europejskiej. Bezpośrednią przyczyną okazały się ogromne deficyty budżetowe, mające swoje źródło we wprowadzanych w poszczególnych krajach ograniczeniach życia gospodarczego i pomocy finansowej państw dla najbardziej poszkodowanych branż. W najbliższym czasie prawdopodobnie należy oczekiwać dalszego wzrostu zadłużenia, który w istotnym stopniu będzie wynikał z zaciągania nowych zobowiązań finansowych na potrzeby odbudowy gospodarek krajów UE po kryzysie.Celem opracowania jest przedstawienie zmian w wielkości długu publicznego w warunkach pandemii COVID-19 i identyfikacja implikacji związanych z jego szybkim wzrostem. Oprócz analizy danych statystycznych uwagę skoncentrowano na przyczynach narastania zjawiska, programie odbudowy gospodarki Next Generation EU oraz wpływie zadłużenia na wzrost gospodarczy. Głównateza pracy głosi, że koronawirusowy kryzys spowodował istotny wzrost długu w krajach Unii Europejskiej. Dla zrealizowania przedstawionego wyżej celu pracy i uargumentowania postawionej tezy została wykorzystana metoda badawcza określona jako komparatywna analiza opisowa.","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"121 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134452394","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem artykułu jest pokazanie kwestii moralnych w działalności gospodarczej człowieka i społeczeństwa w świetle encykliki Caritas in veritate papieża Benedykta XVI. Papież podkreślał, że klasyczne mechanizmy systemu gospodarczego czy niewidzialna ręka rynku same w sobie nie są w stanie stworzyć sprawiedliwych struktur społecznych. Według papieża zarówno w działalności gospodarczej, jak i politycznej niedoceniana jest perspektywa antropologiczna, a przeceniane podejście matematyczne oraz tworzenie sztucznych modeli, które najczęściej okazują się błędne. Papież w encyklice nie tylko wskazał punkty styku ekonomii i moralności, ale także zaproponował prawdę i miłość jako główne fundamenty życia społecznego i gospodarczego prowadzące do prawdziwego rozwoju. Napisał między innymi: „tą drogą będzie można dojść do owego integralnego rozwoju ludzkiego, którego ukierunkowującą zasadą jest napędowa siła miłości” (Benedykt XVI, nr 77). Na podstawie analizy encykliki Caritas in veritate papieża Benedykta XVI należy stwierdzić, że:a) miłość i prawda powinny stać się podstawą życia społeczno-gospodarczego i prowadzić do rozwoju integralnego człowieka i społeczeństwa;b) rozwiązań kryzysu finansowego należy poszukiwać w trzech wymiarach: społeczno-kulturowym (budowanie odpowiedzialnego społeczeństwa wiedzy), politycznym (umocnienie demokracji i zapewnienie wolności i pokoju) i ekonomicznym (potrzeba uczestnictwa wszystkich na równych szansach);c) istotnym kapitałem w ekonomii jest osoba ludzka, która jest twórcą całego życia gospodarczo-społecznego, jego ośrodkiem i celem;d) w prawidłowo działającej ekonomii nie wystarczy logika rynku, ale potrzebna jest logika daru i bezinteresowności.
{"title":"Implikacje ekonomiczno-moralne w świetle encykliki Caritas in veritate papieża Benedykta XVI","authors":"K. Kietliński","doi":"10.15584/nsawg.2023.1.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.1","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest pokazanie kwestii moralnych w działalności gospodarczej człowieka i społeczeństwa w świetle encykliki Caritas in veritate papieża Benedykta XVI. Papież podkreślał, że klasyczne mechanizmy systemu gospodarczego czy niewidzialna ręka rynku same w sobie nie są w stanie stworzyć sprawiedliwych struktur społecznych. Według papieża zarówno w działalności gospodarczej, jak i politycznej niedoceniana jest perspektywa antropologiczna, a przeceniane podejście matematyczne oraz tworzenie sztucznych modeli, które najczęściej okazują się błędne. Papież w encyklice nie tylko wskazał punkty styku ekonomii i moralności, ale także zaproponował prawdę i miłość jako główne fundamenty życia społecznego i gospodarczego prowadzące do prawdziwego rozwoju. Napisał między innymi: „tą drogą będzie można dojść do owego integralnego rozwoju ludzkiego, którego ukierunkowującą zasadą jest napędowa siła miłości” (Benedykt XVI, nr 77). Na podstawie analizy encykliki Caritas in veritate papieża Benedykta XVI należy stwierdzić, że:a) miłość i prawda powinny stać się podstawą życia społeczno-gospodarczego i prowadzić do rozwoju integralnego człowieka i społeczeństwa;b) rozwiązań kryzysu finansowego należy poszukiwać w trzech wymiarach: społeczno-kulturowym (budowanie odpowiedzialnego społeczeństwa wiedzy), politycznym (umocnienie demokracji i zapewnienie wolności i pokoju) i ekonomicznym (potrzeba uczestnictwa wszystkich na równych szansach);c) istotnym kapitałem w ekonomii jest osoba ludzka, która jest twórcą całego życia gospodarczo-społecznego, jego ośrodkiem i celem;d) w prawidłowo działającej ekonomii nie wystarczy logika rynku, ale potrzebna jest logika daru i bezinteresowności.","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"1 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"128077395","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Health literacy (literacy) jest to zdolność jednostki do „odczytywania zdrowia” przez uzyskiwanie dostępu do informacji oraz efektywnego wykorzystywania jej w celu utrzymania dobrego stanu zdrowia. Przejawia się to przez: rozumienie treści przekazywanych w informacjach medycznych, umiejętności korzystania z usług medycznych, a następnie respektowanie zaleceń profesjonalistów. Występują tutaj jednak liczne nierówności. Nierówności te związane są zarówno z typem kształcenia (różnice między uczniami uczącymi się w różnych typach szkół), jak i przestrzenią, i to nie tylko między regionami, ale też wewnątrz regionów, czyli między młodzieżą mieszkającą w miastach i mieszkającą na wsiach.Celem artykułu jest wskazanie na nierówności dotyczące health literacy dorosłej, uczącej się młodzieży województwa mazowieckiego, biorąc pod uwagę typ kształcenia: licea ogólnokształcące, technika i szkoły branżowe i układ przestrzenny (miasto – wieś) oraz prezentacja sondażu diagnostycznego (badania) „Młodzież Mazowsza”. Tezą badania jest stwierdzenie, że nierówności w zachowaniach zdrowotnych zależne są od typu kształcenia i od zróżnicowań przestrzennych. Sondaż był realizowany wśród młodzieży uczącej się w szkołach ponadpodstawowych w roku szkolnym 2017/2018. Narzędziem badawczym jest tu skonstruowany na potrzeby badania autorski kwestionariusz ankiety do przeprowadzenia wywiadu audytoryjnego. Na podstawie sondażu z zakresu health literacy oceniano, w jaki sposób typ kształcenia wpływa na ocenę własnego zdrowia oraz na świadomość możliwości jego kształtowania przez własne zachowania, gdzie pod uwagę brano poszczególne wytypowane zachowania, a następnie zróżnicowania tych zachowań między miastem a wsią. W świetle badania „Młodzież Mazowsza” można zaobserwować wśród respondentów województwa mazowieckiego szczególnie ze szkół branżowych ogólną, stosunkowo niższą w stosunku do pozostałej badanej młodzieży ocenę własnego zdrowia i zachowań zdrowotnych. Natomiast brak jest istotnych zróżnicowań między miastem a wsią.
{"title":"Nierówności w health literacy – aspekty przestrzenne i edukacyjne","authors":"Violetta Korporowicz-Żmichowska","doi":"10.15584/nsawg.2023.1.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.1.5","url":null,"abstract":"Health literacy (literacy) jest to zdolność jednostki do „odczytywania zdrowia” przez uzyskiwanie dostępu do informacji oraz efektywnego wykorzystywania jej w celu utrzymania dobrego stanu zdrowia. Przejawia się to przez: rozumienie treści przekazywanych w informacjach medycznych, umiejętności korzystania z usług medycznych, a następnie respektowanie zaleceń profesjonalistów. Występują tutaj jednak liczne nierówności. Nierówności te związane są zarówno z typem kształcenia (różnice między uczniami uczącymi się w różnych typach szkół), jak i przestrzenią, i to nie tylko między regionami, ale też wewnątrz regionów, czyli między młodzieżą mieszkającą w miastach i mieszkającą na wsiach.Celem artykułu jest wskazanie na nierówności dotyczące health literacy dorosłej, uczącej się młodzieży województwa mazowieckiego, biorąc pod uwagę typ kształcenia: licea ogólnokształcące, technika i szkoły branżowe i układ przestrzenny (miasto – wieś) oraz prezentacja sondażu diagnostycznego (badania) „Młodzież Mazowsza”. Tezą badania jest stwierdzenie, że nierówności w zachowaniach zdrowotnych zależne są od typu kształcenia i od zróżnicowań przestrzennych. Sondaż był realizowany wśród młodzieży uczącej się w szkołach ponadpodstawowych w roku szkolnym 2017/2018. Narzędziem badawczym jest tu skonstruowany na potrzeby badania autorski kwestionariusz ankiety do przeprowadzenia wywiadu audytoryjnego. Na podstawie sondażu z zakresu health literacy oceniano, w jaki sposób typ kształcenia wpływa na ocenę własnego zdrowia oraz na świadomość możliwości jego kształtowania przez własne zachowania, gdzie pod uwagę brano poszczególne wytypowane zachowania, a następnie zróżnicowania tych zachowań między miastem a wsią. W świetle badania „Młodzież Mazowsza” można zaobserwować wśród respondentów województwa mazowieckiego szczególnie ze szkół branżowych ogólną, stosunkowo niższą w stosunku do pozostałej badanej młodzieży ocenę własnego zdrowia i zachowań zdrowotnych. Natomiast brak jest istotnych zróżnicowań między miastem a wsią.","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"55 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-03-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127576300","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
The year 2022 was marked for the world as the year of the full-scale invasion of Ukraine by the Russian Federation. The war caused considerable damage, not only to the Ukrainian economy, but also disrupted global economic relations. The agricultural sector was especially affected as agricultural enterprises cannot transfer their capacity to other, safer regions, like other sector enterprises, to conduct their activities. A significant part of the grain harvest was lost due to the war, so taking into account that Ukraine is one of the main exporters of grain, many countries did not receive the ordered deliveries. Among grains, in terms of value, wheat ranks third after corn and rice. Wheat is used not only for consumption but is also exported as seeds. Obstacles to harvesting, transportation, and export of wheat have become an extremely urgent issue for countries that are very dependent on the supplies of Ukrainian wheat. The purpose of the study is to develop a model of the Ukrainian wheat supply system in war conditions for groups of importing countries in terms of the volume and stability of supplies, to ensure food security. The ABC-XYZ analysis was used while conducting the study. This method is based on the use of statistical data on the volume of Ukrainian wheat supplies to other countries. According to this method, all countries are grouped in terms of their order volume and stability. This approach indicates the countries that are strategically important for Ukraine as a wheat exporter. As the results of the analysis show, at the beginning of the war, the behaviours of the wheat-importing countries changed. If they could previously diversify the wheat supply channels, choosing the most profitable channels for themselves, since 2022, many countries have cancelled supplies of wheat from the Russian Federation and have become more dependent on other producers. In addition, unfavourable weather conditions and the desire of powerful wheat producers to create additional stocks of wheat for their own needs have been added. It was found that such countries as Egypt, Indonesia, Morocco, Yemen, Tunisia, Lebanon, and Libya are most dependent on Ukrainian wheat and have positive previous experiences of cooperation with Ukraine. The presented logistics model of wheat supply can be adapted to new changes, but the ultimate goal of its implementation should be to indicate conditions to ensure global food security.
{"title":"Wheat supply logistics in wartime in Ukraine","authors":"Anna Dybala, Oksana Bezsmertna","doi":"10.15584/nsawg.2022.4.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2022.4.6","url":null,"abstract":"The year 2022 was marked for the world as the year of the full-scale invasion of Ukraine by the Russian Federation. The war caused considerable damage, not only to the Ukrainian economy, but also disrupted global economic relations. The agricultural sector was especially affected as agricultural enterprises cannot transfer their capacity to other, safer regions, like other sector enterprises, to conduct their activities. A significant part of the grain harvest was lost due to the war, so taking into account that Ukraine is one of the main exporters of grain, many countries did not receive the ordered deliveries. Among grains, in terms of value, wheat ranks third after corn and rice. Wheat is used not only for consumption but is also exported as seeds. Obstacles to harvesting, transportation, and export of wheat have become an extremely urgent issue for countries that are very dependent on the supplies of Ukrainian wheat. The purpose of the study is to develop a model of the Ukrainian wheat supply system in war conditions for groups of importing countries in terms of the volume and stability of supplies, to ensure food security. The ABC-XYZ analysis was used while conducting the study. This method is based on the use of statistical data on the volume of Ukrainian wheat supplies to other countries. According to this method, all countries are grouped in terms of their order volume and stability. This approach indicates the countries that are strategically important for Ukraine as a wheat exporter. As the results of the analysis show, at the beginning of the war, the behaviours of the wheat-importing countries changed. If they could previously diversify the wheat supply channels, choosing the most profitable channels for themselves, since 2022, many countries have cancelled supplies of wheat from the Russian Federation and have become more dependent on other producers. In addition, unfavourable weather conditions and the desire of powerful wheat producers to create additional stocks of wheat for their own needs have been added. It was found that such countries as Egypt, Indonesia, Morocco, Yemen, Tunisia, Lebanon, and Libya are most dependent on Ukrainian wheat and have positive previous experiences of cooperation with Ukraine. The presented logistics model of wheat supply can be adapted to new changes, but the ultimate goal of its implementation should be to indicate conditions to ensure global food security.","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"20 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"121983626","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
The paper aims to look at the phenomenon of the economic divergence between Poland and Ukraine from the perspective of the dynamics of the balances of payments in both countries. It is assumed that the differences in the paths of economic development are reflected in the current and financial flows, which are recorded in their balances of payments. The model for testing the potential determinants of economic divergence between Poland and Ukraine resulting from their balances of payments was based on univariate linear regressions. The study was carried out based on the annual data collected from the World Bank (WDI) for the period 1995–2001. A significant positive relationship between the dynamics of the economic divergence between Poland and Ukraine was found in the dynamics of (i) trade openness, (ii) trade and services balances, (iii) capital transfers, (iv) FDI liabilities – a proxy for FDI inflows, and (v) FDI assets – a proxy for direct investments carried out by residents. The dynamics of the differences in the primary and secondary accounts between both countries were negatively correlated with the level of divergence between Poland and Ukraine. The larger differences between the GDPs of Poland and Ukraine occurred despite the deteriorating primary account in Poland and despite the large inflows of current transfers recorded in the secondary account in Ukraine.
{"title":"Economic divergence between Poland and The Ukraine from the perspective of their balances of payment","authors":"P. Śliwiński","doi":"10.15584/nsawg.2022.4.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.15584/nsawg.2022.4.4","url":null,"abstract":"The paper aims to look at the phenomenon of the economic divergence between Poland and Ukraine from the perspective of the dynamics of the balances of payments in both countries. It is assumed that the differences in the paths of economic development are reflected in the current and financial flows, which are recorded in their balances of payments. The model for testing the potential determinants of economic divergence between Poland and Ukraine resulting from their balances of payments was based on univariate linear regressions. The study was carried out based on the annual data collected from the World Bank (WDI) for the period 1995–2001. A significant positive relationship between the dynamics of the economic divergence between Poland and Ukraine was found in the dynamics of (i) trade openness, (ii) trade and services balances, (iii) capital transfers, (iv) FDI liabilities – a proxy for FDI inflows, and (v) FDI assets – a proxy for direct investments carried out by residents. The dynamics of the differences in the primary and secondary accounts between both countries were negatively correlated with the level of divergence between Poland and Ukraine. The larger differences between the GDPs of Poland and Ukraine occurred despite the deteriorating primary account in Poland and despite the large inflows of current transfers recorded in the secondary account in Ukraine.","PeriodicalId":265236,"journal":{"name":"Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy","volume":"21 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134466989","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：