Pub Date : 2021-12-31DOI: 10.52097/rs.2021.341-352
Małgorzata Mastalerz-Krystjańczuk
W styczniu 1951 roku aresztowano biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka. Po ponad dwóch latach maltretowania fizycznego i psychicznego, podczas procesu jesienią 1953 roku duchowny przyznał się do zarzucanych mu czynów. Proces został przez władze wykorzystany propagandowo. Była to oczywiście jedna z odsłon walki komunistycznych władz z cieszącym się szacunkiem i uznaniem w polskim społeczeństwie Kościołem katolickim. Znalazła ona odbicie również w szkołach, o które zabiegano w sposób szczególny. Dotarły do nich specjalnie propagandowo przygotowane materiały, które miały być przekazane nauczycielom m.in. na konferencjach, rodzicom - głównie w trakcie zebrań wyborczych do komitetów rodzicielskich i uczniom przede wszystkim w procesie dydaktycznym. W tym ostatnim przypadku wymagano od nauczycieli dużej kreatywności i tu z pewnością dużo zależało od zaangażowania pedagogów. Można przyjąć, iż cała akcja nie przyniosła natychmiastowego, spektakularnego skutku, ale z pewnością była istotną częścią propagandowego ataku mającego ukształtować społeczeństwo zgodnie z myślą władz.
{"title":"Reakcje społeczności szkolnej na wydarzenia związane z procesem biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka","authors":"Małgorzata Mastalerz-Krystjańczuk","doi":"10.52097/rs.2021.341-352","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.341-352","url":null,"abstract":"W styczniu 1951 roku aresztowano biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka. Po ponad dwóch latach maltretowania fizycznego i psychicznego, podczas procesu jesienią 1953 roku duchowny przyznał się do zarzucanych mu czynów. Proces został przez władze wykorzystany propagandowo. Była to oczywiście jedna z odsłon walki komunistycznych władz z cieszącym się szacunkiem i uznaniem w polskim społeczeństwie Kościołem katolickim. Znalazła ona odbicie również w szkołach, o które zabiegano w sposób szczególny. Dotarły do nich specjalnie propagandowo przygotowane materiały, które miały być przekazane nauczycielom m.in. na konferencjach, rodzicom - głównie w trakcie zebrań wyborczych do komitetów rodzicielskich i uczniom przede wszystkim w procesie dydaktycznym. W tym ostatnim przypadku wymagano od nauczycieli dużej kreatywności i tu z pewnością dużo zależało od zaangażowania pedagogów. Można przyjąć, iż cała akcja nie przyniosła natychmiastowego, spektakularnego skutku, ale z pewnością była istotną częścią propagandowego ataku mającego ukształtować społeczeństwo zgodnie z myślą władz.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134250504","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
The presented article analyzes the completion of formation for the priesthood in the Seminary and, then, the “Włocławek period” of the pastoral ministry of Fr. Stefan Wyszyński. The author’s interpretation of the source materials aims to display the meaning and significance of that time for the overall activity of Fr. Stefan Wyszyński, the future Primate of Poland. The exploration of the above research is based on analyzing source texts using the historical method to reconstruct historical facts and, after that, their reinterpretation by the inductive-deductive method. Therefore, the above article’s primary research goal is to present the “Włocławek period” of Wyszyński’s priestly life in the context of Poland’s social and political situation. However, the threats posed by the invasion of the then anti-Christian Marxist-Leninist ideology and Nazi Hitlerism with all the horrors of World War II were dire. They threatened the existence of both the Polish Church and the Nation. After all, even in the period of the most brutal repressions, Wyszyński defended each man’s personal dignity and the Christian identity of Poles. Moreover, according to the author of this study, the seminarian formation, pastoral ministry in the Diocese of Włocławek, studies at the Catholic University of Lublin, foreign scholarships, as well as the time of World War II were a kind of testing ground, where Fr. Stefan Wyszyński was able to gain and develop the pastoral experience necessary for his future activity as ordinary of the Lublin diocese, and, later, the Archdiocese of Gniezno and Warsaw, and the Primate of Poland.
{"title":"The Włocławek Period of Fr. Stefan Wyszyński’s Pastoral Ministry: Presbyterate and The Time of Priestly-Spiritual Leadership (Part 2)","authors":"Ryszard Ficek","doi":"10.52097/rs.2021.57-74","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.57-74","url":null,"abstract":"The presented article analyzes the completion of formation for the priesthood in the Seminary and, then, the “Włocławek period” of the pastoral ministry of Fr. Stefan Wyszyński. The author’s interpretation of the source materials aims to display the meaning and significance of that time for the overall activity of Fr. Stefan Wyszyński, the future Primate of Poland. The exploration of the above research is based on analyzing source texts using the historical method to reconstruct historical facts and, after that, their reinterpretation by the inductive-deductive method. Therefore, the above article’s primary research goal is to present the “Włocławek period” of Wyszyński’s priestly life in the context of Poland’s social and political situation. However, the threats posed by the invasion of the then anti-Christian Marxist-Leninist ideology and Nazi Hitlerism with all the horrors of World War II were dire. They threatened the existence of both the Polish Church and the Nation. After all, even in the period of the most brutal repressions, Wyszyński defended each man’s personal dignity and the Christian identity of Poles. Moreover, according to the author of this study, the seminarian formation, pastoral ministry in the Diocese of Włocławek, studies at the Catholic University of Lublin, foreign scholarships, as well as the time of World War II were a kind of testing ground, where Fr. Stefan Wyszyński was able to gain and develop the pastoral experience necessary for his future activity as ordinary of the Lublin diocese, and, later, the Archdiocese of Gniezno and Warsaw, and the Primate of Poland.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114884763","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Region Morza Śródziemnego to kolebka najstarszych cywilizacji i wielkich religii monoteistycznych: judaizmu, chrześcijaństwa, islamu. To przestrzeń promieniowania wielu prądów umysłowych, osiągnięć w sztuce i technice. To teatr wydarzeń politycznych, militarnych, ekonomicznych, społecznych. W refleksji nad kulturowym kształtem zachodniej cywilizacji zostaną omówione podstawowe pojęcia: kultura, dziedzictwo, tożsamość. W tym kontekście zostaną przywołane trzy linie starożytnych tradycji, których symbolem są wzgórza / miasta: Akropol / Ateny; Kapitol / Rzym; Golgota / Jerozolima. Znajomość kulturowego rodowodu Europy, to podstawa wiedzy o europejskiej tożsamości; przejaw szacunku dla wartości wspólnoty i historycznej pamięci dziedzictwa.
{"title":"Kulturowe filary zachodniej cywilizacji szkic retrospektywny","authors":"Rafał Czupryk","doi":"10.52097/rs.2021.41-55","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.41-55","url":null,"abstract":"Region Morza Śródziemnego to kolebka najstarszych cywilizacji i wielkich religii monoteistycznych: judaizmu, chrześcijaństwa, islamu. To przestrzeń promieniowania wielu prądów umysłowych, osiągnięć w sztuce i technice. To teatr wydarzeń politycznych, militarnych, ekonomicznych, społecznych. W refleksji nad kulturowym kształtem zachodniej cywilizacji zostaną omówione podstawowe pojęcia: kultura, dziedzictwo, tożsamość. W tym kontekście zostaną przywołane trzy linie starożytnych tradycji, których symbolem są wzgórza / miasta: Akropol / Ateny; Kapitol / Rzym; Golgota / Jerozolima. Znajomość kulturowego rodowodu Europy, to podstawa wiedzy o europejskiej tożsamości; przejaw szacunku dla wartości wspólnoty i historycznej pamięci dziedzictwa.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"114371139","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-31DOI: 10.52097/rs.2021.765-793
Robert Zapart
W artykule poruszono problematykę obecności duchowieństwa Kościoła katolickiego w systemie bezpieczeństwa informacyjnego Polskiego Państwa Podziemnego na przykładzie Rzeszowszczyzny. Przybliżając te formy oceniono, że zaangażowanie księży w pozyskiwanie wspierających działalność konspiracji informacji i ochrona własnych zasobów wiedzy przed ich nieuprawnionym ujawnieniem przyczyniły się do wzmocnienia pozycji Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej w konfrontacji z okupantem niemieckim. Ryzyka związane z dekonspiracją ograniczało między innymi ich wewnętrzne zintegrowanie, wysoki stopień społecznego zaufania, zdolności interpersonalne, a przede wszystkim przekonanie o słuszności podjętych działań na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości. W ocenie autora, w przypadku fundamentalnych dla suwerenności Polski zagrożeń niewykluczone byłoby powtórzenie adekwatnych do przybliżonych a artykule zachowań części duchowieństwa, jeżeli nie byłyby one potencjalnie sprzeczne z doktryną wiary i głoszoną przez nich nauką społeczną Kościoła katolickiego.
{"title":"Kościół katolicki w polityce bezpieczeństwa informacyjnego państwa. Wybrane zagadnienia związane z aktywnością duchowieństwa Rzeszowszczyzny na rzecz pozyskiwania i ochrony tajemnic wojskowych w ZWZ-AK w okresie II wojny światowej.","authors":"Robert Zapart","doi":"10.52097/rs.2021.765-793","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.765-793","url":null,"abstract":"W artykule poruszono problematykę obecności duchowieństwa Kościoła katolickiego w systemie bezpieczeństwa informacyjnego Polskiego Państwa Podziemnego na przykładzie Rzeszowszczyzny. Przybliżając te formy oceniono, że zaangażowanie księży w pozyskiwanie wspierających działalność konspiracji informacji i ochrona własnych zasobów wiedzy przed ich nieuprawnionym ujawnieniem przyczyniły się do wzmocnienia pozycji Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej w konfrontacji z okupantem niemieckim. Ryzyka związane z dekonspiracją ograniczało między innymi ich wewnętrzne zintegrowanie, wysoki stopień społecznego zaufania, zdolności interpersonalne, a przede wszystkim przekonanie o słuszności podjętych działań na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości. W ocenie autora, w przypadku fundamentalnych dla suwerenności Polski zagrożeń niewykluczone byłoby powtórzenie adekwatnych do przybliżonych a artykule zachowań części duchowieństwa, jeżeli nie byłyby one potencjalnie sprzeczne z doktryną wiary i głoszoną przez nich nauką społeczną Kościoła katolickiego.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125586000","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-31DOI: 10.52097/rs.2021.313-339
Józef Mandziuk
Celem niniejszego syntetycznego opracowania jest ukazanie dziejów Kościoła greckokatolickiego w nowych granicach Polski po 1944 roku do współczesności. W powstałej Ukraińskiej Republice Sowieckiej Cerkiew unicka została formalnie zniesiona i połączona z prawosławiem. Natomiast na terytorium Polski południowo-wschodniej władze komunistyczne doprowadziły do całkowitego zniszczenia struktur kościelnych. Wierni Kościoła unickiego w wyniku akcji „Wisła” w 1947 roku zostali rozproszeni na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Po „polskim październiku” w 1956 roku Kościół greckokatolicki powoli się odradzał i był tolerowany. W skupiskach wiernych powstawały wspólnoty przy parafiach rzymskokatolickich. Wraz z upadającym komunizmem rosła w siłę Cerkiew, domagająca się coraz większych praw. W III Rzeczypospolitej nastąpiła pełna odbudowa struktur kościelnych, z wyodrębnionymi trzema biskupstwami i powstającymi parafiami. Napływ ukraińskich emigrantów zarobkowych powoduje wzmożoną aktywność duszpasterzy w celu dotarcia z Ewangelią do coraz to nowych skupisk. Trwa dyskusja nad przyjęciem kalendarza gregoriańskiego w miejsce juliańskiego i wprowadzenia języka polskiego do liturgii. Palącą pozostaje nadal sprawa pojednania między narodem ukraińskim i polskim, bez którego trudno jest kształtować wzajemne stosunki sąsiedzkie.
{"title":"Kościół greckokatolicki w Polsce w latach 1944-2021","authors":"Józef Mandziuk","doi":"10.52097/rs.2021.313-339","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.313-339","url":null,"abstract":"Celem niniejszego syntetycznego opracowania jest ukazanie dziejów Kościoła greckokatolickiego w nowych granicach Polski po 1944 roku do współczesności. W powstałej Ukraińskiej Republice Sowieckiej Cerkiew unicka została formalnie zniesiona i połączona z prawosławiem. Natomiast na terytorium Polski południowo-wschodniej władze komunistyczne doprowadziły do całkowitego zniszczenia struktur kościelnych. Wierni Kościoła unickiego w wyniku akcji „Wisła” w 1947 roku zostali rozproszeni na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Po „polskim październiku” w 1956 roku Kościół greckokatolicki powoli się odradzał i był tolerowany. W skupiskach wiernych powstawały wspólnoty przy parafiach rzymskokatolickich. Wraz z upadającym komunizmem rosła w siłę Cerkiew, domagająca się coraz większych praw. W III Rzeczypospolitej nastąpiła pełna odbudowa struktur kościelnych, z wyodrębnionymi trzema biskupstwami i powstającymi parafiami. Napływ ukraińskich emigrantów zarobkowych powoduje wzmożoną aktywność duszpasterzy w celu dotarcia z Ewangelią do coraz to nowych skupisk. Trwa dyskusja nad przyjęciem kalendarza gregoriańskiego w miejsce juliańskiego i wprowadzenia języka polskiego do liturgii. Palącą pozostaje nadal sprawa pojednania między narodem ukraińskim i polskim, bez którego trudno jest kształtować wzajemne stosunki sąsiedzkie.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132719588","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Na przełomie XIX i XX wieku miasto Lwów było miejscem, w którym przeplatały się potrzeby i interesy licznych grup narodowych. Działalność lwowskich organizacji kupieckich pozostaje wciąż mało opisana w opracowaniach naukowych. Tekst ten stanowi pewne uzupełnienie dostępnej literatury poświęconej tej problematyce. Jest próbą ukazania rozwoju i urozmaiconej oraz niezwykle wartościowej aktywności oświatowej, kulturalnej i towarzyskiej działającego w duchu katolickim Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Kupców i Młodzieży Handlowej we Lwowie w latach 1866-1912. Jego treść powstała głównie w oparciu o analizę dostępnych materiałów źródłowych – sprawozdań dyrekcji tej organizacji.
{"title":"Oświatowa, kulturalna i towarzyska działalność Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Kupców i Młodzieży Handlowej we Lwowie w latach 1866-1912","authors":"Zofia Frączek","doi":"10.52097/rs.2021.75-87","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.75-87","url":null,"abstract":"Na przełomie XIX i XX wieku miasto Lwów było miejscem, w którym przeplatały się potrzeby i interesy licznych grup narodowych. Działalność lwowskich organizacji kupieckich pozostaje wciąż mało opisana w opracowaniach naukowych. Tekst ten stanowi pewne uzupełnienie dostępnej literatury poświęconej tej problematyce. Jest próbą ukazania rozwoju i urozmaiconej oraz niezwykle wartościowej aktywności oświatowej, kulturalnej i towarzyskiej działającego w duchu katolickim Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Kupców i Młodzieży Handlowej we Lwowie w latach 1866-1912. Jego treść powstała głównie w oparciu o analizę dostępnych materiałów źródłowych – sprawozdań dyrekcji tej organizacji.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130343200","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-31DOI: 10.52097/rs.2021.101-117
Grzegorz Grąbczewski
Rozwój problematyki konserwatorskiej architektury sakralnej wpisany jest w szeroki nurt dotyczący kwestii związanych z ochroną i opieką nad zabytkami, kształtowany przez wieki, zarówno przez wydarzenia historyczne, jak i konkretne decyzje władz państwowych i kościelnych. Przekonanie o potrzebie ochrony zabytkowych budowli sakralnych, mocno zakorzenione w świadomości społecznej, wynika przede wszystkim z wartości, w tym symbolicznych, jakie niosą w sobie te obiekty. Początków myśli konserwatorskiej w odniesieniu do architektury sakralnej szukać należy już u schyłków chrześcijańskiej starożytności. Rozwijała się ona następnie przez okres średniowiecza, a w czasach nowożytnych uwidoczniła się w konkretnych decyzjach ustawodawczych. Obecne standardy postępowania konserwatorskiego wobec zabytków architektury sakralnej tożsame są z wymogami stosowanymi do wszystkich budowli zabytkowych i podlegają nadzorowi władz konserwatorskich.
{"title":"Rozwój problematyki konserwatorskiej architektury sakralnej – rys historyczny","authors":"Grzegorz Grąbczewski","doi":"10.52097/rs.2021.101-117","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.101-117","url":null,"abstract":"Rozwój problematyki konserwatorskiej architektury sakralnej wpisany jest w szeroki nurt dotyczący kwestii związanych z ochroną i opieką nad zabytkami, kształtowany przez wieki, zarówno przez wydarzenia historyczne, jak i konkretne decyzje władz państwowych i kościelnych. Przekonanie o potrzebie ochrony zabytkowych budowli sakralnych, mocno zakorzenione w świadomości społecznej, wynika przede wszystkim z wartości, w tym symbolicznych, jakie niosą w sobie te obiekty. Początków myśli konserwatorskiej w odniesieniu do architektury sakralnej szukać należy już u schyłków chrześcijańskiej starożytności. Rozwijała się ona następnie przez okres średniowiecza, a w czasach nowożytnych uwidoczniła się w konkretnych decyzjach ustawodawczych. Obecne standardy postępowania konserwatorskiego wobec zabytków architektury sakralnej tożsame są z wymogami stosowanymi do wszystkich budowli zabytkowych i podlegają nadzorowi władz konserwatorskich.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133313508","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-31DOI: 10.52097/rs.2021.393-412
G. Misiura
Artykuł prezentuje pracowników naukowych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, którzy w latach 1918-1939 wykładali na kierunku historia. Było ich 49, a wśród nich byli zarówno zawodowi historycy, jak również filozofowie, prawnicy, teologowie i inni. Ich charakterystyki dokonano za pomocą prozopografii. Przedstawiono zatem wyniki przeprowadzonych badań głównie w postaci 19 tabel. Ustalono także odpowiednie kryteria, takie jak: liczba, pochodzenie, wiek, wykształcenie oraz praca w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Wyniki prowadzą do wniosków, że badana grupa zawodowa nie była jednorodna i podlegała częstej fluktuacji. To była jednak cecha charakterystyczna dla wszystkich pracowników naukowych na KUL-u w tym okresie. Wykładowcy w grupie historycznej nie stanowili więc wyjątku. Były jednak i takie osoby, które podejmując pracę w latach 20. czy 30., kontynuowały ją przez następne dziesięciolecia także po zakończeniu wojny. Świadczy to o ich przywiązaniu do uniwersytetu i swojego miejsca pracy. Grupa historyczna, znajdująca się w strukturze Wydziału Nauk Humanistycznych, w okresie międzywojennym była jedną z najbardziej obleganych przez studentów. Świadczy to o zainteresowaniu historią i chęcią jej studiowania. Dokładna analiza wykładowców pokazuje, że władze uniwersyteckie potrafiły temu sprostać i zatrudniały odpowiednich fachowców do realizacji założonego programu studiów.
{"title":"Wykładowcy w grupie historycznej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w latach 1918-1939","authors":"G. Misiura","doi":"10.52097/rs.2021.393-412","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.393-412","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje pracowników naukowych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, którzy w latach 1918-1939 wykładali na kierunku historia. Było ich 49, a wśród nich byli zarówno zawodowi historycy, jak również filozofowie, prawnicy, teologowie i inni. Ich charakterystyki dokonano za pomocą prozopografii. Przedstawiono zatem wyniki przeprowadzonych badań głównie w postaci 19 tabel. Ustalono także odpowiednie kryteria, takie jak: liczba, pochodzenie, wiek, wykształcenie oraz praca w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Wyniki prowadzą do wniosków, że badana grupa zawodowa nie była jednorodna i podlegała częstej fluktuacji. To była jednak cecha charakterystyczna dla wszystkich pracowników naukowych na KUL-u w tym okresie. Wykładowcy w grupie historycznej nie stanowili więc wyjątku. Były jednak i takie osoby, które podejmując pracę w latach 20. czy 30., kontynuowały ją przez następne dziesięciolecia także po zakończeniu wojny. Świadczy to o ich przywiązaniu do uniwersytetu i swojego miejsca pracy. Grupa historyczna, znajdująca się w strukturze Wydziału Nauk Humanistycznych, w okresie międzywojennym była jedną z najbardziej obleganych przez studentów. Świadczy to o zainteresowaniu historią i chęcią jej studiowania. Dokładna analiza wykładowców pokazuje, że władze uniwersyteckie potrafiły temu sprostać i zatrudniały odpowiednich fachowców do realizacji założonego programu studiów.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"127948897","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-31DOI: 10.52097/rs.2021.539-559
Arkadiusz Słabig
Teren uformowanego w 1975 roku województwa krośnieńskiego od setek lat był pograniczem wyznaniowym, kulturowym i etnicznym. Przenikały się tu wpływy Kościoła rzymskokatolickiego, Kościoła greckokatolickiego i Cerkwi prawosławnej. Ludność polska sąsiadowała z ludnością pochodzenia rusińskiego, której część deklarowała przynależność do narodu ukraińskiego, a część do wspólnoty etnicznej Łemków. Aktywność grekokatolików i wyznawców prawosławia była próbą odbudowy tożsamości religijnej i kulturowej po drastycznych zmianach wywołanych przez powojenne akcje deportacyjne. W zależności od obowiązującej „linii politycznej” i lokalnych uwarunkowań aktywność ta była ograniczana, tolerowana, bądź też stymulowana (tylko w przypadku prawosławia) przez komunistyczne władze partyjno-państwowe. Istotną rolę w stanowieniu polityki wyznaniowej wobec wyznań nierzymskokatolickich odegrała Służba Bezpieczeństwa (SB) – policja polityczna, której powierzono zadanie rozpoznania i „neutralizacji” wszelkich inicjatyw kolidujących z interesem państw komunistycznych. Świadectwem działań jest dokumentacja zgromadzona w tzw. sprawach obiektowych o kryptonimach „Ortodoksi”, „Wspólnota” i „Góral”. Aktywność operacyjna SB na polu religijnym i narodowościowym została definitywnie zakończona na przełomie 1989 i 1990 roku wraz z kolejnym etapem transformacji ustrojowej w Polsce.
{"title":"Aktywność wyznaniowa ludności ukraińskiej w województwie krośnieńskim w latach 1975-1989 z perspektywy Służby Bezpieczeństwa","authors":"Arkadiusz Słabig","doi":"10.52097/rs.2021.539-559","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.539-559","url":null,"abstract":"Teren uformowanego w 1975 roku województwa krośnieńskiego od setek lat był pograniczem wyznaniowym, kulturowym i etnicznym. Przenikały się tu wpływy Kościoła rzymskokatolickiego, Kościoła greckokatolickiego i Cerkwi prawosławnej. Ludność polska sąsiadowała z ludnością pochodzenia rusińskiego, której część deklarowała przynależność do narodu ukraińskiego, a część do wspólnoty etnicznej Łemków. Aktywność grekokatolików i wyznawców prawosławia była próbą odbudowy tożsamości religijnej i kulturowej po drastycznych zmianach wywołanych przez powojenne akcje deportacyjne. W zależności od obowiązującej „linii politycznej” i lokalnych uwarunkowań aktywność ta była ograniczana, tolerowana, bądź też stymulowana (tylko w przypadku prawosławia) przez komunistyczne władze partyjno-państwowe. Istotną rolę w stanowieniu polityki wyznaniowej wobec wyznań nierzymskokatolickich odegrała Służba Bezpieczeństwa (SB) – policja polityczna, której powierzono zadanie rozpoznania i „neutralizacji” wszelkich inicjatyw kolidujących z interesem państw komunistycznych. Świadectwem działań jest dokumentacja zgromadzona w tzw. sprawach obiektowych o kryptonimach „Ortodoksi”, „Wspólnota” i „Góral”. Aktywność operacyjna SB na polu religijnym i narodowościowym została definitywnie zakończona na przełomie 1989 i 1990 roku wraz z kolejnym etapem transformacji ustrojowej w Polsce.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"115825871","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2021-12-31DOI: 10.52097/rs.2021.643-655
M. Twardowski
Jeremi Wasiutyński (1907-2005), polski astrofizyk, przez większą część życia mieszkający w Norwegii, wiele lat pracował nad syntezą ludzkiej wiedzy. Owoce swoich badań zawarł w monumentalnym, kilkutomowym dziele napisanym w języku angielskim. Synteza ta objęła odpowiedzi na fundamentalne, odwieczne pytania: Jak powstał wszechświat?, Czym jest życie?, W jaki sposób powstała ludzka cywilizacja i dokąd zmierza? Wasiutyński w swych rozważaniach odwołuje się do istnienia pierwszej przyczyny – źródła wszystkiego, co istnieje. Życie polski badacz postrzega jako drogę powrotną wszechświata ku pierwszej przyczynie. Pełna synteza, która może służyć jako wsparcie dla nadchodzącego zjednoczenia ludzkości, musi wyprowadzić całą rzeczywistość za pośrednictwem procesów twórczych z transcendentalnego, niczym nieuwarunkowanego, jedynego prawdziwego źródła – pierwszej przyczyny. Zaproponowana przez Wasiutyńskiego synteza, w której kreatywność (interakcje między świadomością i nieświadomością) stanowi podstawę do rekonstrukcji całej rzeczywistości, ma znieść zachodni rozłam między filozofią, nauką i religią oraz pokazać, że te trzy twórcze gałęzie ludzkiej aktywności wypływają ze wspólnego źródła.
{"title":"Fenomen życia w ujęciu Jeremiego Wasiutyńskiego","authors":"M. Twardowski","doi":"10.52097/rs.2021.643-655","DOIUrl":"https://doi.org/10.52097/rs.2021.643-655","url":null,"abstract":"Jeremi Wasiutyński (1907-2005), polski astrofizyk, przez większą część życia mieszkający w Norwegii, wiele lat pracował nad syntezą ludzkiej wiedzy. Owoce swoich badań zawarł w monumentalnym, kilkutomowym dziele napisanym w języku angielskim. Synteza ta objęła odpowiedzi na fundamentalne, odwieczne pytania: Jak powstał wszechświat?, Czym jest życie?, W jaki sposób powstała ludzka cywilizacja i dokąd zmierza? Wasiutyński w swych rozważaniach odwołuje się do istnienia pierwszej przyczyny – źródła wszystkiego, co istnieje. Życie polski badacz postrzega jako drogę powrotną wszechświata ku pierwszej przyczynie. Pełna synteza, która może służyć jako wsparcie dla nadchodzącego zjednoczenia ludzkości, musi wyprowadzić całą rzeczywistość za pośrednictwem procesów twórczych z transcendentalnego, niczym nieuwarunkowanego, jedynego prawdziwego źródła – pierwszej przyczyny. Zaproponowana przez Wasiutyńskiego synteza, w której kreatywność (interakcje między świadomością i nieświadomością) stanowi podstawę do rekonstrukcji całej rzeczywistości, ma znieść zachodni rozłam między filozofią, nauką i religią oraz pokazać, że te trzy twórcze gałęzie ludzkiej aktywności wypływają ze wspólnego źródła.","PeriodicalId":332388,"journal":{"name":"Resovia Sacra","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133625574","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：