Pub Date : 2022-10-21DOI: 10.29128/geomatik.1136951
Fatma Bünyan Ünel, Lütfiye Kuşak, Murat Yakar, H. Doğan
Dünyada farklı iklim kuşakları olup Türkiye’nin coğrafi konumundan dolayı bunlardan bir kaçı ülkemizde görülmektedir. Ancak küresel ısınma nedeniyle iklim kuşaklarının bölgelerinde değişikliklerin olduğu tartışıla gelmiştir. İklim kuşağı haritasının hazırlanması, en az 30 yıllık veriler ile mümkün olabilmektedir. Bu nedenle iklim ve hava durumunun belirlenmesinde öncelikli işlem gözlem yapmaktır. Gözlem verileri için yeter sayıda ve uygun dağılımda nitelikli veri toplayan meteorolojik istasyonlara ihtiyaç vardır. Bu çalışmada amaç, Mersin ili sınırları içerisindeki mevcut olan 34 tane Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu (OMGİ) incelenerek yeni kurulacak olan istasyonlar için en uygun yerleri seçmektir. Mersin ili, denizden sıfır metre yükseklik ile başlayıp yaklaşık üç bin metre yüksekliğe kadar çıkan bir topografik yapıya sahiptir. Bu yükseklik farkı; sıcaklık, basınç, nem, yağış, rüzgâr gibi iklim elemanlarının değişimine neden olmaktadır. Ancak iklim elemanlarını etkileyen konum, bitki örtüsü, denize uzaklığı gibi başka kriterler de bulunmaktadır. Yer seçimi konusu; iklim elemanları, arazi kullanımları ve mevcut istasyonlar olmak üzere üç ana başlık altında ele alınmıştır. Bu kriterlerin coğrafik verileri, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla düzenlenerek yakınlık analizi yapılmış ve puan verilmiştir. Aynı zamanda kriterlerin Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi ile ağırlıkları hesaplanmıştır. Coğrafi verilerin piksel değerleri ile ağırlıklar çarpılarak toplanmıştır. OMGİ yer seçimi haritası uygunluk derecesine göre elde edilmiş ve uygun olan alanlarda toplam 17 yeni meteorolojik istasyon noktası önerilmiştir.
{"title":"CBS ve ÇKKA Kullanılarak Mersin İlinde Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu Yer Seçimi","authors":"Fatma Bünyan Ünel, Lütfiye Kuşak, Murat Yakar, H. Doğan","doi":"10.29128/geomatik.1136951","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1136951","url":null,"abstract":"Dünyada farklı iklim kuşakları olup Türkiye’nin coğrafi konumundan dolayı bunlardan bir kaçı ülkemizde görülmektedir. Ancak küresel ısınma nedeniyle iklim kuşaklarının bölgelerinde değişikliklerin olduğu tartışıla gelmiştir. İklim kuşağı haritasının hazırlanması, en az 30 yıllık veriler ile mümkün olabilmektedir. Bu nedenle iklim ve hava durumunun belirlenmesinde öncelikli işlem gözlem yapmaktır. Gözlem verileri için yeter sayıda ve uygun dağılımda nitelikli veri toplayan meteorolojik istasyonlara ihtiyaç vardır. \u0000Bu çalışmada amaç, Mersin ili sınırları içerisindeki mevcut olan 34 tane Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu (OMGİ) incelenerek yeni kurulacak olan istasyonlar için en uygun yerleri seçmektir. Mersin ili, denizden sıfır metre yükseklik ile başlayıp yaklaşık üç bin metre yüksekliğe kadar çıkan bir topografik yapıya sahiptir. Bu yükseklik farkı; sıcaklık, basınç, nem, yağış, rüzgâr gibi iklim elemanlarının değişimine neden olmaktadır. Ancak iklim elemanlarını etkileyen konum, bitki örtüsü, denize uzaklığı gibi başka kriterler de bulunmaktadır. Yer seçimi konusu; iklim elemanları, arazi kullanımları ve mevcut istasyonlar olmak üzere üç ana başlık altında ele alınmıştır. Bu kriterlerin coğrafik verileri, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yardımıyla düzenlenerek yakınlık analizi yapılmış ve puan verilmiştir. Aynı zamanda kriterlerin Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi ile ağırlıkları hesaplanmıştır. Coğrafi verilerin piksel değerleri ile ağırlıklar çarpılarak toplanmıştır. OMGİ yer seçimi haritası uygunluk derecesine göre elde edilmiş ve uygun olan alanlarda toplam 17 yeni meteorolojik istasyon noktası önerilmiştir.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-10-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84258066","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-10-12DOI: 10.29128/geomatik.1161434
A. Doğan, Murat Başeğmez, C. Aydin
Deprem ve diğer afetlere dayanıklı yapılar inşa edebilmek için yerel zemin koşullarının bilinmesi gereklidir. Jeofizik çalışmalar ve gerektiğinde jeoteknik sondajlar, yerel zemin koşullarının belirlenmesinde en çok kullanılan yöntemlerdendir. Ancak geniş çalışma alanlarında jeofizik ve jeoteknik çalışmalar yapılması hem çok zaman alan, hem de maliyetli bir işlemdir. Bu çalışmada diğer çalışmalardan farklı olarak sismik P ve S dalgası hızları, zemin hakim periyodu, yoğunluk, jeoloji, coğrafi eğim ve yükseklik verileri birlikte kullanılarak, jeofizik ve jeoteknik çalışmaların yapılamadığı geniş alanlarda bu yöntemlerin yerine geçebilecek vekil kriterler kullanan bir yöntem belirlenmeye çalışılmıştır. Bu yöntem kullanılarak arazi çalışmalarından elde edilen jeofizik ve jeoteknik parametreler vekil parametrelerle karşılaştırılarak analiz edilmektedir. Bu çalışmada, IDW yöntemi ile enterpolasyon yapılmış ve her bir kriter coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ile yeniden sınıflandırılarak karar haritaları üretilmiştir. Analizler sonucunda, sadece vekil kriterler kullanılarak inceleme alanının zemin koşulları hakkında sınıflar arası %50 oranında tutarlılık olduğu tespit edilmiştir. Böylece genel amaçlı bölgelendirme ve sınıflama çalışmaları için gerekli olan bilgi sağlanabilmektedir.
{"title":"Geniş çalışma alanlarında jeofizik ve jeoteknik ölçümlerin yerine geçebilecek vekil yöntemlerin Coğrafi Bilgi Sistemleri tabanlı analizi","authors":"A. Doğan, Murat Başeğmez, C. Aydin","doi":"10.29128/geomatik.1161434","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1161434","url":null,"abstract":"Deprem ve diğer afetlere dayanıklı yapılar inşa edebilmek için yerel zemin koşullarının bilinmesi gereklidir. Jeofizik çalışmalar ve gerektiğinde jeoteknik sondajlar, yerel zemin koşullarının belirlenmesinde en çok kullanılan yöntemlerdendir. Ancak geniş çalışma alanlarında jeofizik ve jeoteknik çalışmalar yapılması hem çok zaman alan, hem de maliyetli bir işlemdir. Bu çalışmada diğer çalışmalardan farklı olarak sismik P ve S dalgası hızları, zemin hakim periyodu, yoğunluk, jeoloji, coğrafi eğim ve yükseklik verileri birlikte kullanılarak, jeofizik ve jeoteknik çalışmaların yapılamadığı geniş alanlarda bu yöntemlerin yerine geçebilecek vekil kriterler kullanan bir yöntem belirlenmeye çalışılmıştır. Bu yöntem kullanılarak arazi çalışmalarından elde edilen jeofizik ve jeoteknik parametreler vekil parametrelerle karşılaştırılarak analiz edilmektedir. Bu çalışmada, IDW yöntemi ile enterpolasyon yapılmış ve her bir kriter coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ile yeniden sınıflandırılarak karar haritaları üretilmiştir. Analizler sonucunda, sadece vekil kriterler kullanılarak inceleme alanının zemin koşulları hakkında sınıflar arası %50 oranında tutarlılık olduğu tespit edilmiştir. Böylece genel amaçlı bölgelendirme ve sınıflama çalışmaları için gerekli olan bilgi sağlanabilmektedir.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-10-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"90347675","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-09-18DOI: 10.29128/geomatik.1161059
Vehbi Meşi̇n, Vahdettin Demi̇r
Teknoloji gelişme bölgelerinin yer seçimi, son yıllarda dünyada ve ülkemizde önemli konular arasında yer almaktadır. Teknoloji gelişme bölgelerinin tüm paydaşlara yakın olması bilgi ve teknolojinin transferini kolaylaştırmakta ve etkin iş birliklerinin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Bu nedenle bu bölgelerden en verimli şekilde yararlanabilmek için yer seçiminde en uygun alanların belirlenmesi oldukça önemli bir araştırma konusudur. Bu çalışmada Konya il merkezinde teknoloji geliştirme bölgesi için uygun alanlar Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Çok Ölçütlü Karar Analizi (ÇÖKA) yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Yöntemi (AHY) kullanılarak belirlenmiştir. Analizde kullanılan kriterler ve kısıtlar; teknolojik, ekonomik ve çevresel açıdan değerlendirme yapılarak belirlenmiştir. Veriler CBS ortamına aktarılmış, kriter ağırlıkları belirlenmiş ve ikili karşılaştırma yöntemi kullanılarak teknoloji gelişme bölgelerine ait harita oluşturulmuştur. Çalışmanın sonucunda, Konya il merkezinde toplam 8 adet ekilebilir arazi (422.763,126 m²), 8 adet Mera (157.845,420 m²), 23 adet mevcut kullanımı olmayan arazi (178.978,380 m²) ve 21 adet süreksiz yoğunluklu kentsel kumaş alanı (245.766,322 m²) Teknoloji Geliştirme Bölgesinin kurulabileceği uygun alanlar olarak belirlenmiştir. Böylece CBS tabanlı AHY’nin Teknoloji Geliştirme Bölgesinin kurulabileceği yer seçimi problemlerinde etkin bir şekilde kullanılabileceğini ortaya konmuştur.
{"title":"Coğrafi bilgi sistemleri tabanlı analitik hiyerarşi yöntemi kullanılarak Konya il merkezinde teknoloji geliştirme bölgesi için yer seçimi","authors":"Vehbi Meşi̇n, Vahdettin Demi̇r","doi":"10.29128/geomatik.1161059","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1161059","url":null,"abstract":"Teknoloji gelişme bölgelerinin yer seçimi, son yıllarda dünyada ve ülkemizde önemli konular arasında yer almaktadır. Teknoloji gelişme bölgelerinin tüm paydaşlara yakın olması bilgi ve teknolojinin transferini kolaylaştırmakta ve etkin iş birliklerinin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Bu nedenle bu bölgelerden en verimli şekilde yararlanabilmek için yer seçiminde en uygun alanların belirlenmesi oldukça önemli bir araştırma konusudur. Bu çalışmada Konya il merkezinde teknoloji geliştirme bölgesi için uygun alanlar Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve Çok Ölçütlü Karar Analizi (ÇÖKA) yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Yöntemi (AHY) kullanılarak belirlenmiştir. Analizde kullanılan kriterler ve kısıtlar; teknolojik, ekonomik ve çevresel açıdan değerlendirme yapılarak belirlenmiştir. Veriler CBS ortamına aktarılmış, kriter ağırlıkları belirlenmiş ve ikili karşılaştırma yöntemi kullanılarak teknoloji gelişme bölgelerine ait harita oluşturulmuştur. Çalışmanın sonucunda, Konya il merkezinde toplam 8 adet ekilebilir arazi (422.763,126 m²), 8 adet Mera (157.845,420 m²), 23 adet mevcut kullanımı olmayan arazi (178.978,380 m²) ve 21 adet süreksiz yoğunluklu kentsel kumaş alanı (245.766,322 m²) Teknoloji Geliştirme Bölgesinin kurulabileceği uygun alanlar olarak belirlenmiştir. Böylece CBS tabanlı AHY’nin Teknoloji Geliştirme Bölgesinin kurulabileceği yer seçimi problemlerinde etkin bir şekilde kullanılabileceğini ortaya konmuştur.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-09-18","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88137017","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-09-14DOI: 10.29128/geomatik.1133484
Sançar Buhur, N. Uluğtekin, M. Gümüşay, Nebiye Musaoğlu
3B kent modelleri sayesinde farklı yöntemler ile üretilmiş mekânsal verilerin 3B olarak sunulması ve algılanabilirliği arttırılmaktadır. Büyük coğrafi veri setlerinin sayısal ortamda 3B olarak sunulmaya başlanmasıyla geleneksel ölçek kavramı değişmiş farklı uygulamalar için farklı detay seviyelerinde modellere ihtiyaç duyulmuştur. Bu çalışmada Tarihi Yarımada sınırları içerisinde yer alan Eminönü Meydanı ve çevresinin hava LiDAR verileri kullanılarak gerçek konum, yükseklik ve detay görünümünde turizm amaçlı (Level of Detail 3) LoD3+ olarak modellenmesi yapılmıştır. Model turistik amaçlı tasarlandığından turistik açıdan önemi olmayan yapılar için 3B bina genelleştirme yöntemleri araştırılarak detaylı model algısı ön plana çıkarılmıştır. Oyun motoru tabanlı yapılan sunumda, modelin Open Street Map (OSM) ile entegrasyonu sağlanarak kullanıcıların model içerisinde interaktif olarak gezerken gerçek adres bilgilerine ulaşmaları sağlanmış ve yapılara eklenen öznitelikler ile kısa bilgiler verilmiştir.
{"title":"TURİSTİK AMAÇLI MEKÂNSAL TABANLI SANAL ORTAMLARIN OLUŞTURULMASI: TARİHİ YARIMADA ÖRNEĞİ","authors":"Sançar Buhur, N. Uluğtekin, M. Gümüşay, Nebiye Musaoğlu","doi":"10.29128/geomatik.1133484","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1133484","url":null,"abstract":"3B kent modelleri sayesinde farklı yöntemler ile üretilmiş mekânsal verilerin 3B olarak sunulması ve algılanabilirliği arttırılmaktadır. Büyük coğrafi veri setlerinin sayısal ortamda 3B olarak sunulmaya başlanmasıyla geleneksel ölçek kavramı değişmiş farklı uygulamalar için farklı detay seviyelerinde modellere ihtiyaç duyulmuştur. Bu çalışmada Tarihi Yarımada sınırları içerisinde yer alan Eminönü Meydanı ve çevresinin hava LiDAR verileri kullanılarak gerçek konum, yükseklik ve detay görünümünde turizm amaçlı (Level of Detail 3) LoD3+ olarak modellenmesi yapılmıştır. Model turistik amaçlı tasarlandığından turistik açıdan önemi olmayan yapılar için 3B bina genelleştirme yöntemleri araştırılarak detaylı model algısı ön plana çıkarılmıştır. Oyun motoru tabanlı yapılan sunumda, modelin Open Street Map (OSM) ile entegrasyonu sağlanarak kullanıcıların model içerisinde interaktif olarak gezerken gerçek adres bilgilerine ulaşmaları sağlanmış ve yapılara eklenen öznitelikler ile kısa bilgiler verilmiştir.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-09-14","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87872370","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-09-11DOI: 10.29128/geomatik.1139226
Muhammed Yusuf Akbaba, Göktan Atay, Murat Başeğmez, C. Aydin
Hızla gelişen kentlerde ulaşımın verimli ve sürdürülebilir olması zorunlu hale gelmiştir. Bunu sağlamak için ulaşım olanaklarının arttırılması ve iyileştirilmesi oldukça önemlidir. Sürdürülebilir ulaşımın en yaygın yöntemlerinden olan yürümek ve bisiklet sürmek, çevreci olmalarının yanı sıra birçok alanda da insanlara olumlu etkiler katmaktadır. Bu çalışmada, seçilen bir bölgede yürüyüş ve bisiklet yolları çeşitli kriterlerle değerlendirilerek mevcut durum analizi yapılmıştır. İlk olarak Türkiye'de bisiklet ve yürüyüş yolları ile ilgili yayınlanan yönetmelikler ve raporlar incelenmiştir. Ayrıca, dünya genelinde ve Türkiye'de konu hakkında yapılan akademik çalışmalar değerlendirilerek dünyadaki mevcut durum irdelenmiştir. Uygulama aşamasında, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak çalışma alanı için yürünebilir ve bisiklete binilebilir yol güzergahı tasarımı yapılmıştır. Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) metodu kullanılarak, uzman kişilerden alınan anket verileri ile yer seçim analizleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen uygunluk haritalarında en uygun alanlar 5 puan, en az uygun alanlar ise 1 puan ile puanlandırılarak yürünebilirlik ve bisiklete binilebilirlik için en uygun güzergahların mahalle sınırının merkezinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışma alanında bisiklet yol güzergahının olmadığı ve yürüyüş yolu için tasarlanan kaldırımlarının yetersiz olduğu belirlenmiştir.
{"title":"Sürdürülebilir bir ulaşım sistemi için bisiklet ve yürüyüş yolu yer seçimi: Ankara ili Mamak ilçesi Ege mahallesi örneği","authors":"Muhammed Yusuf Akbaba, Göktan Atay, Murat Başeğmez, C. Aydin","doi":"10.29128/geomatik.1139226","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1139226","url":null,"abstract":"Hızla gelişen kentlerde ulaşımın verimli ve sürdürülebilir olması zorunlu hale gelmiştir. Bunu sağlamak için ulaşım olanaklarının arttırılması ve iyileştirilmesi oldukça önemlidir. Sürdürülebilir ulaşımın en yaygın yöntemlerinden olan yürümek ve bisiklet sürmek, çevreci olmalarının yanı sıra birçok alanda da insanlara olumlu etkiler katmaktadır. Bu çalışmada, seçilen bir bölgede yürüyüş ve bisiklet yolları çeşitli kriterlerle değerlendirilerek mevcut durum analizi yapılmıştır. İlk olarak Türkiye'de bisiklet ve yürüyüş yolları ile ilgili yayınlanan yönetmelikler ve raporlar incelenmiştir. Ayrıca, dünya genelinde ve Türkiye'de konu hakkında yapılan akademik çalışmalar değerlendirilerek dünyadaki mevcut durum irdelenmiştir. Uygulama aşamasında, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak çalışma alanı için yürünebilir ve bisiklete binilebilir yol güzergahı tasarımı yapılmıştır. Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) metodu kullanılarak, uzman kişilerden alınan anket verileri ile yer seçim analizleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen uygunluk haritalarında en uygun alanlar 5 puan, en az uygun alanlar ise 1 puan ile puanlandırılarak yürünebilirlik ve bisiklete binilebilirlik için en uygun güzergahların mahalle sınırının merkezinde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışma alanında bisiklet yol güzergahının olmadığı ve yürüyüş yolu için tasarlanan kaldırımlarının yetersiz olduğu belirlenmiştir.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-09-11","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"81518481","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-08-12DOI: 10.29128/geomatik.1137687
Taha Demi̇rgül, Vahdettin Demi̇r, M. F. Sevi̇mli̇
Solar radyasyon (SR), enerji dönüşümü, meteoroloji, tarım ve hayvancılık ile ilgili çalışmalar için önemli bir parametredir. Solar radyasyonun belirlenebilmesi için gereken alıcıların tüm noktalar için temin edilememesinden dolayı bu parametreyi çeşitli yöntemlerle tahmin edilebilir. Bu çalışmada, Türkiye’nin aylık ortalama solar radyasyon değerleri (kWsa/m²) M5 model ağacı (M5-tree), sezgisel regresyon tekniği kullanılarak MATLAB platformunda tahmin edilmiştir. Solar radyasyon komşu ölçüm istasyonlarına ait konum bilgileri ve periyodiklik bileşeni olan ay değerleri kullanılarak tahmin edilmiştir. Modellerde kullanılan 2004-2018 yıllarını barındıran solar radyasyon verileri Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden temin edilen ve uydu tabanlı hibrit bir model olan HELIOSAT model verileridir. Çalışmada Türkiye’nin 81 iline ait ölçüm istasyonları kullanılmıştır. 81 istasyondan alınan 12 aylık verilerin %75’i eğitim sürecinde kullanılırken %25’i test sürecinde kullanılmıştır. Rastgele seçilen test istasyonlarından elde edilen solar radyasyon tahminleri gözlenen verilerle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalarda kullanılan yöntemler, Karekök Ortalama Karesel Hata (KOKH), Ortalama Mutlak Hata (OMH), Ortalama Mutlak Bağıl Hata (OMBH) ve Determinasyon Katsayısı (R2) yöntemleridir. Sonuç olarak solar radyasyonun tahmin edilmesinde makine öğrenmesi tekniği kullanılarak elde edilen tahminler 4 farklı hata kriteri yöntemiyle karşılaştırılmıştır. Bu sayede makine öğrenmesi algoritmalarının literatürde yer alan kabul görmüş yöntemlere göre daha kolay uygulanabileceği ve alternatif bir yöntem olabileceği ispatlanmaya çalışılmıştır.
{"title":"Model-Ağacı Yaklaşımını Kullanarak Türkiye’de HELIOSAT Tabanlı Güneş Radyasyonunun Modellenmesi","authors":"Taha Demi̇rgül, Vahdettin Demi̇r, M. F. Sevi̇mli̇","doi":"10.29128/geomatik.1137687","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1137687","url":null,"abstract":"Solar radyasyon (SR), enerji dönüşümü, meteoroloji, tarım ve hayvancılık ile ilgili çalışmalar için önemli bir parametredir. Solar radyasyonun belirlenebilmesi için gereken alıcıların tüm noktalar için temin edilememesinden dolayı bu parametreyi çeşitli yöntemlerle tahmin edilebilir. Bu çalışmada, Türkiye’nin aylık ortalama solar radyasyon değerleri (kWsa/m²) M5 model ağacı (M5-tree), sezgisel regresyon tekniği kullanılarak MATLAB platformunda tahmin edilmiştir. Solar radyasyon komşu ölçüm istasyonlarına ait konum bilgileri ve periyodiklik bileşeni olan ay değerleri kullanılarak tahmin edilmiştir. Modellerde kullanılan 2004-2018 yıllarını barındıran solar radyasyon verileri Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden temin edilen ve uydu tabanlı hibrit bir model olan HELIOSAT model verileridir. Çalışmada Türkiye’nin 81 iline ait ölçüm istasyonları kullanılmıştır. 81 istasyondan alınan 12 aylık verilerin %75’i eğitim sürecinde kullanılırken %25’i test sürecinde kullanılmıştır. Rastgele seçilen test istasyonlarından elde edilen solar radyasyon tahminleri gözlenen verilerle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmalarda kullanılan yöntemler, Karekök Ortalama Karesel Hata (KOKH), Ortalama Mutlak Hata (OMH), Ortalama Mutlak Bağıl Hata (OMBH) ve Determinasyon Katsayısı (R2) yöntemleridir. Sonuç olarak solar radyasyonun tahmin edilmesinde makine öğrenmesi tekniği kullanılarak elde edilen tahminler 4 farklı hata kriteri yöntemiyle karşılaştırılmıştır. Bu sayede makine öğrenmesi algoritmalarının literatürde yer alan kabul görmüş yöntemlere göre daha kolay uygulanabileceği ve alternatif bir yöntem olabileceği ispatlanmaya çalışılmıştır.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-08-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87219123","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-19DOI: 10.29128/geomatik.1114631
Banihan Gunay
Kaliteli bir eğitim için ders kitaplarındaki bilgilerin olabildiğince net ve hatalardan arındırılmış olması çok önemlidir. Bu teknik notta, sıfır poligonu ile ilgili olarak karşılaşılan bazı eksik ve yanlış anlatımların giderilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, platformdan yol eksenine dik yönde çizilen yatay bir çizginin araziyi deldiği noktaya sıfır noktası denmesinin ve bu noktalar kümesine de sıfır poligonu adının verilmesinin yanlış olacağı (bunun bilinen sıfır poligonu ile karıştırılmaması gerektiği) ve ayrıca sıfır poligonundan arazinin alçalan tarafında sadece yarma, yükselen tarafında ise sadece dolgu çıkacağını söylemenin de eksik bir genelleme olacağı tartışılmış ve söz konusu ifadelerin düzeltilmiş şekilleri verilmiştir.
{"title":"Sıfır Poligonu konusunun işlenişindeki sorunlar üzerine bir teknik not","authors":"Banihan Gunay","doi":"10.29128/geomatik.1114631","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1114631","url":null,"abstract":"Kaliteli bir eğitim için ders kitaplarındaki bilgilerin olabildiğince net ve hatalardan arındırılmış olması çok önemlidir. Bu teknik notta, sıfır poligonu ile ilgili olarak karşılaşılan bazı eksik ve yanlış anlatımların giderilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda, platformdan yol eksenine dik yönde çizilen yatay bir çizginin araziyi deldiği noktaya sıfır noktası denmesinin ve bu noktalar kümesine de sıfır poligonu adının verilmesinin yanlış olacağı (bunun bilinen sıfır poligonu ile karıştırılmaması gerektiği) ve ayrıca sıfır poligonundan arazinin alçalan tarafında sadece yarma, yükselen tarafında ise sadece dolgu çıkacağını söylemenin de eksik bir genelleme olacağı tartışılmış ve söz konusu ifadelerin düzeltilmiş şekilleri verilmiştir.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-07-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"77166005","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-07-01DOI: 10.29128/geomatik.1123627
Çetin İncekara, Süleyman Lala
Günümüz piyasalarında gayrimenkul sektörü emtia ve finansal piyasalarının en önemli araçlarından birisidir. Gayrimenkulün değeri (hesaplanan) gerçek değerine ne kadar yakınsa; işlemlere taraf kurum, kuruluş ve ülke ekonomisine faydası o kadar gerçekçi olacaktır. İrtifak hakkı değeri; irtifak hakkı için geçerli oranları ile arazi değeri için kalan irtifak hakkı süresi hesaba katılarak arazinin tamamının irtifak öncesi değeri ile irtifak sonrası değeri arasındaki değer düşüklüğü hesaplanır. Ülkemizin taşınmaz değerleme sistemi ile ilgili bir mevzuat bulunmadığından dolayı değerleme için ihtiyaç duyulan veri tabanı bulunmamaktadır. Çalışma ile ülkemizde taşınmaz değerleme sistemi kapsamında enerji sektöründe/projelerinde uygulanan yöntem ile değerleme için çözüm geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada enerji konusunda değerleme uzmanlarıyla görüşülmüş ve tarım arazilerinde değer takdiri yasal bir zorunluluk olan “Gelirlerin Kapitalizasyonu” yönteminde kapitalizasyon oranını etkileyen olumlu ve olumsuz faktörler ile objektif değer artışı değerlendirilmesi için bir bulanık matematiksel model geliştirilerek değerlendirilmiştir. Bu çalışmadaki amaç uygulamada irtifak hakkının değerlemesi çerçevesinde; gelirlerin kapitalizasyonu yönteminde kapitalizasyon oranını etkileyen olumlu ve olumsuz faktörler irdelenmiş, gerektiği durumlarda objektif değer artışı da kullanılarak enerji sektöründen örnek bir uygulama ile enerji projelerinde uygulanan arazi edinim faaliyetleri ile arazi değerlemesi açıklanmaya çalışılmıştır.
{"title":"Enerji Projelerinde Arazi Edinim Faaliyetleri ve Arazi Değerlemesi","authors":"Çetin İncekara, Süleyman Lala","doi":"10.29128/geomatik.1123627","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1123627","url":null,"abstract":"Günümüz piyasalarında gayrimenkul sektörü emtia ve finansal piyasalarının en önemli araçlarından birisidir. Gayrimenkulün değeri (hesaplanan) gerçek değerine ne kadar yakınsa; işlemlere taraf kurum, kuruluş ve ülke ekonomisine faydası o kadar gerçekçi olacaktır. İrtifak hakkı değeri; irtifak hakkı için geçerli oranları ile arazi değeri için kalan irtifak hakkı süresi hesaba katılarak arazinin tamamının irtifak öncesi değeri ile irtifak sonrası değeri arasındaki değer düşüklüğü hesaplanır. Ülkemizin taşınmaz değerleme sistemi ile ilgili bir mevzuat bulunmadığından dolayı değerleme için ihtiyaç duyulan veri tabanı bulunmamaktadır. Çalışma ile ülkemizde taşınmaz değerleme sistemi kapsamında enerji sektöründe/projelerinde uygulanan yöntem ile değerleme için çözüm geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada enerji konusunda değerleme uzmanlarıyla görüşülmüş ve tarım arazilerinde değer takdiri yasal bir zorunluluk olan “Gelirlerin Kapitalizasyonu” yönteminde kapitalizasyon oranını etkileyen olumlu ve olumsuz faktörler ile objektif değer artışı değerlendirilmesi için bir bulanık matematiksel model geliştirilerek değerlendirilmiştir. Bu çalışmadaki amaç uygulamada irtifak hakkının değerlemesi çerçevesinde; gelirlerin kapitalizasyonu yönteminde kapitalizasyon oranını etkileyen olumlu ve olumsuz faktörler irdelenmiş, gerektiği durumlarda objektif değer artışı da kullanılarak enerji sektöründen örnek bir uygulama ile enerji projelerinde uygulanan arazi edinim faaliyetleri ile arazi değerlemesi açıklanmaya çalışılmıştır.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88490639","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-06-04DOI: 10.29128/geomatik.1105048
Ramazan Alper Kuçak, S. Erol, Reha Metin Alkan
Bu çalışmada, Apple iPad Pro LiDAR sensörünün tarama ve doğruluk performansı, profesyonel bir Yersel Lazer Tarayıcının (YLT) performansı ile birlikte karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu kapsamda, profesyonel bir tarayıcı olan Leica ScanStation C10 ve iki farklı yazılım ile birlikte kullanılan Apple firmasına ait iPad Pro LiDAR sensörü ile, içinde farklı büyüklüklere sahip pek çok objenin yer aldığı bir çalışma ofisi taranmıştır. Yapılan ölçmeler sonrası çalışma ofisinin üç farklı 3-Boyutlu (3B) nokta bulutu üretilmiştir. Ofiste bulunan ve boyutları birkaç cm ile 2 metre arasında değişen bazı objelerin ayrıt uzunlukları bir çelik şerit metre ile mm inceliğinde ölçülmüş ve bu büyüklükler, iki farklı tarayıcıdan üretilen nokta bulutlarından elde edilen değerleri ile karşılaştırılmıştır. Çalışma sonuçları profesyonel bir tarayıcı ile, kapalı küçük bir ortamda, ±0.5 cm karesel ortalama hata ile 3B nokta bulutu üretilebileceğini göstermiştir. iPad Pro LiDAR sensörü kullanılarak üretilen nokta bulutlarının ise, veri toplamada kullanılan yazılıma bağlı olarak, ± 1-1.5 cm karesel ortalama hataya sahip olduğu görülmüştür. Yapılan bu çalışmadan elde edilen ilk sonuçlar, Apple iPad Pro LiDAR sensörünün, kapalı mekanlarda yapılan uygulamalar için ümit verici bir performans sergilediğini, düşük maliyeti, taşınabilirliği, hızı ve kolay kullanılabilirliği gibi unsurlarıyla da yüksek maliyete sahip profesyonel tarayıcılara önemli bir alternatif olabileceğini göstermiştir.
{"title":"iPad Pro LiDAR sensörünün profesyonel bir yersel lazer tarayıcı ile karşılaştırmalı performans analizi","authors":"Ramazan Alper Kuçak, S. Erol, Reha Metin Alkan","doi":"10.29128/geomatik.1105048","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1105048","url":null,"abstract":"Bu çalışmada, Apple iPad Pro LiDAR sensörünün tarama ve doğruluk performansı, profesyonel bir Yersel Lazer Tarayıcının (YLT) performansı ile birlikte karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu kapsamda, profesyonel bir tarayıcı olan Leica ScanStation C10 ve iki farklı yazılım ile birlikte kullanılan Apple firmasına ait iPad Pro LiDAR sensörü ile, içinde farklı büyüklüklere sahip pek çok objenin yer aldığı bir çalışma ofisi taranmıştır. Yapılan ölçmeler sonrası çalışma ofisinin üç farklı 3-Boyutlu (3B) nokta bulutu üretilmiştir. Ofiste bulunan ve boyutları birkaç cm ile 2 metre arasında değişen bazı objelerin ayrıt uzunlukları bir çelik şerit metre ile mm inceliğinde ölçülmüş ve bu büyüklükler, iki farklı tarayıcıdan üretilen nokta bulutlarından elde edilen değerleri ile karşılaştırılmıştır. Çalışma sonuçları profesyonel bir tarayıcı ile, kapalı küçük bir ortamda, ±0.5 cm karesel ortalama hata ile 3B nokta bulutu üretilebileceğini göstermiştir. iPad Pro LiDAR sensörü kullanılarak üretilen nokta bulutlarının ise, veri toplamada kullanılan yazılıma bağlı olarak, ± 1-1.5 cm karesel ortalama hataya sahip olduğu görülmüştür. Yapılan bu çalışmadan elde edilen ilk sonuçlar, Apple iPad Pro LiDAR sensörünün, kapalı mekanlarda yapılan uygulamalar için ümit verici bir performans sergilediğini, düşük maliyeti, taşınabilirliği, hızı ve kolay kullanılabilirliği gibi unsurlarıyla da yüksek maliyete sahip profesyonel tarayıcılara önemli bir alternatif olabileceğini göstermiştir.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-06-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"86184442","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2022-06-02DOI: 10.29128/geomatik.1108735
O. Yilmaz
Bu çalışmada 2009 yılında meydana gelen ve afet bölgesi olarak ilan edilen Manisa ili, Demirci ilçesi sınırlarında bulunan Tekeleler köyünün heyelan duyarlılık haritası coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tabanlı frekans oranı (FO) yöntemi kullanılarak üretilmiştir. Heyelan duyarlılık analizinde yağış, eğim, bakı, yükseklik, akarsuya uzaklık, yola uzaklık, arazi kullanımı, litoloji, eğrisellik, topografik nemlilik indeksi (topographic wetness index, TWI), normalize edilmiş fark bitki örtüsü indeksi (normalized difference vegetation index, NDVI) koşullandırma faktörleri olarak seçilmiştir. Heyelan olan bölgeden Google Earth görüntüleri kullanılarak örnek rastgele noktalar belirlenmiş, belirlenen noktalar %70’i eğitim %30’u test için iki sınıfa bölünmüştür. Üretilen heyelan duyarlılık haritası çok düşük, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olmak üzere beş farklı sınıfa ayrılmıştır. Bu sınıflar içerisinde kalan alanlar sırasıyla tüm alanın %11,36, %39,61, %34,32, %12,89 ve %1,81’ini kapladığı görülmüştür. Heyelan duyarlılık haritasının doğruluğu alıcı işletim karakteristiği (receiver operating characteristic, ROC) eğri altında kalan alan (curve and the area under the curve, AUC) yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. AUC değeri başarı oranı %95,14 ve tahmin oranı %94,11 olarak hesaplanmıştır. Bu çalışma ile FO yöntemi kullanılarak heyelan duyarlılık haritalarının başarılı bir şekilde üretilebileceği gösterilmiştir. Ayrıca bulunan sonuç haritanın olası muhtemel heyelanlar için bir öngörü niteliğinde olduğu, afet yönetim ve planlama çalışmalarına entegre edilebileceği sonucuna varılmıştır.
{"title":"Coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tabanlı frekans oranı (FO) yöntemiyle heyelan duyarlılık haritasının üretilmesi: Manisa, Demirci, Tekeler köyü örneği","authors":"O. Yilmaz","doi":"10.29128/geomatik.1108735","DOIUrl":"https://doi.org/10.29128/geomatik.1108735","url":null,"abstract":"Bu çalışmada 2009 yılında meydana gelen ve afet bölgesi olarak ilan edilen Manisa ili, Demirci ilçesi sınırlarında bulunan Tekeleler köyünün heyelan duyarlılık haritası coğrafi bilgi sistemleri (CBS) tabanlı frekans oranı (FO) yöntemi kullanılarak üretilmiştir. Heyelan duyarlılık analizinde yağış, eğim, bakı, yükseklik, akarsuya uzaklık, yola uzaklık, arazi kullanımı, litoloji, eğrisellik, topografik nemlilik indeksi (topographic wetness index, TWI), normalize edilmiş fark bitki örtüsü indeksi (normalized difference vegetation index, NDVI) koşullandırma faktörleri olarak seçilmiştir. Heyelan olan bölgeden Google Earth görüntüleri kullanılarak örnek rastgele noktalar belirlenmiş, belirlenen noktalar %70’i eğitim %30’u test için iki sınıfa bölünmüştür. Üretilen heyelan duyarlılık haritası çok düşük, düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olmak üzere beş farklı sınıfa ayrılmıştır. Bu sınıflar içerisinde kalan alanlar sırasıyla tüm alanın %11,36, %39,61, %34,32, %12,89 ve %1,81’ini kapladığı görülmüştür. Heyelan duyarlılık haritasının doğruluğu alıcı işletim karakteristiği (receiver operating characteristic, ROC) eğri altında kalan alan (curve and the area under the curve, AUC) yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. AUC değeri başarı oranı %95,14 ve tahmin oranı %94,11 olarak hesaplanmıştır. Bu çalışma ile FO yöntemi kullanılarak heyelan duyarlılık haritalarının başarılı bir şekilde üretilebileceği gösterilmiştir. Ayrıca bulunan sonuç haritanın olası muhtemel heyelanlar için bir öngörü niteliğinde olduğu, afet yönetim ve planlama çalışmalarına entegre edilebileceği sonucuna varılmıştır.","PeriodicalId":33776,"journal":{"name":"Geomatik","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2022-06-02","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89858505","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：