首页 > 最新文献

Geography and Natural Resources最新文献

英文 中文
Development Outlook of Communication Geography: Trends, Meta-Tasks, New Networks 传播地理学的发展前景:趋势、元任务、新网络
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-03-22 DOI: 10.1134/s1875372823040054
V. I. Blanutsa

Abstract

The article generalizes the global experience of research on communication geography with the goal to identify future directions of study of the spatial and temporal deployment and functioning of telecommunications networks. An original algorithm of semantic search for publications in bibliographic databases has returned about 400 articles on communication geography published in 1981–2020 in scientific journals worldwide. An analysis of these publications shows that six types of communications: fiber-optic, mobile, telephone, postal, telegraph, and satellite—have been studied within infrastructural, statistical, impact, streaming, and optimization directions of communication geography. Trends are identified using the methods of the moving average and bi-proportional indices. Linear extrapolation of trends in the number of publications by type of communications and by research directions suggests that in the future preference will be given to geographical study of fiber-optic and mobile networks within infrastructural and statistical approaches with the objective to optimize the line-nodal structure. Based on a comparative analysis of unsolved problems, it is established that the priority in future research should be given to the following meta-tasks: transferring the experience of geographical study of a given type of communications to other types; using big data of telecom operators for geographical analysis of the functioning of networks; transitioning from descriptive to constructive communication geography; identifying geographical patterns for deployment of telecommunication networks, and developing the concept of a territory telecommunications complex. The following research objects are identified as promising: machine-to-machine information exchange networks, 6G mobile communication networks, and multifunctional networks.

摘要 本文概括了全球通信地理学研究的经验,旨在确定未来电信网络时空部署和运作的研究方向。通过对书目数据库中的出版物进行语义搜索的独创算法,检索到了 1981-2020 年间在全球科学期刊上发表的约 400 篇有关通信地理学的文章。对这些出版物的分析表明,在通信地理学的基础设施、统计、影响、流媒体和优化方向上,对光纤、移动、电话、邮政、电报和卫星等六种通信类型进行了研究。使用移动平均数和双比例指数的方法确定了趋势。按通信类型和研究方向对出版物数量趋势的线性推断表明,未来将优先考虑在基础设施和统计方法中对光纤和移动网络进行地理研究,目的是优化线路-节点结构。在对尚未解决的问题进行比较分析的基础上,确定了未来研究的重点应放在以下元任务上:将特定类型通信的地理研究经验推广到其他类型;利用电信运营商的大数据对网络的运行进行地理分析;从描述性通信地理学过渡到建设性通信地理学;确定部署电信网络的地理模式,以及发展领土电信综合体的概念。以下研究对象被认为是有前途的:机器对机器信息交换网络、6G 移动通信网络和多功能网络。
{"title":"Development Outlook of Communication Geography: Trends, Meta-Tasks, New Networks","authors":"V. I. Blanutsa","doi":"10.1134/s1875372823040054","DOIUrl":"https://doi.org/10.1134/s1875372823040054","url":null,"abstract":"<h3 data-test=\"abstract-sub-heading\">Abstract</h3><p>The article generalizes the global experience of research on communication geography with the goal to identify future directions of study of the spatial and temporal deployment and functioning of telecommunications networks. An original algorithm of semantic search for publications in bibliographic databases has returned about 400 articles on communication geography published in 1981–2020 in scientific journals worldwide. An analysis of these publications shows that six types of communications: fiber-optic, mobile, telephone, postal, telegraph, and satellite—have been studied within infrastructural, statistical, impact, streaming, and optimization directions of communication geography. Trends are identified using the methods of the moving average and bi-proportional indices. Linear extrapolation of trends in the number of publications by type of communications and by research directions suggests that in the future preference will be given to geographical study of fiber-optic and mobile networks within infrastructural and statistical approaches with the objective to optimize the line-nodal structure. Based on a comparative analysis of unsolved problems, it is established that the priority in future research should be given to the following meta-tasks: transferring the experience of geographical study of a given type of communications to other types; using big data of telecom operators for geographical analysis of the functioning of networks; transitioning from descriptive to constructive communication geography; identifying geographical patterns for deployment of telecommunication networks, and developing the concept of a territory telecommunications complex. The following research objects are identified as promising: machine-to-machine information exchange networks, 6G mobile communication networks, and multifunctional networks.</p>","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-03-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140198068","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Regional Specific Features of the Age Structure of the Siberian Population 西伯利亚人口年龄结构的地区特点
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-03-22 DOI: 10.1134/s1875372823040066
Yu. N. Dmitrieva

The dynamics of Siberia’s total population and changes in age groups by working capacity are considered. The focus is on a significant reduction in the working-age population and an increase in number in the group older than working age. The dynamics of three types of demographic load coefficients over a 20-year period is analyzed: potential (children), pension, and general. It is shown that since 2000, the coefficients of the potential load on Siberia have increased by 16%, and the pension load, by 23%. Significant territorial disproportions in the coefficients of the total demographic load were revealed, and the difference between the minimum and maximum values in the regional context is 1.5 times. It has been established that the minimum loads are typical of the Khanty-Mansi Autonomous Okrug-Yugra (KhMAO-Yugra) and Yamalo-Nenets Autonomous Okrug (YaNAO) as centers of attraction for the young able-bodied population; the maximum values of the demographic load are recorded in regions with a high proportion of children in the population structure: in the republics of Tyva and Altai, as well as in regions characterized by an aging population, namely, Altai krai, Kemerovo oblast, and Omsk oblast. The problem of the demographic potential of regions is considered with the index of potential demographic load. The maximum excess of the load of children over the load of pensioners (by 67%) was revealed in the Republic of Tyva. The maximum excess of the load of pensioners over the load of children (by 43%) was noted in Altai krai. The influence of regional socioeconomic factors on the formation of the demographic load index is emphasized: the level of fertility and mortality, migration activity, the influx of able-bodied population, and aging of the population.

研究了西伯利亚总人口的动态以及各年龄组劳动能力的变化。重点是劳动适龄人口的大幅减少和超过劳动适龄人口的增加。分析了 20 年间三类人口负荷系数的动态:潜在(儿童)、养老金和一般。结果表明,自 2000 年以来,西伯利亚的潜在负荷系数增加了 16%,养老金负荷系数增加了 23%。人口总负荷系数的地区差异显著,地区最小值和最大值相差 1.5 倍。已经确定,汉蒂-曼西民族自治区-尤格拉(KhMAO-Yugra)和亚马尔-涅涅茨民族自治区(YaNAO)作为吸引年轻力壮人口的中心,人口负荷最小值是典型的;人口结构中儿童比例高的地区人口负荷最大:人口结构中儿童比例高的地区:蒂瓦共和国和阿尔泰共和国,以及人口老龄化地区:阿尔泰边疆区、克麦罗沃州和鄂木斯克州。地区人口潜力问题是通过潜在人口负荷指数来考虑的。在蒂瓦共和国,儿童人口超过退休人口的比例最大(67%)。阿尔泰边疆区的养老金领取者人数超过儿童人数的比例最高(43%)。强调了地区社会经济因素对人口负荷指数形成的影响:生育率和死亡率、移民活动、健全人口的流入以及人口老龄化。
{"title":"Regional Specific Features of the Age Structure of the Siberian Population","authors":"Yu. N. Dmitrieva","doi":"10.1134/s1875372823040066","DOIUrl":"https://doi.org/10.1134/s1875372823040066","url":null,"abstract":"<p>The dynamics of Siberia’s total population and changes in age groups by working capacity are considered. The focus is on a significant reduction in the working-age population and an increase in number in the group older than working age. The dynamics of three types of demographic load coefficients over a 20-year period is analyzed: potential (children), pension, and general. It is shown that since 2000, the coefficients of the potential load on Siberia have increased by 16%, and the pension load, by 23%. Significant territorial disproportions in the coefficients of the total demographic load were revealed, and the difference between the minimum and maximum values in the regional context is 1.5 times. It has been established that the minimum loads are typical of the Khanty-Mansi Autonomous Okrug-Yugra (KhMAO-Yugra) and Yamalo-Nenets Autonomous Okrug (YaNAO) as centers of attraction for the young able-bodied population; the maximum values of the demographic load are recorded in regions with a high proportion of children in the population structure: in the republics of Tyva and Altai, as well as in regions characterized by an aging population, namely, Altai krai, Kemerovo oblast, and Omsk oblast. The problem of the demographic potential of regions is considered with the index of potential demographic load. The maximum excess of the load of children over the load of pensioners (by 67%) was revealed in the Republic of Tyva. The maximum excess of the load of pensioners over the load of children (by 43%) was noted in Altai krai. The influence of regional socioeconomic factors on the formation of the demographic load index is emphasized: the level of fertility and mortality, migration activity, the influx of able-bodied population, and aging of the population.</p>","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-03-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140888538","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Influence of Atmospheric Processes on the Dynamics of Kodar Glaciers 大气过程对科达尔冰川动力学的影响
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-03-22 DOI: 10.1134/s1875372823040108
O. P. Osipova, E. Yu. Osipov

Abstract

Based on daily data on the isobaric surface altitude 700 hPa (lower troposphere) of the NCEP/NCAR reanalysis, we carried out an objective classification of synoptic types over the Kodar Range (Transbaikalia) for the period 1970‒2020 and investigated seasonal and interannual variability of cyclonic and anticyclonic weather types frequency. It was found that the advective atmospheric circulation regime dominates at the level of the lower troposphere over the Kodar Range, and cyclonic types prevail over anticyclonic types in all seasons except summer (June‒August). It was further found that the frequency of occurrence of anticyclonic types has had a tendency to increase in summer and decrease in autumn over the last 50 years, and the frequency of cyclonic types has shown a trend to decrease in spring and, conversely, increase in autumn. It is concluded that the atmospheric circulation over the Kodar Range may influence changes in the mass balance of mountain glaciers. According to the ratio of cyclones and anticyclones in different seasons, three main modes of atmospheric circulation were established that govern possible changes in the mass balance of glaciers. Until the mid-1980s, the increased frequency of winter and spring cyclones contributed to stabilization of the glacier mass balance. From the mid-1980s to the early 2000s, the frequency of winter, spring, and summer cyclones decreased and the number of summer anticyclones increased. It is concluded that such conditions contributed to a decrease in winter precipitation and summer cloud cover, an increase in the net radiation and accelerated ablation of glaciers in the 1990s. Since the early 2000s the atmospheric circulation has contributed to a partial restoring of the glacier mass balance.

摘要根据 NCEP/NCAR 再分析的等压面高度 700 hPa(对流层下部)的日数据,我们对 1970-2020 年期间科达尔山脉(外贝加尔湖)的天气类型进行了客观分类,并研究了气旋和反气旋天气类型频率的季节和年际变化。研究发现,在科达尔山脉的对流层低层,平流大气环流机制占主导地位,除夏季(6 月至 8 月)外,气旋型天气在所有季节都多于反气旋型天气。研究还发现,在过去 50 年中,反气旋类型出现的频率在夏季呈上升趋势,在秋季呈下降趋势,而气旋类型出现的频率在春季呈下降趋势,在秋季呈上升趋势。结论是,科达尔山脉上空的大气环流可能会影响山区冰川质量平衡的变化。根据气旋和反气旋在不同季节的比例,确定了大气环流的三种主要模式,它们制约着冰川质量平衡的可能变化。直到 20 世纪 80 年代中期,冬季和春季气旋频率的增加有助于稳定冰川的质量平衡。从 20 世纪 80 年代中期到 21 世纪初,冬季、春季和夏季气旋的频率下降,夏季反气旋的数量增加。结论是,这些条件导致了 20 世纪 90 年代冬季降水和夏季云量的减少、净辐射的增加以及冰川消融的加速。自 2000 年代初以来,大气环流有助于部分恢复冰川的质量平衡。
{"title":"Influence of Atmospheric Processes on the Dynamics of Kodar Glaciers","authors":"O. P. Osipova, E. Yu. Osipov","doi":"10.1134/s1875372823040108","DOIUrl":"https://doi.org/10.1134/s1875372823040108","url":null,"abstract":"<h3 data-test=\"abstract-sub-heading\">Abstract</h3><p>Based on daily data on the isobaric surface altitude 700 hPa (lower troposphere) of the NCEP/NCAR reanalysis, we carried out an objective classification of synoptic types over the Kodar Range (Transbaikalia) for the period 1970‒2020 and investigated seasonal and interannual variability of cyclonic and anticyclonic weather types frequency. It was found that the advective atmospheric circulation regime dominates at the level of the lower troposphere over the Kodar Range, and cyclonic types prevail over anticyclonic types in all seasons except summer (June‒August). It was further found that the frequency of occurrence of anticyclonic types has had a tendency to increase in summer and decrease in autumn over the last 50 years, and the frequency of cyclonic types has shown a trend to decrease in spring and, conversely, increase in autumn. It is concluded that the atmospheric circulation over the Kodar Range may influence changes in the mass balance of mountain glaciers. According to the ratio of cyclones and anticyclones in different seasons, three main modes of atmospheric circulation were established that govern possible changes in the mass balance of glaciers. Until the mid-1980s, the increased frequency of winter and spring cyclones contributed to stabilization of the glacier mass balance. From the mid-1980s to the early 2000s, the frequency of winter, spring, and summer cyclones decreased and the number of summer anticyclones increased. It is concluded that such conditions contributed to a decrease in winter precipitation and summer cloud cover, an increase in the net radiation and accelerated ablation of glaciers in the 1990s. Since the early 2000s the atmospheric circulation has contributed to a partial restoring of the glacier mass balance.</p>","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-03-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140888636","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
QARABAĞ REGİONUNUN GÜNƏŞ VƏ KÜLƏK ENERJİSİ EHTİYATLARI 能源与气候变化区域中心
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-02-01 DOI: 10.59423/gnr.2023.26.45.013
R.H. Qardaşov, E.R. Qardaşov, N.S. İmamverdiyev
Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş Qarabağ bölgəsində günəş və külək enerjisinin po­ten­sialı qiymətləndirilir. İndi bölgədə şəhər və kəndlərin dağılmış infrastrukturunun intensiv bərpası davam et­di­rilir və yaşıl texnologiyaların tətbiqi pri­ori­tet məsələdir. Bölgə ərazisinin 28%-nin yüksək günəş enerji po­ten­sialına (1501-1607 kVt/m2/il) malik olduğu göstərilir. Bu ərazinin yalnız 1%-nin günəş enerji potensialı təqribən 10 milyard kVt/saat təşkil edir ki, bu da 2022-ci ildə Azərbaycan Respublikasında isteh­sal olunan elektrik enerjisinin 35%-ni təşkil edir. Kəl­bəcər-Laçının ən küləkli ərazilərinin 10%-də orta illik külək enerjisi 35, 50 və 100 metr hündürlüklərdə uy­ğun olaraq 610 Vt/m², 673 Vt/m² və 764 Vt/m²-dır. Külək ener­ji­sinin texniki potensialı təqribən 3 milyard kVt/il-dir. İl­kin he­sablamalara görə, bölgədə külək ener­jisi istehsalı üçün kiçik ölçülü külək turbinləri qu­raşdırılması iqtisadi ba­xımdan daha səmərəlidir.
在阿塞拜疆共和国无人居住的卡拉巴赫地区,太阳能和热能的潜力正在得到优化。目前,该地区正在继续对城镇分散的基础设施进行密集改造,而对老旧技术的改造则是当务之急。据显示,该地区 28% 的土地具有很高的太阳能潜力(1501-1607 kVt/m2/il)。其中只有 1%的地区太阳能潜力达到 100 亿千伏特/小时,相当于 2022 年阿兹拜疆地区发电量的 35%。在 Kəlbəcər-Laçının'的 10%耕地中,高度分别为 35 米、50 米和 100 米的中期耕作能分别为 610 伏特/平方米、673 伏特/平方米和 764 伏特/平方米。库尔勒能源的技术潜力为 30 亿 kVt/il。根据初步计算,在该地区建造小型涡轮机来生产涡轮能源在经济上更为可行。
{"title":"QARABAĞ REGİONUNUN GÜNƏŞ VƏ KÜLƏK ENERJİSİ EHTİYATLARI","authors":"R.H. Qardaşov, E.R. Qardaşov, N.S. İmamverdiyev","doi":"10.59423/gnr.2023.26.45.013","DOIUrl":"https://doi.org/10.59423/gnr.2023.26.45.013","url":null,"abstract":"Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş Qarabağ bölgəsində günəş və külək enerjisinin po­ten­sialı qiymətləndirilir. İndi bölgədə şəhər və kəndlərin dağılmış infrastrukturunun intensiv bərpası davam et­di­rilir və yaşıl texnologiyaların tətbiqi pri­ori­tet məsələdir. Bölgə ərazisinin 28%-nin yüksək günəş enerji po­ten­sialına (1501-1607 kVt/m2/il) malik olduğu göstərilir. Bu ərazinin yalnız 1%-nin günəş enerji potensialı təqribən 10 milyard kVt/saat təşkil edir ki, bu da 2022-ci ildə Azərbaycan Respublikasında isteh­sal olunan elektrik enerjisinin 35%-ni təşkil edir. Kəl­bəcər-Laçının ən küləkli ərazilərinin 10%-də orta illik külək enerjisi 35, 50 və 100 metr hündürlüklərdə uy­ğun olaraq 610 Vt/m², 673 Vt/m² və 764 Vt/m²-dır. Külək ener­ji­sinin texniki potensialı təqribən 3 milyard kVt/il-dir. İl­kin he­sablamalara görə, bölgədə külək ener­jisi istehsalı üçün kiçik ölçülü külək turbinləri qu­raşdırılması iqtisadi ba­xımdan daha səmərəlidir.","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139879282","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
KİÇİK QAFQAZ VİLAYƏTİNİN CƏNUB HİSSƏSİNDƏ İQLİM DƏYİŞMƏLƏRİNİN TEMPERATUR REJİMİNƏ TƏSİRİNİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ 在 "我的朋友 "网站上,您可以找到:Ə 在 "我的朋友 "网站上,您可以找到:Ə 在 "我的朋友 "网站上,您可以找到:Ə 在 "我的朋友 "网站上,您可以找到:Ə 在 "我的朋友 "网站上,您可以找到:Ə 在 "我的朋友 "网站上,您可以找到:Ə 在 "我的朋友 "网站上,您可以找到:Ə 在 "我的朋友 "网站上,您可以找到:Ə
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-02-01 DOI: 10.59423/gnr.2023.10.20.003
C. S. Hüseynov, X.G. Şirinov
Mə­qa­lə­də re­gio­nal iq­lim də­yiş­mə­lə­ri­nin 1991-2015-ci il­lər­də Ki­çik Qaf­qaz vi­la­yə­ti­nin cə­nu­bun­da ha­va tem­pe­ra­tu­ru re­ji­mi­nə gös­tə­ri­di­yi tə­sir­lər təd­qiq edil­miş­dir. Təh­lil­lər­də Ki­çik Qaf­qaz dağ sil­si­lə­si­nin cə­nu­bun­da dü­zən­lik, al­çaq­dağ­lıq və or­ta­dağ­lıq qur­şa­ğın­da yer­lə­şən 13 hid­ro­me­teo­ro­lo­ji stan­si­ya­nın ha­va tem­pe­ra­tu­ru­nun mü­şa­hi­də və peyk mə­lu­mat­la­rın­dan is­ti­fa­də edil­miş­dir. Təd­qi­qat­da 1991-2015-ci il­lər üz­rə ha­va tem­pe­ra­tu­ru­nun or­ta sta­tis­tik gös­tə­ri­ci­lə­ri 1961-1990-cı il­lə­rin (nor­ma) ey­ni­ad­lı gös­tə­ri­ci­lə­ri ilə mü­qa­yi­sə edil­miş­dir. Re­gi­on­da iq­lim də­yiş­mə­lə­ri­nin tem­pe­ra­tur re­ji­mi­nə gös­tər­di­yi tə­sir­lə­rin  ay­lıq, fə­sil­lik, il­lik xü­su­siy­yət­lə­ri və ço­xil­lik di­na­mi­ka­sı araş­dı­rıl­mış­dır.  Təh­lil­lər gös­tə­rir ki, re­gi­on­da  bü­tün ay­lar­da ha­va tem­pe­ra­tu­ru art­mış­dır və ar­tı­mın il­lik gös­tə­ri­ci­si 0.80C-ə ya­xın­dır. İl ər­zin­də yay fəs­lin­də da­ha çox ar­tım mü­şa­hi­də edil­miş­dir. Ço­xil­lik ər­zin­də bü­tün stan­si­ya­la­rın tem­pe­ra­tur gös­tə­ri­ci­lə­ri­nin di­na­mi­ka­sı üz­rə qu­rul­muş trend xət­lə­ri gös­tə­rir ki, stan­si­ya­la­rın trend­lə­ri Styu­dent me­ya­rı­na gö­rə sta­tis­tik əhə­miy­yət­li­yə ma­lik­dir. Bu­nun­la ya­na­şı, CİS mü­hi­tin­də tər­tib edil­miş müa­sir tem­pe­ra­tur pay­lan­ma­sı xə­ri­tə-sxe­mi gös­tə­rir ki, yük­sək­li­yə doğ­ru ha­va­nın tem­pe­ra­tur gös­tə­ri­ci­lə­ri aza­lır. Bu re­gi­on­da ha­va tem­pe­ra­tu­ru­nun təd­qi­qi müa­sir dövr üçün ye­ni­dən qu­rul­maq­da olan re­gio­nun iq­lim xü­su­siy­yət­lə­ri­nin mü­əy­yən­ləş­mə­sin­də xü­su­si rol oy­na­ya­caq­dır. Bu­ra­da hid­ro­me­teo­ro­lo­ji şə­rai­tin ye­ni­dən öy­rə­nil­mə­si, so­si­al-iq­ti­sa­di, ya­şa­yış inf­rast­ruk­tu­ru­nun qu­rul­ma­sın­da təd­qi­qat işi­nin nə­ti­cə­lə­rin­dən is­ti­fa­də edi­lə bi­lər.
1991年至2015年的区域气候变化,Kiçik Qafqaz vilayətinínubında air temperaturu regimeə showəridiyi təsirlərə tədqiqilmişdir.Təhlillərdə Kiçik Qafqaz mountain range cənubə of düzənlik, alçaqdağlıq və ortadağlılıq qurşağı yerləşən 13 hydrometeorological stansiyanın air temperaturını müşahidə və peyk məlumatları were utilised.在研究中,1991-2015-ci 年气温的中间统计指标与 1961-1990-ci 年的相同指标(norma)进行了分析。研究了该区域气候变化的月度、季节、省域特征和动态变化。 结果表明,该地区各月气温均有所上升,各省的上升指标约为 0.80C-ə。在一年中,春季气温上升较多。根据最高气温期间所有体育场馆的气温指标动态构建的趋势 xətləri表明,根据斯蒂 芬特平方,体育场馆的趋势在统计上是显著的。另一方面,独联体地区的平均气温分布表明,气温指标向高海拔地区下降。对该地区气温的研究将对该地区气候特征的研究起到特殊作用,该地区正在进行未来重建。在这里,水文气象学可以作为一种工具,在建立基础设施的过程中对气候、社会经济、生活基础设施进行再教育。
{"title":"KİÇİK QAFQAZ VİLAYƏTİNİN CƏNUB HİSSƏSİNDƏ İQLİM DƏYİŞMƏLƏRİNİN TEMPERATUR REJİMİNƏ TƏSİRİNİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ","authors":"C. S. Hüseynov, X.G. Şirinov","doi":"10.59423/gnr.2023.10.20.003","DOIUrl":"https://doi.org/10.59423/gnr.2023.10.20.003","url":null,"abstract":"Mə­qa­lə­də re­gio­nal iq­lim də­yiş­mə­lə­ri­nin 1991-2015-ci il­lər­də Ki­çik Qaf­qaz vi­la­yə­ti­nin cə­nu­bun­da ha­va tem­pe­ra­tu­ru re­ji­mi­nə gös­tə­ri­di­yi tə­sir­lər təd­qiq edil­miş­dir. Təh­lil­lər­də Ki­çik Qaf­qaz dağ sil­si­lə­si­nin cə­nu­bun­da dü­zən­lik, al­çaq­dağ­lıq və or­ta­dağ­lıq qur­şa­ğın­da yer­lə­şən 13 hid­ro­me­teo­ro­lo­ji stan­si­ya­nın ha­va tem­pe­ra­tu­ru­nun mü­şa­hi­də və peyk mə­lu­mat­la­rın­dan is­ti­fa­də edil­miş­dir. Təd­qi­qat­da 1991-2015-ci il­lər üz­rə ha­va tem­pe­ra­tu­ru­nun or­ta sta­tis­tik gös­tə­ri­ci­lə­ri 1961-1990-cı il­lə­rin (nor­ma) ey­ni­ad­lı gös­tə­ri­ci­lə­ri ilə mü­qa­yi­sə edil­miş­dir. Re­gi­on­da iq­lim də­yiş­mə­lə­ri­nin tem­pe­ra­tur re­ji­mi­nə gös­tər­di­yi tə­sir­lə­rin  ay­lıq, fə­sil­lik, il­lik xü­su­siy­yət­lə­ri və ço­xil­lik di­na­mi­ka­sı araş­dı­rıl­mış­dır.  Təh­lil­lər gös­tə­rir ki, re­gi­on­da  bü­tün ay­lar­da ha­va tem­pe­ra­tu­ru art­mış­dır və ar­tı­mın il­lik gös­tə­ri­ci­si 0.80C-ə ya­xın­dır. İl ər­zin­də yay fəs­lin­də da­ha çox ar­tım mü­şa­hi­də edil­miş­dir. Ço­xil­lik ər­zin­də bü­tün stan­si­ya­la­rın tem­pe­ra­tur gös­tə­ri­ci­lə­ri­nin di­na­mi­ka­sı üz­rə qu­rul­muş trend xət­lə­ri gös­tə­rir ki, stan­si­ya­la­rın trend­lə­ri Styu­dent me­ya­rı­na gö­rə sta­tis­tik əhə­miy­yət­li­yə ma­lik­dir. Bu­nun­la ya­na­şı, CİS mü­hi­tin­də tər­tib edil­miş müa­sir tem­pe­ra­tur pay­lan­ma­sı xə­ri­tə-sxe­mi gös­tə­rir ki, yük­sək­li­yə doğ­ru ha­va­nın tem­pe­ra­tur gös­tə­ri­ci­lə­ri aza­lır. Bu re­gi­on­da ha­va tem­pe­ra­tu­ru­nun təd­qi­qi müa­sir dövr üçün ye­ni­dən qu­rul­maq­da olan re­gio­nun iq­lim xü­su­siy­yət­lə­ri­nin mü­əy­yən­ləş­mə­sin­də xü­su­si rol oy­na­ya­caq­dır. Bu­ra­da hid­ro­me­teo­ro­lo­ji şə­rai­tin ye­ni­dən öy­rə­nil­mə­si, so­si­al-iq­ti­sa­di, ya­şa­yış inf­rast­ruk­tu­ru­nun qu­rul­ma­sın­da təd­qi­qat işi­nin nə­ti­cə­lə­rin­dən is­ti­fa­də edi­lə bi­lər.","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139823110","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
İQLİM DƏYİŞMƏLƏRİNİN XƏZƏR DƏNİZİNİN SƏTH TEMPERATURU REJİMİNƏ TƏSİRİNİN TƏDQİQİ 我的工作是什么?
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-02-01 DOI: 10.59423/gnr.2023.11.15.012
S.H. Səfərov, V.H. İsmayılov, E.S. Səfərov
Mə­qa­lə­də 1980-2021-ci il­lər MER­RA-2 rea­na­liz mə­lu­mat­la­rı­na əsa­sən və müx­tə­lif sta­tis­tik me­tod­la­rın tət­bi­qi ilə Şi­ma­li, Or­ta və Cə­nu­bi Xə­zə­rin səth tem­pe­ra­tu­run­da baş ve­rən də­yi­şik­lik­lər və on­la­rı ya­ra­dan sə­bəb­lər təd­qiq edil­miş, həm­çi­nin mü­va­fiq xət­ti trend­lər sta­tis­tik üsul­lar­la qiy­mət­lən­di­ril­miş­dir. Ba­xı­lan dövr­də də­ni­zin hər üç his­sə­sin­də il­lik or­ta səth tem­pe­ra­tu­ru­nun art­ma­sı qey­də alın­mış­dır. Ən bö­yük ar­tım Or­ta Xə­zər­də (0,392 ºC/10 il), ən az isə  Şi­ma­li Xə­zər­də (0,202 ºC/10 il) mü­şa­hi­də edil­miş­dir. Cə­nu­bi Xə­zər­də səth tem­pe­ra­tu­ru­nun  ar­tım ten­den­si­ya­sı 0,299 ºC/10 il  təş­kil edir. Qlo­bal is­ti­ləş­mə və Xə­zər də­ni­zi sə­viy­yə­si­nin azal­ma­sı şə­rai­tin­də ak­va­to­ri­ya­nın müx­tə­lif his­sə­lə­rin­də  səth tem­pe­ra­tu­ru­nun ilin  müx­tə­lif  fə­sil­lə­ri üz­rə fərq­li də­yiş­mə ten­den­si­ya­la­rı aş­ka­ra çı­xa­rıl­mış­dır. Bü­tün fə­sil­lər­də səth tem­pe­ra­tu­ru­nun bu və ya di­gər də­rə­cə­də art­ma­sı qey­də alı­nır, la­kin yal­nız qış fəs­lin­də Şi­ma­li Xə­zər­də səth tem­pe­ra­tu­ru nə­zə­rə­çar­pa­caq azal­ma ten­den­si­ya­sı­na ma­lik­dir.
Məqalədə 1980-2021-ci illər MERRA-2 reanalysis məlumatları əsasən və müxtəlif statistical methods tətbiqi ilə Şimali、Baxılan dövrdə hər three sharesəsində illik middle səth temperatura increase is taken into consideration.最大的增加是在中部Xəzərdə(0,392 ºC/10 il),最小的是在东部Xəzərdə(0,202 ºC/10 il)。Cənubi Xəzərdə səth temperaturının increase tendency of 0,299 ºC/10 il təşkil edir.在全球入侵和 Xəzər sea səviyyəsin səviyyəsin şəraitində akvatoriya'nin müxtəlif hissəlində səth temperaturun ilin müxtəlif fəsilləri onrə fərqli dəyişmə tendencies have been increased.在所有fəsillərdəsəth temperaturə səth temperaturə this və ya digər dərərcə increase qeydə is taken as qeydə, but only in winter fəslində Shimali Xəzərdə səth temperaturə səth temperaturə nəzərəçarpacaq decrease tendencyiyası malik.
{"title":"İQLİM DƏYİŞMƏLƏRİNİN XƏZƏR DƏNİZİNİN SƏTH TEMPERATURU REJİMİNƏ TƏSİRİNİN TƏDQİQİ","authors":"S.H. Səfərov, V.H. İsmayılov, E.S. Səfərov","doi":"10.59423/gnr.2023.11.15.012","DOIUrl":"https://doi.org/10.59423/gnr.2023.11.15.012","url":null,"abstract":"Mə­qa­lə­də 1980-2021-ci il­lər MER­RA-2 rea­na­liz mə­lu­mat­la­rı­na əsa­sən və müx­tə­lif sta­tis­tik me­tod­la­rın tət­bi­qi ilə Şi­ma­li, Or­ta və Cə­nu­bi Xə­zə­rin səth tem­pe­ra­tu­run­da baş ve­rən də­yi­şik­lik­lər və on­la­rı ya­ra­dan sə­bəb­lər təd­qiq edil­miş, həm­çi­nin mü­va­fiq xət­ti trend­lər sta­tis­tik üsul­lar­la qiy­mət­lən­di­ril­miş­dir. Ba­xı­lan dövr­də də­ni­zin hər üç his­sə­sin­də il­lik or­ta səth tem­pe­ra­tu­ru­nun art­ma­sı qey­də alın­mış­dır. Ən bö­yük ar­tım Or­ta Xə­zər­də (0,392 ºC/10 il), ən az isə  Şi­ma­li Xə­zər­də (0,202 ºC/10 il) mü­şa­hi­də edil­miş­dir. Cə­nu­bi Xə­zər­də səth tem­pe­ra­tu­ru­nun  ar­tım ten­den­si­ya­sı 0,299 ºC/10 il  təş­kil edir. Qlo­bal is­ti­ləş­mə və Xə­zər də­ni­zi sə­viy­yə­si­nin azal­ma­sı şə­rai­tin­də ak­va­to­ri­ya­nın müx­tə­lif his­sə­lə­rin­də  səth tem­pe­ra­tu­ru­nun ilin  müx­tə­lif  fə­sil­lə­ri üz­rə fərq­li də­yiş­mə ten­den­si­ya­la­rı aş­ka­ra çı­xa­rıl­mış­dır. Bü­tün fə­sil­lər­də səth tem­pe­ra­tu­ru­nun bu və ya di­gər də­rə­cə­də art­ma­sı qey­də alı­nır, la­kin yal­nız qış fəs­lin­də Şi­ma­li Xə­zər­də səth tem­pe­ra­tu­ru nə­zə­rə­çar­pa­caq azal­ma ten­den­si­ya­sı­na ma­lik­dir.","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139832523","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
XÜSUSİ MÜHAFİZƏ  OLUNAN TƏBİƏT ƏRAZİLƏRİNİN QƏBƏLƏ RAYONUNUN EKOLOJİ VƏZİYYƏTİNƏ TƏSİRİ tƏbi̇Ət Ərazi̇Əri qƏbƏl rayonun ekoloji vƏziƏtimeƏtƏsiodiaodiari
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-02-01 DOI: 10.59423/gnr.2023.71.52.014
F.C. Ağayeva
Zən­gin tə­bii sər­vət­lə­ri və fü­sün­kar tə­biə­ti ilə se­çi­lən Qə­bə­lə  ra­yo­nu Baş Qaf­qaz sil­si­lə­si­nin cə­nub ya­ma­cı­nın yük­sək dağ­lı­ğın­dan baş­la­mış mər­kə­zi his­sə­si Qa­nıx-Əy­ri­çay va­di­sin­də, cə­nub his­sə­si isə Acı­no­hur ön dağ­lı­ğın­da yer­lə­şir. Təd­qi­qat əra­zi­sin­də sərt, kəs­kin par­ça­lan­mış rel­ye­fin  ol­ma­sı, bu­ra­da in­ten­siv ge­dən aşın­ma, yu­yul­ma, sü­rüş­mə, uç­qun pro­ses­lə­ri, sel ha­di­sə­lə­ri və me­şə yan­ğın­la­rı ekol­ji tar­qaz­lı­ğa mən­fi tə­sir gös­tə­rir.Ey­ni za­man­da tə­bii komp­leks­lə­rə mü­da­xi­lə, müx­tə­lif tə­sər­rü­fat fəa­liy­yət­lə­ri  tə­bii mü­va­zi­nə­tin po­zul­ma­sı­na – eko­lo­ji ger­gin­li­yin art­ma­sı­na sə­bəb olur. Qə­bə­lə ra­yo­nu­nun da­ya­nıq­lı in­ki­şa­fı­nı tə­min et­mək üçün eko­lo­ji ta­raz­lı­ğın qo­run­ma­sı müt­ləq­dir. Eko­lo­ji ta­raz­lı­ğın qo­run­ma­sın­da Xü­su­si Mü­ha­fi­zə Olu­nan Tə­bi­ət əra­zi­lə­ri­nin ro­lu çox əhə­miy­yət­li­dir. 1990-cı il­lər­dən son­ra təd­qi­qat əra­zi­sin­də XMO­TƏ-nin sa­hə­si 5,7 də­fə art­mış­dır. Əra­zi­si­nin 46,7%-ini XMO­TƏ təş­kil edir. Qə­bə­lə ra­yo­nu tə­biə­ti­nin mü­ha­fi­zə­si­nə diq­qə­tin ar­tı­rıl­ma­sı, qo­ruq, ya­saq­lıq, mil­li par­kın ya­ra­dıl­ma­sı və mü­ha­fi­zə­nin güc­lən­mə­si, Qə­bə­lə re­gio­nal me­şə tə­sər­rü­fa­tı mər­kə­zi­nin fəa­liy­yə­ti, me­şə­lər­də və yay və qış ot­laq­la­rın­da tə­bii bər­pa­nın for­ma­laş­ma­sı­na sə­bəb ol­muş­dur. Mə­qa­lə­də sa­da­la­nan pro­ses­lə­rin son və­ziy­yə­ti araş­dı­rıl­mış, həm çöl təd­qi­qa­tı həm də ka­me­ral şə­ra­it­də apa­rı­lan araş­dır­ma­nın nə­ti­cə­si ola­raq Qə­bə­lə ra­yo­nun XMO­TƏ-nin xə­ri­tə­si, ey­ni za­man­da aero­kos­mik şə­kil­lə­rin de­şif­rə­lən­mə­si za­ma­nı əl­də edi­lən mə­lu­mat­lar əsa­sın­da “Əra­zi­dən is­ti­fa­də və səth ör­tü­yü” xə­ri­tə­si tər­tib edil­miş­dir.
Zəngin təbii sərvətri və füsünkar təbiəti ilə seçilən Qəbələ rayonu Baş Qafqaz silsiləsinin cənub slope of high mountain range started from the mərkəzi hissəsi Qanıx-Əyriçay vadisində, cənub hissəsi isə Acınohur front mountain range yerləşir.Tədqiqat ərazisində sərt,kəskin fragmented relyefin,here intensiv gedən侵蚀,滑动,驾驶,ucqun过程,洪水事件和橡树火灾显示mənfi təsir生态tarqazlık。与此同时,医疗综合体、müxtəlif təsərrüfat fəaliyyətləri təbii müvazinətin pozulətin - 生态紧张局势加剧。为了确保 Qəbələ Rayon 的可持续发展,保护生态环境非常重要。Xüsusi Mühafizə Olunan Təbiət ərazilər 在保护生态方面的作用非常重要。1990-'th 年后,tədqiqat ərazisində XMOTƏ的面积增加了 5,7 dəfə。46.7% 的土地面积是 XMOTƏ。增加Qəbələ rayonu təbiətinin mühafizəsinə diqqətin, qoruq, yasqlıq的控制,创建国家公园和加强控制,fəaliyyəti的Qəbələ区域橡树tərüfatı mərkəzin mərkəzin fəaliyyəti, oaksələrdə və yay və qış otlaqlarda təbiəi bərpa formalaşımasna səbəbəbəb 已经造成。最后vəziyyəti的过程中描述的文章进行了调查, həm desert tədqiqatı həm də kameral şəraitdə aparılan araşdırma nəticəsi olaraq Qəbələ rayonun XMOTƏ-nin xəritəsi、at the same time, the aerocosmic shəkillərin deşifrənməsi time əldə edilən məlumatlar əsasında "Ərazidən istifadə və səth örtüyü" xəritəsi tərtibdirdir.
{"title":"XÜSUSİ MÜHAFİZƏ  OLUNAN TƏBİƏT ƏRAZİLƏRİNİN QƏBƏLƏ RAYONUNUN EKOLOJİ VƏZİYYƏTİNƏ TƏSİRİ","authors":"F.C. Ağayeva","doi":"10.59423/gnr.2023.71.52.014","DOIUrl":"https://doi.org/10.59423/gnr.2023.71.52.014","url":null,"abstract":"Zən­gin tə­bii sər­vət­lə­ri və fü­sün­kar tə­biə­ti ilə se­çi­lən Qə­bə­lə  ra­yo­nu Baş Qaf­qaz sil­si­lə­si­nin cə­nub ya­ma­cı­nın yük­sək dağ­lı­ğın­dan baş­la­mış mər­kə­zi his­sə­si Qa­nıx-Əy­ri­çay va­di­sin­də, cə­nub his­sə­si isə Acı­no­hur ön dağ­lı­ğın­da yer­lə­şir. Təd­qi­qat əra­zi­sin­də sərt, kəs­kin par­ça­lan­mış rel­ye­fin  ol­ma­sı, bu­ra­da in­ten­siv ge­dən aşın­ma, yu­yul­ma, sü­rüş­mə, uç­qun pro­ses­lə­ri, sel ha­di­sə­lə­ri və me­şə yan­ğın­la­rı ekol­ji tar­qaz­lı­ğa mən­fi tə­sir gös­tə­rir.Ey­ni za­man­da tə­bii komp­leks­lə­rə mü­da­xi­lə, müx­tə­lif tə­sər­rü­fat fəa­liy­yət­lə­ri  tə­bii mü­va­zi­nə­tin po­zul­ma­sı­na – eko­lo­ji ger­gin­li­yin art­ma­sı­na sə­bəb olur. Qə­bə­lə ra­yo­nu­nun da­ya­nıq­lı in­ki­şa­fı­nı tə­min et­mək üçün eko­lo­ji ta­raz­lı­ğın qo­run­ma­sı müt­ləq­dir. Eko­lo­ji ta­raz­lı­ğın qo­run­ma­sın­da Xü­su­si Mü­ha­fi­zə Olu­nan Tə­bi­ət əra­zi­lə­ri­nin ro­lu çox əhə­miy­yət­li­dir. 1990-cı il­lər­dən son­ra təd­qi­qat əra­zi­sin­də XMO­TƏ-nin sa­hə­si 5,7 də­fə art­mış­dır. Əra­zi­si­nin 46,7%-ini XMO­TƏ təş­kil edir. Qə­bə­lə ra­yo­nu tə­biə­ti­nin mü­ha­fi­zə­si­nə diq­qə­tin ar­tı­rıl­ma­sı, qo­ruq, ya­saq­lıq, mil­li par­kın ya­ra­dıl­ma­sı və mü­ha­fi­zə­nin güc­lən­mə­si, Qə­bə­lə re­gio­nal me­şə tə­sər­rü­fa­tı mər­kə­zi­nin fəa­liy­yə­ti, me­şə­lər­də və yay və qış ot­laq­la­rın­da tə­bii bər­pa­nın for­ma­laş­ma­sı­na sə­bəb ol­muş­dur. Mə­qa­lə­də sa­da­la­nan pro­ses­lə­rin son və­ziy­yə­ti araş­dı­rıl­mış, həm çöl təd­qi­qa­tı həm də ka­me­ral şə­ra­it­də apa­rı­lan araş­dır­ma­nın nə­ti­cə­si ola­raq Qə­bə­lə ra­yo­nun XMO­TƏ-nin xə­ri­tə­si, ey­ni za­man­da aero­kos­mik şə­kil­lə­rin de­şif­rə­lən­mə­si za­ma­nı əl­də edi­lən mə­lu­mat­lar əsa­sın­da “Əra­zi­dən is­ti­fa­də və səth ör­tü­yü” xə­ri­tə­si tər­tib edil­miş­dir.","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139891515","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
DÖVLƏT PROQRAMLARINDA TİKİNTİ MATERİALLARI SƏNAYESİNİN İNKİŞAF ETDİRİLMƏSİNİN PERSPEKTİVLİYİ VƏ ƏTRAF MÜHİTİN MÜHAFİZƏSİ MƏSƏLƏLƏRİNİN ƏSASLANDIRILMASI 您的购物篮已开通,您可以在这里找到您喜欢的商品和服务,也可以在这里找到您的购物车。
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-02-01 DOI: 10.59423/gnr.2023.20.44.009
N.K. Abdullayeva
Mə­lumdur ki, son il­lər­də pay­taxt və ət­raf böl­gə­lər­də ya­ra­nan  eko­lo­ji prob­lem­lə­rin bö­yük bir qis­mi ti­kin­ti ma­te­ri­al­la­rı sə­na­ye­si­nin  sü­rət­lə in­ki­şa­fı ilə əla­qə­dar­dır. Son 20 il­də res­pub­li­ka­da ar­tan ti­kin­ti-qu­ru­cu­luq iş­lə­ri ti­kin­ti ma­te­ria­lı  is­teh­la­kı­nı ar­tır­maq­la da­ha çox ti­kin­ti ma­te­ria­lı xam­ma­lı­nın ha­si­lat və ema­lı­na gə­ti­rib çı­xar­dıb. Əl­bət­tə, ti­kin­ti ma­te­ria­lı xam­ma­lı­nın  ha­si­lat və ema­lı­nın art­ma­sı ət­raf alə­min da­ha çox çirk­lən­mə­si de­mək­dir. Ey­ni za­man­da ha­si­lat və emal­da­kı ar­tım xam­mal eh­ti­yat­la­rın da­ha tez tü­kə­nə­cə­yi ilə əla­qə­dar na­ra­hat­lıq­la­rın ya­ran­ma­sı­na sə­bəb olub.  Bu məq­səd­lə mə­qa­lə­də Ba­kı və Ab­şe­ron-Xı­zı  iq­ti­sa­di ra­yon­la­rın­da ti­kin­ti ma­te­ri­al­la­rı sə­na­ye­si­nin in­ki­şaf et­di­ril­mə­si­nin pers­pek­tiv is­ti­qa­mət­lə­ri və ət­raf mü­hi­tin mü­ha­fi­zə­si mə­sə­lə­lə­ri təh­lil edil­miş­dir. İlk növ­bə­də hər iki iq­ti­sa­di ra­yon­da ti­kin­ti ma­te­ri­al­la­rı sə­na­ye­si­nin in­ki­şa­fı­na və ət­raf mü­hi­tin çirk­lən­mə­si­nə tə­sir gös­tə­rən tə­bii və iq­ti­sa­di amil­lər öy­rə­nil­miş­dir. Re­gi­on­da ti­kin­ti ma­te­ri­al­la­rı sə­na­ye­si­nin müa­sir və­ziy­yə­ti, pers­pek­tiv­lə­ri və ət­raf mü­hi­tin mü­ha­fi­zə­si mə­sə­lə­lə­ri  sta­tis­tik  və el­mi ma­te­ri­al­lar əsa­sın­da təh­lil edil­miş­dir.
据了解,在过去的illərdə paytaxt və ətrafır bölgelerələrdə 造成的生态问题,这样的生态问题的很大一部分是与发展有关的洗涤剂材料sənayesinin sürətlə inkişafı ilə əlaqədə。在过去的 20 年中,共和国的 tikinti-quruculuq 企业数量不断增加,对 tikinti 材料的需求也随之增加,更多 tikinti 材料的收获和消耗也随之增加。同时,产量的增加和消耗量的增加会导致材料供应的更快消耗和相关问题的产生。 本研究分析了巴基和阿比让经济区消毒材料工业的发展前景。首先,分析了这两个经济区消毒材料行业的发展和环境污染情况。在统计和信息资料的基础上,分析了该地区消毒材料工业的现状、前景和未来。
{"title":"DÖVLƏT PROQRAMLARINDA TİKİNTİ MATERİALLARI SƏNAYESİNİN İNKİŞAF ETDİRİLMƏSİNİN PERSPEKTİVLİYİ VƏ ƏTRAF MÜHİTİN MÜHAFİZƏSİ MƏSƏLƏLƏRİNİN ƏSASLANDIRILMASI","authors":"N.K. Abdullayeva","doi":"10.59423/gnr.2023.20.44.009","DOIUrl":"https://doi.org/10.59423/gnr.2023.20.44.009","url":null,"abstract":"Mə­lumdur ki, son il­lər­də pay­taxt və ət­raf böl­gə­lər­də ya­ra­nan  eko­lo­ji prob­lem­lə­rin bö­yük bir qis­mi ti­kin­ti ma­te­ri­al­la­rı sə­na­ye­si­nin  sü­rət­lə in­ki­şa­fı ilə əla­qə­dar­dır. Son 20 il­də res­pub­li­ka­da ar­tan ti­kin­ti-qu­ru­cu­luq iş­lə­ri ti­kin­ti ma­te­ria­lı  is­teh­la­kı­nı ar­tır­maq­la da­ha çox ti­kin­ti ma­te­ria­lı xam­ma­lı­nın ha­si­lat və ema­lı­na gə­ti­rib çı­xar­dıb. Əl­bət­tə, ti­kin­ti ma­te­ria­lı xam­ma­lı­nın  ha­si­lat və ema­lı­nın art­ma­sı ət­raf alə­min da­ha çox çirk­lən­mə­si de­mək­dir. Ey­ni za­man­da ha­si­lat və emal­da­kı ar­tım xam­mal eh­ti­yat­la­rın da­ha tez tü­kə­nə­cə­yi ilə əla­qə­dar na­ra­hat­lıq­la­rın ya­ran­ma­sı­na sə­bəb olub.  Bu məq­səd­lə mə­qa­lə­də Ba­kı və Ab­şe­ron-Xı­zı  iq­ti­sa­di ra­yon­la­rın­da ti­kin­ti ma­te­ri­al­la­rı sə­na­ye­si­nin in­ki­şaf et­di­ril­mə­si­nin pers­pek­tiv is­ti­qa­mət­lə­ri və ət­raf mü­hi­tin mü­ha­fi­zə­si mə­sə­lə­lə­ri təh­lil edil­miş­dir. İlk növ­bə­də hər iki iq­ti­sa­di ra­yon­da ti­kin­ti ma­te­ri­al­la­rı sə­na­ye­si­nin in­ki­şa­fı­na və ət­raf mü­hi­tin çirk­lən­mə­si­nə tə­sir gös­tə­rən tə­bii və iq­ti­sa­di amil­lər öy­rə­nil­miş­dir. Re­gi­on­da ti­kin­ti ma­te­ri­al­la­rı sə­na­ye­si­nin müa­sir və­ziy­yə­ti, pers­pek­tiv­lə­ri və ət­raf mü­hi­tin mü­ha­fi­zə­si mə­sə­lə­lə­ri  sta­tis­tik  və el­mi ma­te­ri­al­lar əsa­sın­da təh­lil edil­miş­dir.","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139832244","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
QARABAĞ VƏ ŞƏRQİ ZƏNGƏZUR İQTİSADİ RAYONLARININ EKOTURİZM POTENSİALI VƏ ONDAN İSTİFADƏ YOLLARI 卡拉巴赫和Şərqi zəngəzur经济区的生态旅游潜力及利用方式
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-02-01 DOI: 10.59423/gnr.2023.89.86.010
Z.T. İmrani
Eko­tu­rizm eko­lo­ji cə­hət­dən da­ya­nıq­lı tu­rizm növü olub, tə­biət əra­zi­lə­ri­nə sə­ya­hət et­mək­lə bə­ra­bər, maa­rif­lən­dir­mə və re­gio­nal so­si­al-iq­ti­sa­di in­ki­şa­fa yö­nəl­dil­miş bir fəa­liy­yət­dir. La­kin unut­maq ol­maz ki, eko­tu­rizm küt­lə­vi tu­riz­min bir his­sə­si de­yil, al­ter­na­tiv tu­rizm ki­mi qə­bul olu­nur. Be­lə bir ya­naş­ma, da­vam­lı tu­rizm­lə ey­ni ol­ma­sa da, tə­biə­tə əsas­la­nan, eko­lo­ji cə­hət­dən da­ya­nıq­lı, maa­rif­lən­di­ri­ci, sə­ya­hət və tu­rist məm­nu­niy­yə­ti­ni ar­tı­rır. Bu ba­xım­dan, ye­ni in­ki­şaf mər­hə­lə­sin­də olan Qa­ra­bağ və Şər­qi Zən­gə­zur iq­ti­sa­di ra­yon­la­rın­da eko­tu­riz­mi in­ki­şaf et­dir­mək­lə yer­li so­si­al-iq­ti­sa­di in­ki­şa­fa na­il ol­maq, elə­cə də iş­ğal­dan azad edil­miş əra­zi­lə­rə ge­ri qa­yı­dan əha­li­ni qis­mən də ol­sa iş yer­lə­ri ilə tə­min et­mək müm­kün olar­dı. Təd­qi­qat işin­də Qa­ra­bağ və Şər­qi Zən­gə­zur iq­ti­sa­di ra­yon­la­rı­nın eko­tu­rizm po­ten­sia­lı mü­əy­yən olun­muş, xə­ri­tə tər­tib edil­miş və tu­riz­min müx­tə­lif sa­hə­lə­ri­nin in­ki­şaf et­di­ril­mə­si is­ti­qa­mət­lə­ri verilmişdir.
生态旅游是一种以生态为基础、以教育和地区社会经济发展为目的的旅游。然而,不应忘记的是,生态旅游并不被视为大众旅游的一部分,而是一种替代旅游。虽然这种方式与永久性旅游不同,但它以自然为基础,以生态为依托,对生态友好,具有教育意义,能提高旅游和游客的满意度。从这个角度来看,在新开发的卡拉巴赫和Shərqi Zəngəzur经济区发展生态旅游,实现当地的社会经济发展是可能的,也有可能将被占领解放区的人民从被占领状态带回他们的家园和工作场所。Tədqiqat işində Qarabağ və Şərqi Zəngəzur economic rayons' ecotourism potential has been evaluated, xəritə tərtibə və tourism's müxtəlif sahələrin inkişaf etdirilməsi istiqamətləri is given.
{"title":"QARABAĞ VƏ ŞƏRQİ ZƏNGƏZUR İQTİSADİ RAYONLARININ EKOTURİZM POTENSİALI VƏ ONDAN İSTİFADƏ YOLLARI","authors":"Z.T. İmrani","doi":"10.59423/gnr.2023.89.86.010","DOIUrl":"https://doi.org/10.59423/gnr.2023.89.86.010","url":null,"abstract":"Eko­tu­rizm eko­lo­ji cə­hət­dən da­ya­nıq­lı tu­rizm növü olub, tə­biət əra­zi­lə­ri­nə sə­ya­hət et­mək­lə bə­ra­bər, maa­rif­lən­dir­mə və re­gio­nal so­si­al-iq­ti­sa­di in­ki­şa­fa yö­nəl­dil­miş bir fəa­liy­yət­dir. La­kin unut­maq ol­maz ki, eko­tu­rizm küt­lə­vi tu­riz­min bir his­sə­si de­yil, al­ter­na­tiv tu­rizm ki­mi qə­bul olu­nur. Be­lə bir ya­naş­ma, da­vam­lı tu­rizm­lə ey­ni ol­ma­sa da, tə­biə­tə əsas­la­nan, eko­lo­ji cə­hət­dən da­ya­nıq­lı, maa­rif­lən­di­ri­ci, sə­ya­hət və tu­rist məm­nu­niy­yə­ti­ni ar­tı­rır. Bu ba­xım­dan, ye­ni in­ki­şaf mər­hə­lə­sin­də olan Qa­ra­bağ və Şər­qi Zən­gə­zur iq­ti­sa­di ra­yon­la­rın­da eko­tu­riz­mi in­ki­şaf et­dir­mək­lə yer­li so­si­al-iq­ti­sa­di in­ki­şa­fa na­il ol­maq, elə­cə də iş­ğal­dan azad edil­miş əra­zi­lə­rə ge­ri qa­yı­dan əha­li­ni qis­mən də ol­sa iş yer­lə­ri ilə tə­min et­mək müm­kün olar­dı. Təd­qi­qat işin­də Qa­ra­bağ və Şər­qi Zən­gə­zur iq­ti­sa­di ra­yon­la­rı­nın eko­tu­rizm po­ten­sia­lı mü­əy­yən olun­muş, xə­ri­tə tər­tib edil­miş və tu­riz­min müx­tə­lif sa­hə­lə­ri­nin in­ki­şaf et­di­ril­mə­si is­ti­qa­mət­lə­ri verilmişdir.","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139876816","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
NAXÇIVAN MR-İN TƏBİİ LANDŞAFTLARININ TRANSFORMASİYASININ SAV, NDV VƏ NDM İNDEKSLƏRİNDƏ YARATDIĞI DƏYİŞİKLİKLƏR 纳希切万干旱和半干旱地区的土地变化在 sav、ndv 和 ndm 指数中引起的变化
IF 0.3 Q4 Social Sciences Pub Date : 2024-02-01 DOI: 10.59423/gnr.2023.47.24.006
L.P. İbrahimova
Məqalədə Naxçıvan MR ərazisində yayılmış landşaftları, onlarda trans­for­ma­siya prosesini intensivləşdirən səbəbləri, həmçinin nəticələri təhlil edil­miş­dir. Landşaftların transformasiyası həm təbii, həm də antropogen tə­sirlər nə­ti­cə­sində baş verir. Onların intensivliyi geosistemlərdə landşaftlarda geri dön­məyən dəyişikliklər yarada bilir. Tədqiqat zamanı müasir metodlardan istifadə edilmişdir. Landsat 5, 8 və 9 peykinin məlumatları emal edilmiş və nəticələr müqayisə edilmişdir. Bitki örtüyünü öyrənmək və müqayisə etmək üçün SAV və NDV indeksindən, su örtüyünü təhlil etmək üçün NDW və NDM indek­sin­dən istifadə edilmişdir. Landsat 5 peykinin 1987-ci ilə aid olan, Landsat 8 və 9 peykinin 2022-ci ilə aid olan şəkilləri emal edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, antropogen və təbii təsirlər nəticəsində landşaftın komponentləri dəyi­şil­mişdir. Su hövzələrində suyun səviyyəsi azalmış, sahəsi kiçilmiş, bitki ilə ör­tülmə dərəcəsi zəifləmişdir. Həmçinin rütubətlilik aşağı düşmüşdür. SAV indeksinin mənfi qiymət aldığı ərazilərin sahəsi 91% kiçilmiş,müsbət indeksli ərazilərin sahəsi isə artmışdır. NDM indeksinin 0,2-ə qədər olduğu ərazilərin sahəsi artmış, digər indeksli ərazilərin sahəsi isə kiçilmişdir. NDW indeksinin 0,4-ə qədər olan ərazilərin sahəsi artmış, indeksin 0,4-dən yüksək olduğu əra­zilərin sahəsi kiçilmişdir.
Məqalədə Naxcivan MR territory spread landshafts, intensivləşdirən səbəbləri, həmçinin nəticələri təhlililmişdir。自然和人为的影响都会造成地表的变化。这些影响的强度可导致地质系统和山体发生不可逆转的变化。调查过程中使用了现代方法。对大地遥感卫星 5 号、8 号和 9 号的信息进行了分析,并对结果进行了讨论。SAV 和 NDV 指数用于研究植被覆盖,NDW 和 NDM 指数用于研究水覆盖。对 1987-ci 年的陆地卫星 5 号图像、2022-ci 年的陆地卫星 8 号和 9 号图像进行了分析。据观察,人为和医疗影响改变了地表的组成部分。水体的水量减少了,面积缩小了,植被减少了。Həmçinin rütubətlilik 下降了。SAV 指数为 mənfi qiymət 的田块面积减少了 91%,指数为 məbət 的田块面积有所增加。NDM 指数为 0,2-ə qədər 的田块面积增加,其他指数的田块面积减少。NDW 指数为 0,4-ə qədər 的田块面积增加,指数为 0,4-dən 高的田块面积减少。
{"title":"NAXÇIVAN MR-İN TƏBİİ LANDŞAFTLARININ TRANSFORMASİYASININ SAV, NDV VƏ NDM İNDEKSLƏRİNDƏ YARATDIĞI DƏYİŞİKLİKLƏR","authors":"L.P. İbrahimova","doi":"10.59423/gnr.2023.47.24.006","DOIUrl":"https://doi.org/10.59423/gnr.2023.47.24.006","url":null,"abstract":"Məqalədə Naxçıvan MR ərazisində yayılmış landşaftları, onlarda trans­for­ma­siya prosesini intensivləşdirən səbəbləri, həmçinin nəticələri təhlil edil­miş­dir. Landşaftların transformasiyası həm təbii, həm də antropogen tə­sirlər nə­ti­cə­sində baş verir. Onların intensivliyi geosistemlərdə landşaftlarda geri dön­məyən dəyişikliklər yarada bilir. Tədqiqat zamanı müasir metodlardan istifadə edilmişdir. Landsat 5, 8 və 9 peykinin məlumatları emal edilmiş və nəticələr müqayisə edilmişdir. Bitki örtüyünü öyrənmək və müqayisə etmək üçün SAV və NDV indeksindən, su örtüyünü təhlil etmək üçün NDW və NDM indek­sin­dən istifadə edilmişdir. Landsat 5 peykinin 1987-ci ilə aid olan, Landsat 8 və 9 peykinin 2022-ci ilə aid olan şəkilləri emal edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, antropogen və təbii təsirlər nəticəsində landşaftın komponentləri dəyi­şil­mişdir. Su hövzələrində suyun səviyyəsi azalmış, sahəsi kiçilmiş, bitki ilə ör­tülmə dərəcəsi zəifləmişdir. Həmçinin rütubətlilik aşağı düşmüşdür. SAV indeksinin mənfi qiymət aldığı ərazilərin sahəsi 91% kiçilmiş,müsbət indeksli ərazilərin sahəsi isə artmışdır. NDM indeksinin 0,2-ə qədər olduğu ərazilərin sahəsi artmış, digər indeksli ərazilərin sahəsi isə kiçilmişdir. NDW indeksinin 0,4-ə qədər olan ərazilərin sahəsi artmış, indeksin 0,4-dən yüksək olduğu əra­zilərin sahəsi kiçilmişdir.","PeriodicalId":44739,"journal":{"name":"Geography and Natural Resources","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.3,"publicationDate":"2024-02-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139892958","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
期刊
Geography and Natural Resources
全部 Acc. Chem. Res. ACS Applied Bio Materials ACS Appl. Electron. Mater. ACS Appl. Energy Mater. ACS Appl. Mater. Interfaces ACS Appl. Nano Mater. ACS Appl. Polym. Mater. ACS BIOMATER-SCI ENG ACS Catal. ACS Cent. Sci. ACS Chem. Biol. ACS Chemical Health & Safety ACS Chem. Neurosci. ACS Comb. Sci. ACS Earth Space Chem. ACS Energy Lett. ACS Infect. Dis. ACS Macro Lett. ACS Mater. Lett. ACS Med. Chem. Lett. ACS Nano ACS Omega ACS Photonics ACS Sens. ACS Sustainable Chem. Eng. ACS Synth. Biol. Anal. Chem. BIOCHEMISTRY-US Bioconjugate Chem. BIOMACROMOLECULES Chem. Res. Toxicol. Chem. Rev. Chem. Mater. CRYST GROWTH DES ENERG FUEL Environ. Sci. Technol. Environ. Sci. Technol. Lett. Eur. J. Inorg. Chem. IND ENG CHEM RES Inorg. Chem. J. Agric. Food. Chem. J. Chem. Eng. Data J. Chem. Educ. J. Chem. Inf. Model. J. Chem. Theory Comput. J. Med. Chem. J. Nat. Prod. J PROTEOME RES J. Am. Chem. Soc. LANGMUIR MACROMOLECULES Mol. Pharmaceutics Nano Lett. Org. Lett. ORG PROCESS RES DEV ORGANOMETALLICS J. Org. Chem. J. Phys. Chem. J. Phys. Chem. A J. Phys. Chem. B J. Phys. Chem. C J. Phys. Chem. Lett. Analyst Anal. Methods Biomater. Sci. Catal. Sci. Technol. Chem. Commun. Chem. Soc. Rev. CHEM EDUC RES PRACT CRYSTENGCOMM Dalton Trans. Energy Environ. Sci. ENVIRON SCI-NANO ENVIRON SCI-PROC IMP ENVIRON SCI-WAT RES Faraday Discuss. Food Funct. Green Chem. Inorg. Chem. Front. Integr. Biol. J. Anal. At. Spectrom. J. Mater. Chem. A J. Mater. Chem. B J. Mater. Chem. C Lab Chip Mater. Chem. Front. Mater. Horiz. MEDCHEMCOMM Metallomics Mol. Biosyst. Mol. Syst. Des. Eng. Nanoscale Nanoscale Horiz. Nat. Prod. Rep. New J. Chem. Org. Biomol. Chem. Org. Chem. Front. PHOTOCH PHOTOBIO SCI PCCP Polym. Chem.
×
引用
GB/T 7714-2015
复制
MLA
复制
APA
复制
导出至
BibTeX EndNote RefMan NoteFirst NoteExpress
×
0
微信
客服QQ
Book学术公众号 扫码关注我们
反馈
×
意见反馈
请填写您的意见或建议
请填写您的手机或邮箱
×
提示
您的信息不完整,为了账户安全,请先补充。
现在去补充
×
提示
您因"违规操作"
具体请查看互助需知
我知道了
×
提示
现在去查看 取消
×
提示
确定
Book学术官方微信
Book学术文献互助
Book学术文献互助群
群 号:481959085
Book学术
文献互助 智能选刊 最新文献 互助须知 联系我们:info@booksci.cn
Book学术提供免费学术资源搜索服务,方便国内外学者检索中英文文献。致力于提供最便捷和优质的服务体验。
Copyright © 2023 Book学术 All rights reserved.
ghs 京公网安备 11010802042870号 京ICP备2023020795号-1