Pub Date : 2020-12-27DOI: 10.26650/iuturkiyat.836281
Ertuğrul Alemdar
Tipkibasim yayinlari, Turkcenin tarihi metinleri uzerine yapilacak calismalarin ilk asamasini ifade eder. Turkcenin tarihi metinlerinin oncelikle ceviri yazisinin hazirlanmasi daha sonra da bu calismalar uzerine cesitli diger incelemelerin gerceklesebilmesi icin kaliteli tipkibasimlara ihtiyac vardir. Aksi hâlde calismalar, tipkibasim nushalari gorulmeden yapilacak ve birbirini tekrar eden, dar kapsamda ele alinan konulardan ibaret kalacaktir. Bu yazida Kadi Burhaneddin Divaninin 2019 ve 2020 yillarinda Bitlis Eren Universitesi ve Turk Dil Kurumu tarafindan yayimlanan tipkibasimlari tanitilacaktir.
排印本出版物是研究突厥语历史文本的第一阶段。为了首先准备土耳其语历史文本的翻译，然后对这些作品进行其他各种分析，需要高质量的排印本。否则，就会在没有看到排印本版本的情况下开展研究，并局限于重复和狭窄的主题。在本文中，我们将介绍由比特里斯埃伦大学（Bitlis Eren University）和Turk Dil Kurumu于2019年和2020年出版的《卡迪-布尔汉内丁-迪凡》（Kadi Burhaneddin Divan）排印本。
{"title":"Kadı Burhaneddin Divanının İki Yeni Tıpkıbasımı Kadı Burhaneddin Ahmed, Kadı Burhaneddin Divanı Yeni Tıpkıbasım. Ankara: Bitlis Eren Üniversitesi Yayınları, 2019; Kadı Burhaneddin Ahmed, Kadı Burhaneddin Divanı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2020.","authors":"Ertuğrul Alemdar","doi":"10.26650/iuturkiyat.836281","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.836281","url":null,"abstract":"Tipkibasim yayinlari, Turkcenin tarihi metinleri uzerine yapilacak calismalarin ilk asamasini ifade eder. Turkcenin tarihi metinlerinin oncelikle ceviri yazisinin hazirlanmasi daha sonra da bu calismalar uzerine cesitli diger incelemelerin gerceklesebilmesi icin kaliteli tipkibasimlara ihtiyac vardir. Aksi hâlde calismalar, tipkibasim nushalari gorulmeden yapilacak ve birbirini tekrar eden, dar kapsamda ele alinan konulardan ibaret kalacaktir. Bu yazida Kadi Burhaneddin Divaninin 2019 ve 2020 yillarinda Bitlis Eren Universitesi ve Turk Dil Kurumu tarafindan yayimlanan tipkibasimlari tanitilacaktir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"59 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"130272862","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-12-27DOI: 10.26650/iuturkiyat.755182
Senbek Utebekov, Ali Akar
Bu makalede Divân-i Hikmet’in Kazakistan’in Koksetav Edebiyat ve Sanat Muzesinde bulunan nushasinda karsimiza cikan tasviri fiiller ve tasviri fiillerde kullanilan unsurlar ele alinacaktir. Ozellikle bu tur birlesik fiiller hem sozluksel (leksik) hem de gorunussel (aspekt) anlamlari bakimindan incelenecektir. Metinde tespit edilen al-, bar-, bėr-, bol-, ḳal-, kėl-, kėt-, kor-, tur-, yuru- tasviri fiillerinin sozluksel anlamlari siralanarak bu anlamlar orneklendirilecektir. Cunku bu fiillerin tek basina kullanilabilen gercek ve mecazi olmak uzere birkac sozluksel anlami vardir. Buna paralel sekilde bu fiillerin kullanim sikligiyla ilgili olarak sayisal verilere de yer verilecektir. Tespit ettigimiz fiillerin kullanilisiyla ilgili kisimlarda isimlerle kaynasarak birlesik fiil olusturabilen bazi fiiller (bol-, ḳal-, bėr-) uzerinde durulacaktir. Bununla birlikte esas fiile getirilen sifat-fiillerle kaynasarak karmasik fiil olusturan fiillerle (bol-) ilgili kisa bilgilere yer verilecektir. Daha sonra islevleri kisminda her tasviri fiilin esas fiile kattigi anlamlari, ayrintili ve karsilastirmali sekilde incelenecektir. Ozellikle bu fiillerin esas fiillerle birlesmesini saglayan zarf-fiil eklerinin kullanimlari ve zarf-fiil eklerinin bu tur birlesik fiillere kattigi anlamlari aciklanacaktir.
{"title":"Divân-ı Hikmet’in Kökşetav Nüshasında Tasvirî Fiillerin Kullanılışı","authors":"Senbek Utebekov, Ali Akar","doi":"10.26650/iuturkiyat.755182","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.755182","url":null,"abstract":"Bu makalede Divân-i Hikmet’in Kazakistan’in Koksetav Edebiyat ve Sanat Muzesinde bulunan nushasinda karsimiza cikan tasviri fiiller ve tasviri fiillerde kullanilan unsurlar ele alinacaktir. Ozellikle bu tur birlesik fiiller hem sozluksel (leksik) hem de gorunussel (aspekt) anlamlari bakimindan incelenecektir. Metinde tespit edilen al-, bar-, bėr-, bol-, ḳal-, kėl-, kėt-, kor-, tur-, yuru- tasviri fiillerinin sozluksel anlamlari siralanarak bu anlamlar orneklendirilecektir. Cunku bu fiillerin tek basina kullanilabilen gercek ve mecazi olmak uzere birkac sozluksel anlami vardir. Buna paralel sekilde bu fiillerin kullanim sikligiyla ilgili olarak sayisal verilere de yer verilecektir. Tespit ettigimiz fiillerin kullanilisiyla ilgili kisimlarda isimlerle kaynasarak birlesik fiil olusturabilen bazi fiiller (bol-, ḳal-, bėr-) uzerinde durulacaktir. Bununla birlikte esas fiile getirilen sifat-fiillerle kaynasarak karmasik fiil olusturan fiillerle (bol-) ilgili kisa bilgilere yer verilecektir. Daha sonra islevleri kisminda her tasviri fiilin esas fiile kattigi anlamlari, ayrintili ve karsilastirmali sekilde incelenecektir. Ozellikle bu fiillerin esas fiillerle birlesmesini saglayan zarf-fiil eklerinin kullanimlari ve zarf-fiil eklerinin bu tur birlesik fiillere kattigi anlamlari aciklanacaktir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"55 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125891274","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-12-27DOI: 10.26650/iuturkiyat.732120
Cemile Odunkıran
Yabancilasma kavrami, caglar icindeki gerceklik algisi ve sanat arasindaki etkilesimin bir sonucu olarak modernlesen toplumlarda bireylerin kendi oz degerlerinden uzaklasmasini, kopusunu ifade etmektedir. Bu uzaklasmanin boyutlari toplumsal, sosyolojik yahut psikolojik anlamda irdelenebilir. Yabancilasmanin bizim edebiyatimiza yansimasi ise ozellikle 1950 sonrasina tekâbul etmektedir. Vus’at O. Bener bahsettigimiz bu kopusun 1950 kusagi icerisinde en acik sekilde gozlemlendigi hikâyecilerindendir. Baska edebi turlerde de eserler kaleme almasina karsin onun hikâyeleri, yazar icin romanlarina geciste onemli bir basamak teskil etmeleri ve yabancilasma kavramina iliskin yogun veriler icermeleri hasebiyle dikkati cekmektedir. Bu calismanin ekseninde yer alan Dost hikâyesi ise yazarin ilk eseridir ve yabancilasma konusunda yorumlar yapmamiza yeteri kadar musait bir yapidadir. Calismada yabancilasmanin tarihsel evrelerine deginilmis, daha sonra Dost hikâyesi ve icerdigi karakterler uzerinden birtakim cikarimlar yapilmistir.
{"title":"Yabancılaşma Kavramı Ekseninde Vüs’at O. Bener ve Dost Hikâyesi","authors":"Cemile Odunkıran","doi":"10.26650/iuturkiyat.732120","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.732120","url":null,"abstract":"Yabancilasma kavrami, caglar icindeki gerceklik algisi ve sanat arasindaki etkilesimin bir sonucu olarak modernlesen toplumlarda bireylerin kendi oz degerlerinden uzaklasmasini, kopusunu ifade etmektedir. Bu uzaklasmanin boyutlari toplumsal, sosyolojik yahut psikolojik anlamda irdelenebilir. Yabancilasmanin bizim edebiyatimiza yansimasi ise ozellikle 1950 sonrasina tekâbul etmektedir. Vus’at O. Bener bahsettigimiz bu kopusun 1950 kusagi icerisinde en acik sekilde gozlemlendigi hikâyecilerindendir. Baska edebi turlerde de eserler kaleme almasina karsin onun hikâyeleri, yazar icin romanlarina geciste onemli bir basamak teskil etmeleri ve yabancilasma kavramina iliskin yogun veriler icermeleri hasebiyle dikkati cekmektedir. Bu calismanin ekseninde yer alan Dost hikâyesi ise yazarin ilk eseridir ve yabancilasma konusunda yorumlar yapmamiza yeteri kadar musait bir yapidadir. Calismada yabancilasmanin tarihsel evrelerine deginilmis, daha sonra Dost hikâyesi ve icerdigi karakterler uzerinden birtakim cikarimlar yapilmistir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"35 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"116419761","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-12-27DOI: 10.26650/iuturkiyat.747348
S. Polat
As it is known, one of the main factors, which facilitated the establishment of the Ottoman Empire, was the contribution of nomadic Turkmens. These nomadic Turkmens were influential in the formation of the Ottoman State with their support in military conflicts as well as their dynamism in the foundation phase of the new state. However, the role of nomadic groups in the military field changed with the completion of the foundation process and development of central, provincial and military organisation. Although the nomads lost their central role in war, contrary to the earlier periods of the Ottoman State, their role in the Ottoman wars in later periods transformed and continued. This study discusses the changing role of nomads in wars as part of the military activities of the Ottomans depending on the formation of a centralist structure and development of state organisation, with examples from the 17th century. It indicates the real obligations of nomads in wars as part of their new status in the military organisation, with their transformation from a people who provided support to principality forces to subjects who engaged in production and paid tax over time. In the campaign examples examined within this scope, this study also discusses the in-kind taxes levied on nomads and their contribution to the subsistence of the army in terms of purchasing sheep from these communities. In addition, this study examines the methods by means of which animals were obtained from nomadic communities to be used in military transportation duties. The extent to which nomads fulfilled their obligations in this whole process constitutes another focus of the study.
{"title":"IV. Murat Dönemi Osmanlı Seferlerinde KonarGöçerlerin Et Temini ve Taşımacılık Hususundaki Rolleri","authors":"S. Polat","doi":"10.26650/iuturkiyat.747348","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.747348","url":null,"abstract":"As it is known, one of the main factors, which facilitated the establishment of the Ottoman Empire, was the contribution of nomadic Turkmens. These nomadic Turkmens were influential in the formation of the Ottoman State with their support in military conflicts as well as their dynamism in the foundation phase of the new state. However, the role of nomadic groups in the military field changed with the completion of the foundation process and development of central, provincial and military organisation. Although the nomads lost their central role in war, contrary to the earlier periods of the Ottoman State, their role in the Ottoman wars in later periods transformed and continued. This study discusses the changing role of nomads in wars as part of the military activities of the Ottomans depending on the formation of a centralist structure and development of state organisation, with examples from the 17th century. It indicates the real obligations of nomads in wars as part of their new status in the military organisation, with their transformation from a people who provided support to principality forces to subjects who engaged in production and paid tax over time. In the campaign examples examined within this scope, this study also discusses the in-kind taxes levied on nomads and their contribution to the subsistence of the army in terms of purchasing sheep from these communities. In addition, this study examines the methods by means of which animals were obtained from nomadic communities to be used in military transportation duties. The extent to which nomads fulfilled their obligations in this whole process constitutes another focus of the study.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"41 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"125130752","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-12-27DOI: 10.26650/iuturkiyat.803428
Şerif Eskin
Bu calismada, Recaizade Mahmut Ekrem’in Sadullah Pasa’ya yazdigi ve bugune dek kaynaklarda yer almayan kimi mektuplar yayimlanip edebiyat tarihi acisindan degerlendirilecektir. Genel olarak bakildiginda, mektuplarin muhtevalarinin kisisel konulardan ibaret olmadigi, yazismalarda edebi modernlesme hakkinda bir muzakerenin yurutuldugu, edebiyat tarihinin baslica tartisma konulari uzerine mulâhazalarda bulunuldugu gorulecektir. Bu bakimdan incelenecek mektuplar belgesel degere sahiptir. Sadullah Pasa’nin yayimlanmamis siirleri, yazilari ve cevirileri kayboldugu icin onun edebi kimligi ve etki alani hakkindaki bilgiler sinirli duzeyde kalmisti. Dolayisiyla bu mektuplardaki veriler onun gunumuze yansiyan portresini bir parca daha aydinlatacaktir. Ayrica baska onemli yazarlar uzerinde etkili oldugu bilinen Sadullah Pasa’nin Recaizade Mahmut Ekrem ile olan diyalogu ve etkilesimi de bu mektuplar sayesinde tespit edilip degerlendirilmis olacaktir. Recaizade Mahmut Ekrem’in kitaplarina girmemis bir siiri de soz konusu mektuplar vesilesiyle ortaya cikarilmistir. Iki isim arasindaki fikir alisverisinde Recaizade, edebiyatta modernlesmenin onundeki en onemli engelleri; Osmanli kultur dunyasinda edebi elestirinin yoklugu, siir dilinin nesir dilindeki gelismelerden geri kalmasi, aruz vezninin Turkcenin dogasina aykiri olmasi, kadim Osmanli edebiyati uzerine yeterince arastirma yapilmamasi olarak siralar. Sadullah Pasa ise Turk boylarinin medeniyet yoluna girdikten sonra Arap ve Acem sairleri taklit ederek Turk edebiyatini gelistirdiklerini ancak bunu yaparken Turk siirinin “hâssa-i kavmiyyesini” muhafaza edemediklerini ileri surer.
在本研究中，我们将发表雷凯扎德-马赫穆特-埃克雷姆（Recaizade Mahmut Ekrem）写给萨杜拉-帕萨（Sadullah Pasa）的一些信件，并从文学史的角度对这些信件进行评价。总体而言，这些书信的内容并不涉及个人问题，书信中对文学现代化进行了讨论，并讨论了文学史上的主要话题。因此，要分析的书信具有文献价值。由于萨杜拉-帕萨未发表的诗歌、著作和翻译作品已经遗失，人们对其文学身份和影响范围的了解十分有限。因此，这些书信中的资料将为我们揭示他今天的形象。此外，萨杜拉-帕萨与雷凯扎德-马赫穆特-埃克雷姆（Recaizade Mahmut Ekrem）的对话和互动也将通过这些书信得到确认和评估。这些信件还揭示了 Recaizade Mahmut Ekrem 的一首诗，这首诗没有收录在他的书中。在两人的交流中，Recaizade 列出了文学现代化的最主要障碍，包括奥斯曼文化界缺乏文学批评、诗歌语言落后于散文的发展、阿鲁兹诗歌与土耳其语的性质相悖，以及缺乏对古代奥斯曼文学的充分研究。萨杜拉-帕萨（Sadullah Pasa）则认为，突厥部落进入文明社会后，模仿阿拉伯和波斯诗人，发展突厥文学，但这样做却未能保留突厥诗歌的 "特殊性"。
{"title":"Recaizade Mahmut Ekrem’in Sadullah Paşa’ya Yazdığı Mektuplar ve Edebiyat Tarihi Açısından Bir Değerlendirme","authors":"Şerif Eskin","doi":"10.26650/iuturkiyat.803428","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.803428","url":null,"abstract":"Bu calismada, Recaizade Mahmut Ekrem’in Sadullah Pasa’ya yazdigi ve bugune dek kaynaklarda yer almayan kimi mektuplar yayimlanip edebiyat tarihi acisindan degerlendirilecektir. Genel olarak bakildiginda, mektuplarin muhtevalarinin kisisel konulardan ibaret olmadigi, yazismalarda edebi modernlesme hakkinda bir muzakerenin yurutuldugu, edebiyat tarihinin baslica tartisma konulari uzerine mulâhazalarda bulunuldugu gorulecektir. Bu bakimdan incelenecek mektuplar belgesel degere sahiptir. Sadullah Pasa’nin yayimlanmamis siirleri, yazilari ve cevirileri kayboldugu icin onun edebi kimligi ve etki alani hakkindaki bilgiler sinirli duzeyde kalmisti. Dolayisiyla bu mektuplardaki veriler onun gunumuze yansiyan portresini bir parca daha aydinlatacaktir. Ayrica baska onemli yazarlar uzerinde etkili oldugu bilinen Sadullah Pasa’nin Recaizade Mahmut Ekrem ile olan diyalogu ve etkilesimi de bu mektuplar sayesinde tespit edilip degerlendirilmis olacaktir. Recaizade Mahmut Ekrem’in kitaplarina girmemis bir siiri de soz konusu mektuplar vesilesiyle ortaya cikarilmistir. Iki isim arasindaki fikir alisverisinde Recaizade, edebiyatta modernlesmenin onundeki en onemli engelleri; Osmanli kultur dunyasinda edebi elestirinin yoklugu, siir dilinin nesir dilindeki gelismelerden geri kalmasi, aruz vezninin Turkcenin dogasina aykiri olmasi, kadim Osmanli edebiyati uzerine yeterince arastirma yapilmamasi olarak siralar. Sadullah Pasa ise Turk boylarinin medeniyet yoluna girdikten sonra Arap ve Acem sairleri taklit ederek Turk edebiyatini gelistirdiklerini ancak bunu yaparken Turk siirinin “hâssa-i kavmiyyesini” muhafaza edemediklerini ileri surer.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"131391535","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-12-27DOI: 10.26650/iuturkiyat.777154
Ekrem Saltık
Gecmiste Serendib ve Seylan gibi farkli isimlerle anilan ve 20. yuzyilda Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti adini alan bir ada ulkesi olan Sri Lanka, tarih boyunca Bati Asya, Cin ve Uzakdogu guzergâhindaki islek deniz yollarinda gerceklestirilen uluslararasi ticaretin onemli aktorlerinden biri olmustur. Sosyoekonomik acidan dunya tarihi kadar Osmanli tarihi acisindan da onemli olan koklu bir gecmis ve ilginc bir iliskiler agina sahip olan Sri Lanka ile Osmanli Devleti arasindaki iliskiler, genel hatlariyla 19. yuzyilin son ceyregine tarihlendirilen ama adadaki Muslumanlarin bir kismi acisindan gecmisi cok daha eskilere uzanan kolektif bir sosyo-kulturel izlekten beslenmektedir. Bu kucuk ada ulkesindeki siyasi ve ekonomik surecler, Osmanli Devleti’nin 19. yuzyilin son ceyreginde bolgeyle kurdugu iliskilerin de zemini olmus, II. Abdulhamid’in kendinden once zaten sehbenderlik baglaminda temasa gecilmis olan Seylan Adasi’na yapacagi yeni atamalarda, bolgenin sosyo-kulturel hiyerarsisine nufuz edebilecek secimler yapilmistir. Soz konusu sehbenderlerin yereldeki calismalari, Guney Asya Muslumanlarinin Osmanli Devleti ile ilgili beklentilerinin doruga ulastigi 19. yuzyilin ikinci yarisi itibariyle Seylan Muslumanlarinin da Osmanli Devleti’ne dair bir sempati duymasinda katki saglayici olmustur. Nitekim modern Sri Lanka’nin en kalabalik azinliklardan biri olan Moor Muslumanlarinin Osmanli Devleti’ne karsi hâlen dâhi surmekte olan sempatisinin bu donemdeki calismalardan da beslendigini soylemek mumkundur. Bu zeminde Osmanli Devleti’nin Guney Asya Muslumanlariyla ilgili politikalarinin, Hint okyanusundaki farkli bir cografi kesitine yogunlasacak olan bu makale, ozellikle II. Abdulhamid’in bolgeyle ilgili siyasetinin panislâmist karakteri baglaminda simdiye kadar derinlemesine ele alinmamis bir cografi parcasini olusturan Sri Lanka [Seylan] ile Osmanli Devleti arasindaki iliskileri ele alacaktir. Osmanli Devleti’nin Seylan ozelinde sehbender atayarak temsilcilik verdigi kisi ve ailelerin sehbenderlik surecleri ve sonrasindaki siyasi kariyerleri, gecmisi Osmanli Devleti’nin de oncesine uzanan “Turk sempatisi” ve unsiyeti baglaminda ele alinacaktir.
{"title":"Osmanlı Devleti’nin Seylan Adası ile İlişkilerine Methal","authors":"Ekrem Saltık","doi":"10.26650/iuturkiyat.777154","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.777154","url":null,"abstract":"Gecmiste Serendib ve Seylan gibi farkli isimlerle anilan ve 20. yuzyilda Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti adini alan bir ada ulkesi olan Sri Lanka, tarih boyunca Bati Asya, Cin ve Uzakdogu guzergâhindaki islek deniz yollarinda gerceklestirilen uluslararasi ticaretin onemli aktorlerinden biri olmustur. Sosyoekonomik acidan dunya tarihi kadar Osmanli tarihi acisindan da onemli olan koklu bir gecmis ve ilginc bir iliskiler agina sahip olan Sri Lanka ile Osmanli Devleti arasindaki iliskiler, genel hatlariyla 19. yuzyilin son ceyregine tarihlendirilen ama adadaki Muslumanlarin bir kismi acisindan gecmisi cok daha eskilere uzanan kolektif bir sosyo-kulturel izlekten beslenmektedir. Bu kucuk ada ulkesindeki siyasi ve ekonomik surecler, Osmanli Devleti’nin 19. yuzyilin son ceyreginde bolgeyle kurdugu iliskilerin de zemini olmus, II. Abdulhamid’in kendinden once zaten sehbenderlik baglaminda temasa gecilmis olan Seylan Adasi’na yapacagi yeni atamalarda, bolgenin sosyo-kulturel hiyerarsisine nufuz edebilecek secimler yapilmistir. Soz konusu sehbenderlerin yereldeki calismalari, Guney Asya Muslumanlarinin Osmanli Devleti ile ilgili beklentilerinin doruga ulastigi 19. yuzyilin ikinci yarisi itibariyle Seylan Muslumanlarinin da Osmanli Devleti’ne dair bir sempati duymasinda katki saglayici olmustur. Nitekim modern Sri Lanka’nin en kalabalik azinliklardan biri olan Moor Muslumanlarinin Osmanli Devleti’ne karsi hâlen dâhi surmekte olan sempatisinin bu donemdeki calismalardan da beslendigini soylemek mumkundur. Bu zeminde Osmanli Devleti’nin Guney Asya Muslumanlariyla ilgili politikalarinin, Hint okyanusundaki farkli bir cografi kesitine yogunlasacak olan bu makale, ozellikle II. Abdulhamid’in bolgeyle ilgili siyasetinin panislâmist karakteri baglaminda simdiye kadar derinlemesine ele alinmamis bir cografi parcasini olusturan Sri Lanka [Seylan] ile Osmanli Devleti arasindaki iliskileri ele alacaktir. Osmanli Devleti’nin Seylan ozelinde sehbender atayarak temsilcilik verdigi kisi ve ailelerin sehbenderlik surecleri ve sonrasindaki siyasi kariyerleri, gecmisi Osmanli Devleti’nin de oncesine uzanan “Turk sempatisi” ve unsiyeti baglaminda ele alinacaktir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"30 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"133836399","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-12-27DOI: 10.26650/iuturkiyat.799595
M. Balci
Turk edebiyatinda Tanzimat’tan sonra basta Fransiz edebiyati olmak uzere Avrupai tarzda gelisen bir mecra olusmustur. Bu yolda sekil ve tur olarak Fransiz edebiyatinin taklidi bircok metin uretilmistir. Anlatim bakimindan eski gelenegin tesiri gorulse de tur ve sekil bakimindan yenilikler hizla yayginlik kazanmis ve 1890’larda yetkin siir ve romanlarin uretilecegi Servet-i Funun cizgisine giden yol acilmistir. Servet-i Funun mecmuasi etrafinda toplanan yeni edebiyat anlayisina sahip sair ve yazarlar adi ayni dergiyle anilacak bir edebi akimin oncusu ve temsilcisi olmuslardir. Ismet Ozel, 1960 sonrasi Turk edebiyatinin en muessir sairlerindendir. Genc yasta kendi siir yatagini olusturdugu gibi sonraki donemlerde de bircok sair icin yol gosterici olmustur. Ideoloji ve genclik duygulariyla harmanlanmis ilk siirlerinde yogun imgeye dayali ifade sekilleriyle dikkati ceker. Geceleyin Bir Kosu, Evet Isyan, Cinayetler Kitabi ve Celladima Gulumserken adli kitaplari siirinin farkli donemlerini temsil eden metinlerini barindirir. Bu calisma, soyleyis, konu, ahenk, uslup bakimindan herhangi bir topluluk veya sahsiyetle baglantisi olmayan Ismet Ozel ile Tanzimat’tan sonra gelisen yeni Turk siirinin temsilcisi olan Servet-i Funun sairleri arasinda bir kosutluk veya benzerlik aranabilir mi sorusundan yola cikmaktadir. Servet-i Funun edebiyatinin en dikkate deger yonu huzun ve anlam bakimindan akraba kelimelere metinlerinde sikca rastlanmasidir. Ismet Ozel’in siirlerinde de huzun kelimesi cok sik olmamakla birlikte dikkati cekecek bir tarzda kullanilmaktadir. Yukarida zikredilen siir kitaplarindan ilk ucunde kullanildigi gorulen huzun kelimesinin Ismet Ozel siiri ile Servet-i Funun siirinin ortak kelimelerinden oldugu tespit edilmistir. Bu calismada Servet-i Funun siiri ve Ismet Ozel siirinin huzun ortak paydasinda birlesip birlesmeyecegi tartisilmaktadir.
{"title":"İsmet Özel Şiirinde Servet-i Fünûn İzleri","authors":"M. Balci","doi":"10.26650/iuturkiyat.799595","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.799595","url":null,"abstract":"Turk edebiyatinda Tanzimat’tan sonra basta Fransiz edebiyati olmak uzere Avrupai tarzda gelisen bir mecra olusmustur. Bu yolda sekil ve tur olarak Fransiz edebiyatinin taklidi bircok metin uretilmistir. Anlatim bakimindan eski gelenegin tesiri gorulse de tur ve sekil bakimindan yenilikler hizla yayginlik kazanmis ve 1890’larda yetkin siir ve romanlarin uretilecegi Servet-i Funun cizgisine giden yol acilmistir. Servet-i Funun mecmuasi etrafinda toplanan yeni edebiyat anlayisina sahip sair ve yazarlar adi ayni dergiyle anilacak bir edebi akimin oncusu ve temsilcisi olmuslardir. Ismet Ozel, 1960 sonrasi Turk edebiyatinin en muessir sairlerindendir. Genc yasta kendi siir yatagini olusturdugu gibi sonraki donemlerde de bircok sair icin yol gosterici olmustur. Ideoloji ve genclik duygulariyla harmanlanmis ilk siirlerinde yogun imgeye dayali ifade sekilleriyle dikkati ceker. Geceleyin Bir Kosu, Evet Isyan, Cinayetler Kitabi ve Celladima Gulumserken adli kitaplari siirinin farkli donemlerini temsil eden metinlerini barindirir. Bu calisma, soyleyis, konu, ahenk, uslup bakimindan herhangi bir topluluk veya sahsiyetle baglantisi olmayan Ismet Ozel ile Tanzimat’tan sonra gelisen yeni Turk siirinin temsilcisi olan Servet-i Funun sairleri arasinda bir kosutluk veya benzerlik aranabilir mi sorusundan yola cikmaktadir. Servet-i Funun edebiyatinin en dikkate deger yonu huzun ve anlam bakimindan akraba kelimelere metinlerinde sikca rastlanmasidir. Ismet Ozel’in siirlerinde de huzun kelimesi cok sik olmamakla birlikte dikkati cekecek bir tarzda kullanilmaktadir. Yukarida zikredilen siir kitaplarindan ilk ucunde kullanildigi gorulen huzun kelimesinin Ismet Ozel siiri ile Servet-i Funun siirinin ortak kelimelerinden oldugu tespit edilmistir. Bu calismada Servet-i Funun siiri ve Ismet Ozel siirinin huzun ortak paydasinda birlesip birlesmeyecegi tartisilmaktadir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"29 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-12-27","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"123981436","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-09-22DOI: 10.26650/iuturkiyat.738029
M. Lüleci̇
Insan yuzu ve bedeni eski caglardan bu yana derin anlamlarin toplandigi sirli bir levha olarak gorulmustur. Dogu’da ilm-i sima, Bati’da fizyonomi bunyesinde gerceklestirilen arastirmalar, yirminci yuzyilin ikinci yarisindan itibaren kultur calismalariyla birlikte yeni bir ivme kazanir. Fizyonomi, son yillarda insan yuzu ve bedenini kulturel kodlarin biriktigi simgesel bir alan olarak ele almakta, roman da karakter fizyonomisi uzerinden bu simgelerin cozumlendigi bir alana karsilik gelmektedir. Arastirmanin amaci, Bati-disi bir modernite olarak Turk modernlesmesinin fizyonomisini ortaya koymak ve Turk romaninda bilgi ve varlik sorunsallarinin ele alinisini karakterlerin yuz ve beden gorunumleri uzerinden cozumlemektir. Halit Ziya’nin Mai ve Siyah ile Ask-i Memnu romanlari uzerinde Foucault’nun tarihsel a priori ve arsiv kavramlari uzerinden gerceklestirdigimiz yakin okumalar, adi gecen romanlarda karakterlerin yuz ve beden bicimlerinin yeni bir epistemolojinin habercisi oldugunu ortaya koymustur. Diger yandan Peyami Safa’nin Yalniziz ve Matmazel Noraliya’nin Koltugu adli romanlarinda Daryush Shayegan’in ontolojik kopus kavrami uzerinden gerceklestirdigimiz yakin okumalar, Safa’nin varlik sorunsalini ele alirken, kurguladigi karakterlerin yuz ve bedenlerini kulturel birer simge alani olarak tasarladigini gostermistir. Sozu edilen yakin okumalar sayesinde anlasilmistir ki Turk Modernlesmesinin Bati-disi bir epistemoloji ve ontolojiden kaynaklandigini ve yine kendine has bir bilgi ve varlik cizgisinde ilerledigini ortaya koyabilmek icin, karakter fizyonomisinin incelenmesi buyuk onem tasimaktadir.
{"title":"Kurgusal Fizyonominin Şarkî Aynaları: Batı-dışı Modernite ve Modern Türk Romanı Üzerinde Bilişsel Bir Kültür Çözümlemesi","authors":"M. Lüleci̇","doi":"10.26650/iuturkiyat.738029","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.738029","url":null,"abstract":"Insan yuzu ve bedeni eski caglardan bu yana derin anlamlarin toplandigi sirli bir levha olarak gorulmustur. Dogu’da ilm-i sima, Bati’da fizyonomi bunyesinde gerceklestirilen arastirmalar, yirminci yuzyilin ikinci yarisindan itibaren kultur calismalariyla birlikte yeni bir ivme kazanir. Fizyonomi, son yillarda insan yuzu ve bedenini kulturel kodlarin biriktigi simgesel bir alan olarak ele almakta, roman da karakter fizyonomisi uzerinden bu simgelerin cozumlendigi bir alana karsilik gelmektedir. Arastirmanin amaci, Bati-disi bir modernite olarak Turk modernlesmesinin fizyonomisini ortaya koymak ve Turk romaninda bilgi ve varlik sorunsallarinin ele alinisini karakterlerin yuz ve beden gorunumleri uzerinden cozumlemektir. Halit Ziya’nin Mai ve Siyah ile Ask-i Memnu romanlari uzerinde Foucault’nun tarihsel a priori ve arsiv kavramlari uzerinden gerceklestirdigimiz yakin okumalar, adi gecen romanlarda karakterlerin yuz ve beden bicimlerinin yeni bir epistemolojinin habercisi oldugunu ortaya koymustur. Diger yandan Peyami Safa’nin Yalniziz ve Matmazel Noraliya’nin Koltugu adli romanlarinda Daryush Shayegan’in ontolojik kopus kavrami uzerinden gerceklestirdigimiz yakin okumalar, Safa’nin varlik sorunsalini ele alirken, kurguladigi karakterlerin yuz ve bedenlerini kulturel birer simge alani olarak tasarladigini gostermistir. Sozu edilen yakin okumalar sayesinde anlasilmistir ki Turk Modernlesmesinin Bati-disi bir epistemoloji ve ontolojiden kaynaklandigini ve yine kendine has bir bilgi ve varlik cizgisinde ilerledigini ortaya koyabilmek icin, karakter fizyonomisinin incelenmesi buyuk onem tasimaktadir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"38 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-09-22","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"126655233","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-06-19DOI: 10.26650/iuturkiyat.706876
İhsan Sabri Çebi̇
Changes which occur in the phonetic structure of a language are called phonetic events. One of the reasons for phonetic change is contamination in which a word or form influences another word or form and a different form with common features arises. In earlier periods when Turkish was written in Arabic letters, the fact that the Arabic letters “vav” and “ya” corresponded to both vowel and consonant phonemes caused there to be some different pronunciations in Arabic and Persian words. In other words, the letter “ya” which is expected to be pronounced as a vowel is pronounced as a consonant, and the letters “vav” and “ya” are pronounced as vowels although they are expected to be pronounced as consonants. As a result of these variant pronunciations, some words evolved into forms that are different from the corresponding words in their original language. Phonemes such as “g” and “nasal n” which are not found in the Arabic alphabet are counterbalanced in the Ottoman alphabet with “kâf-i Farisi” borrowed from the Persian alphabet and “kâf-i nuni” which Turks developed. But these phonemes were written with Arabic kef in manuscripts due to greater ease of writing. In some Turkish words which include these phonemes and which are used in some Arabic dialects, different pronunciations exist due to the fact that the mentioned phonemes in the Arabic alphabets are written with the letter kef. The reason for these phonetic events which are based on contamination is the system of vowel points in the Arabic alphabet. As some words written with the same letters were developed with different vowel points, synonymous words came into existence. It is in fact contamination which determines the direction of all phonetic events that emerge in these words undergoing phonetic events through different reasons. The reason for contamination in those events is the Arabic alphabet, that is, writing in more general terms. The fact that phonetic events arise firstly in spoken language indicates that it is not the typical characteristic of writing to cause phonetic events although this is possible. Examples that belong to the period of Old Anatolian Turkish and that undergo this kind of phonetic event are given in the study.
{"title":"Bazı Ses Olaylarında Bulaşma Sebebi Olarak Arap Alfabesi","authors":"İhsan Sabri Çebi̇","doi":"10.26650/iuturkiyat.706876","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.706876","url":null,"abstract":"Changes which occur in the phonetic structure of a language are called phonetic events. One of the reasons for phonetic change is contamination in which a word or form influences another word or form and a different form with common features arises. In earlier periods when Turkish was written in Arabic letters, the fact that the Arabic letters “vav” and “ya” corresponded to both vowel and consonant phonemes caused there to be some different pronunciations in Arabic and Persian words. In other words, the letter “ya” which is expected to be pronounced as a vowel is pronounced as a consonant, and the letters “vav” and “ya” are pronounced as vowels although they are expected to be pronounced as consonants. As a result of these variant pronunciations, some words evolved into forms that are different from the corresponding words in their original language. Phonemes such as “g” and “nasal n” which are not found in the Arabic alphabet are counterbalanced in the Ottoman alphabet with “kâf-i Farisi” borrowed from the Persian alphabet and “kâf-i nuni” which Turks developed. But these phonemes were written with Arabic kef in manuscripts due to greater ease of writing. In some Turkish words which include these phonemes and which are used in some Arabic dialects, different pronunciations exist due to the fact that the mentioned phonemes in the Arabic alphabets are written with the letter kef. The reason for these phonetic events which are based on contamination is the system of vowel points in the Arabic alphabet. As some words written with the same letters were developed with different vowel points, synonymous words came into existence. It is in fact contamination which determines the direction of all phonetic events that emerge in these words undergoing phonetic events through different reasons. The reason for contamination in those events is the Arabic alphabet, that is, writing in more general terms. The fact that phonetic events arise firstly in spoken language indicates that it is not the typical characteristic of writing to cause phonetic events although this is possible. Examples that belong to the period of Old Anatolian Turkish and that undergo this kind of phonetic event are given in the study.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"26 6","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134092889","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Pub Date : 2020-06-19DOI: 10.26650/IUTURKIYAT.682780
H. Şahin
Turkiye’de Hindistan ile ilgili arastirmalar Mustafa Kemal Ataturk’un onculugunde 1936 yilinda Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi (DTCF) bunyesinde Hindoloji kursusunun kurulmasiyla baslatilmistir. Bu kursunun kurucusu Walter Ruben (1899-1982), ulkemizde Hindoloji alaninin gelismesine buyuk katkilar sunarak Hint kaynaklarinda yer alan Turklerle ilgili bolumlerin belirlenmesi ve degerlendirilmesi ile Hint edebiyati ve tarihi alaninda pek cok arastirmalar gerceklestirmistir. Temeli saglam bir sekilde atilan bu bilim dali; Ruben’den sonra yetisen Abidin Itil, Kemal Cagdas gibi Hindolog ve tarihcilerin buyuk cabalariyla Hint kaynaklari isiginda pek cok bilimsel eserler ortaya konulmasini saglamistir. Bu baglamda Hindistan’a damgasini vuran Turk donemi hakkinda da Turkiye’de yapilan calismalar Hindistan arastirmalari baglaminda devam etmektedir. Dolayisiyla bu calismamiz bilhassa Turklerin Hindistan’daki Tarihi uzerine Turkiye’de yapilan calismalari genel olarak degerlendirmeyi amaclamis olup bu sahada yapilan ceviri eserleri, Turkce calismalari, Yuksek ogretim tezlerini ve ilgili makaleleri de ortaya koymayi amaclamistir. Arastirmada saha ile ilgili tespitler ve onerilerde bulunulmus olup yontem olarak aciklama, karsilastirma ve ornekleme metotlari kullanilmistir.
{"title":"A General Review of Scientific Studies Carried Out in Turkey Relating to History of India","authors":"H. Şahin","doi":"10.26650/IUTURKIYAT.682780","DOIUrl":"https://doi.org/10.26650/IUTURKIYAT.682780","url":null,"abstract":"Turkiye’de Hindistan ile ilgili arastirmalar Mustafa Kemal Ataturk’un onculugunde 1936 yilinda Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi (DTCF) bunyesinde Hindoloji kursusunun kurulmasiyla baslatilmistir. Bu kursunun kurucusu Walter Ruben (1899-1982), ulkemizde Hindoloji alaninin gelismesine buyuk katkilar sunarak Hint kaynaklarinda yer alan Turklerle ilgili bolumlerin belirlenmesi ve degerlendirilmesi ile Hint edebiyati ve tarihi alaninda pek cok arastirmalar gerceklestirmistir. Temeli saglam bir sekilde atilan bu bilim dali; Ruben’den sonra yetisen Abidin Itil, Kemal Cagdas gibi Hindolog ve tarihcilerin buyuk cabalariyla Hint kaynaklari isiginda pek cok bilimsel eserler ortaya konulmasini saglamistir. Bu baglamda Hindistan’a damgasini vuran Turk donemi hakkinda da Turkiye’de yapilan calismalar Hindistan arastirmalari baglaminda devam etmektedir. Dolayisiyla bu calismamiz bilhassa Turklerin Hindistan’daki Tarihi uzerine Turkiye’de yapilan calismalari genel olarak degerlendirmeyi amaclamis olup bu sahada yapilan ceviri eserleri, Turkce calismalari, Yuksek ogretim tezlerini ve ilgili makaleleri de ortaya koymayi amaclamistir. Arastirmada saha ile ilgili tespitler ve onerilerde bulunulmus olup yontem olarak aciklama, karsilastirma ve ornekleme metotlari kullanilmistir.","PeriodicalId":447450,"journal":{"name":"Türkiyat Mecmuası","volume":"59 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2020-06-19","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"132066966","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：