The paper aims to study the practice of local leadership and governance in Nepal critically. The historical perspective synthesizing the review of literature and interpretation analyzing the changes over some time is adopted as a method. The practice of local leadership and governance in Nepal has been since ancient times. The kings and states are examples of leadership and governance practice that is mentioned in Hindu and Buddhist scriptures. The great-men theory or charismatic theory of leadership has largely been associated with leadership and the governance system was mainly based on religious and community basis and ultimately utopian ideas. Self-rule was found on a community basis as governance at the local level. Similarly, the charismatic typology of leadership has long been dominant in Nepal. Despite this, leadership has largely been influenced by caste, kin, and noble family. However, with the advent of modernization, the traditional practice of governance and leadership has changed. Nonetheless, questions on leadership and governance have also been raised regarding social transformation and economic growth.
{"title":"The Practice of Local Leadership and Governance in Nepal: A Historical Perspective","authors":"Deepak Chaudhary, Chandra Lal Shrestha, Mahendra Sapkota","doi":"10.3126/hj.v14i2.59053","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59053","url":null,"abstract":"The paper aims to study the practice of local leadership and governance in Nepal critically. The historical perspective synthesizing the review of literature and interpretation analyzing the changes over some time is adopted as a method. The practice of local leadership and governance in Nepal has been since ancient times. The kings and states are examples of leadership and governance practice that is mentioned in Hindu and Buddhist scriptures. The great-men theory or charismatic theory of leadership has largely been associated with leadership and the governance system was mainly based on religious and community basis and ultimately utopian ideas. Self-rule was found on a community basis as governance at the local level. Similarly, the charismatic typology of leadership has long been dominant in Nepal. Despite this, leadership has largely been influenced by caste, kin, and noble family. However, with the advent of modernization, the traditional practice of governance and leadership has changed. Nonetheless, questions on leadership and governance have also been raised regarding social transformation and economic growth.","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135647042","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Moni Nakhah and Daśain fall during the same days in the lunar calendar, both bear equal importance and relevance in their respective cultural origins. The influence of Hinduization and Sanskritization that arose with the entry of several rulers in the Nepaa Maṇḍala caused momentum forcing the identity of the ones who celebrate it to be in crisis. Festivals like Moni and Daśain with varying cultural backgrounds have co-existed and should, rather than facing a transitional merger. Moni and Daśain are both unique festivals that snowballed into bearing some similarities with time. It is noteworthy that, nowadays, using the terms Daśain and Moni interchangeably does not appear to elicit any concerns. This article aims to elucidate the differences between these two festivals unveiling the influence of Sanskritization and Hinduization.
{"title":"Variation of Moni Nakhah and Daśain","authors":"Saraswati Rashmi Shakya","doi":"10.3126/hj.v14i2.59065","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59065","url":null,"abstract":"Moni Nakhah and Daśain fall during the same days in the lunar calendar, both bear equal importance and relevance in their respective cultural origins. The influence of Hinduization and Sanskritization that arose with the entry of several rulers in the Nepaa Maṇḍala caused momentum forcing the identity of the ones who celebrate it to be in crisis. Festivals like Moni and Daśain with varying cultural backgrounds have co-existed and should, rather than facing a transitional merger. Moni and Daśain are both unique festivals that snowballed into bearing some similarities with time. It is noteworthy that, nowadays, using the terms Daśain and Moni interchangeably does not appear to elicit any concerns. This article aims to elucidate the differences between these two festivals unveiling the influence of Sanskritization and Hinduization.","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135647046","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Nepal is a multicultural country with a different physical geography. The people living in Himalayan; mountain and valley, and in the flat plain/Terai (Madhesh) regions have their mother tongue and even the different dialects in the same Nepali language. Despite the contribution of the Madheshi people in the nation-building and their continuous effort to maintain harmony with the other communities, some ruling people from non-Madheshi communities continuously have been denying their presence by ignoring cultural assimilation in the sectors like history, university texts, media, bureaucracy, security, the power structure in the nation, and so on which creates sometimes unrest and the hostility. The anti-Madheshi narrative used by many historians has left the Madheshi people always a suspicious community in Nepal in terms of nationality for those citizens who are unaware of the truth of Nepali history. So, this academic writing uses new theoretical tools like new historicism with some other marginal theories for the historical truths and to counterfeit the pre-histories to maintain cultural assimilation. It is a qualitative research rendering through historical text, article, theoretical text, and news media to crosscheck the facts of either community of Nepal.
{"title":"A New Historical Approach to Learn the Madheshi People in Nepal","authors":"Manoj Kumar Karna","doi":"10.3126/hj.v14i2.59063","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59063","url":null,"abstract":"Nepal is a multicultural country with a different physical geography. The people living in Himalayan; mountain and valley, and in the flat plain/Terai (Madhesh) regions have their mother tongue and even the different dialects in the same Nepali language. Despite the contribution of the Madheshi people in the nation-building and their continuous effort to maintain harmony with the other communities, some ruling people from non-Madheshi communities continuously have been denying their presence by ignoring cultural assimilation in the sectors like history, university texts, media, bureaucracy, security, the power structure in the nation, and so on which creates sometimes unrest and the hostility. The anti-Madheshi narrative used by many historians has left the Madheshi people always a suspicious community in Nepal in terms of nationality for those citizens who are unaware of the truth of Nepali history. So, this academic writing uses new theoretical tools like new historicism with some other marginal theories for the historical truths and to counterfeit the pre-histories to maintain cultural assimilation. It is a qualitative research rendering through historical text, article, theoretical text, and news media to crosscheck the facts of either community of Nepal.","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135647503","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
प्रस्तुत अनुसन्धानात्मक लेख नेपालमा राणाकालदेखि शुरु भएको संसदीय अभ्यास र जनप्रतिनिधिहरुको सर्वोच्च संस्था संसदको गरिमा वढाउन प्रेसले पु¥याउदै आएको योगदानका बिषयमा केन्द्रीत छ । राणा शासनको अन्तिम कालखण्डबाट मुलुकमा संसदीय अभ्यास आरम्भ भएदेखि नै नेपाली मिडियाले यसका कामकारवाहीबारे जनतालाई सुसूचित गर्ने भूमिका खेल्दै आएको छ । नागरिक अधिकार, प्रजातन्त्र र प्रेस स्वतन्त्रता नभएको, गोरखापत्र वाहेक अरु मिडिया नरहेको, शासकको हुकुम नै कानून सरह हुने भएकाले राणाकालमा संसद नाम मात्रको संस्था थियो । २००७ सालको क्रान्तिबाट राणा शासन अन्त्य भएर मुलुकमा प्रजातन्त्र स्थापना भएपछि प्रेसमैत्री वातावरण वन्यो । त्यसयता २००७ देखि २०८० को अवधिमा सल्लाहकारसभा, प्रतिनिधिसभा र महासभा, राष्ट्रि«य पञ्चायत फेरी प्रतिनिधिसभा र राष्ट्रि«यसभा, पुनस्र्थापित प्रतिनिधिसभा, व्यवस्थापिका संसद, संविधानसभा हुँदै नेपालमा संघीय संसद र प्रादेशिक संसदको अभ्यास भैरहेको छ । यि कालखण्डमा नेपाली प्रेसले जनप्रतिनिधिहरुका काम कारवाहीबारे जनतालाई सत्य, तथ्य, विश्वसनीय सूचना प्रवाह गर्दै देश र जनताको पक्षमा काम गर्न सचेत गराउने, संसदका महत्वपूर्ण मुद्दाहरुमा मुद्दाहरुमा बहस चलाएर संसद र सांसदहरुलाई जनताप्रति उत्तदायी वनाउने भूमिका निर्वाह गर्दै आफूलाई संसदको अभिन्न अंकका रुपमा स्थापित गरेको छ । पछिल्लो समय संसद र प्रेस एक अर्काका परिपूरकका रुपमा रहेका छन् । संसदले प्रेसलाई आमन्त्रित सदस्यका रुपमा महत्व दिदै संसद र संसदीय समितिका बैठकमा सम्मानजनक स्थान दिने गरेको छ ।
प्रस्तुत अनुसन्धानात्मक लेख नेपालमा राणाकालदेखि शुरु भएको संसदीय अभ्यास र जनप्रतिनिधिहरुको सर्वोच्च संस्था संसदको गरिमा वढाउन प्रेसले पु¥याउदै आएको योगदानका बिषयमाकेन्द्रीत छ । राणा शासनको अन्तिम कालखण्डबाट मुलुकमा संसदीय अभ्यास आरम्भ भएदेखि नै नेपाली मिडियाले यसका कामकारवाहीबारे जनतालाई सुसूचित गर्ने भूमिका खेल्दै आएको छ । नागरिक अधिकार,प्रजातन्त्र प्रेस स्वतन्त्रता नभएको, गोरखापत्र वाहेक अरु मिडिया नरहेको、शासको हुकुम नै कानून सरह हुने भएकाले राणाकालमास ंसद नाम मात्रको संस्था थियो । २००७ सालको क्रान्तिबाट राणा शासन अन्त्यभएर मुलुकमा प्रजातन्त्र स्थापना भएपछि प्रेसमैत्री वातावरणन्यो । त्यसयता २००७ देखि २०८० को अवधिमा स्लहाकारसभा、प्रतिनिधिसभार महासभा、राष्ट्रि"य पञ्चायत फेरी प्रतनिधिसभा रराष्ट्रि"यसभा， पुनस्र्थापित प्रतिनिधिसभा, व्यवस्थापका संसद、संविधानसभा हुँदै नेापलमा संघीय संसद र प्रादेशिकसंसदको अभ्यास भैर हेको छ । यिकालखण्डमा नेपली प्रेसले जनप्रतिनिधिहरुका काम कारवाीबारे जनतालाई सत्य、तथ्य, विश्वसीनय सूचना प्रवाह गर्दै देश र जनताको पक्षमाकाम गर्न सचेत गराउने、संसदका महत्वपूर्ण मुद्दाहरुमा मुद्दाहरुमा बहस चलाएर संसद र सांसदहरुलाई जनताप्रति उत्तदायी वनाउने भूमिका निर्वाह गर्दै आफूलाई संसदको अभिन्न अंकका रुपमा स्थापित गरेको छ ।पछिल्लो समय संसद र प्रेस एक अर्काका परिपूरकका रुपमा रहेका छन् । संसदले प्रेसलाई आमन्त्रित सदस्यका रुपमा महत्व दिदै संसद र संसदीय समितिका बैठकमा सम्मानजनक स्थान दिने गरेको छ ।
{"title":"नेपाली संसद र संसदीय पत्रकारिताका आठ दशक","authors":"Jagat Nepal","doi":"10.3126/hj.v14i2.59068","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59068","url":null,"abstract":"प्रस्तुत अनुसन्धानात्मक लेख नेपालमा राणाकालदेखि शुरु भएको संसदीय अभ्यास र जनप्रतिनिधिहरुको सर्वोच्च संस्था संसदको गरिमा वढाउन प्रेसले पु¥याउदै आएको योगदानका बिषयमा केन्द्रीत छ । राणा शासनको अन्तिम कालखण्डबाट मुलुकमा संसदीय अभ्यास आरम्भ भएदेखि नै नेपाली मिडियाले यसका कामकारवाहीबारे जनतालाई सुसूचित गर्ने भूमिका खेल्दै आएको छ । नागरिक अधिकार, प्रजातन्त्र र प्रेस स्वतन्त्रता नभएको, गोरखापत्र वाहेक अरु मिडिया नरहेको, शासकको हुकुम नै कानून सरह हुने भएकाले राणाकालमा संसद नाम मात्रको संस्था थियो । २००७ सालको क्रान्तिबाट राणा शासन अन्त्य भएर मुलुकमा प्रजातन्त्र स्थापना भएपछि प्रेसमैत्री वातावरण वन्यो । त्यसयता २००७ देखि २०८० को अवधिमा सल्लाहकारसभा, प्रतिनिधिसभा र महासभा, राष्ट्रि«य पञ्चायत फेरी प्रतिनिधिसभा र राष्ट्रि«यसभा, पुनस्र्थापित प्रतिनिधिसभा, व्यवस्थापिका संसद, संविधानसभा हुँदै नेपालमा संघीय संसद र प्रादेशिक संसदको अभ्यास भैरहेको छ । यि कालखण्डमा नेपाली प्रेसले जनप्रतिनिधिहरुका काम कारवाहीबारे जनतालाई सत्य, तथ्य, विश्वसनीय सूचना प्रवाह गर्दै देश र जनताको पक्षमा काम गर्न सचेत गराउने, संसदका महत्वपूर्ण मुद्दाहरुमा मुद्दाहरुमा बहस चलाएर संसद र सांसदहरुलाई जनताप्रति उत्तदायी वनाउने भूमिका निर्वाह गर्दै आफूलाई संसदको अभिन्न अंकका रुपमा स्थापित गरेको छ । पछिल्लो समय संसद र प्रेस एक अर्काका परिपूरकका रुपमा रहेका छन् । संसदले प्रेसलाई आमन्त्रित सदस्यका रुपमा महत्व दिदै संसद र संसदीय समितिका बैठकमा सम्मानजनक स्थान दिने गरेको छ ।","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135647500","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Telengana, the new province of India (2014) is explored from a Science Heritage perspective. It is seen she has an ‘impact crater’ of a geological period of the pre-Himalayan (Eocene) period. It has dual rings like complex craters acting as ramparts and hence the entire is the Warangal Fort. This is a case of ‘natural heritage’. Inside it is a Siva temple which is the central piece. It is a case of ‘man-made heritage’ and provides material for the Caption. Temple’s remains (demolished during the Islamic period) are studied from Science and engineering Heritage perspectives. Engrossing field study leads to interesting transpiration that yields a plethora of Hindu Sc & Tech aspects dating to c.13-14th A.D. Astronomically the temple appears to be associated with the star Betelgeuse i.e., Rigel of the Orion constellation (Vana Rājā Kalāpuruṣa Maṇḍala). The 1000-pillar temple complex -Hanamkonda (Han ūmān Hanūmā town) is associated possibly with the same constellation. There are three structures and the layout is alike Orion’s eastern triplet (κ-Ori – ε-Ori -&- α Orionis from S-to-N). These construe archaeo-astronomy (ancient pure science). Historically belongs to the Kakatiya (medieval) extending backward to tribal societies and pre-periods. Preliminary surface scanning of the satellite images of the Hyderabad Muslim heritage region indicates vestiges of a startriangular shaped foundation of a possible erstwhile structure to the west by southwest of the Golconda fort. An excellent example of Vedic Sc. & Tech.
{"title":"Sanātana Vijñāna & Warangal Fort","authors":"Deepak Bhattacharya","doi":"10.3126/hj.v14i2.59048","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59048","url":null,"abstract":"Telengana, the new province of India (2014) is explored from a Science Heritage perspective. It is seen she has an ‘impact crater’ of a geological period of the pre-Himalayan (Eocene) period. It has dual rings like complex craters acting as ramparts and hence the entire is the Warangal Fort. This is a case of ‘natural heritage’. Inside it is a Siva temple which is the central piece. It is a case of ‘man-made heritage’ and provides material for the Caption. Temple’s remains (demolished during the Islamic period) are studied from Science and engineering Heritage perspectives. Engrossing field study leads to interesting transpiration that yields a plethora of Hindu Sc & Tech aspects dating to c.13-14th A.D. Astronomically the temple appears to be associated with the star Betelgeuse i.e., Rigel of the Orion constellation (Vana Rājā Kalāpuruṣa Maṇḍala). The 1000-pillar temple complex -Hanamkonda (Han ūmān Hanūmā town) is associated possibly with the same constellation. There are three structures and the layout is alike Orion’s eastern triplet (κ-Ori – ε-Ori -&- α Orionis from S-to-N). These construe archaeo-astronomy (ancient pure science). Historically belongs to the Kakatiya (medieval) extending backward to tribal societies and pre-periods. Preliminary surface scanning of the satellite images of the Hyderabad Muslim heritage region indicates vestiges of a startriangular shaped foundation of a possible erstwhile structure to the west by southwest of the Golconda fort. An excellent example of Vedic Sc. & Tech.","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135647502","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
‘स्वतन्त्रता’ मानवीय जीवन पद्धतिको लागि अनिवार्य शर्त हो र यसको प्राप्ति मानिस मात्रको नैसर्गिक अधिकार पनि हो । त्यसैले संसारका अधिकांश देशका मानिसहरूले स्वतन्त्रता प्राप्तिका लागि ठूला—ठूला संघर्ष गरेका छन् । युगान्तकारी घटनाहरू घटाएका छन् । यस्ता घटनाहरूले धेरै मुलुकहरूमा प्रजातान्त्रिक व्यवस्था स्थापना गराएर स्वतन्त्रताको प्रत्याभूति दिएका छन् । ‘स्वतन्त्रता’ प्रजातान्त्रिक परिपाटीमा मात्र अंकुराउँछ, फस्टाउँछ र सुरक्षित हुन्छ । नेपालमा पनि प्रजातन्त्र स्थापनाका निमित्त महत्वपूर्ण आन्दोलनहरू भएका छन् । नेपाली जनताले आप्mनो अधिकार र मर्यादित जीवनका लागि गरेका त्यागपूर्ण संघर्षहरूमा २००७ सालको क्रान्ति तथा २०४६ सालको जनआन्दोलन विशेष गरी उल्लेखनीय छन् । नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनको इतिहास जनता पक्षको इतिहास हो । यो इतिहासको रचना नेपाली जनताले रगत र पसिना बगाएर निर्माण गरेका हुन्। त्याग, तपस्या र बलिदानको यस संघर्षशील इतिहासले प्रजातन्त्रको रक्षार्थ भावि दिनमा जनता र उनका नेपाली सन्ततिलाई प्रेरणा दिइरहने छ ।पुनस्र्थापित प्रजातन्त्र २०४६ साल फागुन ७ गते सुरु भएको जनआन्दोलनको मात्र परिणाम होइन । यस्तो ऐतिहासिक र युगान्तकारी घटनाको पछाडि एउटा लामो यात्रा अथकित पराक्रम रहेको छ जसको ऐतिहासिक घटना क्रम र तत्कालीन समयको यथार्थपूर्ण विवरणलाई पहिल्याउन सकियो भने लामो फेहरिस्त पाउन सकिन्छ । जनआन्दोलन २०४६ सालको मुहान पहिल्याउँदै जाँदा राणाकालीन रैती दुनियाँहरूको अवस्थासम्म पुग्नु पर्ने हुन्छ । राणाकालदेखि नै सामान्य, अज्ञात जस्तै बनेर अनगिन्ती व्यक्तिहरूले ऊर्जा दिएर जोगाएको आन्दोलनरूपी दीपशीखा २०४६ सालमा जनआन्दोलनको ज्वाला बनेर सल्कँदै प्रजातन्त्रको पुनस्र्थापना गर्न सफल भएको हो ।
स्वतन्त्रता' मानवीय जीवन पद्धतिकोल ागि अनिवार्य शर्त होर यसको प्राप्ति मानिस मात्रको नैसर्गिक अधिकारपनि हो । त्यसैले संसारका अधिकांश देशका मानिसहरूेलस्वतन्त्रता प्राप्तिकालागिला ठू-ठूला संघर्ष गरेकाछन् । युगान्तकारी घटनारहू घटाएका छन् । यस्ता घटनाहरूले धेरै मुलुकरहूमा प्रजातान्त्रिक व्यवस्था स्थापनागराएर स्वतन्त्रताको प्रत्याभूति दिएका छन् । 'स्वतन्त्रता' प्रजातान्त्रिक परपिाटीमा मात्र अंकुराउँछ、फस्टाउँछ र सुरक्षित हुन्छ । नेपालमा पनि प्रजातन्त्र स्थापनाका निमित्त महत्वपूर्ण आन्दोलनहरू भएका छन् । नेपाली जनताले आप्mनो अधिकार र मर्यादित जीवनका लागि गरेका त्यागपूर्ण संघर्षहरूमा २००७ सालकोक्रान्ति तथा २०४६ सालको जनआन्दोलन विशेष गरी उल्लेखनीय छन् । नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनको इतिहास जनता पक्षको इतिहास हो । यो इतिहासको रचना नेपाली जनताले रगत र पसिना बगाएर निर्माण गरेका हुन्। त्याग,तपस्या र बलिदानको यस संघर्षशील इतिहासले प्रजातन्त्रको रक्षार्थ भावि दिनमा जनता र उनका नेपालीसन्ततिलाई प्रेरणा दिइरने छ ।पुनस्र्थापितप्रजातन्त्र २०४६ साल फागुन ७ गते सुरु भएको जनआन्दोलनको मात्र परिणाम होइन । यस्तो ऐतिहासिक र युगान्तकारी घटनाको पछाडि एउटा लामोयात्रा अथकित पराक्रम रहेको छ जसको ऐतिासहिक घटना क्रम र तत्कालीन समयको यथार्थपूर्ण विवरणलाई पहिल्याउनसकियो भने लामो फेरिस्त पाउन सकिन्छजनआन्दोलन २०४६ सालको मुहान पहिल्याउँदै जाँदाराणाकालीन रैतीदुनियाँहरूको अवस्थासम्म पुग्नु पर्ने हुन्छ ।राणाकालदेखि नै सामान्य、अज्ञात जस्तै बनेर अनगिन्ती व्यक्तिहरूले ऊर्जा दिएर जोगाएको आन्दोलनरूपी दीपशीखा २०४६ सालमा जनआन्दोलनको ज्वाला बनेर सल्कँदै प्रजातन्त्रको पुनस्र्थापना गर्न सफल भएको हो ।
{"title":"ऐतिहासिक जनआन्दोलन २०४६ : बहुदलीय व्यवस्थाको पुनस्र्थापना","authors":"Jagat Prasad Parajuli","doi":"10.3126/hj.v14i2.59070","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59070","url":null,"abstract":"‘स्वतन्त्रता’ मानवीय जीवन पद्धतिको लागि अनिवार्य शर्त हो र यसको प्राप्ति मानिस मात्रको नैसर्गिक अधिकार पनि हो । त्यसैले संसारका अधिकांश देशका मानिसहरूले स्वतन्त्रता प्राप्तिका लागि ठूला—ठूला संघर्ष गरेका छन् । युगान्तकारी घटनाहरू घटाएका छन् । यस्ता घटनाहरूले धेरै मुलुकहरूमा प्रजातान्त्रिक व्यवस्था स्थापना गराएर स्वतन्त्रताको प्रत्याभूति दिएका छन् । ‘स्वतन्त्रता’ प्रजातान्त्रिक परिपाटीमा मात्र अंकुराउँछ, फस्टाउँछ र सुरक्षित हुन्छ । नेपालमा पनि प्रजातन्त्र स्थापनाका निमित्त महत्वपूर्ण आन्दोलनहरू भएका छन् । नेपाली जनताले आप्mनो अधिकार र मर्यादित जीवनका लागि गरेका त्यागपूर्ण संघर्षहरूमा २००७ सालको क्रान्ति तथा २०४६ सालको जनआन्दोलन विशेष गरी उल्लेखनीय छन् । नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनको इतिहास जनता पक्षको इतिहास हो । यो इतिहासको रचना नेपाली जनताले रगत र पसिना बगाएर निर्माण गरेका हुन्। त्याग, तपस्या र बलिदानको यस संघर्षशील इतिहासले प्रजातन्त्रको रक्षार्थ भावि दिनमा जनता र उनका नेपाली सन्ततिलाई प्रेरणा दिइरहने छ ।पुनस्र्थापित प्रजातन्त्र २०४६ साल फागुन ७ गते सुरु भएको जनआन्दोलनको मात्र परिणाम होइन । यस्तो ऐतिहासिक र युगान्तकारी घटनाको पछाडि एउटा लामो यात्रा अथकित पराक्रम रहेको छ जसको ऐतिहासिक घटना क्रम र तत्कालीन समयको यथार्थपूर्ण विवरणलाई पहिल्याउन सकियो भने लामो फेहरिस्त पाउन सकिन्छ । जनआन्दोलन २०४६ सालको मुहान पहिल्याउँदै जाँदा राणाकालीन रैती दुनियाँहरूको अवस्थासम्म पुग्नु पर्ने हुन्छ । राणाकालदेखि नै सामान्य, अज्ञात जस्तै बनेर अनगिन्ती व्यक्तिहरूले ऊर्जा दिएर जोगाएको आन्दोलनरूपी दीपशीखा २०४६ सालमा जनआन्दोलनको ज्वाला बनेर सल्कँदै प्रजातन्त्रको पुनस्र्थापना गर्न सफल भएको हो ।","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135646874","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
नेपालको लिच्छविकालिन इतिहासमा भृकुटी एउटा यस्तो नाम हो जसले दुई देश र दुई धर्मको बीचमा तादात्म्यता गराउँदछ । नेपाल हिन्दु मुलुक, जुन भोटको बौद्ध मुलुकसँग गहिरो सम्बन्ध राख्दछ । वैवाहिक कारणले नेपाललाई त्यस्तो कुन चाहिँ परिस्थितिले डो¥यायो वा कुन बाध्यता तथा रहरका कारण भोटमा नेपाली राजकुमारीको वैवाहिक सम्बन्धका लागि सहमति गर्नु प¥यो । कुनै राजाको व्यक्तिगत स्वार्थ थियो कि वा एउटा राजाले अर्को राजाकी छोरीलाई बलिदान गराएर आप्mनो कूल संरक्षण गर्न वा वंश रक्षा गर्नलाई त्यो विकट मुलुकमा नेपाली राजकुमारी सुम्पिनु प¥यो । भौगोलिक रूपले विकट, निकै टाढा, चिसो, तत्कालीन समयको अशिक्षित, अलग धार्मिक मतावलम्बीहरू भएको चिनियाँ मुलकमा जानुपर्ने, त्यो पनि ठूलो राशी कोसेली लिएर । प्रारम्भमा राजकुमारी भृकुटीले त्यहाँ नजाने विचार प्रकट गरेकी थिइन्, तर उनलाई त्यसतर्पm जान उत्साहित नै गरियो । उनका पिताले उनलाई बिदा गरे । वैवाहिक सम्बन्धका आधारमा दल, बल र सौगातसिहत दुई देशबीच सम्बन्ध सुदृढ बन्यो । राजघरानाको सम्बन्धले भृकुटी रानी बनिन् । भोटमा उनले बौद्ध धर्मका मूल्य र मान्यताहरूको प्रचार गरिन् । यस किसिमको कुटुम्बेरी नाताबाट आप्mनो ईश्वरीय अस्तित्व राख्न सफल भइन् । यद्यपि यथार्थपूर्ण अनुसन्धानका दृष्टिले यो विषय अन्वेषकका लागि भने रहस्यमय बनेको छ । वास्तविक अर्थमा भृकुटी को हुन् ? यिनको पहिचान एवं अस्तित्व कस्तो छ ? भन्ने विषय र यस सम्बन्धी उठेका प्रश्नहरूको निरूपण गर्न साक्ष्य प्रमाणहरू केलाएर सत्यान्वेषण गर्नुपर्ने देखिन्छ ।
नेपालकोल िच्छविकालिन इतिहासमा भृकुटी एउटा यस्तो नाम हो जसले दुई देश रदुई धर्मको बीचमा तदात्म्यता गराउँदछ । नेपाल हिन्दु मुलुक、जुन भोटको बौद्ध मुलुकसँग गहिरो सम्बन्ध राख्दछ । वैवाहिककारणले नेपालाई त्यस्तो कुन चाहिँ परिस्थितिलेडो¥यायो वा कुन बाध्यता तथा ररका कारण भोटमा नेपाली राजकुमारीको वैवाहिक सम्बन्धकालागि सहमति गर्नु प¥यो। कुनै राजाको व्यक्तिगत स्वार्थ थियो कि वा एउटा राजाले अर्को राजाकी छोरीलाई बलिदान गराएर आप्mनो कूलसंरक्षण गर्न वा वंश रक्षा गर्नलाई त्यो विकट मुलुकमा नेपाली राजकुमारी सुम्पिनु प¥यो । भौगोलिक रूपल विकट、निकै टाढा, चिसो, तत्कालीन समयको अशिक्षित、अलग धार्मिक मतावलम्बीहरू भएको चिनियाँ मुलकमा जानुपर्ने, त्यो पनि ठूलो राशी कोसेली लिएर । प्रारम्भमा राजकुमारी भृकुटीले त्यहाँ नजाने विचार प्रकट गरेकी थिइन्,तर उनलाई त्यसतर्पm जान उत्साहित नै गरियो । उनका पिताले उनलाई बिदा गरे । वैवाहिकसम्बन्धका आधारम ाद、बल र सौगातसिहत दुई देशबीच सम्बन्ध सुदृढ बन्यो । राजघरानाको सम्बन्धले भृकुटी रानी बनिन् । भोटमा उनले बौद्ध धर्मका मूल्य र मान्यताहरूको प्रचार गरिन् । यस किसिमको कुटुम्बेरीनाताबाट आप्mनो ईश्वरीय अस्तित्व राख्न सफल भइन् । यद्यपि यथार्थपूर्ण अनुसन्धानका दृष्टिले यो विषय अन्वेषकका लागि भने रहस्यमय बनेको छ । वास्तविक अर्थमा भृकुटी को हुन् ?यिनको पहिचान एवं अस्तित्व कस्तो छ ?भन्ने विषय र यस सम्बन्धी उठेका प्रश्नहरूको निरूपण गर्न ासक्ष्य प्रमाणहरू केलाएर सत्यान्वेषण गर्नुपर्ने देखिन्छ ।
{"title":"भृकुटीका बारेमा विहंगम चर्चा","authors":"Murari Krishana Gautam","doi":"10.3126/hj.v14i2.59075","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59075","url":null,"abstract":"नेपालको लिच्छविकालिन इतिहासमा भृकुटी एउटा यस्तो नाम हो जसले दुई देश र दुई धर्मको बीचमा तादात्म्यता गराउँदछ । नेपाल हिन्दु मुलुक, जुन भोटको बौद्ध मुलुकसँग गहिरो सम्बन्ध राख्दछ । वैवाहिक कारणले नेपाललाई त्यस्तो कुन चाहिँ परिस्थितिले डो¥यायो वा कुन बाध्यता तथा रहरका कारण भोटमा नेपाली राजकुमारीको वैवाहिक सम्बन्धका लागि सहमति गर्नु प¥यो । कुनै राजाको व्यक्तिगत स्वार्थ थियो कि वा एउटा राजाले अर्को राजाकी छोरीलाई बलिदान गराएर आप्mनो कूल संरक्षण गर्न वा वंश रक्षा गर्नलाई त्यो विकट मुलुकमा नेपाली राजकुमारी सुम्पिनु प¥यो । भौगोलिक रूपले विकट, निकै टाढा, चिसो, तत्कालीन समयको अशिक्षित, अलग धार्मिक मतावलम्बीहरू भएको चिनियाँ मुलकमा जानुपर्ने, त्यो पनि ठूलो राशी कोसेली लिएर । प्रारम्भमा राजकुमारी भृकुटीले त्यहाँ नजाने विचार प्रकट गरेकी थिइन्, तर उनलाई त्यसतर्पm जान उत्साहित नै गरियो । उनका पिताले उनलाई बिदा गरे । वैवाहिक सम्बन्धका आधारमा दल, बल र सौगातसिहत दुई देशबीच सम्बन्ध सुदृढ बन्यो । राजघरानाको सम्बन्धले भृकुटी रानी बनिन् । भोटमा उनले बौद्ध धर्मका मूल्य र मान्यताहरूको प्रचार गरिन् । यस किसिमको कुटुम्बेरी नाताबाट आप्mनो ईश्वरीय अस्तित्व राख्न सफल भइन् । यद्यपि यथार्थपूर्ण अनुसन्धानका दृष्टिले यो विषय अन्वेषकका लागि भने रहस्यमय बनेको छ । वास्तविक अर्थमा भृकुटी को हुन् ? यिनको पहिचान एवं अस्तित्व कस्तो छ ? भन्ने विषय र यस सम्बन्धी उठेका प्रश्नहरूको निरूपण गर्न साक्ष्य प्रमाणहरू केलाएर सत्यान्वेषण गर्नुपर्ने देखिन्छ ।","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135647504","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Radio Nepal, as the pioneering radio broadcaster of the country, has played a crucial role in serving its listeners for over seven decades. In the earlier years, it was the sole medium of information, education, and entertainment, particularly for rural communities, before the advent of television and FM radios. As a national broadcaster, Radio Nepal has assumed significant national duties and responsibilities that set it apart from other media outlets. In response to the evolving socio-political landscape, Radio Nepal has bolstered its multilingual or inclusive broadcasting by incorporating more native languages into its programming. Currently, it broadcasts news and programs in 21 different languages, in addition to Nepali, aiming to address the linguistic diversity of the nation. This research aims to fill this knowledge gap and assess the impact of Radio Nepal's inclusive broadcasting from the listener's perspective. To measure the effectiveness, the research conducted a survey based on Radio Nepal's initiative to evaluate its inclusive broadcasting. The findings reveal that Radio Nepal's inclusive broadcasting has been highly effective. Listeners from diverse linguistic communities have shown a growing interest in news and programs broadcast in their native languages. Moreover, broadcasting has successfully transcended linguistic boundaries, reaching beyond specific communities, thereby contributing to the conservation and respect of different languages by the state and society.
{"title":"Effectiveness of Multilingual Broadcasting: A Case Study of Radio Nepal","authors":"Janardan Bista","doi":"10.3126/hj.v14i2.59062","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59062","url":null,"abstract":"Radio Nepal, as the pioneering radio broadcaster of the country, has played a crucial role in serving its listeners for over seven decades. In the earlier years, it was the sole medium of information, education, and entertainment, particularly for rural communities, before the advent of television and FM radios. As a national broadcaster, Radio Nepal has assumed significant national duties and responsibilities that set it apart from other media outlets. In response to the evolving socio-political landscape, Radio Nepal has bolstered its multilingual or inclusive broadcasting by incorporating more native languages into its programming. Currently, it broadcasts news and programs in 21 different languages, in addition to Nepali, aiming to address the linguistic diversity of the nation. This research aims to fill this knowledge gap and assess the impact of Radio Nepal's inclusive broadcasting from the listener's perspective. To measure the effectiveness, the research conducted a survey based on Radio Nepal's initiative to evaluate its inclusive broadcasting. The findings reveal that Radio Nepal's inclusive broadcasting has been highly effective. Listeners from diverse linguistic communities have shown a growing interest in news and programs broadcast in their native languages. Moreover, broadcasting has successfully transcended linguistic boundaries, reaching beyond specific communities, thereby contributing to the conservation and respect of different languages by the state and society.","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135646872","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
राजा महेन्द्रले स्थापना गरेको निर्दलीय स्वरूपको पञ्चायतले दलहरूलाई भित्र पस्नै नसक्ने बनाएपछि अरू विचार एवं वादमाथि प्रतिबन्ध लगाएर राजनेतृत्वको व्यवस्थाका रूपमा प्रचार गरिरह्यो । प्रशस्तै मेहनत गरेर आफ्नो नीति अनुकूल बनाउन खोज्दा पनि सफल हुन नसकेपछि सम्झौता गरेर सहजीकरण गर्ने निश्चय गरेका राजा महेन्द्रको अकस्मात निधन भएपछि राजा बनेका वीरेन्द्रबाट पनि शाही एकाधिकार कायमै राख्ने प्रयास भयो । राजा हुना साथ राजदरबार सचिवालयमा व्यापक परिवर्तन गरेर नयाँ पढेलेखेका युवकहरू भर्न थालेपछि रुसबाट अध्ययन गरेर आएकाहरूले दरबारिया कम्युनिष्ट बनेर पञ्चायतभित्र विस्तारै पस्ने जुन कार्य सुरु भयो । त्यसले वीरेन्द्रकालीन राजतन्त्रलाई कम्युनिष्ट प्रभावित राजतन्त्रको स्वरूपमा पु¥याएको हो । आफ्नो स्वार्थमा आँच नपुगोस् भन्नेमा ध्यान केन्द्रित गर्ने दरबारियाहरूका साखुल्ले बनेर राजालाई आतङ्कित पारी चीन विरोधी नीतिमा बढ्ने बनाउने र विद्रोह–सङ्घर्षको सम्भावनालाई पहिला नै विष्फोटन गराएर खतम पार्ने उद्देश्य लिएका त्यस्ता पञ्चहरूले राजालाई सदैव प्रजातन्त्रवादी विरोधी बनाइरहे । सर्वसाधारण जनता समेतको मन जित्न नसक्ने अवस्था हुँदा पनि नचेतेका राजा वीरेन्द्रले अवलम्बन गरेको नीति नै आत्मघाती भएर निर्णायक जनआन्दोलन २०४६ को कारकतत्व बन्न गयो । कार्यगत एकताको आधारमा एकजुट भएका नेपाली कांग्रेस एवं संयुक्त वाममोर्चाका पक्षधरहरूले राजालाई नै बाध्य हुने परिस्थितिमा पु¥याएर पञ्चायती व्यवस्थालाई इतिहासको विषय बनाइदिए । आफ्ना विशेषाधिकार छाड्न नचाहेको राजतन्त्र एवं शाही मतियारहरूद्वारा चालेका षड्यन्त्रात्मक कदमलाई निस्तेज पार्दै बढेका आन्दोलनकारी नेपालीहरूले अन्तरिम सरकार गठन नगरिनहुने बनाएपछि प्रजातान्त्रिक पद्धतिको संस्थागत पहल सुरु भयो । शपथ ग्रहणसँगै चुनौती मनन गरेका अन्तरिम सरकार प्रमुख कृष्णप्रसाद भट्टराईले आफ्ना प्राथमिकताहरू सार्वजनिक गरेर क्रियाशीलता थाल्नु नै सफलताको मूल आधार थियो ।
राजा महेन्द्रले स्थानपा गरेको निर्दलीय स्वरूपको पञ्चायतलेदलहरूलाई भित्र पस्नै नसक्ने बनाएपछि अरू विचारएवं वादमाथि प्रतिबन्ध लगाएर राजनेतृत्वको व्यवस्थाका रूपमा प्रचार गिरह्यो । प्रशस्तै महेनत गरे आफ्नोनीति अनुकूल बनाउन खोज्दा पनि सफल हुन नसकेपछि सम्झौता गरेर सहजीकरण गर्ने निश्चय गरेकार ाजा महेन्द्रकोअकस्मात निधन भएपछि राजा बनेका वीरेन्द्रबाट पनि शाही एकाधिकार कायमै ारख्ने प्रयास भयो । राजा हुना साथ राजदरबारसचिवालयमा व्यापक परिवर्तन गरेर नयाँ पढेलेखेका युवकहरू भर्न थाेलपछि रुसबाट अध्ययन गरे आएकाहरूलेदरबारियाकम्युनिष्ट बनेर पञ्चायतभित्र विस्तारै पस्ने जुन कार्य सुरु भयो । त्यलसे वीरेन्द्रकलाीन राजतन्त्रलाईकम्युनिष्ट प्रभावित राजतन्त्रको स्वरूपमा पु¥याएको हो । आफ्नो स्वार्थमा आँच नपुगोस् भन्नेमा ध्यान केन्द्रितगर्ने दरबारियाहरूकास ाखुल्ले बनेर राजालाई आतङ्कित पारी चीन विरोधी नीतिमा बढ्ने बना↪Lo_909ने र विद्रो-हसङ्घर्कोसम्भावनालाई पहिला नै विष्फोटन गराएर खतम पार्ने उद्देश्य लिएका त्यस्ता पञ्चरह↪Lo_Mn_942↩लेराजालाई सदैव प्रजातन्तरवाीदविरोधी बनाइरहे । सर्वसाधारण जनता समेतको मनि जत्न नसक्ने अवस्था हुँदा पनि नचेतेका राजा वीरेन्द्रले अवम्बनगरेको नीति नै आत्मघाती भएर निर्णायक जनआन्दोलन २०४६ को कारकतत्व बन्न गयो ।कार्यगत एकताको आधारमा एकजुट भएकानेपालीांग्रेस एवं संयुक्त वाममोर्चाका पक्षधरहरूलेराजालाई नै बाध्य हुने परिस्थितिमा पु¥याएर पञ्चायतीीव्यवस्थालाई इतिहासको विषय बनाइदिए । आफ्ना विशेषाधिकार छाड्न नचाहेकोराजतन्त्र एवं शाीह मतियार हरूद्वारााचालेका षड्यन्त्रात्मक कदमलाई निस्तेज पार्दै बढेका आन्दोलनारी नेपालीहरूले अन्तरिम सरकार गठन नगरिनहुनेबनाएपछि प्रजातान्त्रिक पद्धतिको संस्थागत हपल सुरु भयो । शपथ ग्रणसँगै चुनौती मन गरेका अन्तरिम सरकार प्रमुखकृष्णप्रसाद भट्टराईले आफ्ना प्राथमिकतारहू सार्वजनिक गरे क्रियाशीलता थाल्नु नै सफलताकोल आधार थियो ।
{"title":"अन्तरिम सरकार २०४७ ः चुनौती एवं प्राथमिकताहरू","authors":"Badri Narayan Gautam","doi":"10.3126/hj.v14i2.59074","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59074","url":null,"abstract":"राजा महेन्द्रले स्थापना गरेको निर्दलीय स्वरूपको पञ्चायतले दलहरूलाई भित्र पस्नै नसक्ने बनाएपछि अरू विचार एवं वादमाथि प्रतिबन्ध लगाएर राजनेतृत्वको व्यवस्थाका रूपमा प्रचार गरिरह्यो । प्रशस्तै मेहनत गरेर आफ्नो नीति अनुकूल बनाउन खोज्दा पनि सफल हुन नसकेपछि सम्झौता गरेर सहजीकरण गर्ने निश्चय गरेका राजा महेन्द्रको अकस्मात निधन भएपछि राजा बनेका वीरेन्द्रबाट पनि शाही एकाधिकार कायमै राख्ने प्रयास भयो । राजा हुना साथ राजदरबार सचिवालयमा व्यापक परिवर्तन गरेर नयाँ पढेलेखेका युवकहरू भर्न थालेपछि रुसबाट अध्ययन गरेर आएकाहरूले दरबारिया कम्युनिष्ट बनेर पञ्चायतभित्र विस्तारै पस्ने जुन कार्य सुरु भयो । त्यसले वीरेन्द्रकालीन राजतन्त्रलाई कम्युनिष्ट प्रभावित राजतन्त्रको स्वरूपमा पु¥याएको हो । आफ्नो स्वार्थमा आँच नपुगोस् भन्नेमा ध्यान केन्द्रित गर्ने दरबारियाहरूका साखुल्ले बनेर राजालाई आतङ्कित पारी चीन विरोधी नीतिमा बढ्ने बनाउने र विद्रोह–सङ्घर्षको सम्भावनालाई पहिला नै विष्फोटन गराएर खतम पार्ने उद्देश्य लिएका त्यस्ता पञ्चहरूले राजालाई सदैव प्रजातन्त्रवादी विरोधी बनाइरहे । सर्वसाधारण जनता समेतको मन जित्न नसक्ने अवस्था हुँदा पनि नचेतेका राजा वीरेन्द्रले अवलम्बन गरेको नीति नै आत्मघाती भएर निर्णायक जनआन्दोलन २०४६ को कारकतत्व बन्न गयो । कार्यगत एकताको आधारमा एकजुट भएका नेपाली कांग्रेस एवं संयुक्त वाममोर्चाका पक्षधरहरूले राजालाई नै बाध्य हुने परिस्थितिमा पु¥याएर पञ्चायती व्यवस्थालाई इतिहासको विषय बनाइदिए । आफ्ना विशेषाधिकार छाड्न नचाहेको राजतन्त्र एवं शाही मतियारहरूद्वारा चालेका षड्यन्त्रात्मक कदमलाई निस्तेज पार्दै बढेका आन्दोलनकारी नेपालीहरूले अन्तरिम सरकार गठन नगरिनहुने बनाएपछि प्रजातान्त्रिक पद्धतिको संस्थागत पहल सुरु भयो । शपथ ग्रहणसँगै चुनौती मनन गरेका अन्तरिम सरकार प्रमुख कृष्णप्रसाद भट्टराईले आफ्ना प्राथमिकताहरू सार्वजनिक गरेर क्रियाशीलता थाल्नु नै सफलताको मूल आधार थियो ।","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135647039","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
काष्ठमण्डप निर्माण भैसकेपछि बाँकी भएको काठबाट बनाएको भन्ने मानिएको सिँल्यं सतल वि.सं. १९२५ सालमा यस क्षेत्रमा भएको आगलागीका कारण क्षति भएपछि हर्षनारायण मानन्धरले भूमितल्लामा १८ वटा पसल कवल, पहिलो तल्लामा चारैतिर कौसी र दोस्रो तल्लामा बरण्डा राखेर तीन तल्लाको सतलको पुनर्निर्माण गरेका थिए । आफ्नो घर निर्माण गर्न जग खन्दा प्राप्त भएको मुरली बजाइरहेका गरुडासनमा बसेका ढुङ्गाको श्रीकृष्णको प्रतिमा सतलको दोस्रो तल्लामा स्थापना गरी दैनिक नित्यपूजा, पर्व पर्वको पूजा, धार्मिक वाचन गर्न, पूजारी चिताइदार र तहलुवालाई भत्ता दिन तथा ब्राह्मणहरूलाई भोजन खुवाउन पसल कवलबाट उठेको रकम प्रयोग गरिन्थ्यो भन्ने बाँकी भएको रकम श्री ५ को सरकार गुठी तहबिल अड्डामा बुझाइन्थ्यो । जोगमाया मानन्धरको परिवारले चार कुनामा ढलोटको सिंहहरू स्थापना गरेपछि सिँल्यं सतलबाट सिंहसतल नाम रहन गयो । हर्षनारायण मानन्धरका शाखा सन्तानले रेखदेख गर्दै आएको सिंहसतल वि.सं. २०२८ सालमा सतलको रेखदेख गर्ने विषयमा मैथिल ब्राह्मण दुर्गालाल झासँग भैmझगडा भएकोले गुठि लगत तथा तहबिल कार्यालयले सर्जमिन गर्दा रेखदेख गरेको पाइएकोले वि.सं. २०३६ सालमा देविदास मानन्धरले सफाइ पाएको थियो । हाल मैथिल ब्राह्मण परिवारले श्रीकृष्णको दैनिक नित्यपूजा लगायत अन्य साँस्कृतिक कार्यहरू गर्दै आएका छन् । वि.सं. २०७२ सालको भूकम्पबाट सतलमा क्षति पु¥याएपछि गुठि संस्थानको स्वामित्वमा रहेको सतल पुरातत्त्व विभाग र नगरपालिकाको आर्थिक सहयोगमा जीर्णोद्धार गरिसकेपछि भूमितल्लामा हाल पर्यटकीय सूचना केन्द्रको कार्यालय राखेर पर्यटकको आरामस्थल बनाएको छ ।
काष्ठमण्डप निर्माण भैसकेपछि बाँकी भएको काठबाट बनाएको भन्ने मानिएको सिँल्यं सतल वि.सं.१९२५ सालमा यस क्ेत्रमा भएको आगलागीका कारण क्षति भएपछि हर्नारायण मान्धरले भूमितल्लामा १८ वटा पसलकवल、पिोतल्ामा चारैतिर कौसी र दोस्रो तल्लामा बरण्डा राखेर तीन त्लाको सतलको पुनर्नर्माण गरेका थिए । आफ्नो घर निर्माण गर्न जग खन्दाप्राप्त भएको मुरली बजाइरहेका गरुडासनमा बसेका ढुङ्गाको श्रीकृष्णको प्रतिमासतलको दोस्रो तल्लामा स्थापना गरीदैनिक नित्यपूजा、पर्व पर्वको पूजा、धार्मिक वाचन गर्न、पूजारी चिताइदार र तहलुवालाई भत्ता दिन तथा ब्राह्मणहरूलाई भोजन खुवाउन पसल कवलबाट उठेको रकम प्रयोग गरिन्थ्यो भन्ने बाँकी भएको रकम श्री ५ को सरकार गुठी तहबिल अड्डामा बुझाइन्थ्यो। जोगमाया मानन्धरको परिवारले चार कुनामा ढलोटको सिंहहरू स्थापना गरेपछि सिँल्यं सतलबाट सिंहसतल नाम रहन गयो । हर्षनारायण मानन्धरका शाखा सन्तानले रेखदेख गर्दै आएको सिंहसतल वि.सं.२०२८ सालमा सतलको रेखदेख गर्ने विषयमा मैथल ब्राह्मण दुर्गालाल झासँग भै_COPYm09ा भएकोले गुठिलगत तथा तहबल कार्यालये सर्जमिन गर्दा रेखदेख गरेको पाइएकोले वि.सं.२०३६ सालमा देविदास मान्धरले सफाइ पाएको थियो । हाल मैथिल ब्राह्मण परिवारले श्रीकृष्णकोदैनिक नित्यपूजा लगायत अन्य साँस्कृतिकार्यरू गर्दै आएका छन् । वि.सं.२०७२ सालको भूकम्पबाट सतलमा क्षति पु¥याएपछि गुठि संस्थानको स्वामित्वमारहेको सतल पुरातत्त्व विभाग र नगरपालिकाो आर्थिकसहयोगमा जीर्णोद्धार गरिसकेपछि भूमितल्लामा हाल पर्यटकीय सूचनाकेन्द्रको कार्यालय राखेर पर्यटको आरामस्थल बनाएको छ ।
{"title":"वि.सं. १९४२ देखि हालसम्मको सिंहसतलको अभिलेख","authors":"Junu Basukala Ranjitkar","doi":"10.3126/hj.v14i2.59072","DOIUrl":"https://doi.org/10.3126/hj.v14i2.59072","url":null,"abstract":"काष्ठमण्डप निर्माण भैसकेपछि बाँकी भएको काठबाट बनाएको भन्ने मानिएको सिँल्यं सतल वि.सं. १९२५ सालमा यस क्षेत्रमा भएको आगलागीका कारण क्षति भएपछि हर्षनारायण मानन्धरले भूमितल्लामा १८ वटा पसल कवल, पहिलो तल्लामा चारैतिर कौसी र दोस्रो तल्लामा बरण्डा राखेर तीन तल्लाको सतलको पुनर्निर्माण गरेका थिए । आफ्नो घर निर्माण गर्न जग खन्दा प्राप्त भएको मुरली बजाइरहेका गरुडासनमा बसेका ढुङ्गाको श्रीकृष्णको प्रतिमा सतलको दोस्रो तल्लामा स्थापना गरी दैनिक नित्यपूजा, पर्व पर्वको पूजा, धार्मिक वाचन गर्न, पूजारी चिताइदार र तहलुवालाई भत्ता दिन तथा ब्राह्मणहरूलाई भोजन खुवाउन पसल कवलबाट उठेको रकम प्रयोग गरिन्थ्यो भन्ने बाँकी भएको रकम श्री ५ को सरकार गुठी तहबिल अड्डामा बुझाइन्थ्यो । जोगमाया मानन्धरको परिवारले चार कुनामा ढलोटको सिंहहरू स्थापना गरेपछि सिँल्यं सतलबाट सिंहसतल नाम रहन गयो । हर्षनारायण मानन्धरका शाखा सन्तानले रेखदेख गर्दै आएको सिंहसतल वि.सं. २०२८ सालमा सतलको रेखदेख गर्ने विषयमा मैथिल ब्राह्मण दुर्गालाल झासँग भैmझगडा भएकोले गुठि लगत तथा तहबिल कार्यालयले सर्जमिन गर्दा रेखदेख गरेको पाइएकोले वि.सं. २०३६ सालमा देविदास मानन्धरले सफाइ पाएको थियो । हाल मैथिल ब्राह्मण परिवारले श्रीकृष्णको दैनिक नित्यपूजा लगायत अन्य साँस्कृतिक कार्यहरू गर्दै आएका छन् । वि.सं. २०७२ सालको भूकम्पबाट सतलमा क्षति पु¥याएपछि गुठि संस्थानको स्वामित्वमा रहेको सतल पुरातत्त्व विभाग र नगरपालिकाको आर्थिक सहयोगमा जीर्णोद्धार गरिसकेपछि भूमितल्लामा हाल पर्यटकीय सूचना केन्द्रको कार्यालय राखेर पर्यटकको आरामस्थल बनाएको छ ।","PeriodicalId":47458,"journal":{"name":"Historical Journal","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-10-04","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135646875","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":1,"RegionCategory":"历史学","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：