Prezentowany dokument oraz naukowe wprowadzenie do niego odsłaniają fragment politycznej rzeczywistości Polski i Europy z połowy lat trzydziestych XX wieku. Można z nich wyczytać wiele informacji o ówczesnym klimacie politycznym wyznaczanym przez wzrost popularności faszyzmu oraz lewicową mobilizację skierowaną przeciwko niemu. Utworzony za zgodą Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu) Front Ludowy połączył skłócone dotąd siły socjaldemokratów i komunistów, stanowiąc na pewien czas również ożywczy bodziec dla różnych środowisk kulturalnych. Odczuwalny był on także w polskiej literaturze. Dokument wytworzony przez polską policję polityczną ukazuje, jak głęboko szło rozpoznanie lewicowych środowisk literackich w okresie międzywojennym, a pośrednio informuje również o tym, gdzie polski obóz rządowy upatrywał realnego wroga ideologicznego. Tekst może być ciekawy zarówno dla historyków i politologów, jak i dla historyków literatury.
{"title":"Ludzie niebezpieczni, ludzie powiązani? O Froncie Ludowym i środowisku lewicy literackiej na marginesie dokumentu polskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 1936 roku","authors":"Wojciech Goslar, Piotr Grudka, Eryk Krasucki","doi":"10.19195/prt.2023.3.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.3.10","url":null,"abstract":"Prezentowany dokument oraz naukowe wprowadzenie do niego odsłaniają fragment politycznej rzeczywistości Polski i Europy z połowy lat trzydziestych XX wieku. Można z nich wyczytać wiele informacji o ówczesnym klimacie politycznym wyznaczanym przez wzrost popularności faszyzmu oraz lewicową mobilizację skierowaną przeciwko niemu. Utworzony za zgodą Międzynarodówki Komunistycznej (Kominternu) Front Ludowy połączył skłócone dotąd siły socjaldemokratów i komunistów, stanowiąc na pewien czas również ożywczy bodziec dla różnych środowisk kulturalnych. Odczuwalny był on także w polskiej literaturze. Dokument wytworzony przez polską policję polityczną ukazuje, jak głęboko szło rozpoznanie lewicowych środowisk literackich w okresie międzywojennym, a pośrednio informuje również o tym, gdzie polski obóz rządowy upatrywał realnego wroga ideologicznego. Tekst może być ciekawy zarówno dla historyków i politologów, jak i dla historyków literatury.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"46 10","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140489180","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W tym rozdziale książki Марксизм и философия языка (Marksizm i filozofia języka) autor uprawia krytyczną, dialektyczną i przekształcającą lekturę tekstów pochodzących z tradycji idealistycznej, której celem jest uchwycenie zależności między psychiką a ideologią. Zdaniem Wołoszynowa, obie omawiane przez niego szkoły psychologiczne – Diltheyowska i funkcjonalistyczna – choć wyrosły na gruncie idealizmu, to pod pewnym względem są sobie całkowicie przeciwstawne: pierwsza ustanawia jakiś rodzaj wspólnoty między tym, co psychiczne, a tym, co ideologiczne w postaci znaczenia, druga dąży do ścisłego rozgraniczenia tych dwóch sfer. Finalnie otrzymujemy autorską – dialektyczną – propozycję teoretyczną rozumienia tej zależności, która zarazem uprawomocnia istnienie marksistowskiej filozofii języka: „nowej” dyscypliny badawczej powoływanej przez Wołoszynowa na kartach pracy Марксизм и философия языка.
在《马克思主义与语言哲学》一书的这一章中，作者对唯心主义传统的文本进行了批判性、辩证性和变革性的解读，旨在把握心理与意识形态之间的关系。沃洛欣诺夫认为，他所讨论的两个心理学流派--狄尔泰学派和功能学派--虽然都是在唯心主义的基础上发展起来的，但在某些方面却是完全对立的：前者以意义的形式在心理和意识形态之间建立了某种共同体，后者则努力将这两个领域严格分开。最后，我们得到了作者为理解这种关系而提出的辩证理论建议，这同时也使马克思主义语言哲学的存在合法化："沃洛欣诺夫在其著作《Марксизм и философия языка.
{"title":"Filozofia języka a psychologia obiektywna","authors":"Walentin Nikołajewicz Wołoszynow","doi":"10.19195/prt.2023.3.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.3.8","url":null,"abstract":"W tym rozdziale książki Марксизм и философия языка (Marksizm i filozofia języka) autor uprawia krytyczną, dialektyczną i przekształcającą lekturę tekstów pochodzących z tradycji idealistycznej, której celem jest uchwycenie zależności między psychiką a ideologią. Zdaniem Wołoszynowa, obie omawiane przez niego szkoły psychologiczne – Diltheyowska i funkcjonalistyczna – choć wyrosły na gruncie idealizmu, to pod pewnym względem są sobie całkowicie przeciwstawne: pierwsza ustanawia jakiś rodzaj wspólnoty między tym, co psychiczne, a tym, co ideologiczne w postaci znaczenia, druga dąży do ścisłego rozgraniczenia tych dwóch sfer. Finalnie otrzymujemy autorską – dialektyczną – propozycję teoretyczną rozumienia tej zależności, która zarazem uprawomocnia istnienie marksistowskiej filozofii języka: „nowej” dyscypliny badawczej powoływanej przez Wołoszynowa na kartach pracy Марксизм и философия языка.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"41 16","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140488428","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Wcześniej niepublikowana bibliografia autorstwa Jadwigi Czachowskiej zawartości dwóch bardzo ważnych dla przedwojennej lewicy literackiej czasopism, opatrzona wstępem samej autorki wyjaśniającym układ bibliografii oraz stosowane w nim skróty.
{"title":"Bibliografia zawartości pism „Dźwignia” (1927–1928) i „Miesięcznik Literacki” (1929–1931)","authors":"Jadwiga . Czachowska","doi":"10.19195/prt.2023.3.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.3.11","url":null,"abstract":"Wcześniej niepublikowana bibliografia autorstwa Jadwigi Czachowskiej zawartości dwóch bardzo ważnych dla przedwojennej lewicy literackiej czasopism, opatrzona wstępem samej autorki wyjaśniającym układ bibliografii oraz stosowane w nim skróty.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"57 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140487052","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W tekście w pierwszej kolejności określone zostaje funkcjonalne położenie tej części książki w całości rozważań pomieszczonych w Marksizmie i filozofii języka (MiFJ). Cała praca przedstawiona zostaje jako zarys – nigdy niezrealizowanego – programu badawczego, skomentowana zostaje relacja filozofii języka wobec innych dyscyplin, rekonstrukcji poddane są jej podstawowe założenia, wyjaśniona zostaje także krótko specyfika momentu publikacji. W drugiej części omówione zostają wybrane konteksty MiFJ (marryzm, psychologia Lwa Wygotskiego), szczególnie istotne dla przełożonego rozdziału.
{"title":"Komentarz do rozdziału III części pierwszej „Marksizmu i filozofii języka” Walentina Wołoszynowa","authors":"Andrzej Frączysty","doi":"10.19195/prt.2023.3.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.3.9","url":null,"abstract":"W tekście w pierwszej kolejności określone zostaje funkcjonalne położenie tej części książki w całości rozważań pomieszczonych w Marksizmie i filozofii języka (MiFJ). Cała praca przedstawiona zostaje jako zarys – nigdy niezrealizowanego – programu badawczego, skomentowana zostaje relacja filozofii języka wobec innych dyscyplin, rekonstrukcji poddane są jej podstawowe założenia, wyjaśniona zostaje także krótko specyfika momentu publikacji. W drugiej części omówione zostają wybrane konteksty MiFJ (marryzm, psychologia Lwa Wygotskiego), szczególnie istotne dla przełożonego rozdziału.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"4 5","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140488529","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule prezentuję analizę istotnych polemik krytyczno-literackich między prawicową a lewicową krytyką literacką dotyczących polskiej powieści nacjonalistycznej międzywojnia. Wpierw zarysowuję definicję polskiej powieści nacjonalistycznej II Rzeczypospolitej. Następnie przedstawiam dyskusję na temat trylogii Władysława Jana Grabskiego. Finalnie analizuję argumentację lewicowej i prawicowej krytyki literackiej wokół polskiej powieści nacjonalistycznej dwudziestolecia międzywojennego.
在本文中，我分析了右翼和左翼文学评论家之间关于战时波兰民族主义小说的重要文学批评论战。我首先概述了第二共和国时期波兰民族主义小说的定义。然后，我对瓦迪斯瓦夫-扬-格拉布斯基（Władysław Jan Grabski）的三部曲进行了讨论。最后，我分析了围绕战时波兰民族主义小说的左翼和右翼文学批评的论点。
{"title":"„Faszystowska kołtuneria” versus „kacyki z międzynarodówki”. Rzecz o kilku lewicowo-prawicowych sporach wokół polskiej powieści nacjonalistycznej dwudziestolecia międzywojennego","authors":"Dezydery Barłowski","doi":"10.19195/prt.2023.3.6","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.3.6","url":null,"abstract":"W artykule prezentuję analizę istotnych polemik krytyczno-literackich między prawicową a lewicową krytyką literacką dotyczących polskiej powieści nacjonalistycznej międzywojnia. Wpierw zarysowuję definicję polskiej powieści nacjonalistycznej II Rzeczypospolitej. Następnie przedstawiam dyskusję na temat trylogii Władysława Jana Grabskiego. Finalnie analizuję argumentację lewicowej i prawicowej krytyki literackiej wokół polskiej powieści nacjonalistycznej dwudziestolecia międzywojennego.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"52 21","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2024-01-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"140487274","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W Polsce dominuje przekonanie o ciągłej dominacji małych gospodarstw rolnych. Rozdrobniona struktura gospodarstw miała przetrwać od połowy XIX wieku. Nie zdołano tego zmienić w czasach realnego socjalizmu (1945–1989), pomimo podejmowanych prób kolektywizacji (1948–1956). Jednak po 1989 roku, a szczególnie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej (2004), zaczęły następować szybkie przemiany na polskiej wsi. Masowo upadają małe i średnie gospodarstwa rolne, zachodzi koncentracja ziemi i produkcji zwierzęcej, spada liczba zatrudnionych w rolnictwie, zmienia się skład społeczny wsi. W ten sposób populistyczne ruchy chłopskie tracą swoje zaplecze społeczne i poparcie polityczne mieszkańców wsi. Coraz częściej występują oni przeciwko agrobiznesowi, szczególnie przeciwko fermom przemysłowym, które stwarzają zagrożenie dla otoczenia społecznego i przyrodniczego. Trudno jednak ten ruch protestu nazwać ludowym, choć z pewnością zachowuje klasowy charakter. Jest on wymierzony w narodowe i transnarodowe korporacje narzucające neoliberalne zasady produkcji rolnej (często zdominowanej przez eksport), wielkość i formy konsumpcji oraz warunki życia na polskiej wsi.
{"title":"Chłopi – między populizmem i kapitalizmem","authors":"J. Urbański","doi":"10.19195/prt.2023.2.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.2.3","url":null,"abstract":"W Polsce dominuje przekonanie o ciągłej dominacji małych gospodarstw rolnych. Rozdrobniona struktura gospodarstw miała przetrwać od połowy XIX wieku. Nie zdołano tego zmienić w czasach realnego socjalizmu (1945–1989), pomimo podejmowanych prób kolektywizacji (1948–1956). Jednak po 1989 roku, a szczególnie po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej (2004), zaczęły następować szybkie przemiany na polskiej wsi. Masowo upadają małe i średnie gospodarstwa rolne, zachodzi koncentracja ziemi i produkcji zwierzęcej, spada liczba zatrudnionych w rolnictwie, zmienia się skład społeczny wsi. W ten sposób populistyczne ruchy chłopskie tracą swoje zaplecze społeczne i poparcie polityczne mieszkańców wsi. Coraz częściej występują oni przeciwko agrobiznesowi, szczególnie przeciwko fermom przemysłowym, które stwarzają zagrożenie dla otoczenia społecznego i przyrodniczego. Trudno jednak ten ruch protestu nazwać ludowym, choć z pewnością zachowuje klasowy charakter. Jest on wymierzony w narodowe i transnarodowe korporacje narzucające neoliberalne zasady produkcji rolnej (często zdominowanej przez eksport), wielkość i formy konsumpcji oraz warunki życia na polskiej wsi.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"176 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139225184","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Esej jest recenzją książki Bartosza Wójcika pt. Wojna i motłoch. Sprzeczności nowoczesne w filozofii Hegla. Zostaje w nim przeprowadzona rekonstrukcja teoretycznej ramy, przy pomocy której Wójcik interpretuje heglowską myśl. Wywód ujawni pewne niekonsekwencje stosowania tej ramy jaki i niepełne przepracowanie jej przesłanek. Poza spekulatywnym ćwiczeniem wiążącym ze sobą dialektyczną zasadę tożsamości tożsamości i nietożsamości z tym, co w myśli Hegla świadome i nieświadome oraz z logiką przedmiotu (Logiką) a logiką świadomości (Fenomenologią), zostaje podjęta kwestia potencjalnego praktycznego wymiaru zarówno teorii Hegla jak i jej interpretacji. Mimo pewnych obiekcji pod adresem autora Wojny i motłochu..., jakie można w tej kwestii wysunąć, wszelkie jego porażki teoretyczne, należy traktować jako nieświadome triumfy. Interpretatorski koncept Wójcika na czytanie Hegla jest więc na tyle inspirujący i przekonujący, że nie pozwala nie zastosować go wobec samego jego autora. A jest to najlepsze świadectwo zalet recenzowanej książki.
{"title":"Sprzeczności jednania się ze sprzecznością. Recenzja książki „Wojna i motłoch. Sprzeczności nowoczesne w filozofii Hegla” Bartosza Wójcika","authors":"Stanisław Chankowski","doi":"10.19195/prt.2023.2.7","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.2.7","url":null,"abstract":"Esej jest recenzją książki Bartosza Wójcika pt. Wojna i motłoch. Sprzeczności nowoczesne w filozofii Hegla. Zostaje w nim przeprowadzona rekonstrukcja teoretycznej ramy, przy pomocy której Wójcik interpretuje heglowską myśl. Wywód ujawni pewne niekonsekwencje stosowania tej ramy jaki i niepełne przepracowanie jej przesłanek. Poza spekulatywnym ćwiczeniem wiążącym ze sobą dialektyczną zasadę tożsamości tożsamości i nietożsamości z tym, co w myśli Hegla świadome i nieświadome oraz z logiką przedmiotu (Logiką) a logiką świadomości (Fenomenologią), zostaje podjęta kwestia potencjalnego praktycznego wymiaru zarówno teorii Hegla jak i jej interpretacji. Mimo pewnych obiekcji pod adresem autora Wojny i motłochu..., jakie można w tej kwestii wysunąć, wszelkie jego porażki teoretyczne, należy traktować jako nieświadome triumfy. Interpretatorski koncept Wójcika na czytanie Hegla jest więc na tyle inspirujący i przekonujący, że nie pozwala nie zastosować go wobec samego jego autora. A jest to najlepsze świadectwo zalet recenzowanej książki.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"24 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139226635","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Jest to artykuł wstępny do numeru tematycznego czasopisma Praktyka Teoretyczna zatytułowanego „Andrzej Lepper: Kryzys transformacji i polityka populizmu”. Artykuł rozpoczyna się wprowadzeniem, w którym autorzy rozważają przyczyny rosnącego zainteresowania postacią Andrzeja Leppera i wskazują na związane z tym stawki polityczne związane z próbami wprowadzenia nowego rozumienia populizmu. Następnie wskazują, że w historii Leppera, a szerzej: partii Samoobrona, można dostrzec fazę plebsizmu. Był to wczesny etap rozwoju ruchu, przypadający na lata dziewięćdziesiąte, kiedy to działaczami politycznymi byli ludzie pokrzywdzeni i skupieni na organizowaniu oddolnego oporu społecznego oraz tworzeniu alternatywnych form podmiotowości. Przejście w kierunku populizmu dokonało się po 2001 roku, gdy Lepper i kierownictwo Samoobrony oderwali się od społecznego podłoża, stając się zawodowymi politykami, wypowiadającymi się w imieniu ludu. W kolejnej części artykułu, zestawiając Polskę z Boliwią, autorzy poszukują globalnego momentu populistycznego na peryferiach kapitalizmu. Zaskakująco to właśnie te peryferie – Europa Środkowa i Ameryka Łacińska – okazały się swego rodzaju laboratoriami politycznymi jako obszary, które stworzyły populistyczną odpowiedź na wszechogarniającą politykę neoliberalną.
{"title":"Andrzej Lepper: kryzys transformacji i polityka populizmu","authors":"P. Kuligowski, Łukasz Moll","doi":"10.19195/prt.2023.2.1","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.2.1","url":null,"abstract":"Jest to artykuł wstępny do numeru tematycznego czasopisma Praktyka Teoretyczna zatytułowanego „Andrzej Lepper: Kryzys transformacji i polityka populizmu”. Artykuł rozpoczyna się wprowadzeniem, w którym autorzy rozważają przyczyny rosnącego zainteresowania postacią Andrzeja Leppera i wskazują na związane z tym stawki polityczne związane z próbami wprowadzenia nowego rozumienia populizmu. Następnie wskazują, że w historii Leppera, a szerzej: partii Samoobrona, można dostrzec fazę plebsizmu. Był to wczesny etap rozwoju ruchu, przypadający na lata dziewięćdziesiąte, kiedy to działaczami politycznymi byli ludzie pokrzywdzeni i skupieni na organizowaniu oddolnego oporu społecznego oraz tworzeniu alternatywnych form podmiotowości. Przejście w kierunku populizmu dokonało się po 2001 roku, gdy Lepper i kierownictwo Samoobrony oderwali się od społecznego podłoża, stając się zawodowymi politykami, wypowiadającymi się w imieniu ludu. W kolejnej części artykułu, zestawiając Polskę z Boliwią, autorzy poszukują globalnego momentu populistycznego na peryferiach kapitalizmu. Zaskakująco to właśnie te peryferie – Europa Środkowa i Ameryka Łacińska – okazały się swego rodzaju laboratoriami politycznymi jako obszary, które stworzyły populistyczną odpowiedź na wszechogarniającą politykę neoliberalną.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"492 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139226877","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
P. Kuligowski, A. Leder, Łukasz Moll, Remigiusz Okraska, R. Woś
Tekst zawiera pytania przygotowane przez redaktorów numeru i nadesłane przez zaproszonych autorów odpowiedzi. Ankieta dotyczy Andrzeja Leppera i polityki populizmu. Zapytano między innymi o to, dlaczego Lepper przegrał oraz jakie lekcje można wyciągnąć dzisiaj z jego sukcesów i upadków. Ankieta służy jako rodzaj interwencyjnego, publicystycznego dodatku do numeru tematycznego czasopisma.
{"title":"Ankieta na temat Andrzeja Leppera i partii Samoobrona","authors":"P. Kuligowski, A. Leder, Łukasz Moll, Remigiusz Okraska, R. Woś","doi":"10.19195/prt.2023.2.5","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.2.5","url":null,"abstract":"Tekst zawiera pytania przygotowane przez redaktorów numeru i nadesłane przez zaproszonych autorów odpowiedzi. Ankieta dotyczy Andrzeja Leppera i polityki populizmu. Zapytano między innymi o to, dlaczego Lepper przegrał oraz jakie lekcje można wyciągnąć dzisiaj z jego sukcesów i upadków. Ankieta służy jako rodzaj interwencyjnego, publicystycznego dodatku do numeru tematycznego czasopisma.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"22 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139220969","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Ruch społeczno-polityczny Samoobrony, jako bodaj jedyny w trzydziestoleciu transformacji w pełni oddolny (zrodzony bez zewnętrznego instytucjonalnego wsparcia) ruch protestu, stanowi fenomen wymykający się zarówno naukowym analizom, jak i publicystycznym schematom, a przez to jest podatny na mitologizację. Wynika to z amorficzności samego zjawiska populizmu, a także specyfiki polskich warunków. Samoobrona, praktycznie pozbawiona intelektualnego i medialnego zaplecza, bardzo oszczędnie artykułowała swoją ideologię, a jej działania jawiły się jako niespójne. Tym niemniej w tej mgławicowości można dostrzec kontury systemów ideologicznych, których zidentyfikowanie stanowi cel niniejszego artykułu. Samoobrona, choć zrodziła się jako tabula rasa nawiązywała, choćby intuicyjne, do radykalnych tradycji ruchu ludowego. Warunki transformacji – z jednej strony kompromitacja języka i symboliki lewicy, z drugiej peryferyzacja polskiej gospodarki uzależniająca ją od zagranicznego kapitału – sprzyjały sięganiu po retorykę nacjonalistyczną w jej tercerystycznym (społecznie radykalnym) wariancie. Populizm Samoobrony w latach dziewięćdziesiątych miał w rezultacie charakter hybrydalny, łącząc elementy socjalno-rewindykacyjne (typowe dla populizmu lewicowego) i konserwatywno- ksenofobiczne (cechujące populizm prawicowy). Pozwoliło to na uformowanie szerokiej koalicji peryferyjnych grup społecznych, połączonych sprzeciwem wobec transformacji i establishmentu, czego ideologicznym odzwierciedleniem był mit jednolitego ludu. Stopniowa ewolucja w kierunku lewicowym została zakłócona przez sukces wyborczy, który zaowocował przesunięciem punktu ciężkości w populistycznej koalicji na korzyść burżuazji narodowej. Hegemonia polityczna drobnych i średnich przedsiębiorców zaowocowała próbą odnalezienia nowej tożsamości w „socjalliberalizmie”, jednak ostatecznie doprowadziła do klęski całego projektu.
{"title":"Populiści w poszukiwaniu tożsamości – ideologiczne inspiracje Samoobrony (1991–2007)","authors":"J. Tomasiewicz","doi":"10.19195/prt.2023.2.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.19195/prt.2023.2.2","url":null,"abstract":"Ruch społeczno-polityczny Samoobrony, jako bodaj jedyny w trzydziestoleciu transformacji w pełni oddolny (zrodzony bez zewnętrznego instytucjonalnego wsparcia) ruch protestu, stanowi fenomen wymykający się zarówno naukowym analizom, jak i publicystycznym schematom, a przez to jest podatny na mitologizację. Wynika to z amorficzności samego zjawiska populizmu, a także specyfiki polskich warunków. Samoobrona, praktycznie pozbawiona intelektualnego i medialnego zaplecza, bardzo oszczędnie artykułowała swoją ideologię, a jej działania jawiły się jako niespójne. Tym niemniej w tej mgławicowości można dostrzec kontury systemów ideologicznych, których zidentyfikowanie stanowi cel niniejszego artykułu. Samoobrona, choć zrodziła się jako tabula rasa nawiązywała, choćby intuicyjne, do radykalnych tradycji ruchu ludowego. Warunki transformacji – z jednej strony kompromitacja języka i symboliki lewicy, z drugiej peryferyzacja polskiej gospodarki uzależniająca ją od zagranicznego kapitału – sprzyjały sięganiu po retorykę nacjonalistyczną w jej tercerystycznym (społecznie radykalnym) wariancie. Populizm Samoobrony w latach dziewięćdziesiątych miał w rezultacie charakter hybrydalny, łącząc elementy socjalno-rewindykacyjne (typowe dla populizmu lewicowego) i konserwatywno- ksenofobiczne (cechujące populizm prawicowy). Pozwoliło to na uformowanie szerokiej koalicji peryferyjnych grup społecznych, połączonych sprzeciwem wobec transformacji i establishmentu, czego ideologicznym odzwierciedleniem był mit jednolitego ludu. Stopniowa ewolucja w kierunku lewicowym została zakłócona przez sukces wyborczy, który zaowocował przesunięciem punktu ciężkości w populistycznej koalicji na korzyść burżuazji narodowej. Hegemonia polityczna drobnych i średnich przedsiębiorców zaowocowała próbą odnalezienia nowej tożsamości w „socjalliberalizmie”, jednak ostatecznie doprowadziła do klęski całego projektu.","PeriodicalId":36093,"journal":{"name":"Praktyka Teoretyczna","volume":"92 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-11-28","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"139217055","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：