Jako mem – kulturowy replikator – baśń o Śnieżce ma wysoki potencjał wirusowy w rozumieniu Jacka Zipesa. Badania prowadzone nad tym tekstem kultury wykazały obecność kilkuset jego wersji na kilku kontynentach, przy czym najbardziej znany wariant literacki to ten Grimmowski. W artykule koncentrujemy się na analizie porównawczej wampirycznych wcieleń Śnieżki w trzech utworach literackich: opowiadaniach Snow, Glass, Apples (Szkło, śnieg i jabłka) Neila Gaimana (1994) i Red as Blood (Czerwona jak krew) Tanith Lee (1983) oraz powieści Blood and Snow (Krew i śnieg) Rashelle Workman (2012). Wykazują one wyraźne powinowactwa z wariantem Grimmowskim: czy to na poziomie implicytnym, poprzez wykorzystanie skanonizowanych przez tę wersję składników fabularnych, estetycznych itp., czy to eksplicytnym, poprzez bezpośrednie wskazówki paratekstualne i metafikcjonalne. Podejmujemy zatem próbę uzupełnienia stanu badań nad popkulturowymi wizerunkami wampira, a jednocześnie – wpisania się w nurt rozwijających się w naszym kraju studiów grimmologicznych.
{"title":"Dlaczego Śnieżka łaknie krwi? Popkulturowe wariacje wampiryczne na temat Grimmowskiej baśni","authors":"Weronika Kostecka, Maciej Skowera","doi":"10.14746/por.2023.1.2","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2023.1.2","url":null,"abstract":"Jako mem – kulturowy replikator – baśń o Śnieżce ma wysoki potencjał wirusowy w rozumieniu Jacka Zipesa. Badania prowadzone nad tym tekstem kultury wykazały obecność kilkuset jego wersji na kilku kontynentach, przy czym najbardziej znany wariant literacki to ten Grimmowski. W artykule koncentrujemy się na analizie porównawczej wampirycznych wcieleń Śnieżki w trzech utworach literackich: opowiadaniach Snow, Glass, Apples (Szkło, śnieg i jabłka) Neila Gaimana (1994) i Red as Blood (Czerwona jak krew) Tanith Lee (1983) oraz powieści Blood and Snow (Krew i śnieg) Rashelle Workman (2012). Wykazują one wyraźne powinowactwa z wariantem Grimmowskim: czy to na poziomie implicytnym, poprzez wykorzystanie skanonizowanych przez tę wersję składników fabularnych, estetycznych itp., czy to eksplicytnym, poprzez bezpośrednie wskazówki paratekstualne i metafikcjonalne. Podejmujemy zatem próbę uzupełnienia stanu badań nad popkulturowymi wizerunkami wampira, a jednocześnie – wpisania się w nurt rozwijających się w naszym kraju studiów grimmologicznych.","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"41516876","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W neolingwistycznej poezji Joanny Mueller istotnym zagadnieniem jest indywidualny wymiar macierzyństwa. Jego liryczne konkretyzacje odznaczają się pogłębioną autorefleksyjnością, poszukiwaniem własnej poetyki, wskazywaniem na przemiany ponowoczesnej estetyki. Poetka, eksplorując możliwości języka, próbując wypowiedzieć doświadczenie maternalne, skupia się nie tylko na tożsamości matki, ale też na podmiotowości dziecka w okresie prenatalnym i niemowlęcym. Charakteryzując jego status, otwierając się na eksperymentowanie z dźwiękową i semantyczną zasobnością języka, w matczynym doświadczeniu wskazuje na radość, troskę, ale też niepewność i lęk. Odsłania potencjalność nowego bytu, znikomość jego istnienia, która wymaga skupienia i przyzwolenia, subtelnych gestów, by załagodzić napięcia towarzyszące wzrastaniu. Mueller, przedstawiając budowanie relacji z dzieckiem, podkreśla współzależność, doznawanie jego bezcenności, odrębności, stopniowe oswajanie się z tym, co nieznane, ukryte, a niezwykle bliskie.
{"title":"Dziecko w doświadczeniu maternalnym. O wierszach Joanny Mueller","authors":"Beata Morzyńska-Wrzosek","doi":"10.14746/por.2023.1.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2023.1.12","url":null,"abstract":"W neolingwistycznej poezji Joanny Mueller istotnym zagadnieniem jest indywidualny wymiar macierzyństwa. Jego liryczne konkretyzacje odznaczają się pogłębioną autorefleksyjnością, poszukiwaniem własnej poetyki, wskazywaniem na przemiany ponowoczesnej estetyki. Poetka, eksplorując możliwości języka, próbując wypowiedzieć doświadczenie maternalne, skupia się nie tylko na tożsamości matki, ale też na podmiotowości dziecka w okresie prenatalnym i niemowlęcym. Charakteryzując jego status, otwierając się na eksperymentowanie z dźwiękową i semantyczną zasobnością języka, w matczynym doświadczeniu wskazuje na radość, troskę, ale też niepewność i lęk. Odsłania potencjalność nowego bytu, znikomość jego istnienia, która wymaga skupienia i przyzwolenia, subtelnych gestów, by załagodzić napięcia towarzyszące wzrastaniu. Mueller, przedstawiając budowanie relacji z dzieckiem, podkreśla współzależność, doznawanie jego bezcenności, odrębności, stopniowe oswajanie się z tym, co nieznane, ukryte, a niezwykle bliskie.","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48624290","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
a początku XX wieku w Rosji, wraz ze wzrostem popularności idei komunistycznych i tendencji rewolucyjnych, częściej zaczęły powstawać utwory o charakterze utopijnym, w których snuto wizje idealnego ładu społecznego. Jednym z problemów poruszanych w utopiach literackich tego okresu było zaproponowanie nowej koncepcji dzieciństwa. W artykule na przykładzie trzech powieści: Czerwona gwiazda Aleksandra Bogdanowa, Nadchodzący świat 1923–2123 Jakowa Okuniewa, Państwo szczęśliwych Jana Łariego ukazane zostało, w jaki sposób utopiści wyobrażali sobie miejsce dziecka w społeczeństwie komunistycznym. Rozpatrzone zostały trzy zagadnienia, związane z pojęciem dzieciństwa: stosunki rodzinne, koncepcje wychowania, dziecięca infrastruktura. Całość została osadzona w kontekście ówczesnych koncepcji pedagogicznych.
{"title":"Dzieciństwo w literackich utopiach komunistycznych pierwszej połowy XX wieku","authors":"Patryk Witczak","doi":"10.14746/por.2023.1.17","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2023.1.17","url":null,"abstract":"a początku XX wieku w Rosji, wraz ze wzrostem popularności idei komunistycznych i tendencji rewolucyjnych, częściej zaczęły powstawać utwory o charakterze utopijnym, w których snuto wizje idealnego ładu społecznego. Jednym z problemów poruszanych w utopiach literackich tego okresu było zaproponowanie nowej koncepcji dzieciństwa. W artykule na przykładzie trzech powieści: Czerwona gwiazda Aleksandra Bogdanowa, Nadchodzący świat 1923–2123 Jakowa Okuniewa, Państwo szczęśliwych Jana Łariego ukazane zostało, w jaki sposób utopiści wyobrażali sobie miejsce dziecka w społeczeństwie komunistycznym. Rozpatrzone zostały trzy zagadnienia, związane z pojęciem dzieciństwa: stosunki rodzinne, koncepcje wychowania, dziecięca infrastruktura. Całość została osadzona w kontekście ówczesnych koncepcji pedagogicznych.","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-07-31","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49096140","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł prezentuje narracje migracyjne (założycielskie i tożsamościowe) kulturowej przestrzeni miasta Słupska oraz ich konteksty teatralne. Punktem wyjścia staje się analiza porównawcza mikrohistorii lokalnych zapisanych w tekstach dokumentu osobistego: nieopublikowanych dotąd Wspomnieniach pierwszych słupszczan i opublikowanych wspomnieniach słupskich osadników Mój nowy dom (2009). Przykłady lokalnych narracji migracyjnych skonfrontowane zostają z ustaleniami teoretycznoliterackimi w zakresie literackich świadectw dyskursu tożsamościowego i memorialnego.
{"title":"Słupskie dyskursy migracyjne. Konteksty literaturoznawcze i teatralne","authors":"Anna Sobiecka","doi":"10.14746/por.2022.2.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2022.2.9","url":null,"abstract":"Artykuł prezentuje narracje migracyjne (założycielskie i tożsamościowe) kulturowej przestrzeni miasta Słupska oraz ich konteksty teatralne. Punktem wyjścia staje się analiza porównawcza mikrohistorii lokalnych zapisanych w tekstach dokumentu osobistego: nieopublikowanych dotąd Wspomnieniach pierwszych słupszczan i opublikowanych wspomnieniach słupskich osadników Mój nowy dom (2009). Przykłady lokalnych narracji migracyjnych skonfrontowane zostają z ustaleniami teoretycznoliterackimi w zakresie literackich świadectw dyskursu tożsamościowego i memorialnego.","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44032985","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Migracja jest jednym z bardziej doniosłych doświadczeń egzystencjalnych współczesnego człowieka. Jest to zmiana, która pociąga za sobą poważne konsekwencje dla jednostki, niezależnie od tego, czy towarzyszą jej motywacje o charakterze przymusu (politycznego bądź ekonomicznego), czy też mamy do czynienia z migracją dobrowolną. W obu tych przypadkach proces adaptacji w nowym miejscu może okazać się zadaniem niełatwym i obciążającym dla jednostki. Co więcej, może on rzutować również na kolejne pokolenia. Dzieci migrantów niejednokrotnie zmagają się bowiem z tymi samymi problemami, którym czoła musieli stawić ich rodzice bądź dziadkowie. O tym, że funkcjonowanie między dwoma kulturami, językami, tradycjami może okazać się literacko płodne, świadczy twórczość pisarzy o korzeniach węgierskich, którzy mieszkają i tworzą poza krajem swojego pochodzenia. Niniejszy artykuł analizuje twórczość trzech takich autorek: Terézii Mory i Ilmy Rakusy, które piszą po niemiecku, oraz anglofońskiej autorki Charlotte Mendelson. Każda z nich tematyzuje zagadnienie migracji w inny sposób i posługuje się innymi rozwiązaniami na poziomie struktury i narracji utworów.
{"title":"Narracje o migracji w twórczości współczesnych pisarzy o węgierskich korzeniach kulturowych","authors":"Magdalena Roguska-Németh","doi":"10.14746/por.2022.2.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2022.2.15","url":null,"abstract":"Migracja jest jednym z bardziej doniosłych doświadczeń egzystencjalnych współczesnego człowieka. Jest to zmiana, która pociąga za sobą poważne konsekwencje dla jednostki, niezależnie od tego, czy towarzyszą jej motywacje o charakterze przymusu (politycznego bądź ekonomicznego), czy też mamy do czynienia z migracją dobrowolną. W obu tych przypadkach proces adaptacji w nowym miejscu może okazać się zadaniem niełatwym i obciążającym dla jednostki. Co więcej, może on rzutować również na kolejne pokolenia. Dzieci migrantów niejednokrotnie zmagają się bowiem z tymi samymi problemami, którym czoła musieli stawić ich rodzice bądź dziadkowie. O tym, że funkcjonowanie między dwoma kulturami, językami, tradycjami może okazać się literacko płodne, świadczy twórczość pisarzy o korzeniach węgierskich, którzy mieszkają i tworzą poza krajem swojego pochodzenia. Niniejszy artykuł analizuje twórczość trzech takich autorek: Terézii Mory i Ilmy Rakusy, które piszą po niemiecku, oraz anglofońskiej autorki Charlotte Mendelson. Każda z nich tematyzuje zagadnienie migracji w inny sposób i posługuje się innymi rozwiązaniami na poziomie struktury i narracji utworów.","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44051024","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Punktem wyjścia tekstu jest wskazanie na popularność dramatu Sinišy Kovačevicia pt. Velika drama (Wielki dramat) w Serbii. Dramat ten w 2019 roku ukazał się formie powieściowej (saga rodzinna). Jej tematem jest migracja rodziny Vučiciów z niedostępnej i górzystej Czarnogóry na terytorium Kotliny Panońskiej. Kovačević – w dość schematycznym pod względem fabularnym i ideowym utworze – wskazał, że powojenny transfer ludności wiązał się z przybywaniem do znacznie bardziej rozwiniętej gospodarczo i kulturalnie Wojwodiny „nowego człowieka” (reprezentanta tradycyjnej cywilizacji wiejskiej). W artykule szczególny nacisk położony zostanie na obraz Czarnogóry i Wojwodiny wyłaniający się z kart powieści. Kovačević bowiem oba regiony wyraźnie aksjologicznie waloryzuje. Czarnogóra jest ostoją dawnych, prawdziwych wartości. Wojwodina symbolizuje zaś to, co obce. Na tę opozycję nakłada się ponadto przeciwstawienie starości (kojarzonej z mądrością i tradycją) i młodości (utożsamianej z naiwnością i idealizmem).
{"title":"Podbój stron rodzinnnych Sinišy Kovačevicia, czyli serbska opowieść o powojennym przesiedleniu","authors":"Sabina Giergiel","doi":"10.14746/por.2022.2.16","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2022.2.16","url":null,"abstract":"Punktem wyjścia tekstu jest wskazanie na popularność dramatu Sinišy Kovačevicia pt. Velika drama (Wielki dramat) w Serbii. Dramat ten w 2019 roku ukazał się formie powieściowej (saga rodzinna). Jej tematem jest migracja rodziny Vučiciów z niedostępnej i górzystej Czarnogóry na terytorium Kotliny Panońskiej. Kovačević – w dość schematycznym pod względem fabularnym i ideowym utworze – wskazał, że powojenny transfer ludności wiązał się z przybywaniem do znacznie bardziej rozwiniętej gospodarczo i kulturalnie Wojwodiny „nowego człowieka” (reprezentanta tradycyjnej cywilizacji wiejskiej). W artykule szczególny nacisk położony zostanie na obraz Czarnogóry i Wojwodiny wyłaniający się z kart powieści. Kovačević bowiem oba regiony wyraźnie aksjologicznie waloryzuje. Czarnogóra jest ostoją dawnych, prawdziwych wartości. Wojwodina symbolizuje zaś to, co obce. Na tę opozycję nakłada się ponadto przeciwstawienie starości (kojarzonej z mądrością i tradycją) i młodości (utożsamianej z naiwnością i idealizmem).","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"48555430","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Powieść Wojciecha Kudyby Imigranci wracają do domu swoim tytułem sugeruje możliwość uznania jej za głos w dyskusji politycznej na temat powrotu polskich migrantów ekonomicznych do kraju. Jednak zastosowana konwencja monologu wypowiedzianego i metafizyczna perspektywa narracji podają w wątpliwość prawomocność doraźnych odczytań instrumentalizujących. Rozpatrując powieść w kontekście postsekularnej kondycji współczesnego, kosmopolitycznego społeczeństwa, autor artykułu proponuje widzieć w jej bohaterze figurę peregryna, wskazującą na ambiwalencję nie/przynależności: podmiot uznaje doczesność swojego istnienia, z drugiej strony zaś odkrywa potrzebę narracji reintegrującej, która przywróci mu poczucie intersubiektywnej identyfikacji ze swoim narodem. Włączenie do opisu doświadczenia migranta perspektywy metafizycznej stanowi o oryginalności podejścia do dyskursu re-emigracji we współczesnej polskiej prozie, nawiązującego do Norwidowskiego uniwersalizmu.
{"title":"O (nie)konieczności powrotu. Dyskurs reemigracji w najnowszej polskiej prozie między polityką a metafizyką","authors":"D. Skórczewski","doi":"10.14746/por.2022.2.4","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2022.2.4","url":null,"abstract":"Powieść Wojciecha Kudyby Imigranci wracają do domu swoim tytułem sugeruje możliwość uznania jej za głos w dyskusji politycznej na temat powrotu polskich migrantów ekonomicznych do kraju. Jednak zastosowana konwencja monologu wypowiedzianego i metafizyczna perspektywa narracji podają w wątpliwość prawomocność doraźnych odczytań instrumentalizujących. Rozpatrując powieść w kontekście postsekularnej kondycji współczesnego, kosmopolitycznego społeczeństwa, autor artykułu proponuje widzieć w jej bohaterze figurę peregryna, wskazującą na ambiwalencję nie/przynależności: podmiot uznaje doczesność swojego istnienia, z drugiej strony zaś odkrywa potrzebę narracji reintegrującej, która przywróci mu poczucie intersubiektywnej identyfikacji ze swoim narodem. Włączenie do opisu doświadczenia migranta perspektywy metafizycznej stanowi o oryginalności podejścia do dyskursu re-emigracji we współczesnej polskiej prozie, nawiązującego do Norwidowskiego uniwersalizmu.","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49381560","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W artykule zajmuję się przedstawianiem losów uchodźców w literaturze niemieckojęzycznej. Widać, że postać uchodźcy jest łącznikiem między literaturą emigracyjną, migracyjną i wysiedleńczą. Literaturoznawcza analiza postaci uchodźcy i przestrzeni ucieczki może okazać się bardzo produktywna, gdyż może doprowadzić do zniesienia marginalnej pozycji literatury migracyjnej we współczesnej literaturze.
{"title":"Uchodźca – literacki topos","authors":"Monika Wolting","doi":"10.14746/por.2022.2.3","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2022.2.3","url":null,"abstract":"W artykule zajmuję się przedstawianiem losów uchodźców w literaturze niemieckojęzycznej. Widać, że postać uchodźcy jest łącznikiem między literaturą emigracyjną, migracyjną i wysiedleńczą. Literaturoznawcza analiza postaci uchodźcy i przestrzeni ucieczki może okazać się bardzo produktywna, gdyż może doprowadzić do zniesienia marginalnej pozycji literatury migracyjnej we współczesnej literaturze.\u0000 ","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42403248","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł jest próbą prześledzenia migranckich losów urodzonych w Szopienicach (dzielnicy Katowic) artystów: Kazimierza Kutza, Henryka Bereski i Hilarego Krzysztofiaka na podstawie ich twórczości. Sięgając po pojęcie migracji nietypowych, autorka analizuje przyczyny powojennych wyjazdów mieszkańców katowickiej dzielnicy (rodzinne, tożsamościowe, edukacyjne, zdrowotne) na szerokim tle migracji Ślązaków po 1945 roku, zwłaszcza do Niemiec. Migracje artystyczne stają się w tym układzie rozbudowaną refleksją na temat zjawiska badanego dotąd rzadko i rozproszonego, dostarczając materiału nie tylko historykom literatury czy sztuki, ale też socjologom. Na analizę składają się część poświęcona pograniczu, jałowej ziemi i estetyce przedstawień migracji. W konkluzji pojawia się propozycja rozumienia jej ujęć poza autobiografią, na kilku poziomach – w tym biografii zbiorowej mieszkańców dzielnicy (Kutz) i ponadindywidualnych obserwacji (Bereska), osadzających doświadczenie granic, nawet po ich usunięciu, w biografiach ludzi XX i XXI wieku.
{"title":"„Wielu chłopców stąd uciekało”. Migracje nietypowe w artystyczno-literackich ujęciach Szopienic Kazimierza Kutza, Henryka Bereski i Hilarego Krzysztofiaka","authors":"Marta Tomczok","doi":"10.14746/por.2022.2.8","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2022.2.8","url":null,"abstract":"Artykuł jest próbą prześledzenia migranckich losów urodzonych w Szopienicach (dzielnicy Katowic) artystów: Kazimierza Kutza, Henryka Bereski i Hilarego Krzysztofiaka na podstawie ich twórczości. Sięgając po pojęcie migracji nietypowych, autorka analizuje przyczyny powojennych wyjazdów mieszkańców katowickiej dzielnicy (rodzinne, tożsamościowe, edukacyjne, zdrowotne) na szerokim tle migracji Ślązaków po 1945 roku, zwłaszcza do Niemiec. Migracje artystyczne stają się w tym układzie rozbudowaną refleksją na temat zjawiska badanego dotąd rzadko i rozproszonego, dostarczając materiału nie tylko historykom literatury czy sztuki, ale też socjologom. Na analizę składają się część poświęcona pograniczu, jałowej ziemi i estetyce przedstawień migracji. W konkluzji pojawia się propozycja rozumienia jej ujęć poza autobiografią, na kilku poziomach – w tym biografii zbiorowej mieszkańców dzielnicy (Kutz) i ponadindywidualnych obserwacji (Bereska), osadzających doświadczenie granic, nawet po ich usunięciu, w biografiach ludzi XX i XXI wieku.","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44278670","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Der vorliegende Beitrag untersucht drei 2021 erschienenen Prosatexte von Vertreter*innen der russisch-ukrainisch-jüdischen postmigrantischen Generation unter dem Gesichtspunkt der darin problematisierten Konflikte mit der Generation der Eltern. Die autofiktionalen Familiengeschichten Goreliks, Kapitelmans und Salzmanns rekurrieren aus der Perspektive der Kinder auf die sowjetischen Erfahrungen der Eltern und ergründen die gegenseitige Entfremdung. In diachroner Achse der Generationenerzählung werden Rekapitulationsversuche unternommen, das sowjetische Erbe und die familiäre Migration aus dem transnationalen Blick des Ankommens zu reflektieren. Die synchrone Dimension der Romane verhandelt komplizierte Prozesse der Selbstermächtigung und kritischer Interventionen in die deutsche Gesellschaft. Mit jeweils unterschiedlichen ästhetischen Mitteln des Satirisch-Ironischen, episodenhaft-diskontinuierlichen Erzählens und Perspektivenwechsel-Spiels dokumentieren die Texte souveräne Selbstbestimmung und Selbsermächtigung der postmigratnischen Autor*innen in der deutschen Literaturszene.
{"title":"Autofiktionale Generationenerzählungen in den aktuellen Romanen über postsowjetische Migration: Zu Sasha M. Salzmanns „Im Menschen muss alles herrlich sein\" (2021), Lena Goreliks „Wer wir sind\"(2021 ) und Dmitrij Kapitelmans „Eine Formalie in Kiew\" (2021)","authors":"Anna Rutka, Małgorzata Dubrowska","doi":"10.14746/por.2022.2.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.14746/por.2022.2.12","url":null,"abstract":"Der vorliegende Beitrag untersucht drei 2021 erschienenen Prosatexte von Vertreter*innen der russisch-ukrainisch-jüdischen postmigrantischen Generation unter dem Gesichtspunkt der darin problematisierten Konflikte mit der Generation der Eltern. Die autofiktionalen Familiengeschichten Goreliks, Kapitelmans und Salzmanns rekurrieren aus der Perspektive der Kinder auf die sowjetischen Erfahrungen der Eltern und ergründen die gegenseitige Entfremdung. In diachroner Achse der Generationenerzählung werden Rekapitulationsversuche unternommen, das sowjetische Erbe und die familiäre Migration aus dem transnationalen Blick des Ankommens zu reflektieren. Die synchrone Dimension der Romane verhandelt komplizierte Prozesse der Selbstermächtigung und kritischer Interventionen in die deutsche Gesellschaft. Mit jeweils unterschiedlichen ästhetischen Mitteln des Satirisch-Ironischen, episodenhaft-diskontinuierlichen Erzählens und Perspektivenwechsel-Spiels dokumentieren die Texte souveräne Selbstbestimmung und Selbsermächtigung der postmigratnischen Autor*innen in der deutschen Literaturszene.\u0000 ","PeriodicalId":37922,"journal":{"name":"Porownania","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-30","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42345065","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：