W artykule zostały poruszone kwestie dotyczące potencjalnej roli badań z użytkownikami w procesie projektowania książki drukowanej ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia projektowania doświadczenia lektury czytelnika. Przedstawiono metodologię badań stosowaną w procesie projektowania zorientowanego na użytkownika (user centered-design) i projektowania doświadczenia użytkownika (user experience) opracowaną przez Igę Mościchowską i Barbarę Rogoś-Turek. Autorki przedstawiają tę tematykę w kontekście projektowania produktów interaktywnych, na potrzeby tego artykułu podjęto jednak próbę zaimplementowania przedstawionej metodologii do badania user experience książki drukowanej. Drugą istotną perspektywę dla poniższych rozważań stanowi koncepcja przedstawiona w publikacji Tomasza Bierkowskiego i Ewy Repucho Typografia dla humanistów, gdzie zostały wymienione czynniki, które należy przeanalizować i uwzględnić podczas projektowania doświadczenia lektury. Artykuł wskazuje na korzyści mogące płynąć ze stosowania badań doświadczenia użytkownika w korzystaniu z książek oraz podejmuje polemikę z zarzutami dyskredytującymi możliwość wykorzystania tego typu metod przy tworzeniu książek papierowych. W tekście przedstawione zostały również najważniejsze założenia badań user experience oraz zaproponowano, jak pojmować funkcję typografii i zagadnienia związane z czytelnością w kontekście badań UX.
{"title":"Potencjalna rola badań UX w projektowaniu książki drukowanej","authors":"Katarzyna Janik","doi":"10.12775/se.2022.00029","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00029","url":null,"abstract":"W artykule zostały poruszone kwestie dotyczące potencjalnej roli badań z użytkownikami w procesie projektowania książki drukowanej ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia projektowania doświadczenia lektury czytelnika. Przedstawiono metodologię badań stosowaną w procesie projektowania zorientowanego na użytkownika (user centered-design) i projektowania doświadczenia użytkownika (user experience) opracowaną przez Igę Mościchowską i Barbarę Rogoś-Turek. Autorki przedstawiają tę tematykę w kontekście projektowania produktów interaktywnych, na potrzeby tego artykułu podjęto jednak próbę zaimplementowania przedstawionej metodologii do badania user experience książki drukowanej. Drugą istotną perspektywę dla poniższych rozważań stanowi koncepcja przedstawiona w publikacji Tomasza Bierkowskiego i Ewy Repucho Typografia dla humanistów, gdzie zostały wymienione czynniki, które należy przeanalizować i uwzględnić podczas projektowania doświadczenia lektury. Artykuł wskazuje na korzyści mogące płynąć ze stosowania badań doświadczenia użytkownika w korzystaniu z książek oraz podejmuje polemikę z zarzutami dyskredytującymi możliwość wykorzystania tego typu metod przy tworzeniu książek papierowych. W tekście przedstawione zostały również najważniejsze założenia badań user experience oraz zaproponowano, jak pojmować funkcję typografii i zagadnienia związane z czytelnością w kontekście badań UX. \u0000 ","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"82218214","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Glitch w obszarze mediów elektronicznych definiuje się jako nacięcie w powierzchni jednego systemu otwierające chwilowy wgląd w cyfrowe struktury zwykle ukryte głęboko. Obcy element widoczny na ekranie z powodu samorodnych błędów w działaniu komputerów lub oprogramowania często jest interpretowany w perspektywie posthumanizmu. Ten sposób myślenia wpływa na funkcjonowanie digitalnych defektów, które są świadomie wykorzystywane w ramach glitch poetry, także tej wydrukowanej na papierze, która wiąże się z fenomenem remediacji wstecznej. Przykładami takich utworów w ramach artykułu stają się w zdecydowanej większości ogłaszane drukiem wiersze neolingwistów warszawskich oraz papierowe wydania tomów Rozdzielczości Chleba. Wspomniani autorzy w swych manifestach diagnozowali radykalną zmianę paradygmatu twórczości na nowomedialną. Podkreślali potrzebę otwarcia się poetów na współprodukcję tekstów przez podłączone do internetu komputery, które podsuwają glitche, niechciane maile i reklamy. Głosili oni jednocześnie kres książki drukowanej kojarzonej w manifestach z postromantycznym modelem wiersza jako subiektywnego monologu. Analogowa poezja usterkowa mająca uwypuklić konflikt tych dwóch paradygmatów przybiera często formę postcyfrowych książek artystycznych, które ze względu na dominację graficznych efektów nad zrozumiałym dla człowieka tekstem stają się XXI-wieczną wersją ezoterycznego abstrakcjonizmu. Glitch poetry może też funkcjonować jako z pozoru tradycyjny czarny tekst wydrukowany na białej stronicy, łączący jednak zrozumiałe słowa i zdania z antyfonetycznymi usterkami cyfrowymi wyrażonymi znakami nieliterowymi.
{"title":"Glitchem opętanie. Poetyka cyfrowych usterek w wierszach drukowanych","authors":"Dobrawa Lisak-Gębala","doi":"10.12775/se.2022.00028","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00028","url":null,"abstract":"Glitch w obszarze mediów elektronicznych definiuje się jako nacięcie w powierzchni jednego systemu otwierające chwilowy wgląd w cyfrowe struktury zwykle ukryte głęboko. Obcy element widoczny na ekranie z powodu samorodnych błędów w działaniu komputerów lub oprogramowania często jest interpretowany w perspektywie posthumanizmu. Ten sposób myślenia wpływa na funkcjonowanie digitalnych defektów, które są świadomie wykorzystywane w ramach glitch poetry, także tej wydrukowanej na papierze, która wiąże się z fenomenem remediacji wstecznej. Przykładami takich utworów w ramach artykułu stają się w zdecydowanej większości ogłaszane drukiem wiersze neolingwistów warszawskich oraz papierowe wydania tomów Rozdzielczości Chleba. Wspomniani autorzy w swych manifestach diagnozowali radykalną zmianę paradygmatu twórczości na nowomedialną. Podkreślali potrzebę otwarcia się poetów na współprodukcję tekstów przez podłączone do internetu komputery, które podsuwają glitche, niechciane maile i reklamy. Głosili oni jednocześnie kres książki drukowanej kojarzonej w manifestach z postromantycznym modelem wiersza jako subiektywnego monologu.\u0000Analogowa poezja usterkowa mająca uwypuklić konflikt tych dwóch paradygmatów przybiera często formę postcyfrowych książek artystycznych, które ze względu na dominację graficznych efektów nad zrozumiałym dla człowieka tekstem stają się XXI-wieczną wersją ezoterycznego abstrakcjonizmu. Glitch poetry może też funkcjonować jako z pozoru tradycyjny czarny tekst wydrukowany na białej stronicy, łączący jednak zrozumiałe słowa i zdania z antyfonetycznymi usterkami cyfrowymi wyrażonymi znakami nieliterowymi.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"73805798","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Rec.: Patryk Mogilnicki, Książka po okładce. O współczesnym polskim projektowaniu okładek książkowych, Karakter, Kraków 2021.
{"title":"Jak oceniać „Książkę po okładce”?","authors":"Daria Makulec","doi":"10.12775/se.2022.00043","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00043","url":null,"abstract":"Rec.: Patryk Mogilnicki, Książka po okładce. O współczesnym polskim projektowaniu okładek książkowych, Karakter, Kraków 2021.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"90488437","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W 1948 roku Themersonowie założyli w Londynie niezależną oficynę wydawniczą Gaberbocchus Press. Wydawnictwo publikowało niekonwencjonalne treściowo książki w niekonwencjonalnej szacie graficznej, które były ściśle ze sobą powiązane i wzajemnie się uzupełniały. Były to „bestlookery” w przeciwieństwie do „bestsellerów”. Dyrektorem literackim wydawnictwa był Stefan, dyrektorem artystycznym była Franciszka. Prowadzili wydawnictwo przez trzydzieści jeden lat i wydali ponad sześćdziesiąt tytułów, między innymi pierwsze przekłady na angielski Ubu Króla Alfreda Jarry, Ćwiczeń stylistycznych Raymonda Queneau czy Europy Anatola Sterna. Opublikowali też wiersze dadaistyczne Kurta Schwittersa i Raoula Hausmanna, Elementarz dobrego obywatela Bertranda Russella, dwa zbiory rysunków Franciszki, a także powieści, eseje, opowiadania i partyturę opery Stefana. W latach 1957–1959 przy wydawnictwie działał Common Room miejsce spotkań artystów, intelektualistów i naukowców. Była to formuła niespotykana i wywrotowa jak na owe czasy w Anglii. Common Room miał za zadanie stworzenie żywego, społecznego kontekstu działania wydawnictwa. Dwa razy w tygodniu odbywały się spotkania, podczas których były prezentowane wykłady, czytano poezje i sztuki teatralne, odbywały się recitale, wystawy, projekcje filmowe, a także prowadzono dyskusje. W 1979 roku wydawnictwo przeniesiono do Amsterdamu i jako Gaberbocchus/De Harmonie prowadzone jest do dziś przez Jaco Groota.
{"title":"Gaberbocchus Press – eksperyment wydawniczy. Krótka historia we fragmentach","authors":"Małgorzata Sady","doi":"10.12775/se.2022.00038","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00038","url":null,"abstract":"W 1948 roku Themersonowie założyli w Londynie niezależną oficynę wydawniczą Gaberbocchus Press. Wydawnictwo publikowało niekonwencjonalne treściowo książki w niekonwencjonalnej szacie graficznej, które były ściśle ze sobą powiązane i wzajemnie się uzupełniały. Były to „bestlookery” w przeciwieństwie do „bestsellerów”. Dyrektorem literackim wydawnictwa był Stefan, dyrektorem artystycznym była Franciszka. Prowadzili wydawnictwo przez trzydzieści jeden lat i wydali ponad sześćdziesiąt tytułów, między innymi pierwsze przekłady na angielski Ubu Króla Alfreda Jarry, Ćwiczeń stylistycznych Raymonda Queneau czy Europy Anatola Sterna. Opublikowali też wiersze dadaistyczne Kurta Schwittersa i Raoula Hausmanna, Elementarz dobrego obywatela Bertranda Russella, dwa zbiory rysunków Franciszki, a także powieści, eseje, opowiadania i partyturę opery Stefana.\u0000W latach 1957–1959 przy wydawnictwie działał Common Room miejsce spotkań artystów, intelektualistów i naukowców. Była to formuła niespotykana i wywrotowa jak na owe czasy w Anglii. Common Room miał za zadanie stworzenie żywego, społecznego kontekstu działania wydawnictwa. Dwa razy w tygodniu odbywały się spotkania, podczas których były prezentowane wykłady, czytano poezje i sztuki teatralne, odbywały się recitale, wystawy, projekcje filmowe, a także prowadzono dyskusje.\u0000W 1979 roku wydawnictwo przeniesiono do Amsterdamu i jako Gaberbocchus/De Harmonie prowadzone jest do dziś przez Jaco Groota.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-12-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"79830772","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł jest opracowaniem edytorskim listu malarza Walerego Brochockiego do warszawskiej tłumaczki, pisarki i publicystki, Marii Faleńskiej, wysłanego latem 1893 roku z Chicago – z poprzedzającym artykułem wstępnym, który zarysowuje sytuację powstania listu i szerzej komentuje jego treść. Materiał pochodzi z korespondencji Marii z Trębickich Faleńskiej z lat 1856–1895, zachowanej w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie (sygn. 5904, poz. 1, 3 karty zapisane obustronnie). Wybrany list wart jest opublikowania przede wszystkim z uwagi na interesujące okoliczności, których dotyczy. Brochocki należał bowiem do trzyosobowego komitetu delegatów eskortujących wybrane prace polskich artystów na Wielką Wystawę Światową zorganizowaną z okazji 400 rocznicy odkrycia Ameryki przez Kolumba (World’s Columbian Exposition). Napisany żywym językiem dokument zawiera wzmianki o znaczących (choć może nie pierwszorzędnych) postaciach tamtej epoki (np. syn Heleny Modrzejewskiej, inżynier Ralph Modjeski) i charakterze ówczesnych relacji towarzyskich (zwłaszcza wśród Polonii), zaś bardzo krytyczny ton uwag na temat miasta Chicago oraz organizacji samej wystawy po skonfrontowaniu z innymi źródłami dowodzi bystrego zmysłu obserwacyjnego autora. Brochocki prezentuje się tu jako pełen godności „warszawiak”, zdystansowany gość ze Starego Kontynentu, który z zaciekawieniem, choć raczej niepochlebnie, opisuje amerykańską rzeczywistość końca XIX wieku.
{"title":"„Ameryki już mam dosyć”. Wielka Wystawa Światowa w Chicago (1893) w świetle listu Walerego Brochockiego do Marii Faleńskiej","authors":"Agnieszka Bąbel","doi":"10.12775/se.2022.00010","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00010","url":null,"abstract":"Artykuł jest opracowaniem edytorskim listu malarza Walerego Brochockiego do warszawskiej tłumaczki, pisarki i publicystki, Marii Faleńskiej, wysłanego latem 1893 roku z Chicago – z poprzedzającym artykułem wstępnym, który zarysowuje sytuację powstania listu i szerzej komentuje jego treść. Materiał pochodzi z korespondencji Marii z Trębickich Faleńskiej z lat 1856–1895, zachowanej w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie (sygn. 5904, poz. 1, 3 karty zapisane obustronnie). \u0000Wybrany list wart jest opublikowania przede wszystkim z uwagi na interesujące okoliczności, których dotyczy. Brochocki należał bowiem do trzyosobowego komitetu delegatów eskortujących wybrane prace polskich artystów na Wielką Wystawę Światową zorganizowaną z okazji 400 rocznicy odkrycia Ameryki przez Kolumba (World’s Columbian Exposition). Napisany żywym językiem dokument zawiera wzmianki o znaczących (choć może nie pierwszorzędnych) postaciach tamtej epoki (np. syn Heleny Modrzejewskiej, inżynier Ralph Modjeski) i charakterze ówczesnych relacji towarzyskich (zwłaszcza wśród Polonii), zaś bardzo krytyczny ton uwag na temat miasta Chicago oraz organizacji samej wystawy po skonfrontowaniu z innymi źródłami dowodzi bystrego zmysłu obserwacyjnego autora. Brochocki prezentuje się tu jako pełen godności „warszawiak”, zdystansowany gość ze Starego Kontynentu, który z zaciekawieniem, choć raczej niepochlebnie, opisuje amerykańską rzeczywistość końca XIX wieku.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84453269","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł dotyczy egodokumentów pozostawionych przez Henrykę Witkiewicz (z domu Rodkiewicz), pasierbicę Stefana Żeromskiego, córkę Oktawii z Radziwiłłowiczów (primo voto Rodkiewicz, secundo voto Żeromska). Zostaje pokazany potencjał historyczny materiałów źródłowych Witkiewiczowej w kontekście edycji Listów Stefana Żeromskiego w opracowaniu Zdzisława Jerzego Adamczyka. Na podstawie metody reprezentacyjnej ze zbioru pozostawionego przez Witkiewiczową, której sylwetkę przybliżono ze szczególnym uwzględnieniem wczesnego etapu życia córki Oktawii, wybrano dokumenty związane przede wszystkim z matką autorki, by następnie podjąć próbę egodokumentarnego odczytania zapisów w celu wskazania ważnych dla piszącej wzorców postępowania oraz istotnych z jej punktu widzenia wartości. Wyłaniający się z listów oraz wspomnieniowej relacji obraz matki oraz ważnych dla Witkiewiczowej wartości ukazuje interesujący układ zależności między tym, co zbiorowe (tradycja patriotyczna rodzin ziemiańskich oraz inteligenckich) i indywidualne (determinowane kontekstem, obrazujące osobowość Henryki).
{"title":"Historia i prywatność ze Stefanem i z Oktawią Żeromskimi w tle (w świetle egodokumentów Henryki Witkiewicz)","authors":"Monika Gabryś-Sławińska","doi":"10.12775/se.2022.0002","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.0002","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy egodokumentów pozostawionych przez Henrykę Witkiewicz (z domu Rodkiewicz), pasierbicę Stefana Żeromskiego, córkę Oktawii z Radziwiłłowiczów (primo voto Rodkiewicz, secundo voto Żeromska). Zostaje pokazany potencjał historyczny materiałów źródłowych Witkiewiczowej w kontekście edycji Listów Stefana Żeromskiego w opracowaniu Zdzisława Jerzego Adamczyka. Na podstawie metody reprezentacyjnej ze zbioru pozostawionego przez Witkiewiczową, której sylwetkę przybliżono ze szczególnym uwzględnieniem wczesnego etapu życia córki Oktawii, wybrano dokumenty związane przede wszystkim z matką autorki, by następnie podjąć próbę egodokumentarnego odczytania zapisów w celu wskazania ważnych dla piszącej wzorców postępowania oraz istotnych z jej punktu widzenia wartości. Wyłaniający się z listów oraz wspomnieniowej relacji obraz matki oraz ważnych dla Witkiewiczowej wartości ukazuje interesujący układ zależności między tym, co zbiorowe (tradycja patriotyczna rodzin ziemiańskich oraz inteligenckich) i indywidualne (determinowane kontekstem, obrazujące osobowość Henryki).","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"84082290","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Rec.: W. Orliński, Lem w PRL-u, czyli Nieco prawdy w zwiększonej objętości: na podstawie korespondencji StanisławaLema, przekłady listów z języka niemieckiego E. Zarych, z języka angielskiego M. Płaza, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021.
{"title":"Osobliwość lemowych kalk – o korespondencji Stanisława Lema w dobie PRL-u","authors":"Filip Bukowski","doi":"10.12775/se.2022.00017","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00017","url":null,"abstract":"Rec.: W. Orliński, Lem w PRL-u, czyli Nieco prawdy w zwiększonej objętości: na podstawie korespondencji StanisławaLema, przekłady listów z języka niemieckiego E. Zarych, z języka angielskiego M. Płaza, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"82037392","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Historia polskiego ruchu kobiecego w XIX i XX wieku, a także losy Polek i ich autobiografie przyciągają uwagę coraz liczniejszych badaczy i badaczek. Jednak wciąż istnieje spora grupa działaczek i autorek, które mimo swojej wybitnej osobowości i/lub pionierskich dokonań budzą co najwyżej ograniczone zainteresowanie. Do tego grona niezwykłych kobiet należy Józefa Krzyżanowska-Kodis (1865–1940), jedna z pierwszych Polek ze stopniem doktora filozofii (Uniwersytet w Zurychu, 1893), socjalistka, feministka oraz współzałożycielka Sekcji Polskiej Międzynarodowej Ligi Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności. Józefa Kodis (Kodisowa), która zresztą bezskutecznie starała się o posadę uniwersytecką w Stanach Zjednoczonych, była pasjonatką filozofii, działaczką społeczną i publicystką. Nieliczne prace naukowe na jej temat koncentrują się na jej przyjaźni z Carlem Hauptmannem. Artykuł proponuje natomiast analizę wspomnień Józefy i jej córki Zofii Kodis-Freyer oraz innych źródeł archiwalnych, aby na ich podstawie zrekonstruować najważniejsze doświadczenia, konstelacje osobowe oraz sieci towarzyskie, które współkształtowały biografię Kodisowej i jej poglądy na emancypację kobiet, relacje damsko-męskie, (nie)równości społeczne oraz pacyfizm.
{"title":"Konstelacje „niepokornej”. Wokół biografii Józefy Kodis z Krzyżanowskich","authors":"Monika Bednarczuk","doi":"10.12775/se.2022.00011","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00011","url":null,"abstract":"Historia polskiego ruchu kobiecego w XIX i XX wieku, a także losy Polek i ich autobiografie przyciągają uwagę coraz liczniejszych badaczy i badaczek. Jednak wciąż istnieje spora grupa działaczek i autorek, które mimo swojej wybitnej osobowości i/lub pionierskich dokonań budzą co najwyżej ograniczone zainteresowanie. Do tego grona niezwykłych kobiet należy Józefa Krzyżanowska-Kodis (1865–1940), jedna z pierwszych Polek ze stopniem doktora filozofii (Uniwersytet w Zurychu, 1893), socjalistka, feministka oraz współzałożycielka Sekcji Polskiej Międzynarodowej Ligi Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności. Józefa Kodis (Kodisowa), która zresztą bezskutecznie starała się o posadę uniwersytecką w Stanach Zjednoczonych, była pasjonatką filozofii, działaczką społeczną i publicystką. Nieliczne prace naukowe na jej temat koncentrują się na jej przyjaźni z Carlem Hauptmannem. Artykuł proponuje natomiast analizę wspomnień Józefy i jej córki Zofii Kodis-Freyer oraz innych źródeł archiwalnych, aby na ich podstawie zrekonstruować najważniejsze doświadczenia, konstelacje osobowe oraz sieci towarzyskie, które współkształtowały biografię Kodisowej i jej poglądy na emancypację kobiet, relacje damsko-męskie, (nie)równości społeczne oraz pacyfizm.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87875180","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem artykułu jest przedstawienie i wstępne opracowanie dziennika Anny Pogonowskiej (1922–2005), polskiej poetki i eseistki, której twórczość wciąż nie doczekała się należytej recepcji. Choć Pogonowska opublikowała za życia niemal dwadzieścia tomów poetyckich – większość w oficynach, takich jak Czytelnik czy Państwowy Instytut Wydawniczy – pozostaje na uboczu historii literatury. Podobny los spotkał jej monumentalny dziennik, prowadzony w latach 1930–1992, na który składa się kilkadziesiąt gęsto zapisanych notesów. Mimo że od 2004 roku znajduje się on w archiwach Muzeum Literatury w Warszawie, nie skupili się na nim ani badacze-edytorzy, ani wydawcy. Artykuł jest więc pierwszą próbą wprowadzenia dziennika do obiegu historycznoliterackiego; próbą zarysowania najważniejszych cech diariusza poetki i opisania jego zawartości, a także – dzięki możliwościom, które oferuje krytyka genetyczna – zeszytów, w jakich Pogonowska sporządzała notatki. Autor szkicu zastanawia się też nad możliwością wydania dziennika: stara się odpowiedzieć na pytanie, z jakimi wyzwaniami musieliby zmierzyć się wydawcy dziennika i jak mogłaby wyglądać edycja diariusza.
{"title":"„To straszne, ale ja tak muszę pisać”. Dzienniki Anny Pogonowskiej – próba lektury","authors":"Maciej Libich","doi":"10.12775/se.2022.0007","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.0007","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie i wstępne opracowanie dziennika Anny Pogonowskiej (1922–2005), polskiej poetki i eseistki, której twórczość wciąż nie doczekała się należytej recepcji. Choć Pogonowska opublikowała za życia niemal dwadzieścia tomów poetyckich – większość w oficynach, takich jak Czytelnik czy Państwowy Instytut Wydawniczy – pozostaje na uboczu historii literatury. Podobny los spotkał jej monumentalny dziennik, prowadzony w latach 1930–1992, na który składa się kilkadziesiąt gęsto zapisanych notesów. Mimo że od 2004 roku znajduje się on w archiwach Muzeum Literatury w Warszawie, nie skupili się na nim ani badacze-edytorzy, ani wydawcy. Artykuł jest więc pierwszą próbą wprowadzenia dziennika do obiegu historycznoliterackiego; próbą zarysowania najważniejszych cech diariusza poetki i opisania jego zawartości, a także – dzięki możliwościom, które oferuje krytyka genetyczna – zeszytów, w jakich Pogonowska sporządzała notatki. Autor szkicu zastanawia się też nad możliwością wydania dziennika: stara się odpowiedzieć na pytanie, z jakimi wyzwaniami musieliby zmierzyć się wydawcy dziennika i jak mogłaby wyglądać edycja diariusza.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"81826531","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
{"title":"Informacje o Autorach","authors":"Informacje O Autorach","doi":"10.12775/se.2022.00021","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00021","url":null,"abstract":"Informacje o Autorach","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"89346484","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：