Wśród obszernego zbioru archiwaliów znajdujących się w Maisons-Laffitte znajdziemy ciekawy zespół listów od Leopolda Tyrmanda. Jego dopełnienie przechowuje Instytut Hoovera w Palo Alto przy Uniwersytecie Stanforda. Listy te dokumentują rozwój i dramatyczne zakończenie znajomości Jerzego Giedroycia z Leopoldem Tyrmandem. Wiele wskazuje na to, że mieli oni skrajnie różne wyobrażenia na tematy, które teoretycznie miały ich zbliżyć: emigracja, stosunek do władz PRL, kwestie literackie. Rzeczywistość okazała się bardziej skomplikowana, a żaden z nich nie chciał zrezygnować ze swoich przekonań czy pójść na kompromis. Intensywna w liczbie i żywiołowa w treści korespondencja jest także znakomitym światkiem epoki, w której sztuka epistolarna, oprócz funkcji użytkowej, miała także walor estetyczny.
{"title":"Emisariusz „Kultury” in spe. Korespondencja Leopolda Tyrmanda i Jerzego Giedroycia","authors":"Dariusz Pachocki","doi":"10.12775/se.2022.00013","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00013","url":null,"abstract":"Wśród obszernego zbioru archiwaliów znajdujących się w Maisons-Laffitte znajdziemy ciekawy zespół listów od Leopolda Tyrmanda. Jego dopełnienie przechowuje Instytut Hoovera w Palo Alto przy Uniwersytecie Stanforda. Listy te dokumentują rozwój i dramatyczne zakończenie znajomości Jerzego Giedroycia z Leopoldem Tyrmandem. Wiele wskazuje na to, że mieli oni skrajnie różne wyobrażenia na tematy, które teoretycznie miały ich zbliżyć: emigracja, stosunek do władz PRL, kwestie literackie. Rzeczywistość okazała się bardziej skomplikowana, a żaden z nich nie chciał zrezygnować ze swoich przekonań czy pójść na kompromis. Intensywna w liczbie i żywiołowa w treści korespondencja jest także znakomitym światkiem epoki, w której sztuka epistolarna, oprócz funkcji użytkowej, miała także walor estetyczny.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87111552","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł przedstawia cele badań nad spuścizną piśmienną ważnej działaczki polskiego ruchu oświatowego i emancypacyjnego – Teodory Męczkowskiej (1870–1954) – oraz zadania stojące przed edytorem jej prac. Cele główne to: poszerzenie wiedzy o roli kobiet w procesie modernizacji polskiego społeczeństwa od końca XIX wieku do połowy XX wieku, roli kobiet w odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, życiu i twórczości liderek polskiego ruchu emancypacji kobiet. Główne zadania edytorskie to: przygotowanie uaktualnionej biografii Męczkowskiej, opracowanie katalogu i antologii jej publikacji, przygotowanie do druku jej wspomnień i korespondencji.
{"title":"Spuścizna piśmienna Teodory Męczkowskiej w badaniach nad dziejami polskiego ruchu kobiecego","authors":"Agata Zawiszewska","doi":"10.12775/se.2022.0004","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.0004","url":null,"abstract":"Artykuł przedstawia cele badań nad spuścizną piśmienną ważnej działaczki polskiego ruchu oświatowego i emancypacyjnego – Teodory Męczkowskiej (1870–1954) – oraz zadania stojące przed edytorem jej prac. Cele główne to: poszerzenie wiedzy o roli kobiet w procesie modernizacji polskiego społeczeństwa od końca XIX wieku do połowy XX wieku, roli kobiet w odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, życiu i twórczości liderek polskiego ruchu emancypacji kobiet. Główne zadania edytorskie to: przygotowanie uaktualnionej biografii Męczkowskiej, opracowanie katalogu i antologii jej publikacji, przygotowanie do druku jej wspomnień i korespondencji.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"87841499","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Celem artykułu jest przybliżenie szeregu trudnych problemów, z którymi musi mierzyć się edytor nowego, krytycznego wydania Pamiętnika Wacława Sieroszewskiego pisanego w latach 1939–1944. Problemy z edycją tego dokumentu wiążą się m.in. z: hybrydalnością tekstu głównego (sytuującego się na pograniczu literatury dokumentu osobistego, beletrystyki, publicystyki i literatury faktu), powtórzeniami myślowymi tych samych treści, spójnym i logicznym uporządkowaniem wewnętrznie zróżnicowanej i chaotycznej struktury, a przede wszystkim ze skompletowaniem i z wydaniem wszystkich dokumentów dołączonych do tekstu głównego oraz tych, do których pamiętnikarz jedynie odsyłał. Owa innorodna materia, którą sędziwy dziejopis zamierzał wcielić w swoją narrację, stanowi największą trudność w przygotowaniu do druku kompletnego tekstu czterech ostatnich tomów: 10, 11, 12 i 13. Edycja krytyczna Pamiętnika Sieroszewskiego nie jest możliwa bez uprzedniego wydania całej zachowanej korespondencji Sieroszewskiego z żoną, a więc nie tylko tych listów, do których pamiętnikarz odsyłał w tomach 10 i 11, ale także tych, których nie planował dołączyć, a których treść wiąże się bezpośrednio z zapisem memuarystycznym (jest to bardzo obszerny materiał – listów Wacława i Stefanii Sieroszewskich zachowało się bowiem aż 160).
{"title":"Problemy z edycją krytyczną „Pamiętnika” Wacława Sieroszewskiego","authors":"Grażyna Legutko","doi":"10.12775/se.2022.0006","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.0006","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przybliżenie szeregu trudnych problemów, z którymi musi mierzyć się edytor nowego, krytycznego wydania Pamiętnika Wacława Sieroszewskiego pisanego w latach 1939–1944. Problemy z edycją tego dokumentu wiążą się m.in. z: hybrydalnością tekstu głównego (sytuującego się na pograniczu literatury dokumentu osobistego, beletrystyki, publicystyki i literatury faktu), powtórzeniami myślowymi tych samych treści, spójnym i logicznym uporządkowaniem wewnętrznie zróżnicowanej i chaotycznej struktury, a przede wszystkim ze skompletowaniem i z wydaniem wszystkich dokumentów dołączonych do tekstu głównego oraz tych, do których pamiętnikarz jedynie odsyłał. Owa innorodna materia, którą sędziwy dziejopis zamierzał wcielić w swoją narrację, stanowi największą trudność w przygotowaniu do druku kompletnego tekstu czterech ostatnich tomów: 10, 11, 12 i 13. Edycja krytyczna Pamiętnika Sieroszewskiego nie jest możliwa bez uprzedniego wydania całej zachowanej korespondencji Sieroszewskiego z żoną, a więc nie tylko tych listów, do których pamiętnikarz odsyłał w tomach 10 i 11, ale także tych, których nie planował dołączyć, a których treść wiąże się bezpośrednio z zapisem memuarystycznym (jest to bardzo obszerny materiał – listów Wacława i Stefanii Sieroszewskich zachowało się bowiem aż 160).","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"73385961","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Rozmowa Wojciecha Kruszewskiego i Dariusza Pachockiego z Józefem Fertem.
{"title":"Z otwartą przyłbicą. Rozmowa Wojciecha Kruszewskiego i Dariusza Pachockiego z Józefem Fertem","authors":"J. Fert, W. Kruszewski, Dariusz Pachocki","doi":"10.12775/se.2022.00014","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00014","url":null,"abstract":"Rozmowa Wojciecha Kruszewskiego i Dariusza Pachockiego z Józefem Fertem.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"74097671","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Rec.: Suwalski słownik biograficzny, t. 1, pod red. T. Budrewicza, M. Ambrosiewicza i J. Brzozowskiego, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Suwałki 2021.
{"title":"Dzieje Suwałk w biografiach spisane","authors":"J. Dąbrowska","doi":"10.12775/se.2022.00018","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00018","url":null,"abstract":"Rec.: Suwalski słownik biograficzny, t. 1, pod red. T. Budrewicza, M. Ambrosiewicza i J. Brzozowskiego, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Suwałki 2021.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"90587440","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł dotyczy wspomnień poetyckich Macieja Szukiewicza wchodzących w skład trzech zbiorów rękopisów o tytułach Wspomnienia, Fraszki i Motylim lotem. Pisarz ukazuje w nich obraz życia elit artystycznych młodopolskiego Krakowa oraz dzieli się przemyśleniami na temat ówczesnych wydarzeń. W artykule przedstawiono efekty badań nad autografami, opisano okoliczności powstania utworów i omówiono problemy edytorskie związane z ich potencjalną publikacją.
{"title":"Poetycka kronika Młodej Polski – edytorskie rozważania nad niepublikowanymi wspomnieniami Macieja Szukiewicza","authors":"Paulina Przepiórka","doi":"10.12775/se.2022.0005","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.0005","url":null,"abstract":"Artykuł dotyczy wspomnień poetyckich Macieja Szukiewicza wchodzących w skład trzech zbiorów rękopisów o tytułach Wspomnienia, Fraszki i Motylim lotem. Pisarz ukazuje w nich obraz życia elit artystycznych młodopolskiego Krakowa oraz dzieli się przemyśleniami na temat ówczesnych wydarzeń. W artykule przedstawiono efekty badań nad autografami, opisano okoliczności powstania utworów i omówiono problemy edytorskie związane z ich potencjalną publikacją.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"85323802","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Publikacja intencjonalnie jest bądź przynajmniej powinna stać się dopełnieniem innej, mianowicie Pawła Bohuszewicza Aktorów interpretacji („Teksty Drugie” 2021, nr 2, s. 101–117). Pierwszoplanowa w tamtym tekście archaiczna część Bogurodzicy szczególnie wyraziście unaocznia, że ważni aktorzy interpretacji to także edytorzy oraz edycje. „Pieśń ojców” jest tekstem wyjątkowym w tym, że dowodzi, jak koniecznym punktem wyjścia literaturoznawczych działań pozostają przyjmowane wybory edycji.
{"title":"„Bogurodzica” i aktorzy interpretacji: edytorzy oraz edycje","authors":"K. Obremski","doi":"10.12775/se.2022.00015","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00015","url":null,"abstract":"Publikacja intencjonalnie jest bądź przynajmniej powinna stać się dopełnieniem innej, mianowicie Pawła Bohuszewicza Aktorów interpretacji („Teksty Drugie” 2021, nr 2, s. 101–117). Pierwszoplanowa w tamtym tekście archaiczna część Bogurodzicy szczególnie wyraziście unaocznia, że ważni aktorzy interpretacji to także edytorzy oraz edycje. „Pieśń ojców” jest tekstem wyjątkowym w tym, że dowodzi, jak koniecznym punktem wyjścia literaturoznawczych działań pozostają przyjmowane wybory edycji.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88815738","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Artykuł jest poświęcony porównaniu zapisków diarystycznych Władysława Reymonta i Stefana Żeromskiego, przeprowadzonemu z punktu widzenia tekstologiczno-edytorskiego. Autorka pokazuje, że całkowicie różny sposób prowadzenia dzienników przez obu pisarzy – chaotyczny przez Reymonta i systematyczny przez Żeromskiego – skutkuje podejmowaniem przez edytorów odmiennych działań. W przypadku autora Chłopów są to działania nakierowane na porządkowanie rozproszonego archiwum pisarza, kwalifikowanie jego zapisów jako diarystycznych i scalanie ich w dziennik, w przypadku Żeromskiego – na wykluczaniu, zgodnie z przyjętą koncepcją wydania, elementów niecenzuralnych lub niediarystycznych z zeszytów, w których autor prowadził swój młodzieńczy dziennik.
{"title":"Archiwalny chaos a porządek. O edycjach dzienników Reymonta i Żeromskiego","authors":"Beata Utkowska","doi":"10.12775/se.2022.0001","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.0001","url":null,"abstract":"Artykuł jest poświęcony porównaniu zapisków diarystycznych Władysława Reymonta i Stefana Żeromskiego, przeprowadzonemu z punktu widzenia tekstologiczno-edytorskiego. Autorka pokazuje, że całkowicie różny sposób prowadzenia dzienników przez obu pisarzy – chaotyczny przez Reymonta i systematyczny przez Żeromskiego – skutkuje podejmowaniem przez edytorów odmiennych działań. W przypadku autora Chłopów są to działania nakierowane na porządkowanie rozproszonego archiwum pisarza, kwalifikowanie jego zapisów jako diarystycznych i scalanie ich w dziennik, w przypadku Żeromskiego – na wykluczaniu, zgodnie z przyjętą koncepcją wydania, elementów niecenzuralnych lub niediarystycznych z zeszytów, w których autor prowadził swój młodzieńczy dziennik.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"83139396","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Odpowiedź na polemikę Krzysztofa Obremskiego zawartą w artykule „Bogurodzica” i aktorzy interpretacji: edytorzy oraz edycje.
{"title":"Edytor: jednak aktor, nie reżyser interpretacji. Odpowiedź Krzysztofowi Obremskiemu","authors":"Paweł Bohuszewicz","doi":"10.12775/se.2022.00016","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2022.00016","url":null,"abstract":"Odpowiedź na polemikę Krzysztofa Obremskiego zawartą w artykule „Bogurodzica” i aktorzy interpretacji: edytorzy oraz edycje.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2022-06-29","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"88556712","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Autorka próbuje zrekonstruować ewolucją warsztatu pisarskiego i badawczego Ludwika Kondratowicza-Władysława Syrokomli. W tym celu poddaje szczegółowej analizie dwa jego teksty związane z tym samym tematem: przeszłością Nieświeża. Pierwszy z nich to rękopiśmienna Notatka o Nieświeżu z 1844 roku, napisana na prośbę historyka Michała Balińskiego. Drugi tekst to jeden z rozdziałów książki Wędrówki po moich niegdyś okolicach wydanej w Wilnie w 1853 roku. Oba teksty dzieli od siebie dystans dziewięciu lat. Autorka, badając poszczególne elementy tych dzieł, próbuje ukazać, jakim zmianom ulegał z biegiem czasu warsztat twórczy pisarza. Dochodzi do wniosku, że ewolucja poglądów życiowych, społecznych i naukowych autora dwóch porównywanych ze sobą w artykule tekstów jest wyraźnie zauważalna. Można by nawet zaryzykować stwierdzenie, że Notatkę o Nieświeżu napisał Ludwik Kondratowicz, a rozdział Nieśwież w książce Wędrówki po moich niegdyś okolicach – Władysław Syrokomla.
{"title":"Od „Notatki o Nieświeżu” do „Wędrówek po moich niegdyś okolicach”. Nieśwież w twórczości Władysława Syrokomli","authors":"B. Góra","doi":"10.12775/se.2021.0016","DOIUrl":"https://doi.org/10.12775/se.2021.0016","url":null,"abstract":"Autorka próbuje zrekonstruować ewolucją warsztatu pisarskiego i badawczego Ludwika Kondratowicza-Władysława Syrokomli. W tym celu poddaje szczegółowej analizie dwa jego teksty związane z tym samym tematem: przeszłością Nieświeża. Pierwszy z nich to rękopiśmienna Notatka o Nieświeżu z 1844 roku, napisana na prośbę historyka Michała Balińskiego. Drugi tekst to jeden z rozdziałów książki Wędrówki po moich niegdyś okolicach wydanej w Wilnie w 1853 roku. Oba teksty dzieli od siebie dystans dziewięciu lat. Autorka, badając poszczególne elementy tych dzieł, próbuje ukazać, jakim zmianom ulegał z biegiem czasu warsztat twórczy pisarza. Dochodzi do wniosku, że ewolucja poglądów życiowych, społecznych i naukowych autora dwóch porównywanych ze sobą w artykule tekstów jest wyraźnie zauważalna. Można by nawet zaryzykować stwierdzenie, że Notatkę o Nieświeżu napisał Ludwik Kondratowicz, a rozdział Nieśwież w książce Wędrówki po moich niegdyś okolicach – Władysław Syrokomla.","PeriodicalId":55807,"journal":{"name":"Sztuka Edycji Studia Tekstologiczne i Edytorskie","volume":null,"pages":null},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2021-12-20","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"73476699","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}