J. Univers. Comput. Sci.最新文献

{"title":"“Petrela gjatë shekujve”, libër në trajtën e një monografie shkencore","authors":"Dritan Lloçi","doi":"10.59164/univers.v24i24.2934","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2934","url":null,"abstract":"Petrela është një prej qendrave historike më të vjetra në Shqipëri. Është dëshmi e prekshme e identitetit, qëndresës, kulturës, historive dhe fakteve përgjatë shumë shekujve. Si e tillë, Petrela është një ndër vendet tërheqëse kryesore në Tiranë, por dhe në Shqipëri, për sa i përket turizmit në përgjithësi dhe agroturizmit apo ekoturizmit në veçanti. 
 Vlerë tjetër e kësaj zone janë dhe prodhimet artizanale, që do të thotë tradita shekullore vijon të jetë e trashëguar brez pas brezi për shumë produkte bujqësore, apo veshje dhe poçeri. E thënë kjo, hijeshisë së historisë që ajo mbart, i shtohet puna e shumë nënave dhe grave që lidhet me tjerrjen, qilimat, produkte të veçanta ushqimore që i gjen vetëm në Petrelë. Burrat merren më së shumti me prodhimin e poçeve, koshave që përdoren për vjeljen e rrushit, lëvrimin e tokave bujqësore, etj. 
 Pra, kur shkon në Petrelë, vizitori gjen një copëz të artë nga e kaluara e ndërthurur me modernen dhe zhvillimin e përgjithshëm të zonës.
 Mikpritja, si një virtyt i shqiptarëve, shprehet më së miri në këtë zonë. Nëse troket në derën e një banori të Petrelës, patjetër që do të trajtohesh në mënyrë shumë të veçantë.
 Në vazhdën e këtyre cilësive, Petrela meriton të dëshmohet, qoftë përmes kronikave të ndryshme, artikujve, emisioneve, po ashtu edhe përmes botimeve. Librat, sado që koha të përparojë, nuk e humbin asnjëherë vlerën dhe rëndësinë e tyre. I tillë është dhe libri i dedikuar për Petrelën, që vjen në trajtën e një monografie shkencore me ngjyrimet emocionale të rrëfimit, të autorit Adem Kupi.
 Autori kujdeset që, përgjatë shkrimit të këtij libri, të mos harrojë të nxjerrë në pah zhvillimin që Petrela ka pësuar ndër vite apo dekada. Në këtë mënyrë, lexuesi nuk shkëputet nga realiteti, por i përjeton të gjitha gjendjet në një libër.
 
","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"129 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135924923","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"“Frashëri i shquar, i panjohur”, vepër me karakter enciklopedik","authors":"Gesjana Halili","doi":"10.59164/univers.v24i24.2933","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2933","url":null,"abstract":"Thomas Frashëri na sjell në këtë vepër për herë të parë fakte që nuk janë vetëm histori familjare. Vepra ka një karakter mirëfilli enciklopedik, kjo sepse autori vjen nga Shkolla e Vjetarëve në Francë dhe për kryerjen e këtij studimi, ai i ka shtuar analizës historiografike metoda ndërdisiplinore, duke shfaqur kështu ndikimin e parimeve të shkollës historiografike franceze. Në libër është paraqitur historia e një prej familjeve më të shquara të historisë së Shqipërisë, që njëkohësisht njihej edhe në Perandorinë Osmane. Frashëri njihet si mbiemri i përbashkët i vëllezërve Frashëri. Frashëri, po ashtu ishte një nga fshatrat e Toskërisë. Statusi i tij i veçantë që e përjashtonte nga dy sisteme taksash e mbrojti nga trysnia fiskale përgjatë dy shekujsh (1500-1700), duke i përcaktuar kështu fizionominë e tij sociale. Frashërlinjtë kanë një shfaqje relativisht shumë të hershme në histori, janë zhvilluar gjatë shekujve dhe degëzimet e tyre paraqesin veçori shumë të spikatura, duke filluar nga struktura e organizimit të tyre, aspektet ndërfetare, veprimtaritë etj. Vëllezërit Frashëri, Abdyli, Naimi dhe Samiu, përbëjnë trinomin e veçantë të historisë, kulturës dhe letërsisë shqipe. Ata, me veprën e tyre i dhanë frymëzim e forcë lëvizjes së Rilindjes Kombëtare, në fundin e shekullit të XIX. Pesha historike vendimtare e kësaj vëllazërie është ndjerë thellë dhe gjatë, në të gjitha shtresat e popullsisë shqiptare. Por natyrshëm lindin pyetjet: Si arritën Frashërlinjtë të quhen vëllazëri? Cili është konteksti historik i zonës ku u lindën dhe u rritën? Cilat janë degëzimet e hershme të tyre? Në historiografinë shqiptare kemi mësuar për shumë familje të mëdha shqiptare, si Topiajt, Toptanët, Muzakajt etj. Përse duhet të mësojmë në veçanti edhe për Frashërlinjtë përtej veprimtarisë së tyre ideopolitike-kulturore?","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"42 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135924924","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Ditari i Haxhi Hasan koplikut si burim me rëndësi për shoqërinë shqiptare të shek. XVIII","authors":"Dr. Ardian Muhaj","doi":"10.59164/univers.v24i24.2927","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2927","url":null,"abstract":"Në arkivin e familjes Kopliku të Shkodrës gjendet një dokument me vlera për historinë sociale të fillimit të shekullit XVIII. Ditari është mbajtur në osmanishten e kohës me ndonjë dua në arabisht, sidomos kur shënon lindjen e një fëmije, martesën e një djali apo vajze apo vdekjen e ndonjë personaliteti ose familjari. Është përkthyer në verën e vitit 1986 nga Dr. Gjyl Çausholli. Letra shoqëruese e përkthyesit është në një fletë të veçante dhe na ndihmon me të dhëna mbi historinë e dorëshkrimit ashtu edhe me procesin e përkthimit. Përkthimi nis nga faqja 57 e ditarit dhe mbaron në faqen 150. Jo të gjitha faqet janë përkthyer nga përkthyesi, dhe me sa duket ka përzgjedhë ato pjesë që i ka menduar se i përshtaten kërkesës së familjarëve. Shënimet e ditarit fillojnë në vitin 1139 hixhri (1726 kalendarit gregorian) dhe ditari është mbajtë në duar të ndryshme deri në vitet 1930 të shek. XX. Pra, duket se kemi të bëjmë me një ditar familjar prej rreth dy shekujsh. Të dhënat e këtij ditari padyshim që përbëjnë një pasuri me vlerë historike, ekonomike, etnografike dhe antropologjike. Një sërë detajesh që kanë të bëjnë më kontributet e bamirësisë së familjes Kopliku për vepra publike, si urë, rruga, ashtu edhe fetare si xhami e teqe, si edhe shpenzimet për pajat e vajzave që martoheshin, për shërbëtorët, janë me shumë interes. Një aspekt tjetër me shumë rëndësi i ditarit është edhe përshkrimi i itinerarit të një grupi haxhilerësh nga Shkodra drejt Mekës përmes Stambollit e Sirisë dhe në kthim nga Meka në Shkodër përmes Egjiptit dhe Stambollit.","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"4 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135924920","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Perspektiva e fëmijëve është në dorën e shkollës, të mësuesve dhe të prindërve","authors":"Prof. As. Dr. Qazim Dushku","doi":"10.59164/univers.v24i24.2894","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2894","url":null,"abstract":"Me veprimet dhe mosveprimet e tyre, me sjelljet dhe me mënyrën e komunikimit, me mungesën e modeleve pozitive për t’ju referuar dhe imituar, me mosvlerësimin në masën e duhur të aftësive dhe mundësive që kanë fëmijët për t’i zgjidhur vetë problemet e rritjes, shkolla, familja dhe shoqëria vazhdojnë të dëmtojnë psikologjikisht formimin e tyre dhe t’i orientojnë adoleshentët në rrugë të gabuar për përballimin e situatave të vështira gjatë jetës. Fati i fëmijës adoleshent ose jo, e ardhmja e tij dhe perspektiva për jetën janë në një masë të konsiderueshme në dorën e shkollës, të mësuesve dhe të prindërve. Në mes këtyre hallkave rolin frytdhënës e luan dhe duhet ta luajë shkolla dhe figura kryesore e saj, mësuesi. Ata që duhet ta vlerësojnë punën e tyre në radhë të parë mision dhe pastaj si zanat. Natyrisht shkolla ka probleme jo të pakta, sidomos ato që lidhen me formimin sociologjik dhe psikologjik të tyre, që nuk është në nivelin e pritshmërive. Mësuesë të tillë nuk janë të aftë të dalin mbi problemet e shumta sociale e psikologjike që ka shkolla sot. E ardhmja e adoleshentëve, të rritur në mjedise të tilla është e rrezikuar. Ajo është në dorën e modelit të punës dhe të sjelljes të shkollës, familjes dhe të një shoqërie më të kulturuar dhe më të emancipuar. Ky duhet të jetë edhe fokusi i punës së tyre dhe i të gjithë institucioneve të tjera.","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"11 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134984282","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Mendimi filozofik islam dhe zgjatjet e tij në konceptet postmoderne","authors":"Ramazan Fetahu","doi":"10.59164/univers.v24i24.2892","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2892","url":null,"abstract":"Mendimi filozofik islam e arriti konsolidimin, më pas edhe shtrirjen e tij në mendësinë perëndimore përmes qytetërimit andaluzian. Andaluzia ishte qendra e zhvillimit të mendimit teologjik, mistik dhe filozofik islam. Personaliteti më i rëndësishëm i kësaj periudhe padyshim se është mistiku i madh Muhjiddin Ibn Arabi , i cili për nga forma e përqasjes duket mjaft i shtrirë në mendimet e dy filozofëve të periudhës postmoderne Zhak Derrida dhe Michel Foucault. Punimi do të ecë në dy drejtime: Kritika e hermeneutikës e Deridasë në raport me kritikën që i bënë Ibn Arabi Nadhar-it (mendimit persiatës), kurse në lidhje me Foucault: Dekonstruktimi i Historisë nga Foucault do të shihet në linjën e historisë së profetëve, si histori imanente e atributeve ose arketipeve hyjnore transhendente aktive dhe të përhershme të trajtuar nga Ibn Arabi. E përbashkëta e këtyre tre autorëve është dekonstruksioni. Ibn Arabi nihej si `rebel` nga bashkë kohësit e tij për arsyen se ai i bënë kritikë mendimit klasik teologjik. Ai këmbëngul se asnjë dijetar nuk mund ta arrijë përceptimin e Qenies përmes arsyes sepse pikërisht arsyeja akl , është pengesë për kapjen e saj sepse edhe në aspektin semantik në gjuhën arabe ajo vije nga e njëjta rrënjë e fjalës aklal, që do të thotë vargua. Ibn Arabiu synon ta shikoj Zotin si transhendentë dhe imanentë në të njëjtën kohë, dhe kjo arrihet përmes përjetimin shpirtëror. Clirimi i Ibn Arabiut është shpirtëror, për dallim nga çlirimi i Deridasë i cili është semantik. Hermeneutika synon të nxjerrë kuptime të reja në përputhje me kuptimin e parë, kurse dekonstruksioni i Deridasë synonë ta shoh atë që nuk shihet, atë që mbetet në hije dhe e pathënë nga kuptimit i parë. Sipas Deridasë metafizika perëndimore nuk e ka problematizuar kurrë tamam fjalën “kuptim” e as nuk është pajtuar me faktin se shenjat nuk na shpijen në kuptime, por thjesht në shenja të tjera. E përbashkëta e Ibn Arabiut dhe Derridasë është flakja e metafizikës secili në formën e vet. Në kryeveprën e tij “Fususul Hikem” (perlat e Urtisë), Ibn Arabiu përmbledh të gjitha qëndrimet e tij në disa pika. Aty ai merret me emrat e profetetëve dhe kuptimet e tyre. Sikurse potencuam Ibn Arabiu e sheh Zoti njëherësh edhe transhendentë edhe imanentë. Profetët përveç aspektit historik në kohën dhe hapësirën e tyre ku kanë jetuar, ata janë edhe arketipe hyjnore, secili prej tyre shpreh një karakter të Zotit. Zoti me esencën e tij shfaqet tek njeriu por me karketerin e tij prej ekzistuesi shfaqet tek profetët. Meqenëse ai vazhdimisht është ekzistentë edhe historia e profetëve është një hierohistori e arketipeve hyjnore cila vazhdimisht shpërfaqet në botë. Në këtë fokus Ibn Arabi mendon se të gjithë profetët janë të gjallë dhe se legjislacionet e të gjithë profetëve janë aktive. Bënë një lloj pluralizmi metafizik dhe religjioz, dhe dekonstruksionin e përceptimit klasik të teologjisë islame mbi historinë me eskatologjinë. Foucault në përqasjen e tij ndaj historisë përdor arkelogjinë dhe gjen","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"44 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134984291","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Një rishikim i studimit të Sociologjisë në medresetë e Bosnjë-Hercegovinës","authors":"Assoc. Prof. Dr. Mensur Husić","doi":"10.59164/univers.v24i24.2869","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2869","url":null,"abstract":"Një tipar shekullor i shoqërisë boshnjake është përmbajtja e saj shumëpalëshe e njohur për natyrën e saj multikulturore, multifetare dhe shumëkombëshe. Në periudhën para luftës, kundër shtetit dhe shoqërisë së Bosnjë-Hercegovinës, studimi i sociologjisë ishte njëpërmasor, i mbushur vetëm me ideologjinë marksiste, gjë që shpie në zvogëlimin e sociologjisë në një lëndë shfajësuese. Ndryshimet shoqërore dhe politike në Bosnjë-Hercegovinë, në vitet 1990, ndikuan kryesisht në studimin e sociologjisë në shkollat e mesme të Bosnjë-Hercegovinës. Dukuritë shoqërore, si feja, morali, tradita apo kultura u shtjelluan në rrethanat e reja të Bosnjë-Hercegovinës, e çliruar nga ideologjia e marksizmit, dhe morën kuptim të ri. Krahas këndvështrimit teologjik të dukurisë fetare, janë paraqitur edhe qëndrimet e Marksit, Frojdit dhe Weberit për fenë. Pa shpjegime të qarta, ato mund të jenë çoroditëse për nxënësit. Librat shkollorë dështojnë në paraqitjen e qëndrimeve pasmoderniste për fenë, sipas të cilave teoritë sociologjike të fesë, të propozuara gjatë kalimit nga shoqëria paraindustriale, në atë pas-industriale, nuk mund të shërbejnë si shembuj për shtjellimin e dukurive fetare bashkëkohore. Në klasat e sociologjisë – si shkenca më e përgjithshme e shoqërisë – nxënësit kanë mundësinë të zotërojnë termat, kategoritë dhe idetë themelore të nevojshme për të kuptuar shoqërinë si një dukuri tërësore në lëvizje, përparim dhe ndryshim të vazhdueshëm, si dhe për të përfituar një kuptim të qartë dhe njohuri rreth parimeve të zhvillimit shoqëror në mënyrat dhe kornizat e lirisë me baza dhe vlera shpirtërore, morale ose etike. Një rol shumë të rëndësishëm në studimin e sociologjisë luan këshilli pedagogjik. Në të gjitha medresetë në Bosnjë-Hercegovinë, sociologjia mësohet nga mësues dhe mjeshtër të sociologjisë që kanë mbaruar një nga medresetë në BEH, një kërkesë shumë e rëndësishme për shtjellimin e temave sociologjike. Libri shkollor nuk përmban asnjë njësi për shoqërinë e Bosnjë-Hercegovinës, veçanërisht asnjë njësi për çështjen shumëkulturore, hapjes ndaj tjetrit dhe të ndryshmes, si veçori shumëshekullore e shoqërisë boshnjake. Në përgjithësi, gjatë përpunimit të njësive mësimore, libri shkollor duhet të ofrojë më shumë shembuj nga shoqëria boshnjake, në mënyrë që të nxjerrë në pah tiparet e veçanta të kësaj shoqërie. Prandaj, edhe pse e zhveshur nga ideologjia, edhe pse e mësuar nga mësues që kanë mbaruar një medrese, para se të mbarojnë universitetin, studimi i sociologjisë në medrese duhet të ngrihet në një nivel më të lartë, në mënyrë që përmbajtja e tij të lartësojë veçoritë e Bosnjë-Hercegovinës, si dhe njëjtësinë kulturore të boshnjakëve. Është e nevojshme të shkruhen libra shkollorë të sociologjisë, që të paraqesin tema sociologjike, por edhe të përmbajnë tema mbi veçoritë e posaçme të shoqërisë boshnjake dhe të shprehin përbërësit shoqërorë dhe politikë të kohës sonë. Mësuesit e sociologjisë në medresetë e Bosnjë-Heregovinës përballen me domosdoshmërinë e t","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"46 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134982982","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Tezat e Umberto Ecos për edukimin në dy kohë","authors":"Fikret Ramadani","doi":"10.59164/univers.v24i24.2883","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2883","url":null,"abstract":"Ky fillim i mijëvjeçarit të tretë është quajtur shpeshherë shekulli i teknologjisë. Për sfidat e shumta që njerëzimi po përballet dhe ka para vetes, në të ardhmen kanë diskutuar njerëz të rëndësishëm të globit. Në këtë punim do të shikohen disa nga hipotezat më të rëndësishme që lidhen drejtpërdrejt me mësimin dhe edukimin ndërmjet metodave e formave tradicionale dhe atyre moderne. Një analizë e tillë do të shqyrtojë me një fokus të veçantë tezat dhe qëndrimet e Umberto Eco-s në prerje krahasuese me teori të tjera që kanë ekzistuar në histori, duke u nisur nga idetë që autori mbron pa kompromis, deri tek ato ku lë hapësira për të diskutuar edhe më tej. Përveç të tjerash, këtu do të trajtohen tezat e autorit që kemi për objekt, në lidhje me librin e zakonshëm dhe e-book-un, letërsinë dhe artin në modernitet dhe në të kaluarën, edukimin e brezave të rinj dhe atashimin me teknologjinë. Po ashtu, në këtë punim analizohen edhe disa mendime të tjera që herë janë në një vijë me tezat e autorit e herë janë në kundërshtim me to.","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"26 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134982983","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Prurje të reja për historinë e alfabetit të shqipes","authors":"Prof. ass. dr. Sejdi Gashi","doi":"10.59164/univers.v24i24.2893","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2893","url":null,"abstract":"Studimi me titull: Gazeta “Dašamiri”- “Dašamiri i Ri” 1907-1908, këndvështrime socio-politike dhe kulturore i dr. Shpend Avdiut, është ndër të paktët e këtij lloji në historiografinë shqiptare, por edhe përgjithësisht në studimet albanologjike te ne. Që në hyrje të këtij recensioni duhet thënë që, dr. Shpend Avdiu, nëpërmjet kërkimeve e studimeve në fushë të historisë, ka sjellë kontribut të vyeshëm për albanologjinë. Rëndom, studiuesit në punën e tyre kufizohen në një fushë të ngushtë hulumtimi e analize, por kjo nuk mund të thuhet për historianin dr. Shpend Avdiun, sepse trajtimet e tij shkencore (veçanërisht ky që e kemi në dorë tani) janë shumëplanëshe për nga qasja studimore dhe ndërlëndore për nga materia studimore që trajtojnë. Në të parën, pra nё fushën e historisë, ai ka ndërmarrë studime me shumë vlerë, kurse edhe në “zejet” e tjera albanologjike (gjuhësi, etnologji, e ndonjë tjetër) ka dëshmuar seriozitet dhe pjekuri shkencore. Studimi me titull: Gazeta “Dašamiri”- “Dašamiri i Ri” 1907-1908, këndvështrime socio-politike dhe kulturore” i autorit dr. Shpend Avdiu, përveç parathënies dhe hyrjes, është konceptuar mbi bazën e tetë pjesëve, ku në secilën nga to trajtohen çështje dhe aspekte të veçanta. Libri është i ndarë në shtatë pjesë dhe mund të pohojmë me plot bindje se botimi i këtij studimi është i një rëndësie të veçantë, si për shumëdimensionalitetin e temave dhe problemeve që trajton, ashtu edhe për përkushtim dhe seriozitetin që autori ka treguar gjatë punës së tij. Prandaj, duke qenë kështu, botimi i këtij libri është lajm i mirë për gjithë albanologjinë.","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"7 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134984285","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Edukimi dhe riintegrimi për gratë dhe familjet e margjinalizuara, duke përdorur edhe edukimin në distancë","authors":"Muzaqete Kosumi","doi":"10.59164/univers.v24i24.2882","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2882","url":null,"abstract":"Ekzistojnë një grup jo i vogël i grave dhe fëmijëve të kthyer nga lufta e Sirisë, të cilët nuk janë inkuadruar ende në shoqërinë kosovare dhe fëmijët e tyre nuk shkojnë në shkollë. Ato janë gra që ju kanë mbytur burrat në Siri ose gra që janë martuar me burra sirianë ose arabë, kryesisht luftëtarë në Siri dhe pastaj janë ndarë nga ta e janë kthyer bashkë me fëmijët e tyre ne Kosovë. Ato nuk pranojnë të flasin me çdokënd, dhe disa prej tyre as nuk pranojnë të inkuadrohen në shoqëri. Sigurisht disa prej tyre janë ende të traumatizuara, për disa edhe bindja e tyre fetare është e ndryshme nga ajo e Islamit në Kosovë, prandaj dhe shteti ka dështuar në inkuadrimin dhe ambientimin e tyre në çdo aspekt. Mendoj se Bashkësia Islame në Kosovë, si edhe shoqëria myslimanë duhet filluar t’i ndihmoje këto gra dhe këta fëmijë të margjinalizuar nga shoqëria, duke bërë me gisht kah ta se këta janë të kthyerit. Kjo mund të bëhet duke bërë një plan strategjik dhe praktik se si t’i adaptojmë në shoqëri: - duke bashkëbiseduar me to, femra teologe, psikologe dhe sociologe të besueshme për to për t’i bindur ato se duhet vazhduar jetën dhe shkollimin e fëmijëve të tyre; - duke iu mbajtur trajnime fetare, psikologjike dhe sociologjike; - duke iu mundësuar punësim ose ndihmese ne mjete të punësimit, si në rrobaqepësi, pastiçeri apo dhe ndonjë zanat tjetër; - duke iu mundësuar regjistrimin dhe shkollimin e fëmijëve të tyre. Nëse ato nuk do të pranonin të flasin apo dhe të trajnohen atëherë mundësia më e mirë për to do te jete të bëhen krejt këto në mënyrë digjitale-virtuale, duke përdorur platforma të ndryshme online, siç janë zoom, googlemeet, skype etj. Në këtë punim do të mundohemi të sjellim bashkëbisedime me to nga ana jonë dhe po ashtu përpjekjet e disa te tjerëve që kanë bërë për t’i inkuadruar ato, dhe po ashtu do të shkruajmë edhe plane strategjike-praktike nga ana jone se si t'i inkuadrojmë ato së bashku me fëmijët e tyre, sidomos në aspektin e arsimimit të tyre.","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"4 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134982984","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}

{"title":"Vlera e të mësuarit përgjatë tërë jetës sipas koncepteve Islame","authors":"Vedat Shabani","doi":"10.59164/univers.v24i24.2884","DOIUrl":"https://doi.org/10.59164/univers.v24i24.2884","url":null,"abstract":"Të mësuarit përgjatë gjithë jetës është prej parimeve të fesë Islame. Nëse i japim një vështrim Kuranit Famëlartë këtë do ta hasim në shumë ajete të tij, siç janë: “O Zoti im shtoma diturinë” (Taha: 114), pastaj ajeti “A janë të barabartë ata që dinë dhe ata që nuk dinë?! Vetëm njerëzit e mençur i pranojnë këshillat” (Ez-Zumer: 9). Gjithashtu edhe shumë thënie pejgamberike aludojnë në rëndësinë dhe vlerën e të mësuarit. Prej tyre mund të potencojmë hadithin e Pejgamberit a.s. në të cilin thotë: “Ai person i cili del nga shtëpia me qëllim të kërkimi të diturisë, ai në realitet llogaritet si një person i cili ka dal për hire të Allahut dhe ashtu do të llogaritet derisa të kthehet” Shembullin më të mirë ne e kemi edhe në gjeneratat e hershme të dijetarëve, si dhe ato pas tyre në vazhdimësi, ku hasim shumë dijetarë të cilët kanë bërë shumë sakrifica vetëm e vetëm që të arrijnë për të mësuar ndonjë dije të cilën nuk e kanë ditur më parë. Nëse kthehemi në historinë Islame vërejmë se përkushtimi i myslimanëve ndaj dijes nuk ka qenë vetëm në fushën fetare, mirëpo ato gjenerata ishin të përkushtuara edhe në dijet dhe shkencat tjera. Fakulteti i Studimeve Islame është institucion i pavarur edukativo-arsimor dhe hulumtues-shkencor, i cili organizon studime universitare dhe pasuniversitare për studentët e interesuar për të përfituar nga fusha e teologjisë Islame. Strategjia e Fakultetit të Studimeve Islame -FSI, përmes organizimit të studimeve universitare po edhe pasuniversitare, është që diturinë dhe njohuritë bashkëkohore t’i distribuojë përmes aktivitetit të mësimdhënies, të studimeve dhe hulumtimeve, si dhe të arsimojë kuadro të niveleve të ndryshme. Me këtë kumtesë kemi për synim të sqarojmë vlerën dhe rëndësinë e të mësuarit përgjatë tërë jetës si dhe praktikat të cilat i ofron FSI në fushën e studimeve teologjike në Kosovë dhe më gjerë.","PeriodicalId":14652,"journal":{"name":"J. Univers. Comput. Sci.","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-25","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"134984284","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}