Bilimsel kaynaklarda Eski Cag Yenisey Kirgizlari hukumdarlarina verilen aco unvaninin mensesine iliskin bu zamana kadar ortak gorus bulunmamaktadir. Bu makalede konuya iliskin yeni kaynaklarin bilgileri isiginda bu unvanin anlamina dair yeniden yorumlama yapilmaya calisilmis, Eski Cag Yenisey, Orta Cag Altay ve Tanri Daglari Kirgizlarinin siyasi geleneklerinin gelisimi ve degisimine yer verilmistir. Ayrica XIII. yuzyilin basinda Altay ve Yenisey Kirgizlari tarafindan onceden kullanilan inal ve aco/idi unvanlarinin mahiyetinin ayni oldugunu one suren bilim adamlarinin gorusleri yeniden degerlendirmeye tabi tutulmustur.
在科学资料中，直到现在，在声学现象的历史上还没有给前Cag New Kirghiz法官的常见血腥场面。在这篇文章中，与这篇文章相关的新来源的信息是根据前Cag Yenisey的政治传统、中间Cag Altay和Daglari Kirgizli勋爵的政治传统来回顾的。Ayrica XIII。在土壤方面，阿勒泰和新几内亚吉尔吉斯人使用的氮和氮氧化物动物的技能也仅限于重新安置一位令人惊讶的科学家的葡萄。
{"title":"Yenisey ve Altay Kırgızlarında siyasi unvan olarak aco ve idi terimlerinin menşesi ve anlamı","authors":"Anvarbek Mokeev","doi":"10.32925/TDAY.2019.18","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/TDAY.2019.18","url":null,"abstract":"Bilimsel kaynaklarda Eski Cag Yenisey Kirgizlari hukumdarlarina verilen aco unvaninin mensesine iliskin bu zamana kadar ortak gorus bulunmamaktadir. Bu makalede konuya iliskin yeni kaynaklarin bilgileri isiginda bu unvanin anlamina dair yeniden yorumlama yapilmaya calisilmis, Eski Cag Yenisey, Orta Cag Altay ve Tanri Daglari Kirgizlarinin siyasi geleneklerinin gelisimi ve degisimine yer verilmistir. Ayrica XIII. yuzyilin basinda Altay ve Yenisey Kirgizlari tarafindan onceden kullanilan inal ve aco/idi unvanlarinin mahiyetinin ayni oldugunu one suren bilim adamlarinin gorusleri yeniden degerlendirmeye tabi tutulmustur.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69469731","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Turk dili calismalarinda onemli bir yere sahip olan ikilemeler, Eski Uygur metinlerinde de siklikla basvurulan bir ifade seklidir. Turk dilinin yazili ilk kaynaklarindan gunumuze kadar her donemde karsilastigimiz bu yapi uzerine yapilan calismalarda ikilemelerin yapisal ve anlamsal kurulusu hakkinda bilgi verilmistir. Bu nedenle, bu calismada sadece Eski Uygurca Oluler Kitabi’nda karsilasilan ikilemeler icin herhangi bir siniflandirmaya gidilmeden eserde gecen ikilemeler tespit edilmeye calisilmis, tespit edilen ikilemelerin anlamlari ve birer ornek cumle verilmistir. Daha sonra ornek cumlenin gunumuz Turkcesine cevirisi yapilmis ve ornek cumlelerin metinde gectigi satir numarasi gosterilmistir. Ayrica calismanin girisinde eski Uygur metinlerinde nadir gorulen ve/veya ikilemeyi olusturan kelimelerin en az birinin ikileme disinda kullanilmadigi ikilemeler hakkinda bilgi verilmistir.
{"title":"Eski Uygurca Ölüler Kitabı ndaki ikilemeler üzerine","authors":"Mehmet Ölmez, Gönül Aris","doi":"10.32925/TDAY.2019.19","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/TDAY.2019.19","url":null,"abstract":"Turk dili calismalarinda onemli bir yere sahip olan ikilemeler, Eski Uygur metinlerinde de siklikla basvurulan bir ifade seklidir. Turk dilinin yazili ilk kaynaklarindan gunumuze kadar her donemde karsilastigimiz bu yapi uzerine yapilan calismalarda ikilemelerin yapisal ve anlamsal kurulusu hakkinda bilgi verilmistir. Bu nedenle, bu calismada sadece Eski Uygurca Oluler Kitabi’nda karsilasilan ikilemeler icin herhangi bir siniflandirmaya gidilmeden eserde gecen ikilemeler tespit edilmeye calisilmis, tespit edilen ikilemelerin anlamlari ve birer ornek cumle verilmistir. Daha sonra ornek cumlenin gunumuz Turkcesine cevirisi yapilmis ve ornek cumlelerin metinde gectigi satir numarasi gosterilmistir. Ayrica calismanin girisinde eski Uygur metinlerinde nadir gorulen ve/veya ikilemeyi olusturan kelimelerin en az birinin ikileme disinda kullanilmadigi ikilemeler hakkinda bilgi verilmistir.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69469736","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Uzun bir gecmise sahip olan cagdas Uygur edebiyati 20. yuzyilin baslarinda cok hareketli bir donem gecirir. Yenilesme hareketleri ve donemin siyasi olaylari edebiyatin sekillenmesinde onemli rol oynar. Bu degisiklikler, yuzyilin baslarina kadar klasik edebiyatin etkisinde varligini surduren siirde de kendini gosterir. 1980’li yillarda cagdas Uygur siirinde “Yenice Şiir” veya “Gunga Şiir” adiyla yeni bir siir tarzi gorulmeye baslanir. Genc sairler arasindan yayilan “Yenice siir” akimi cesitli tartismalara yol acmistir. Baslangicta bu tur siirler “Tutuq Şiir”, “Tepismaqliq Şeir”, “Gunga Şeir”, “Simvolluq Şeir” adlariyla anilmistir. Ancak “gunga seir” daha yaygin olarak kullanilmistir. Anlam kapaliligina dayanan bu siir anlayisi siirlerin kelime kadrosunu da farklilastirmistir. Gunga siirlerde gramatikal degisiklikler de gorulmektedir. “Gunga siir” yazan sairlere gore siir bir dil sanatidir. Bu nedenle ozgurce degisiklikler yapmak siirin gereklerindendir. Genel olarak bakildiginda gunga siir, sembolik ve surrealist siirlerle benzerlik gostermektedir. Ahmetcan Osman ile baslayan bu siir akimi Ferhat Ilyas ve Vahitcan Osman ile surdurulmektedir.
看在长夜的份上，现在是20。在水池里需要大量的运动。他在文学中扮演创新和冰淇淋政治事件的角色。在德国，yuzyilin baslarina kadar klasik edebiyatin et kisinde varligini surduren siirde de kendini gosterir。20世纪80年代末，在维吾尔语“新歌”或“贡嘎希尔”的标题下，一种新的魔法被发明了。在年轻页面中传播的“新魔法”是一条尸体养殖的途径。在Baslangicta，标题是“TutuqŞiir”、“TepismaqliqŞeir”、。然而，gunga-seir被用作更宽的。这种基于能力的魔法智慧也区分了魔法的词汇。在贡加的魔法中，语法退化也被观察到。这是一种用“贡加魔法”书写的魔法艺术。因此，对魔法的需求是非常有辱人格的。当人们普遍观察到冰时，它类似于魔术、象征性的和超现实主义的魔术。Ahmetcan Osman ile baslayan bu siir akimi Ferhat Ilyas ve Vahitcan Osman ile surdurumektedir。
{"title":"Ferhat İlyas ve guñga şiir","authors":"A. Karaman","doi":"10.32925/TDAY.2019.27","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/TDAY.2019.27","url":null,"abstract":"Uzun bir gecmise sahip olan cagdas Uygur edebiyati 20. yuzyilin baslarinda cok hareketli bir donem gecirir. Yenilesme hareketleri ve donemin siyasi olaylari edebiyatin sekillenmesinde onemli rol oynar. Bu degisiklikler, yuzyilin baslarina kadar klasik edebiyatin etkisinde varligini surduren siirde de kendini gosterir. 1980’li yillarda cagdas Uygur siirinde “Yenice Şiir” veya “Gunga Şiir” adiyla yeni bir siir tarzi gorulmeye baslanir. Genc sairler arasindan yayilan “Yenice siir” akimi cesitli tartismalara yol acmistir. Baslangicta bu tur siirler “Tutuq Şiir”, “Tepismaqliq Şeir”, “Gunga Şeir”, “Simvolluq Şeir” adlariyla anilmistir. Ancak “gunga seir” daha yaygin olarak kullanilmistir. Anlam kapaliligina dayanan bu siir anlayisi siirlerin kelime kadrosunu da farklilastirmistir. Gunga siirlerde gramatikal degisiklikler de gorulmektedir. “Gunga siir” yazan sairlere gore siir bir dil sanatidir. Bu nedenle ozgurce degisiklikler yapmak siirin gereklerindendir. Genel olarak bakildiginda gunga siir, sembolik ve surrealist siirlerle benzerlik gostermektedir. Ahmetcan Osman ile baslayan bu siir akimi Ferhat Ilyas ve Vahitcan Osman ile surdurulmektedir.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-06-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69469828","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Bergamali Kadri tarafindan H. 937/M. 1530 yilinda kaleme alinan Muyessiretu’l- Ulum, Kanuni Sultan Suleyman’in sadrazami Damat Ibrahim Pasa’ya sunulmustur. Turkcenin Bati Turkcesiyle yazilmis ilk gramer kitabi olmasi yonunden degerli bir kaynak olan eser, Hayâli Bey gibi onemli bir sâirin bir gazelini gramer, belagat ve anlam acisindan incelemesi yonuyle de dikkat cekicidir. Bursali Mehmet Tâhir Bey tarafindan bulunan eserin bilinen tek nushasi, Maârif Vekâleti tarafindan basilacak olan kitapta kullanilmak amaciyla fotograflari cekildikten sonra kaybolmustur. Muyessiretu’l-Ulum, ilk defa Besim Atalay tarafindan 1946 yilinda metin, dizin ve fotograflariyla birlikte nesredilmis, daha sonra da hakkinda gunumuze kadar bircok calisma (kitap, tez, makale, bildiri) yapilmistir. Biz de Hayâli Bey’in bu degerli kitapta yer alan gazelinin serhi hakkinda hazirladigimiz bir calisma vesilesiyle eserin kayip nushasiyla ilgili arastirmalar yaptik ve eserin hem kaybolan nushasini, hem de Fuat Koprulu tarafindan istinsah edilen diger bir nushasini tespit ettik. Bu calismada oncelikle Muyessiretu’l-Ulum’un mevcut tek nushasinin Bursali Mehmet Tahir Bey tarafindan bulunusu, ilim adamlarinin eser hakkindaki yazilari, Fuat Koprulu’nun nushadan kendisi icin bir ornek cikarmasi, eserin tek nushasinin Maarif vekâletince metninin nesredilmesi amaciyla fotograflarinin cekilmesi ve tek nushanin kaybolmasindan sonra fotograflar uzerinden bilimsel nesirlerinin yapilmasi hakkinda bilgi verilecektir. Calismanin ikinci bolumunde de tarafimizca yapilan arastirmalar neticesinde Muyessiretu’l-Ulum’un Almanya’da ve Turkiye’de bulunan kayip nushalari hakkinda bilgi verilecektir.
Bergamali Kadri的H.937/M1530年，穆耶西雷图-乌鲁姆村，卡努尼苏丹苏莱曼的萨达扎米，达马特·易卜拉欣·帕萨。第一本在土耳其写成的语法书是西土耳其的一个重要的墨水来源，也是对十进制圆纸、语法、belagat和酸度意义的观察。Bursali Mehmet House的作品的唯一已知版本是，在拍摄照片后使用了这本书，该书将由众议院市长简化。Muyessiretu’-Ulum，1946年出生于亚特兰大，出生于佛罗里达州，出生于夏威夷州。我们还发现了Fuat Coprulu小说的另一个消失和消失的样本，它是基于我们在这本由圣灵撰写的精确书籍中准备的一首calismus。在这场灾难中，Muissiretu'-Ulum唯一的人是科学家作品的作者Bursali Mehmet Tahir，Fuat Koprulu的诗人，他是自己生的，艺术界唯一的人将被告知照片的消失和照片的消失，这将导致Maarif矢量的消失，以减少文本的失真。作为第二波卡利西亚作物的结果，它将获悉在德国和土耳其Mujesiretu的Ulum发现的动物损失。
{"title":"MÜYESSİRETÜ L-ULÛM UN KAYIP NÜSHALARI","authors":"Mücahit Kaçar","doi":"10.32925/tday.2019.11","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/tday.2019.11","url":null,"abstract":"Bergamali Kadri tarafindan H. 937/M. 1530 yilinda kaleme alinan Muyessiretu’l- Ulum, Kanuni Sultan Suleyman’in sadrazami Damat Ibrahim Pasa’ya sunulmustur. Turkcenin Bati Turkcesiyle yazilmis ilk gramer kitabi olmasi yonunden degerli bir kaynak olan eser, Hayâli Bey gibi onemli bir sâirin bir gazelini gramer, belagat ve anlam acisindan incelemesi yonuyle de dikkat cekicidir. Bursali Mehmet Tâhir Bey tarafindan bulunan eserin bilinen tek nushasi, Maârif Vekâleti tarafindan basilacak olan kitapta kullanilmak amaciyla fotograflari cekildikten sonra kaybolmustur. Muyessiretu’l-Ulum, ilk defa Besim Atalay tarafindan 1946 yilinda metin, dizin ve fotograflariyla birlikte nesredilmis, daha sonra da hakkinda gunumuze kadar bircok calisma (kitap, tez, makale, bildiri) yapilmistir. Biz de Hayâli Bey’in bu degerli kitapta yer alan gazelinin serhi hakkinda hazirladigimiz bir calisma vesilesiyle eserin kayip nushasiyla ilgili arastirmalar yaptik ve eserin hem kaybolan nushasini, hem de Fuat Koprulu tarafindan istinsah edilen diger bir nushasini tespit ettik. Bu calismada oncelikle Muyessiretu’l-Ulum’un mevcut tek nushasinin Bursali Mehmet Tahir Bey tarafindan bulunusu, ilim adamlarinin eser hakkindaki yazilari, Fuat Koprulu’nun nushadan kendisi icin bir ornek cikarmasi, eserin tek nushasinin Maarif vekâletince metninin nesredilmesi amaciyla fotograflarinin cekilmesi ve tek nushanin kaybolmasindan sonra fotograflar uzerinden bilimsel nesirlerinin yapilmasi hakkinda bilgi verilecektir. Calismanin ikinci bolumunde de tarafimizca yapilan arastirmalar neticesinde Muyessiretu’l-Ulum’un Almanya’da ve Turkiye’de bulunan kayip nushalari hakkinda bilgi verilecektir.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69469051","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Tarihi metinler cozulmesi gereken bircok karmasik sorunu icerebilir. Bu sorunlar metni bilinmez ve anlasilmaz kilan yanlisliklar, eksiklikler olabildigi gibi dilin tarihi surecte kendi icerisinde ugradigi gelismelerle veya degismelerle ilgili de olabilir. Metinle ilgili sorunlarin cozulmesi ve asilmasi icin metnin kendi icinde aydinlatici birtakim ogeleri veya verileri bulmak mumkun olabilir. Ancak bazen de metin icinde gunumuzde kullanildigindan daha farkli islevde kullanilan yapilar veya dil birliklerini yorumlayip anlamak gerekir. Yani dilin kendi icerisinde kullanmis oldugu yapilar, birtakim islev degisikliklerine ugramis ise bu durumun gorulmesi ve tespiti onem arz eder. Durum ne olursa olsun metinlerin bu karmasik ve cok yonlu guclukleri nedeniyle birtakim kelimelerin, deyimlerin veya baska bicim birimlerinin dogru anlasilmasi uzun zaman alabilir. Dede Korkut Oguznameleri son yillarda okunma veya anlasilma sorunlari yonunden siklikla tartisilan ve uzerine yazi yazilan metinlerimizden biri olmustur. Iste bu makalede de Dede Korkut Oguznamelerinde gecen ag ban ev, Banu, Bambam Depe ve Bamsi kelimeleri uzerinde yeniden durulmakta, kelimelerin yapilari ve anlamlari ile ilgili aciklamalar, tespitler yapilmaktadir.
{"title":"DEDE KORKUT OĞUZNAMELERİNDE GEÇEN ban, Banu, Bambam, Bamsı ÜZERİNE","authors":"Sadettin Özçelik","doi":"10.32925/TDAY.2019.12","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/TDAY.2019.12","url":null,"abstract":"Tarihi metinler cozulmesi gereken bircok karmasik sorunu icerebilir. Bu sorunlar metni bilinmez ve anlasilmaz kilan yanlisliklar, eksiklikler olabildigi gibi dilin tarihi surecte kendi icerisinde ugradigi gelismelerle veya degismelerle ilgili de olabilir. Metinle ilgili sorunlarin cozulmesi ve asilmasi icin metnin kendi icinde aydinlatici birtakim ogeleri veya verileri bulmak mumkun olabilir. Ancak bazen de metin icinde gunumuzde kullanildigindan daha farkli islevde kullanilan yapilar veya dil birliklerini yorumlayip anlamak gerekir. Yani dilin kendi icerisinde kullanmis oldugu yapilar, birtakim islev degisikliklerine ugramis ise bu durumun gorulmesi ve tespiti onem arz eder. Durum ne olursa olsun metinlerin bu karmasik ve cok yonlu guclukleri nedeniyle birtakim kelimelerin, deyimlerin veya baska bicim birimlerinin dogru anlasilmasi uzun zaman alabilir. Dede Korkut Oguznameleri son yillarda okunma veya anlasilma sorunlari yonunden siklikla tartisilan ve uzerine yazi yazilan metinlerimizden biri olmustur. Iste bu makalede de Dede Korkut Oguznamelerinde gecen ag ban ev, Banu, Bambam Depe ve Bamsi kelimeleri uzerinde yeniden durulmakta, kelimelerin yapilari ve anlamlari ile ilgili aciklamalar, tespitler yapilmaktadir.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47146479","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Atasozleri halkin ortak dusuncesini, inancini, ahlak anlayisini, milli kulturunu ve felsefesini yansitir. Bir baska deyisle atasozleri kulturun aynasidir; egitici ve yonlendiricidir. Genellikle mecazi bir anlam tasiyan atasozlerinin buyuk bir kismi sozlu olarak kusaktan kusaga aktarilarak gunumuze ulasmistir; bazilari zaman dilimi icinde elenerek kullanimdan dusmus, unutulmustur; bazilari ise eski caglardakinden farkli sekilde bize ulasmistir. Gunumuzde atasozleri cok genis ve cesitli alanlarda kullanilmaktadir. Atasozleri denildiginde genellikle atalarimizin uzun gozlem ve tecrubeler sonucunda vardiklari hukumlerini hikmetli dusunce, ogut ve orneklemeler yolu ile ogutleyen, yol gosteren ifadeler kastedilir. Fakat bazi atasozleri vardi ki âdeta bir “kotu ogut” veya “kotu sonuc” izlenimi verir (Ornegin, Yaxsi etiŋni satquce ataŋni sat “Iyi atini satmaktansa babani sat.”; Heqni sozligen oz ecilidin burun oler “Dogruyu soyleyen ecelinden once olur.”). Bunlardan bazilari yakin donemlerde ortaya cikmis olsa gerek ki bunu icinde barindiran sozcuklerden anlamak mumkundur, ornegin: Cigde yagici badir bolmas, dehqan balisi kadir bolmaz “Igde agacindan sutun olmaz, ciftcinin cocugu memur ol(a)maz.”; Aldi isiktin yiŋne patmaydu, arqa isiktin poyiz qatnaydu “On kapidan igne gec(e)mez, arka kapidan (rusvet kapisindan) tren gecer.” vb. gibi atasozlerinde gecen kadir “memur” ve poyiz “tren” sozcukleri ancak 20. yuzyilda Ruscadan Uygurcaya giren sozcuklerdendir. Bu tur maqaltemsilleri gunumuze tatbik etmek dusuncesiyle elemek elbette yanlis olur. Selbi maqal-temsiller de atasozlerinin bir parcasidir; dolayisiyla bu tur atasozlerine de yer vermek, arastirmaya dâhil etmek gerekir. Bu tur atasozleri uzerine simdiye degin bir calisma yapilmamistir. Bu yazimda cagdas Uygur atasozleri icindeki olumsuz anlam iceren bazi atasozleri uzerinde durulacak.
{"title":"ÇAĞDAŞ UYGURCADAKİ OLUMSUZ İÇERİKLİ ATASÖZLERİ","authors":"Zemire Gulcali","doi":"10.32925/tday.2019.14","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/tday.2019.14","url":null,"abstract":"Atasozleri halkin ortak dusuncesini, inancini, ahlak anlayisini, milli kulturunu ve felsefesini yansitir. Bir baska deyisle atasozleri kulturun aynasidir; egitici ve yonlendiricidir. Genellikle mecazi bir anlam tasiyan atasozlerinin buyuk bir kismi sozlu olarak kusaktan kusaga aktarilarak gunumuze ulasmistir; bazilari zaman dilimi icinde elenerek kullanimdan dusmus, unutulmustur; bazilari ise eski caglardakinden farkli sekilde bize ulasmistir. Gunumuzde atasozleri cok genis ve cesitli alanlarda kullanilmaktadir. Atasozleri denildiginde genellikle atalarimizin uzun gozlem ve tecrubeler sonucunda vardiklari hukumlerini hikmetli dusunce, ogut ve orneklemeler yolu ile ogutleyen, yol gosteren ifadeler kastedilir. Fakat bazi atasozleri vardi ki âdeta bir “kotu ogut” veya “kotu sonuc” izlenimi verir (Ornegin, Yaxsi etiŋni satquce ataŋni sat “Iyi atini satmaktansa babani sat.”; Heqni sozligen oz ecilidin burun oler “Dogruyu soyleyen ecelinden once olur.”). Bunlardan bazilari yakin donemlerde ortaya cikmis olsa gerek ki bunu icinde barindiran sozcuklerden anlamak mumkundur, ornegin: Cigde yagici badir bolmas, dehqan balisi kadir bolmaz “Igde agacindan sutun olmaz, ciftcinin cocugu memur ol(a)maz.”; Aldi isiktin yiŋne patmaydu, arqa isiktin poyiz qatnaydu “On kapidan igne gec(e)mez, arka kapidan (rusvet kapisindan) tren gecer.” vb. gibi atasozlerinde gecen kadir “memur” ve poyiz “tren” sozcukleri ancak 20. yuzyilda Ruscadan Uygurcaya giren sozcuklerdendir. Bu tur maqaltemsilleri gunumuze tatbik etmek dusuncesiyle elemek elbette yanlis olur. Selbi maqal-temsiller de atasozlerinin bir parcasidir; dolayisiyla bu tur atasozlerine de yer vermek, arastirmaya dâhil etmek gerekir. Bu tur atasozleri uzerine simdiye degin bir calisma yapilmamistir. Bu yazimda cagdas Uygur atasozleri icindeki olumsuz anlam iceren bazi atasozleri uzerinde durulacak.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69469643","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Bu calismada Uygur Turkcesinin en onemli ve en hacimli eserlerinden biri olan Altun Yaruk’ta sureklilik ve tezlik bildiren tasvir fiilleri Cince orijinal metinle karsilastirmali olarak incelenmistir. Eski Uygur Turkcesinde sureklilik anlami kal-, kel-, olur-, tur-, tut-, yat- yori-; tezlik anlami ise bėr- yardimci fiilleriyle saglanmistir. Eserde bu fiillerin gorev aldigi tasvir fiillerini iceren kirk bes cumle tespit edilmistir. Bu cumleler Cince orijinal metindeki ilgili bolumlerle karsilastirilmis, Şingko Şeli Tutung’un ceviri sirasindaki tutumu gozlenmis, Cince metinde bu anlami veren herhangi bir sozun kullanilip kullanilmamasindan hareketle cevirmeni bu yapilari kullanmaya iten nedenler (ve olasi nedenler) uzerinde durulmustur. Sonucta Cince metinde ilgili cumlelerin buyuk cogunlugunda bu yapilari kullanmayi zorunlu kilan bir sozun yer almadigi, cevirmenin kimi zaman kalip ifadelerin etkisiyle, kimi zaman soze guc katmak amaciyla tasvir fiil yapilarini tercih ettigi dusuncesine varilmistir.
{"title":"ALTUN YARUK TA SÜREKLİLİK VE TEZLİK BİLDİREN TASVİR FİİLLERİNİN ÇİNCE ORİJİNAL METİNDEKİ GÖRÜNÜMLERİ","authors":"Engin Çeti̇n","doi":"10.32925/TDAY.2019.10","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/TDAY.2019.10","url":null,"abstract":"Bu calismada Uygur Turkcesinin en onemli ve en hacimli eserlerinden biri olan Altun Yaruk’ta sureklilik ve tezlik bildiren tasvir fiilleri Cince orijinal metinle karsilastirmali olarak incelenmistir. Eski Uygur Turkcesinde sureklilik anlami kal-, kel-, olur-, tur-, tut-, yat- yori-; tezlik anlami ise bėr- yardimci fiilleriyle saglanmistir. Eserde bu fiillerin gorev aldigi tasvir fiillerini iceren kirk bes cumle tespit edilmistir. Bu cumleler Cince orijinal metindeki ilgili bolumlerle karsilastirilmis, Şingko Şeli Tutung’un ceviri sirasindaki tutumu gozlenmis, Cince metinde bu anlami veren herhangi bir sozun kullanilip kullanilmamasindan hareketle cevirmeni bu yapilari kullanmaya iten nedenler (ve olasi nedenler) uzerinde durulmustur. Sonucta Cince metinde ilgili cumlelerin buyuk cogunlugunda bu yapilari kullanmayi zorunlu kilan bir sozun yer almadigi, cevirmenin kimi zaman kalip ifadelerin etkisiyle, kimi zaman soze guc katmak amaciyla tasvir fiil yapilarini tercih ettigi dusuncesine varilmistir.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69469042","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Gerek ulkemizde gerekse yurt disinda bir tema cercevesinde farkli kultur dairelerine ait, farkli cografyalarda yapilmis calismalari bir araya getirmek ve bunlari bir sistematik cercevesinde siniflandirmak oldukca zor bir calisma turudur. Bu nedenle pek cok arastirmaci ve bilim insani bu sekildeki ortak calismalardan kacinmaktadir. Burada tanitmaya calisacagimiz Sibirya’nin farkli halklarinin destan metinlerini ele alan bu calisma, Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Bolumu Yayinevi tarafindan yayinlanmis olup alaninda ilklerdendir. Calismanin kapaginda ne yazik ki sadece Evgeniya Nikolayevna Kuzmina’nin adinin yer almasi ortak bir calisma oldugunu dusunmemize engel olmaktadir.
{"title":"E. N. KUZMİNA, UKAZATEL TİPİÇESKİH MEST GEROİÇESKOGO EPOSA NARODOV SİBİRİ (EKSPERİMENTALNOE İZDANİE), Novosibirsk, İzdatelstvo SO RAN, 2005, 1383 sayfa.","authors":"Muvaffak Duranli","doi":"10.32925/TDAY.2019.16","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/TDAY.2019.16","url":null,"abstract":"Gerek ulkemizde gerekse yurt disinda bir tema cercevesinde farkli kultur dairelerine ait, farkli cografyalarda yapilmis calismalari bir araya getirmek ve bunlari bir sistematik cercevesinde siniflandirmak oldukca zor bir calisma turudur. Bu nedenle pek cok arastirmaci ve bilim insani bu sekildeki ortak calismalardan kacinmaktadir. Burada tanitmaya calisacagimiz Sibirya’nin farkli halklarinin destan metinlerini ele alan bu calisma, Rusya Bilimler Akademisi Sibirya Bolumu Yayinevi tarafindan yayinlanmis olup alaninda ilklerdendir. Calismanin kapaginda ne yazik ki sadece Evgeniya Nikolayevna Kuzmina’nin adinin yer almasi ortak bir calisma oldugunu dusunmemize engel olmaktadir.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":"1 1","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"69469649","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Turklerin Cinlilerle olan tarihi, siyasi, iktisadi ve kulturel iliskileri cok eskilere dayanir. Bu iliski Hun doneminden baslayarak Gokturk ve Uygur donemi boyunca devam etmistir. Uygurlar 9. yuzyilin ortalarinda eski yurtlari olan Dogu Turkistan topraklarina gelip yerlestikten sonra, ozellikle Cinliler 19. yuzyilda bu bolgeyi isgal ettikten sonra da surdurulen bu iliskilerin her iki milletin diline ve edebiyatina yansimis olmasi gayet dogaldir. Bugun Cincede yuzlerce Turkce alinti oldugu gibi Turkcede de, ozellikle Uygur Turkcesinde cok sayida Cince alinti soz konusudur. Bugun Uygur Turkcesi sozvarliginin onemli bir parcasi hâli ne gelmis olan bu alintilar Uygur Turkcesinin konusma dilinde, edebi eserlerinde, ozellikle sozlu edebiyat eserlerinde sik sik karsimiza cikmaktadir. Uygur atasozleri ve deyimlerinde kullanilan Cince alintilar buna ornektir.
{"title":"UYGUR ATASÖZLERİ VE DEYİMLERİNDE GEÇEN ÇİNCE ALINTILAR ÜZERİNE","authors":"Alimcan İnayet","doi":"10.32925/TDAY.2019.9","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/TDAY.2019.9","url":null,"abstract":"Turklerin Cinlilerle olan tarihi, siyasi, iktisadi ve kulturel iliskileri cok eskilere dayanir. Bu iliski Hun doneminden baslayarak Gokturk ve Uygur donemi boyunca devam etmistir. Uygurlar 9. yuzyilin ortalarinda eski yurtlari olan Dogu Turkistan topraklarina gelip yerlestikten sonra, ozellikle Cinliler 19. yuzyilda bu bolgeyi isgal ettikten sonra da surdurulen bu iliskilerin her iki milletin diline ve edebiyatina yansimis olmasi gayet dogaldir. Bugun Cincede yuzlerce Turkce alinti oldugu gibi Turkcede de, ozellikle Uygur Turkcesinde cok sayida Cince alinti soz konusudur. Bugun Uygur Turkcesi sozvarliginin onemli bir parcasi hâli ne gelmis olan bu alintilar Uygur Turkcesinin konusma dilinde, edebi eserlerinde, ozellikle sozlu edebiyat eserlerinde sik sik karsimiza cikmaktadir. Uygur atasozleri ve deyimlerinde kullanilan Cince alintilar buna ornektir.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"49435557","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
1659-60 yillarinda Ebulgazi Bahadir Han tarafindan yazilan Şecere-i Terākime’ye Turkmen boylari arasinda soylenen rivayetler ile hocalarin, beylerin ellerinde bulunan secereler kaynaklik etmistir. Ayrica tarihi eserlerden Resideddin’in Camiu’ttevârih’indeki Oguznâme’den yararlanilmistir. Şecere-i Terākime, Oguznâme’nin Turkmen rivayetidir. Ebulgazi Bahadir Han tarafindan 17. yuzyilda Cagatay Turkcesiyle yazilmis olan eserde Ogurcik Alp’in vasiflari anlatildiktan sonra kendisinin Ebulhan dagina gittiginde soyledigi siire (tartima) yer verilir. Bu siir, Cagatay Turkcesinin yani sira Oguzca dil ozellikleri ve sozcukleri de icermektedir. Şiirdeki kimi sozcukler, gerek nushalardaki farkli yazimlar, gerekse anlamlandirmadaki belirsizlikler nedeniyle farkli bicimlerde yorumlara imkan vermektedir. Makalede bu tur sozcuklerden ara, oŋdun, turacim, yezek, purkurt- sozcukleri uzerinde durulacaktir.
{"title":"ÖGÜRCIK ALP IN KAHRAMANLIK 'TARTIM INDAKİ SORUNLU SÖZCÜKLERE YENİ YAKLAŞIMLAR","authors":"Z. Ölmez","doi":"10.32925/tday.2019.15","DOIUrl":"https://doi.org/10.32925/tday.2019.15","url":null,"abstract":"1659-60 yillarinda Ebulgazi Bahadir Han tarafindan yazilan Şecere-i Terākime’ye Turkmen boylari arasinda soylenen rivayetler ile hocalarin, beylerin ellerinde bulunan secereler kaynaklik etmistir. Ayrica tarihi eserlerden Resideddin’in Camiu’ttevârih’indeki Oguznâme’den yararlanilmistir. Şecere-i Terākime, Oguznâme’nin Turkmen rivayetidir. Ebulgazi Bahadir Han tarafindan 17. yuzyilda Cagatay Turkcesiyle yazilmis olan eserde Ogurcik Alp’in vasiflari anlatildiktan sonra kendisinin Ebulhan dagina gittiginde soyledigi siire (tartima) yer verilir. Bu siir, Cagatay Turkcesinin yani sira Oguzca dil ozellikleri ve sozcukleri de icermektedir. Şiirdeki kimi sozcukler, gerek nushalardaki farkli yazimlar, gerekse anlamlandirmadaki belirsizlikler nedeniyle farkli bicimlerde yorumlara imkan vermektedir. Makalede bu tur sozcuklerden ara, oŋdun, turacim, yezek, purkurt- sozcukleri uzerinde durulacaktir.","PeriodicalId":36226,"journal":{"name":"BELLETEN Yearbook of Turkic Studies","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2019-01-07","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47751090","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：