Materiały i metody Badania oparto na kwerendzie archiwalnej (przede wszystkim w Centralnym Archiwum Wojskowym), chociaż wiele dokumentów administracji rządowej zostało opublikowanych w bazach cyfrowych, których weryfikacja jest łatwiejsza ze względu na dostępność. Analizowano przede wszystkim materiały z lat 1918-1924. Analizowano również informacje uzyskane ze źródeł historycznych, w tym czasopism medycznych z tego okresu, a Głównego Urzędu Statystycznego. Ze względu na to, iż jest to praca poglądowa, przyjęto perspektywę analizy wpływu epidemii tyfusu plamistego, na tworzenie systemowych rozwiązań w kwestii zwalczania chorób zakaźnych. Wyniki Powołane instytucje, w tym Polski Zakład Higieny, pozwoliły na większy monitoring zdrowia publicznego. Doświadczenie tyfusu ułatwiło rozwój sieci szpitali i zapewniło opiekę medyczną społeczeństwu. Co więcej, ze względu na pilną potrzebę kształcenia kadr medycznych, w 1921 r. rozpoczęto kształcenie lekarzy, pielęgniarek i innych pracowników medycznych w pierwszej w Europie Szkole Higieny. Dodatkowo, w związku z epidemią tyfusu, stworzono podwaliny pod funkcjonującą do dziś Państwową Inspekcję Sanitarną (1954 r.) oraz różne ustawy sanitarne. Wnioski W konsekwencji zagrożenia jakim było rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych, przede wszystkim tyfusu na odradzających się ziemiach polskich, zaczęto prowadzić statystyki zachorowalności i śmiertelności oraz instytucjonalizować urzędy oraz ośrodki w celu tworzenia infrastruktury medycznej. Przeanalizowanie chronologii zwalczania tyfusu plamistego ukazuje także skuteczność wprowadzania wielu środków zapobiegawczych, trudność z organizowaniem masowych szczepień, powodowane nieufnością znacznej części społeczeństwa. Stąd de facto powołanie instytucji o charakterze wojskowym Naczelnego Komisariatu do Walki z Epidemiami. W warunkach kryzysu powojennego, chaosie migracyjnym wydanie ustaw sanitarnych okazało się niewystarczające. Warto zaznaczyć jednak, że dwie ustawy sanitarne z 1919 roku, stanowiły bazę do wydania ustawy z 1935 roku, stanowiącej fundament programu zwalczania epidemii aż do początków lat 60. XX wieku.
材料和方法 研究以档案搜索为基础（主要在中央军事档案馆），尽管许多政府行政文件已在数字数据库中发布，但由于其可访问性，更易于核实。所分析的资料主要来自 1918 年至 1924 年，同时还分析了从历史资料来源（包括当时的医学期刊）和中央统计局获得的信息。由于本文是一篇综述性论文，因此采用的视角是分析斑点热疫情对建立传染病控制的系统解决方案的影响。成果 建立了包括波兰卫生研究所在内的机构，加强了对公共卫生的监测。伤寒的经验促进了医院网络的发展，为公众提供了医疗服务。此外，由于迫切需要教育医务人员，1921 年，欧洲第一所卫生学校开始培训医生、护士和其他医务工作者。此外，在伤寒疫情发生后，国家卫生监察局（1954 年）和各种卫生法律的建立也奠定了基础。结论 由于传染病（尤其是斑疹伤寒）的传播在重生的波兰土地上构成了威胁，因此开始对发病率和死亡率进行统计，并设立了办公室和中心，以建立医疗基础设施。对根除伤寒的时间顺序进行分析后还发现，许多预防措施的引入都很有效，但组织大规模疫苗接种却很困难，这是因为大部分人对疫苗的不信任造成的。因此，事实上成立了一个类似军队的机构，即 Naczelny Komisariat do Walki z Epidemiami（抗击流行病总指挥部）。在战后危机和移民混乱的条件下，卫生法的颁布被证明是不够的。但值得注意的是，1919 年的两部卫生法构成了 1935 年法案的基础，该法案构成了直到 20 世纪 60 年代初的流行病控制计划的基础。
{"title":"Developing systemic solutions for typhus fever eradication in resurgent Poland between 1918 and 1924","authors":"Agnieszka Polak, Anna Zagaja, Maria Cichecka","doi":"10.32383/farmpol/172186","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/172186","url":null,"abstract":"Materiały i metody Badania oparto na kwerendzie archiwalnej (przede wszystkim w Centralnym Archiwum Wojskowym), chociaż wiele dokumentów administracji rządowej zostało opublikowanych w bazach cyfrowych, których weryfikacja jest łatwiejsza ze względu na dostępność. Analizowano przede wszystkim materiały z lat 1918-1924. Analizowano również informacje uzyskane ze źródeł historycznych, w tym czasopism medycznych z tego okresu, a Głównego Urzędu Statystycznego. Ze względu na to, iż jest to praca poglądowa, przyjęto perspektywę analizy wpływu epidemii tyfusu plamistego, na tworzenie systemowych rozwiązań w kwestii zwalczania chorób zakaźnych. Wyniki Powołane instytucje, w tym Polski Zakład Higieny, pozwoliły na większy monitoring zdrowia publicznego. Doświadczenie tyfusu ułatwiło rozwój sieci szpitali i zapewniło opiekę medyczną społeczeństwu. Co więcej, ze względu na pilną potrzebę kształcenia kadr medycznych, w 1921 r. rozpoczęto kształcenie lekarzy, pielęgniarek i innych pracowników medycznych w pierwszej w Europie Szkole Higieny. Dodatkowo, w związku z epidemią tyfusu, stworzono podwaliny pod funkcjonującą do dziś Państwową Inspekcję Sanitarną (1954 r.) oraz różne ustawy sanitarne. Wnioski W konsekwencji zagrożenia jakim było rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych, przede wszystkim tyfusu na odradzających się ziemiach polskich, zaczęto prowadzić statystyki zachorowalności i śmiertelności oraz instytucjonalizować urzędy oraz ośrodki w celu tworzenia infrastruktury medycznej. Przeanalizowanie chronologii zwalczania tyfusu plamistego ukazuje także skuteczność wprowadzania wielu środków zapobiegawczych, trudność z organizowaniem masowych szczepień, powodowane nieufnością znacznej części społeczeństwa. Stąd de facto powołanie instytucji o charakterze wojskowym Naczelnego Komisariatu do Walki z Epidemiami. W warunkach kryzysu powojennego, chaosie migracyjnym wydanie ustaw sanitarnych okazało się niewystarczające. Warto zaznaczyć jednak, że dwie ustawy sanitarne z 1919 roku, stanowiły bazę do wydania ustawy z 1935 roku, stanowiącej fundament programu zwalczania epidemii aż do początków lat 60. XX wieku.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"120 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135885996","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Julia Sajak, Kacper Wojnarowski, BARBARA STRZAŁKA-MROZIK
Jednym z aspektów ciągłego postępu cywilizacyjnego, także w dziedzinie medycyny, jest wydłużenie się średniej długości życia, co ostatecznie prowadzi do starzenia się społeczeństw w krajach rozwiniętych i rozwijających się. Negatywnym przejawem tego zjawiska jest częstsze występowanie chorób związanych z wiekiem. Należą do nich między innymi choroby narządu wzroku takie jak: zaćma, jaskra, retinopatia cukrzycowa czy zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem, które są najczęstszą przyczyną nieodwracalnej utraty wzroku wśród osób starszych. Wiek nie jest jedynym czynnikiem ryzyka rozwoju tych chorób, wśród innych można wyróżnić między innymi: styl życia, korzystanie z używek jak alkohol, nikotyna, ekspozycję na promieniowanie UV czy choroby towarzyszące na przykład cukrzyca. Jednak wspólnym czynnikiem w ich rozwoju jest stres oksydacyjny, a oko jest narządem szczególnie wrażliwym na jego działanie. Zwłaszcza siatkówka oraz komórki nabłonka barwinkowego siatkówki narażone są na niezmiernie duże obciążenie stresem oksydacyjnym nasilające się wraz z wiekiem. Organizm posiada wiele mechanizmów obrony antyoksydacyjnej, a jednym ze szlaków odgrywających istotną rolę, także w mechanizmach antyoksydacyjnych narządu wzroku, jest ścieżka sygnalizacyjna Keap1-Nrf2-ARE. Nrf2 jest jądrowym czynnikiem transkrypcyjnym pochodzenia erytroidalnego typu 2, który w cytozolu występuje w postaci kompleksu ze swoim inhibitorem czyli białkiem Keap1. W warunkach nie-stresowych czynnik Nrf2 jest przeznaczony do degradacji proteasomalnej, jednak w stanie stresu oksydacyjnego następuje jego oddysocjowanie i transdukcja do jądra komórkowego. W efekcie Nrf2 aktywuje ekspresję genów określanych jako elementy odpowiedzi antyoksydacyjnej. Odpowiadają one za syntezę cytoprotekcyjnych enzymów II fazy, do których zaliczamy: oksygenazę hemową 1, dysmutazę ponadtlenkową, S-transferazę glutationową czy ligazę γ-glutamylocysteiny. Z uwagi na fakt, iż stres oksydacyjny uczestniczy w mechanizmie rozwoju wielu chorób, potencjalnym celem terapeutycznym mogą być ścieżki sygnałowe obniżające jego poziom. Zwłaszcza wielotorowy wpływ na funkcjonowanie czynnika Nrf2 jako wszechobecnego w organizmie i modyfikacje ścieżki sygnalizacyjnej Keap1-Nrf2-ARE, wydają się być obiecującym kierunkiem w poszukiwaniu nowych form terapii, również w przypadku chorób oczu związanych z wiekiem. Wśród licznych substancji o potencjale terapeutycznym wpływających na aktywność szlaku Keap1-Nrf2-ARE należy wymienić związki pochodzenia roślinnego takie jak luteina, zeaksantyna, polifenole np. kwercetyna i resweratrol czy leki takie jak probukol i dobesylan wapnia.
{"title":"Substances with therapeutic potential affecting the Keap1-Nrf2-ARE pathway in age-related eye diseases","authors":"Julia Sajak, Kacper Wojnarowski, BARBARA STRZAŁKA-MROZIK","doi":"10.32383/farmpol/171661","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/171661","url":null,"abstract":"Jednym z aspektów ciągłego postępu cywilizacyjnego, także w dziedzinie medycyny, jest wydłużenie się średniej długości życia, co ostatecznie prowadzi do starzenia się społeczeństw w krajach rozwiniętych i rozwijających się. Negatywnym przejawem tego zjawiska jest częstsze występowanie chorób związanych z wiekiem. Należą do nich między innymi choroby narządu wzroku takie jak: zaćma, jaskra, retinopatia cukrzycowa czy zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem, które są najczęstszą przyczyną nieodwracalnej utraty wzroku wśród osób starszych. Wiek nie jest jedynym czynnikiem ryzyka rozwoju tych chorób, wśród innych można wyróżnić między innymi: styl życia, korzystanie z używek jak alkohol, nikotyna, ekspozycję na promieniowanie UV czy choroby towarzyszące na przykład cukrzyca. Jednak wspólnym czynnikiem w ich rozwoju jest stres oksydacyjny, a oko jest narządem szczególnie wrażliwym na jego działanie. Zwłaszcza siatkówka oraz komórki nabłonka barwinkowego siatkówki narażone są na niezmiernie duże obciążenie stresem oksydacyjnym nasilające się wraz z wiekiem. Organizm posiada wiele mechanizmów obrony antyoksydacyjnej, a jednym ze szlaków odgrywających istotną rolę, także w mechanizmach antyoksydacyjnych narządu wzroku, jest ścieżka sygnalizacyjna Keap1-Nrf2-ARE. Nrf2 jest jądrowym czynnikiem transkrypcyjnym pochodzenia erytroidalnego typu 2, który w cytozolu występuje w postaci kompleksu ze swoim inhibitorem czyli białkiem Keap1. W warunkach nie-stresowych czynnik Nrf2 jest przeznaczony do degradacji proteasomalnej, jednak w stanie stresu oksydacyjnego następuje jego oddysocjowanie i transdukcja do jądra komórkowego. W efekcie Nrf2 aktywuje ekspresję genów określanych jako elementy odpowiedzi antyoksydacyjnej. Odpowiadają one za syntezę cytoprotekcyjnych enzymów II fazy, do których zaliczamy: oksygenazę hemową 1, dysmutazę ponadtlenkową, S-transferazę glutationową czy ligazę γ-glutamylocysteiny. Z uwagi na fakt, iż stres oksydacyjny uczestniczy w mechanizmie rozwoju wielu chorób, potencjalnym celem terapeutycznym mogą być ścieżki sygnałowe obniżające jego poziom. Zwłaszcza wielotorowy wpływ na funkcjonowanie czynnika Nrf2 jako wszechobecnego w organizmie i modyfikacje ścieżki sygnalizacyjnej Keap1-Nrf2-ARE, wydają się być obiecującym kierunkiem w poszukiwaniu nowych form terapii, również w przypadku chorób oczu związanych z wiekiem. Wśród licznych substancji o potencjale terapeutycznym wpływających na aktywność szlaku Keap1-Nrf2-ARE należy wymienić związki pochodzenia roślinnego takie jak luteina, zeaksantyna, polifenole np. kwercetyna i resweratrol czy leki takie jak probukol i dobesylan wapnia.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"65 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135885998","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Magdalena Zielińska, Marta Andrzejewska, Zuzanna Grunwald, Wioleta Opieka, Tomasz Hermanowski, Magdalena Woźniak
Przedmiot badań Wytyczne praktyki klinicznej stanowią wsparcie w optymalizacji opieki zdrowotnej poprzez promowanie zaleceń opartych na dowodach naukowych. Odpowiednia metodyka i rygorystyczna strategia podczas formułowania zaleceń zawartych w wytycznych klinicznych ma istotny wpływ na ich jakość, wiarygodność i możliwość skutecznego wdrożenia zaleceń w praktyce. Cel badań Celem przeprowadzonego badania była ocena jakości wytycznych praktyki klinicznej dotyczących postępowania w astmie przy użyciu narzędzia AGREE II. W ramach analizy porównano jakość polskich wytycznych klinicznych z wytycznymi opracowanymi w innych krajach oraz przez organizacje międzynarodowe. Ocenie poddano 9 dokumentów wytycznych: Postępowanie w zaostrzeniach astmy u dorosłych – wytyczne dla lekarzy rodzinnych (twórca: Naczelna Izba Lekarska, Polska), Global Strategy for Asthma Management and Prevention (twórca: The Global Initiative for Asthma (GINA)), Asthma and Respiratory Foundation NZ Adolescent and Adult Asthma Guidelines 2020: a quick reference guide (twórca: Asthma and Respiratory Foundation Nowa Zelandia), Australian Asthma Handbook V2.0 (twórca: National Asthma Council Australia), National Clinical Guideline: The Diagnosis and Management of Asthma in Adults V2.1 (twórca: Ministry of Public Health Katar), SIGN 158 British guideline on the management of asthma (twórca: Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN) British Thoracic Society), , Management of Asthma in Adults (twórca: Malaysian Health Technology Assessment Section (MaHTAS)), Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management (twórca: National Institute for Health and Care Excellence (NICE)) oraz The Spanish Guideline on the Management of Asthma (twórca: Guía Española para el Manejo del Asma (GEMA)). Wyniki Najwyżej punktowanymi obszarami były: przejrzystość i sposób prezentacji zaleceń (wszystkie wytyczne oceniono na 100% lub blisko 100%), zakres wytycznych i cel oraz niezależność redakcyjna. Domeny, które zostały najniżej ocenione dotyczyły obszarów związanych z zaangażowaniem zainteresowanych podmiotów oraz stosowalnością (odpowiednio 79,3% oraz 69.2%). Największe różnice zaobserwowano w obszarze niezależności redakcyjnej - od 100% (maksymalna możliwa do uzyskania liczba punktów) do 16,7%. Najwyższą ocenę ogólną uzyskały wytyczne opracowane przez National Institute for Health and Care Excellence oraz Scottish Intercollegiate Guidelines Network. Wytyczne polskie otrzymały maksymalną liczbę punktów w obszarach związanych z zakresem i celem, przejrzystością i sposobem prezentacji oraz niezależnością redakcyjną. Wnioski Odpowiednio przeprowadzony proces opracowania wytycznych, w tym zaangażowanie ekspertów oraz przestrzeganie standardów metodycznych pozwala na uzyskanie wytycznych praktyki klinicznej charakteryzujących się wysoką jakością. Wysokiej jakości wytyczne praktyki klinicznej, mogą być z powodzeniem wykorzystywane jako narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji klinicznych w danym o
研究目的 临床实践指南通过推广以证据为基础的建议，为优化医疗保健提供支持。在制定临床实践指南的建议时，采用适当的方法和严格的策略对其质量、可靠性以及在实践中有效实施建议的能力具有重要影响。研究目的 该研究旨在使用 AGREE II 工具评估哮喘管理临床实践指南的质量。分析比较了波兰临床指南与其他国家和国际组织制定的指南的质量。共评估了九份指南文件：成人哮喘加重的管理--家庭医生指南》（制定者：波兰最高医师协会）、《哮喘管理与预防全球战略》（制定者：全球哮喘倡议组织 (GINA)）、《新西兰哮喘与呼吸基金会青少年与成人哮喘指南 2020：快速参考指南》（制定者：新西兰哮喘与呼吸基金会）、《澳大利亚哮喘手册 V2.0 （制定者：澳大利亚国家哮喘委员会）、《国家临床指南：成人哮喘的诊断和管理 V2.1 （制作者：卡塔尔公共卫生部）、《SIGN 158 英国哮喘管理指南》（制作者：苏格兰校际指南网络 (SIGN) 英国胸科学会）、《成人哮喘管理》（制作者：马来西亚卫生技术评估科 (MaHTAS)）、《哮喘：诊断、监测和慢性哮喘》（制作者：马来西亚卫生技术评估科 (MaHTAS)）、《哮喘：诊断、监测和慢性哮喘》（制作者：马来西亚卫生技术评估科 (MaHTAS)）：哮喘：诊断、监测和慢性哮喘管理》（制定者：美国国家健康与护理卓越研究所 (NICE)）和《西班牙哮喘管理指南》（制定者：Guía Española para el Manejo del Asma (GEMA)）。结果 得分最高的领域是建议的清晰度和表述（所有指南得分均为 100%或接近 100%）、指南范围和目的以及编辑独立性。得分最低的领域是利益相关者参与和适用性（分别为 79.3% 和 69.2%）。差异最大的是编辑独立性，从 100%（最高分）到 16.7%不等。国家健康与护理卓越研究所和苏格兰校际指南网络制定的指南获得了最高的总分。波兰指南在范围和目的、清晰度和表达方式以及编辑独立性等方面获得了最高分。结论 充分的指南制定过程，包括专家的参与和方法标准的遵守，可以产生高质量的临床实践指南。高质量的临床实践指南可作为临床决策支持工具成功应用于临床，指南制定者应特别关注指南在实践中的适用性以及所有利益相关者的参与。为了改善指南制定过程和患者获得最新疗法的机会，还必须考虑临床指南中的建议与卫生技术评估报告之间的协同作用。
{"title":"Quality Assessment of Clinical Practice Guidelines for Asthma Management Using the AGREE II Tool","authors":"Magdalena Zielińska, Marta Andrzejewska, Zuzanna Grunwald, Wioleta Opieka, Tomasz Hermanowski, Magdalena Woźniak","doi":"10.32383/farmpol/171887","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/171887","url":null,"abstract":"Przedmiot badań Wytyczne praktyki klinicznej stanowią wsparcie w optymalizacji opieki zdrowotnej poprzez promowanie zaleceń opartych na dowodach naukowych. Odpowiednia metodyka i rygorystyczna strategia podczas formułowania zaleceń zawartych w wytycznych klinicznych ma istotny wpływ na ich jakość, wiarygodność i możliwość skutecznego wdrożenia zaleceń w praktyce. Cel badań Celem przeprowadzonego badania była ocena jakości wytycznych praktyki klinicznej dotyczących postępowania w astmie przy użyciu narzędzia AGREE II. W ramach analizy porównano jakość polskich wytycznych klinicznych z wytycznymi opracowanymi w innych krajach oraz przez organizacje międzynarodowe. Ocenie poddano 9 dokumentów wytycznych: Postępowanie w zaostrzeniach astmy u dorosłych – wytyczne dla lekarzy rodzinnych (twórca: Naczelna Izba Lekarska, Polska), Global Strategy for Asthma Management and Prevention (twórca: The Global Initiative for Asthma (GINA)), Asthma and Respiratory Foundation NZ Adolescent and Adult Asthma Guidelines 2020: a quick reference guide (twórca: Asthma and Respiratory Foundation Nowa Zelandia), Australian Asthma Handbook V2.0 (twórca: National Asthma Council Australia), National Clinical Guideline: The Diagnosis and Management of Asthma in Adults V2.1 (twórca: Ministry of Public Health Katar), SIGN 158 British guideline on the management of asthma (twórca: Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN) British Thoracic Society), , Management of Asthma in Adults (twórca: Malaysian Health Technology Assessment Section (MaHTAS)), Asthma: diagnosis, monitoring and chronic asthma management (twórca: National Institute for Health and Care Excellence (NICE)) oraz The Spanish Guideline on the Management of Asthma (twórca: Guía Española para el Manejo del Asma (GEMA)). Wyniki Najwyżej punktowanymi obszarami były: przejrzystość i sposób prezentacji zaleceń (wszystkie wytyczne oceniono na 100% lub blisko 100%), zakres wytycznych i cel oraz niezależność redakcyjna. Domeny, które zostały najniżej ocenione dotyczyły obszarów związanych z zaangażowaniem zainteresowanych podmiotów oraz stosowalnością (odpowiednio 79,3% oraz 69.2%). Największe różnice zaobserwowano w obszarze niezależności redakcyjnej - od 100% (maksymalna możliwa do uzyskania liczba punktów) do 16,7%. Najwyższą ocenę ogólną uzyskały wytyczne opracowane przez National Institute for Health and Care Excellence oraz Scottish Intercollegiate Guidelines Network. Wytyczne polskie otrzymały maksymalną liczbę punktów w obszarach związanych z zakresem i celem, przejrzystością i sposobem prezentacji oraz niezależnością redakcyjną. Wnioski Odpowiednio przeprowadzony proces opracowania wytycznych, w tym zaangażowanie ekspertów oraz przestrzeganie standardów metodycznych pozwala na uzyskanie wytycznych praktyki klinicznej charakteryzujących się wysoką jakością. Wysokiej jakości wytyczne praktyki klinicznej, mogą być z powodzeniem wykorzystywane jako narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji klinicznych w danym o","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"26 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135885997","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
W ostatnich latach tematyka skutecznego leczenia ran przybiera na znaczeniu z uwagi na wzrastającą częstotliwość ich diagnozowania, ale również wzrost świadomości społecznej na temat istotności prawidłowej pielęgnacji ran. Ważnym elementem procesu terapeutycznego jest stosowanie materiałów opatrunkowych aktywnie wspomagających naturalny proces gojenia. Zwraca się przy tym uwagę na potencjał opatrunków hydrożelowych, które jako nieadhezyjne, miękkie i elastyczne produkty polimerowe o dużej zawartości wody mogą pełnić rolę bezpiecznej warstwy kontaktowej, redukować poziom bólu, utrzymywać optymalny poziom nawilżenia oraz promować autolityczne oczyszczanie rany. Opatrunki hydrożelowe dostępne są w dwóch postaciach fizycznych, tj. półstałej (amorficzny hydrożel) oraz stałej (płat hydrożelowy). Z przeprowadzonego przeglądu piśmiennictwa wynika, że są to materiały przynoszące wiele korzyści w terapii ran suchych, słabo sączących i martwiczych, aczkolwiek ich zastosowanie w zaopatrywaniu ran zakażonych i z dużym wysiękiem jest ograniczone. Dlatego dostrzega się potrzebę ich dalszego rozwoju w kierunku modyfikacji właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych, a tym samym rozszerzenia ich funkcjonalności. Aktualne prace skupiają się wokół dwóch zasadniczych strategii, tj. 1) zwiększania skuteczności terapeutycznej przez inkorporowanie do układu substancji czynnej o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym lub 2) wprowadzenia różnych czujników wykrywających, lub reagujących na bodźce środowiskowe. W celu uzyskania produktu odpowiedniej jakości i trwałości stosowania nieodłączną częścią prac badawczych jest szczegółowa ocena właściwości projektowanych materiałów. Odpowiednia elastyczność, wytrzymałość mechaniczna, zdolność pęcznienia i chłonięcia, a także struktura wewnętrzna to czynniki, które należy zbadać dla oceny ich funkcjonalności. Niniejsze opracowanie ma na celu usystematyzowanie wiedzy na temat opatrunków hydrożelowych oraz wskazanie aktualnych kierunków badań ich dalszego rozwoju. Praca zawiera opis ich właściwości, dostępnych postaci, składu oraz metod badania.
{"title":"Hydrogels as effective wound dressings in support of wounds treatment","authors":"Anna Górska, Aleksander Mendyk","doi":"10.32383/farmpol/172007","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/172007","url":null,"abstract":"W ostatnich latach tematyka skutecznego leczenia ran przybiera na znaczeniu z uwagi na wzrastającą częstotliwość ich diagnozowania, ale również wzrost świadomości społecznej na temat istotności prawidłowej pielęgnacji ran. Ważnym elementem procesu terapeutycznego jest stosowanie materiałów opatrunkowych aktywnie wspomagających naturalny proces gojenia. Zwraca się przy tym uwagę na potencjał opatrunków hydrożelowych, które jako nieadhezyjne, miękkie i elastyczne produkty polimerowe o dużej zawartości wody mogą pełnić rolę bezpiecznej warstwy kontaktowej, redukować poziom bólu, utrzymywać optymalny poziom nawilżenia oraz promować autolityczne oczyszczanie rany. Opatrunki hydrożelowe dostępne są w dwóch postaciach fizycznych, tj. półstałej (amorficzny hydrożel) oraz stałej (płat hydrożelowy). Z przeprowadzonego przeglądu piśmiennictwa wynika, że są to materiały przynoszące wiele korzyści w terapii ran suchych, słabo sączących i martwiczych, aczkolwiek ich zastosowanie w zaopatrywaniu ran zakażonych i z dużym wysiękiem jest ograniczone. Dlatego dostrzega się potrzebę ich dalszego rozwoju w kierunku modyfikacji właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych, a tym samym rozszerzenia ich funkcjonalności. Aktualne prace skupiają się wokół dwóch zasadniczych strategii, tj. 1) zwiększania skuteczności terapeutycznej przez inkorporowanie do układu substancji czynnej o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym lub 2) wprowadzenia różnych czujników wykrywających, lub reagujących na bodźce środowiskowe. W celu uzyskania produktu odpowiedniej jakości i trwałości stosowania nieodłączną częścią prac badawczych jest szczegółowa ocena właściwości projektowanych materiałów. Odpowiednia elastyczność, wytrzymałość mechaniczna, zdolność pęcznienia i chłonięcia, a także struktura wewnętrzna to czynniki, które należy zbadać dla oceny ich funkcjonalności. Niniejsze opracowanie ma na celu usystematyzowanie wiedzy na temat opatrunków hydrożelowych oraz wskazanie aktualnych kierunków badań ich dalszego rozwoju. Praca zawiera opis ich właściwości, dostępnych postaci, składu oraz metod badania.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":"44 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-09-12","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"135887213","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Agnieszka Sałek, Katarzyna Karłowicz - Bodalska, D. Marciniak
Wstęp: Homeopatia jest alternatywną metodą leczenia, opartą na zasadzie podobieństwa, która została opracowana przez Samuela Hahnemanna w XVIII wieku. Metoda ta polega na podawaniu pacjentowi substancji, które mogą wywoływać objawy podobne do zgłaszanych przez niego dolegliwości, w bardzo dużych rozcieńczeniach. Mimo że dowody naukowe przemawiają na niekorzyść tej metody, produkty homeopatyczne są określane przez europejskie prawo mianem leków i przechodzą specjalna, uproszczoną procedurę dopuszczenia do obrotu. Na terenie Polski pacjent może zakupić produkty lecznicze homeopatyczne wyłącznie w aptece. W związku z powyższym uzyskana w niej rekomendacja może mieć wpływ na to, czy pacjent zdecyduje się na stosowanie leku homeopatycznego, czy też nie. Materiały i metody: Badanie miało na celu analizę stosunku polskich farmaceutów i techników farmaceutycznych do leków homeopatycznych. Przeprowadzono anonimową ankietę wśród fachowych pracowników aptek, w której oceniali oni swoją wiedzę, przekonania i rekomendacje dotyczące leków homeopatycznych. W okresie od stycznia do kwietnia 2023 roku ankietę wypełniło 298 respondentów – 279 farmaceutów oraz 19 techników. Zebrane odpowiedzi poddano analizie statystycznej w programie STATISTICA v. 13.3. Istotność statystyczną sprawdzono stosując test zgodności χ2 Pearsona, przyjmując za poziom istotności wartość p ≤ 0,05. Do oceny globalnych zależności między kluczowymi analizowanymi zmiennymi bez względu na ich skalę wykorzystano analizę składowych głównych PCA. Zbudowany model PCA estymowano wykorzystując algorytm iteracyjny NIPALS. Wyniki: Spośród 298 respondentów biorących udział w badaniu, 285 pracowało w aptekach ogólnodostępnych. Ponad dwie trzecie respondentów miało osobiste doświadczenia związane ze stosowaniem leków homeopatycznych, a około jedna trzecia z nich polecała takie leki swoim pacjentom. Skłonność do polecania leków homeopatycznych korelowała z występowaniem w przeszłości u badanego pozytywnych skutków stosowania leków homeopatycznych. Leki homeopatyczne najczęściej polecały kobiety i osoby po 50. roku życia. Ponad połowa fachowych pracowników aptek uznała leki homeopatyczne za nieskuteczne i wykazujące wyłącznie efekt placebo. W pytaniu o to, w jakich schorzeniach polecają leki homeopatyczne, farmaceuci i technicy najczęściej wskazywali objawy przeziębienia i grypy, bolesne ząbkowanie oraz siniaki i krwiaki. Wnioski: Wyniki badania sugerują, że większość fachowych pracowników aptek nie poleca swoim pacjentom leków homeopatycznych. Problem oceny preparatów nieposiadających udowodnionego działania terapeutycznego za skuteczne dotyka głównie kobiet po 50. roku życia oraz respondentów z małych miast. Poniższe badanie warto w przyszłości pogłębić, skupiając się na tych grupach respondentów. Zdobyta w ten sposób wiedza pozwoli ocenić, w jakim stopniu ta grupa pracowników polega na dowodach naukowych i czy jest świadoma podejmowania decyzji jedynie w oparciu o własne przekonania.
{"title":"Polish pharmacy professionals' beliefs about homeopathic medicines - a survey.","authors":"Agnieszka Sałek, Katarzyna Karłowicz - Bodalska, D. Marciniak","doi":"10.32383/farmpol/171465","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/171465","url":null,"abstract":"Wstęp:\u0000Homeopatia jest alternatywną metodą leczenia, opartą na zasadzie podobieństwa, która została opracowana przez Samuela Hahnemanna w XVIII wieku. Metoda ta polega na podawaniu pacjentowi substancji, które mogą wywoływać objawy podobne do zgłaszanych przez niego dolegliwości, w bardzo dużych rozcieńczeniach. Mimo że dowody naukowe przemawiają na niekorzyść tej metody, produkty homeopatyczne są określane przez europejskie prawo mianem leków i przechodzą specjalna, uproszczoną procedurę dopuszczenia do obrotu. Na terenie Polski pacjent może zakupić produkty lecznicze homeopatyczne wyłącznie w aptece. W związku z powyższym uzyskana w niej rekomendacja może mieć wpływ na to, czy pacjent zdecyduje się na stosowanie leku homeopatycznego, czy też nie.\u0000\u0000Materiały i metody:\u0000Badanie miało na celu analizę stosunku polskich farmaceutów i techników farmaceutycznych do leków homeopatycznych. Przeprowadzono anonimową ankietę wśród fachowych pracowników aptek, w której oceniali oni swoją wiedzę, przekonania i rekomendacje dotyczące leków homeopatycznych. W okresie od stycznia do kwietnia 2023 roku ankietę wypełniło 298 respondentów – 279 farmaceutów oraz 19 techników. Zebrane odpowiedzi poddano analizie statystycznej w programie STATISTICA v. 13.3. Istotność statystyczną sprawdzono stosując test zgodności χ2 Pearsona, przyjmując za poziom istotności wartość p ≤ 0,05. Do oceny globalnych zależności między kluczowymi analizowanymi zmiennymi bez względu na ich skalę wykorzystano analizę składowych głównych PCA. Zbudowany model PCA estymowano wykorzystując algorytm iteracyjny NIPALS.\u0000\u0000Wyniki:\u0000Spośród 298 respondentów biorących udział w badaniu, 285 pracowało w aptekach ogólnodostępnych. Ponad dwie trzecie respondentów miało osobiste doświadczenia związane ze stosowaniem leków homeopatycznych, a około jedna trzecia z nich polecała takie leki swoim pacjentom. Skłonność do polecania leków homeopatycznych korelowała z występowaniem w przeszłości u badanego pozytywnych skutków stosowania leków homeopatycznych. Leki homeopatyczne najczęściej polecały kobiety i osoby po 50. roku życia. Ponad połowa fachowych pracowników aptek uznała leki homeopatyczne za nieskuteczne i wykazujące wyłącznie efekt placebo. W pytaniu o to, w jakich schorzeniach polecają leki homeopatyczne, farmaceuci i technicy najczęściej wskazywali objawy przeziębienia i grypy, bolesne ząbkowanie oraz siniaki i krwiaki.\u0000 \u0000Wnioski:\u0000Wyniki badania sugerują, że większość fachowych pracowników aptek nie poleca swoim pacjentom leków homeopatycznych. Problem oceny preparatów nieposiadających udowodnionego działania terapeutycznego za skuteczne dotyka głównie kobiet po 50. roku życia oraz respondentów z małych miast. Poniższe badanie warto w przyszłości pogłębić, skupiając się na tych grupach respondentów. Zdobyta w ten sposób wiedza pozwoli ocenić, w jakim stopniu ta grupa pracowników polega na dowodach naukowych i czy jest świadoma podejmowania decyzji jedynie w oparciu o własne przekonania.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"42973672","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
E. Stańczyk, K. Szalonka, P. Stańczyk, W. Nowak, Jolanta Blicharz, Małgorzata Niklewicz-Pijaczyńska, Anna Gardocka-Jałowiec, K. Wierzbicka
Celem artykułu jest przedstawienie najważniejszych czynników konsumpcji leków w Polsce. Artykuł powstał na podstawie badań pierwotnych przeprowadzonych na próbie 428 respondentów w marcu i kwietniu 2020 roku w Polsce metodą ankiety internetowej. Zastosowano algorytm drzew klasyfikacyjnych w celu wyodrębnienia kategorii respondentów, którzy spożywali leki na receptę oraz leki dostępne bez recepty (over-the-counter - OTC). Ponadto zaproponowano regresję logistyczną do oceny zależności między przyjmowaniem leków a stanem zdrowia, zachowaniami prozdrowotnymi, wybranymi preferencjami w wyborach żywieniowych oraz cechami demograficznymi. W pracy zidentyfikowano czynniki związane ze stylem życia, które determinują poziom spożycia leków. Autorzy argumentują, że kobiety w wieku 55 lat i więcej znacznie zwiększają spożycie leków na receptę i bez recepty, aby zachować zdrowie i aktywny tryb życia. Co więcej, regularnie wykonują profilaktyczne badania laboratoryjne i uważnie czytają informacje na etykietach żywności przed zakupem produktów spożywczych. W tym przekrojowym badaniu twierdzimy, że kobiety przyjmują więcej leków, bardziej krytycznie podchodzą do swojego zdrowia i bardziej dbają o aktywne starzenie się. Nawet jeśli nie wskazują na problemy zdrowotne, 50% z nich nadal zażywa leki. Wśród mężczyzn 68% nie zgłasza dolegliwości zdrowotnych, a w tej grupie ponad 30% zażywa leki. Wydaje się, że mężczyźni w mniejszym stopniu łączą zażywanie leków ze zdrowiem i aktywnym starzeniem się. Badanie identyfikuje klasy respondentów, którzy konsumują leki na receptę. Są to osoby, które mają problemy zdrowotne i korzystają z profilaktyki zdrowotnej, wykonując regularne badania lekarskie. Im częściej wykonywane są badania lekarskie, tym więcej przyjmowanych jest leków. Grupa osób często spożywających leki bez recepty uważnie czyta informacje na etykietach żywności przed zakupem i systematycznie wykonuje profilaktyczne badania laboratoryjne. Generalnie konsumpcja zarówno leków na receptę, jak i leków OTC w Polsce wzrasta wraz z wiekiem respondentów. Problemy zdrowotne determinują konsumpcję leków wydawanych na receptę, podczas gdy płeć jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na konsumpcję leków wydawanych bez recepty.
{"title":"Determinants of medicines consumption in Poland","authors":"E. Stańczyk, K. Szalonka, P. Stańczyk, W. Nowak, Jolanta Blicharz, Małgorzata Niklewicz-Pijaczyńska, Anna Gardocka-Jałowiec, K. Wierzbicka","doi":"10.32383/farmpol/171531","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/171531","url":null,"abstract":"Celem artykułu jest przedstawienie najważniejszych czynników konsumpcji leków w Polsce. Artykuł powstał na podstawie badań pierwotnych przeprowadzonych na próbie 428 respondentów w marcu i kwietniu 2020 roku w Polsce metodą ankiety internetowej. Zastosowano algorytm drzew klasyfikacyjnych w celu wyodrębnienia kategorii respondentów, którzy spożywali leki na receptę oraz leki dostępne bez recepty (over-the-counter - OTC). Ponadto zaproponowano regresję logistyczną do oceny zależności między przyjmowaniem leków a stanem zdrowia, zachowaniami prozdrowotnymi, wybranymi preferencjami w wyborach żywieniowych oraz cechami demograficznymi.\u0000W pracy zidentyfikowano czynniki związane ze stylem życia, które determinują poziom spożycia leków. Autorzy argumentują, że kobiety w wieku 55 lat i więcej znacznie zwiększają spożycie leków na receptę i bez recepty, aby zachować zdrowie i aktywny tryb życia. Co więcej, regularnie wykonują profilaktyczne badania laboratoryjne i uważnie czytają informacje na etykietach żywności przed zakupem produktów spożywczych. W tym przekrojowym badaniu twierdzimy, że kobiety przyjmują więcej leków, bardziej krytycznie podchodzą do swojego zdrowia i bardziej dbają o aktywne starzenie się. Nawet jeśli nie wskazują na problemy zdrowotne, 50% z nich nadal zażywa leki. Wśród mężczyzn 68% nie zgłasza dolegliwości zdrowotnych, a w tej grupie ponad 30% zażywa leki. Wydaje się, że mężczyźni w mniejszym stopniu łączą zażywanie leków ze zdrowiem i aktywnym starzeniem się. Badanie identyfikuje klasy respondentów, którzy konsumują leki na receptę. Są to osoby, które mają problemy zdrowotne i korzystają z profilaktyki zdrowotnej, wykonując regularne badania lekarskie. Im częściej wykonywane są badania lekarskie, tym więcej przyjmowanych jest leków. Grupa osób często spożywających leki bez recepty uważnie czyta informacje na etykietach żywności przed zakupem i systematycznie wykonuje profilaktyczne badania laboratoryjne. Generalnie konsumpcja zarówno leków na receptę, jak i leków OTC w Polsce wzrasta wraz z wiekiem respondentów. Problemy zdrowotne determinują konsumpcję leków wydawanych na receptę, podczas gdy płeć jest najważniejszym czynnikiem wpływającym na konsumpcję leków wydawanych bez recepty.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44015256","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
M. Szkultecka-Dębek, Katarzyna Oszajca, Mariola Drozd, Patryk Wania
W trakcie leczenia onkologicznego wypadanie włosów jest jednym ze zdarzeń niepożądanych związanych ze stosowaniem leków cytotoksycznych. Wypadanie włosów to problem, który ma wpływ na samopoczucie i jakość życia ludzi. Celem pracy było sprawdzenie stopnia wpływu wypadania włosów u pacjentów, u których wystąpiło łysienie wywołane terapią lekami cytotoksycznymi. Badanie przeprowadzono od marca do kwietnia 2018 roku wśród dorosłej populacji pacjentów onkologicznych, u których w trakcie chemioterapii onkologicznej doszło do łysienia. Badanie przeprowadzono wśród 25 osób. W tym celu opracowano autorski kwestionariusz jakości życia oraz kwestionariusz wpływu utraty włosów, które zostały poddane walidacji w trakcie badania. Wypadanie włosów u mężczyzn ma niewielki lub żaden wpływ na zakupy, prace domowe i sport, podczas gdy u kobiet tylko w przypadku prac domowych. Zarówno u kobiet, jak i mężczyzn ma bardzo silny wpływ na życie społeczne, postrzeganie w otoczeniu oraz kontakty z partnerami, rodziną i przyjaciółmi. Jakość życia związana z wypadaniem włosów uzyskała ogólny wynik -0,74 i jest uważana za niską. 78,9% ankietowanych kobiet zdecydowanie zgodziło się, że utrata włosów negatywnie wpływa na ich życie towarzyskie lub sposób spędzania wolnego czasu. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni w związku z wypadaniem włosów w zdecydowanej większości deklarowali odczuwanie dyskomfortu i depresję. Większość badanych kobiet uważa, że utrata brwi i rzęs jest doświadczeniem równie negatywnym jak utrata włosów na głowie. Dla większości badanych mężczyzn włosy na głowie są ważniejsze niż brwi i rzęsy. Z przeprowadzonych badań wynika, że utrata włosów w przebiegu leczenia przeciwnowotworowego lekami cytotoksycznymi ma największy wpływ na jakość życia w odniesieniu do funkcjonowania społecznego i aktywności społecznej, jednak nie wpływa istotnie na poszczególne czynności. Pilotażowe badanie walidacji winiety HLIV potwierdza, że narzędzie jest odpowiednie do oceny wpływu utraty włosów na życie codzienne pacjentów.
{"title":"Hair loss impact on quality of life of patients with oncological diseases – pilot study","authors":"M. Szkultecka-Dębek, Katarzyna Oszajca, Mariola Drozd, Patryk Wania","doi":"10.32383/farmpol/170304","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/170304","url":null,"abstract":"W trakcie leczenia onkologicznego wypadanie włosów jest jednym ze zdarzeń niepożądanych związanych ze stosowaniem leków cytotoksycznych. Wypadanie włosów to problem, który ma wpływ na samopoczucie i jakość życia ludzi.\u0000Celem pracy było sprawdzenie stopnia wpływu wypadania włosów u pacjentów, u których wystąpiło łysienie wywołane terapią lekami cytotoksycznymi.\u0000Badanie przeprowadzono od marca do kwietnia 2018 roku wśród dorosłej populacji pacjentów onkologicznych, u których w trakcie chemioterapii onkologicznej doszło do łysienia. Badanie przeprowadzono wśród 25 osób. W tym celu opracowano autorski kwestionariusz jakości życia oraz kwestionariusz wpływu utraty włosów, które zostały poddane walidacji w trakcie badania.\u0000Wypadanie włosów u mężczyzn ma niewielki lub żaden wpływ na zakupy, prace domowe i sport, podczas gdy u kobiet tylko w przypadku prac domowych. Zarówno u kobiet, jak i mężczyzn ma bardzo silny wpływ na życie społeczne, postrzeganie w otoczeniu oraz kontakty z partnerami, rodziną i przyjaciółmi. Jakość życia związana z wypadaniem włosów uzyskała ogólny wynik -0,74 i jest uważana za niską. 78,9% ankietowanych kobiet zdecydowanie zgodziło się, że utrata włosów negatywnie wpływa na ich życie towarzyskie lub sposób spędzania wolnego czasu. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni w związku z wypadaniem włosów w zdecydowanej większości deklarowali odczuwanie dyskomfortu i depresję. Większość badanych kobiet uważa, że utrata brwi i rzęs jest doświadczeniem równie negatywnym jak utrata włosów na głowie. Dla większości badanych mężczyzn włosy na głowie są ważniejsze niż brwi i rzęsy.\u0000Z przeprowadzonych badań wynika, że utrata włosów w przebiegu leczenia przeciwnowotworowego lekami cytotoksycznymi ma największy wpływ na jakość życia w odniesieniu do funkcjonowania społecznego i aktywności społecznej, jednak nie wpływa istotnie na poszczególne czynności.\u0000Pilotażowe badanie walidacji winiety HLIV potwierdza, że narzędzie jest odpowiednie do oceny wpływu utraty włosów na życie codzienne pacjentów.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"45041745","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Rak jelita grubego (RJG) jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych na świecie, przez co stanowi duże wyzwanie dla współczesnej medycyny. Ze względu na dużą śmiertelność a także liczbę nawrotów choroby duży nacisk kładzie się na badania przesiewowe osób z grup wysokiego ryzyka oraz stosowanie środków chemoprewencyjnych w przewlekłych stanach zapalnych jelita. Chemoprewencja jest wczesną interwencją zmniejszającą ryzyko rozwoju raka. Termin chemoprewencja pochodzi z 1976 roku i jest tłumaczony jako „stosowanie syntetycznej lub naturalnej substancji w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju raka, opóźnienia czasu wystąpienia raka lub odwrócenia procesu kancerogenezy”. Laktoferyna (Lf) jest glikoproteiną należącą do rodziny transferyn. Jest zdolna do odwracalnego wiązania jonów żelaza, uczestnicząc w ten sposób w utrzymaniu homeostazy żelaza w organizmie. Lf występuje głównie w mleku większości ssaków, ale pojawia się również w różnych płynach biologicznych, takich jak łzy, ślina, śluz i wydzielina oskrzelowa. Laktoferyna jest multipotencjalną cząsteczką, która wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe, przeciwwirusowe, przeciwpasożytnicze i przeciwgrzybicze. Ponadto Lf wykazuje właściwości przeciwzapalne, immunoregulacyjne i przeciwnowotworowe. Lf zwiększa zdolność układu odpornościowego do eliminacji komórek nowotworowych, zapobiegając w ten sposób rozwojowi raka. Stwierdzono również, że leczenie Lf skutecznie hamuje proliferację, migrację, przeżywalność i indukuje programowaną śmierć komórkową w komórkach nowotworowych. Niniejsza praca ma na celu przegląd molekularnych podstaw chemoprewencyjnego działania laktoferyny w raku jelita grubego. bLf działa zarówno poprzez stymulację immunologicznej odpowiedzi przeciwnowotworowej, jak i bezpośrednio poprzez inhibicję cyklu komórkowego, indukcję apoptozy czy hamowanie migracji komórek. Ponadto Lf wzmacnia efekt chemioterapii i łagodzi jej skutki uboczne. Wreszcie Lf jest nutraceutykiem charakteryzującym się wysoką selektywnością w stosunku do komórek nowotworowych i jednocześnie cechuje się dużym profilem bezpieczeństwa. Posiada znaczny potencjał w walce z rakiem jelita grubego zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu.
{"title":"Anticancer potential of bovine lactoferrin in colorectal and other cancers - a brief overview","authors":"Joanna Słoka, B. Strzałka-Mrozik","doi":"10.32383/farmpol/170269","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/170269","url":null,"abstract":"Rak jelita grubego (RJG) jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych na świecie, przez co stanowi duże wyzwanie dla współczesnej medycyny. Ze względu na dużą śmiertelność a także liczbę nawrotów choroby duży nacisk kładzie się na badania przesiewowe osób z grup wysokiego ryzyka oraz stosowanie środków chemoprewencyjnych w przewlekłych stanach zapalnych jelita. Chemoprewencja jest wczesną interwencją zmniejszającą ryzyko rozwoju raka. Termin chemoprewencja pochodzi z 1976 roku i jest tłumaczony jako „stosowanie syntetycznej lub naturalnej substancji w celu zmniejszenia ryzyka rozwoju raka, opóźnienia czasu wystąpienia raka lub odwrócenia procesu kancerogenezy”. Laktoferyna (Lf) jest glikoproteiną należącą do rodziny transferyn. Jest zdolna do odwracalnego wiązania jonów żelaza, uczestnicząc w ten sposób w utrzymaniu homeostazy żelaza w organizmie. Lf występuje głównie w mleku większości ssaków, ale pojawia się również w różnych płynach biologicznych, takich jak łzy, ślina, śluz i wydzielina oskrzelowa. Laktoferyna jest multipotencjalną cząsteczką, która wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe, przeciwwirusowe, przeciwpasożytnicze i przeciwgrzybicze. Ponadto Lf wykazuje właściwości przeciwzapalne, immunoregulacyjne i przeciwnowotworowe. Lf zwiększa zdolność układu odpornościowego do eliminacji komórek nowotworowych, zapobiegając w ten sposób rozwojowi raka. Stwierdzono również, że leczenie Lf skutecznie hamuje proliferację, migrację, przeżywalność i indukuje programowaną śmierć komórkową w komórkach nowotworowych. Niniejsza praca ma na celu przegląd molekularnych podstaw chemoprewencyjnego działania laktoferyny w raku jelita grubego. bLf działa zarówno poprzez stymulację immunologicznej odpowiedzi przeciwnowotworowej, jak i bezpośrednio poprzez inhibicję cyklu komórkowego, indukcję apoptozy czy hamowanie migracji komórek. Ponadto Lf wzmacnia efekt chemioterapii i łagodzi jej skutki uboczne. Wreszcie Lf jest nutraceutykiem charakteryzującym się wysoką selektywnością w stosunku do komórek nowotworowych i jednocześnie cechuje się dużym profilem bezpieczeństwa. Posiada znaczny potencjał w walce z rakiem jelita grubego zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"43004309","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Przedmiot badań Praca przedstawia projektowane uregulowania prawne, dotyczące bezpieczeństwa suplementów diety wprowadzanych do obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Wiele z postulowanych zmian jest zgodne z prawem Unii Europejskiej, które traktuje suplementy diety, jako środki spożywcze i żywieniowe. Cel badań Celem niniejszej pracy była analiza wyników kontroli NIK dotyczącej wprowadzania do obrotu suplementów diety, w kontekście uregulowań prawnych obowiązujących w Polsce i na świecie, postulowanych usprawnień legislacyjnych oraz literatury przedmiotu. Materiał i metody Analizy postulowanych zmian prawnych, w obszarze suplementów diety wprowadzanych do obrotu na terytorium RP, dokonano w oparciu o publiczny raport rządowej agencji kontrolnej Najwyższej Izby Kontroli. Raport pt. „Wprowadzenie do obrotu suplementów diety”, był kontynuacją wcześniejszego raportu „Dopuszczanie do obrotu suplementów diety”, który analizował zasady prawne związane z dopuszczeniem do obrotu tych produktów. W związku z nieprawidłowościami, ujawnionymi w toku pierwszej kontroli, Najwyższa Izba Kontroli zaleciła wdrożenie usprawnień legislacyjnych, w obszarze systemu nadzoru nad wprowadzaniem na rynek suplementów diety. Wyniki Kontrola NIK wykazała, że nie był zapewniony właściwy poziom bezpieczeństwa suplementów diety, co może być realnym zagrożeniem dla zdrowia ich użytkowników. Organy państwowe odpowiedzialne za monitorowanie bezpieczeństwa takich produktów nierzetelnie realizowały swoje zadania. Nieskuteczny był nadzór nad jakością zdrowotną produktów wprowadzanych do obrotu, jak również edukacja żywieniowa związana z ich działaniem. Nieprawidłowości wynikały z nieadekwatnych rozwiązań legislacyjnych w zakresie wprowadzania suplementów diety do obrotu po raz pierwszy oraz w zakresie reklamy tych produktów. Wskazano na potrzebę podjęcia ukierunkowanych działań legislacyjnych, zmierzających do wprowadzenia nowych kompleksowych rozwiązań prawnych w obszarze bezpieczeństwa suplementów diety. Z uwagi na fakt, że suplementy diety są powszechnie dostępne i nabywane przez konsumentów bez recepty w aptekach, punktach aptecznych i aptekach internetowych, wyniki kontroli NIK mają istotne znaczenie dla środowiska farmaceutycznego. Rolą farmaceuty jest m.in. doradzanie pacjentowi w kwestii wyboru odpowiedniego dla jego wieku, płci i kondycji zdrowotnej suplementu diety oraz rzetelne informowanie o możliwych interakcjach, przeciwskazaniach do stosowania czy sposobie przyjmowania tego produktu. Przed wydaniem produktu, farmaceuta powinien upewnić się dla kogo jest on nabywany oraz czy pacjent wie co kupuje i jak powinien stosować zakupiony preparat. Mając na uwadze tak szerokie kompetencje farmaceuty, wiedza na temat bezpieczeństwa rekomendowanych specyfików jest elementem profesjonalizmu i odpowiedzialności za życie i zdrowie konsumentów. Wnioski Celem wprowadzanych regulacji prawnych powinno być zapewnienie bezpiecznego dla konsumenta i transparentnego rynku suplem
{"title":"Health safety of dietary supplements. New legal regulations after government control of the agency NIK","authors":"Agnieszka Joanna Kowalska-Olczyk","doi":"10.32383/farmpol/170309","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/170309","url":null,"abstract":"Przedmiot badań\u0000Praca przedstawia projektowane uregulowania prawne, dotyczące bezpieczeństwa suplementów diety wprowadzanych do obrotu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Wiele z postulowanych zmian jest zgodne z prawem Unii Europejskiej, które traktuje suplementy diety, jako środki spożywcze i żywieniowe. \u0000\u0000Cel badań\u0000Celem niniejszej pracy była analiza wyników kontroli NIK dotyczącej wprowadzania do obrotu suplementów diety, w kontekście uregulowań prawnych obowiązujących w Polsce i na świecie, postulowanych usprawnień legislacyjnych oraz literatury przedmiotu.\u0000\u0000\u0000Materiał i metody\u0000Analizy postulowanych zmian prawnych, w obszarze suplementów diety wprowadzanych do obrotu na terytorium RP, dokonano w oparciu o publiczny raport rządowej agencji kontrolnej Najwyższej Izby Kontroli. Raport pt. „Wprowadzenie do obrotu suplementów diety”, był kontynuacją wcześniejszego raportu „Dopuszczanie do obrotu suplementów diety”, który analizował zasady prawne związane z dopuszczeniem do obrotu tych produktów. W związku z nieprawidłowościami, ujawnionymi w toku pierwszej kontroli, Najwyższa Izba Kontroli zaleciła wdrożenie usprawnień legislacyjnych, w obszarze systemu nadzoru nad wprowadzaniem na rynek suplementów diety. \u0000\u0000Wyniki\u0000Kontrola NIK wykazała, że nie był zapewniony właściwy poziom bezpieczeństwa suplementów diety, co może być realnym zagrożeniem dla zdrowia ich użytkowników. Organy państwowe odpowiedzialne za monitorowanie bezpieczeństwa takich produktów nierzetelnie realizowały swoje zadania. Nieskuteczny był nadzór nad jakością zdrowotną produktów wprowadzanych do obrotu, jak również edukacja żywieniowa związana z ich działaniem. Nieprawidłowości wynikały z nieadekwatnych rozwiązań legislacyjnych w zakresie wprowadzania suplementów diety do obrotu po raz pierwszy oraz w zakresie reklamy tych produktów. Wskazano na potrzebę podjęcia ukierunkowanych działań legislacyjnych, zmierzających do wprowadzenia nowych kompleksowych rozwiązań prawnych w obszarze bezpieczeństwa suplementów diety. Z uwagi na fakt, że suplementy diety są powszechnie dostępne i nabywane przez konsumentów bez recepty w aptekach, punktach aptecznych i aptekach internetowych, wyniki kontroli NIK mają istotne znaczenie dla środowiska farmaceutycznego. Rolą farmaceuty jest m.in. doradzanie pacjentowi w kwestii wyboru odpowiedniego dla jego wieku, płci i kondycji zdrowotnej suplementu diety oraz rzetelne informowanie o możliwych interakcjach, przeciwskazaniach do stosowania czy sposobie przyjmowania tego produktu. Przed wydaniem produktu, farmaceuta powinien upewnić się dla kogo jest on nabywany oraz czy pacjent wie co kupuje i jak powinien stosować zakupiony preparat. Mając na uwadze tak szerokie kompetencje farmaceuty, wiedza na temat bezpieczeństwa rekomendowanych specyfików jest elementem profesjonalizmu i odpowiedzialności za życie i zdrowie konsumentów.\u0000\u0000Wnioski\u0000Celem wprowadzanych regulacji prawnych powinno być zapewnienie bezpiecznego dla konsumenta i transparentnego rynku suplem","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"47953831","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
Karolina Jafernik, A. Kokotkiewicz, H. Ekiert, M. Łuczkiewicz, A. Szopa
Schisandra henryi C.B. Clarke (rodzina Schisandraceae), to endemit występujący w prowincji Yunnan w Chinach. S. henryi jest mało znaną rośliną na terenie Europy i Stanów Zjednoczonych. Nieliczne badania dotyczące składu chemicznego S. henryi, głównie naukowców z instytucji chińskich, wykazały obecność związków należących do lignanów, triterpenoidów i nortriteprenoidów. W ostatnim czasie badania zespołu Zakładu Botaniki Farmaceutycznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego zwracają uwagę na duży potencjał tego gatunku. Prowadzone są badania fitochemiczne, biologiczne i biotechnologiczne. Analiza składu chemicznego wykazała obecność związków z grupy lignanów dibenzylocyklooktadienowych, aryltetralinowych i dibenzylobutanowych oraz polifenoli – kwasów fenolowych i flawonoidów. Innowacyjnym aspektem prowadzonych prac naukowych są szczególnie badania biotechnologiczne skupiające się na zaproponowaniu biomasy z kultur in vitro S. henryi, jako źródła do pozyskiwania ekstraktów i związków biologicznie czynnych, alternatywnych w stosunku do trudno dostępnego materiału zbieranego ze stanowisk naturalnych. Celem pracy był przegląd literatury naukowej dotyczącej badań nad S. henryi, ze szczególnym uwzględnieniem jego charakterystyki botaniczno-ekologicznej, chemicznej i właściwości biologicznych ekstraktów oraz izolowanych związków. Ponadto zasygnalizowano potencjał badań biotechnologicznych prowadzonych na kulturach in vitro S. henryi koncentrujących się na poznaniu ich profilu metabolicznego. W pracy przedstawiono również szczegółową charakterystykę specyficznych dla rodziny Schisandraceae lignanów dibenzocyklotadienowych. Są one obiektem licznych badań naukowych które potwierdzają ich cenne właściwości farmakologiczne. Na szczególną uwagę zasługują ich właściwości hepatoprotekcyjne i hepatoregenerujące, oraz: przeciwzapalne, neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, antyoksydacyjne, kardioprotekcyjne, przeciwosteoporotyczne oraz wspomagające leczenie dysfunkcji jelit.
{"title":"Schisandra henryi a species with high medicinal potential and pharmacological activities of dibenzocyclooctadiene lignans","authors":"Karolina Jafernik, A. Kokotkiewicz, H. Ekiert, M. Łuczkiewicz, A. Szopa","doi":"10.32383/farmpol/171479","DOIUrl":"https://doi.org/10.32383/farmpol/171479","url":null,"abstract":"Schisandra henryi C.B. Clarke (rodzina Schisandraceae), to endemit występujący w prowincji Yunnan w Chinach. S. henryi jest mało znaną rośliną na terenie Europy i Stanów Zjednoczonych. Nieliczne badania dotyczące składu chemicznego S. henryi, głównie naukowców z instytucji chińskich, wykazały obecność związków należących do lignanów, triterpenoidów i nortriteprenoidów. \u0000W ostatnim czasie badania zespołu Zakładu Botaniki Farmaceutycznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego zwracają uwagę na duży potencjał tego gatunku. Prowadzone są badania fitochemiczne, biologiczne i biotechnologiczne. Analiza składu chemicznego wykazała obecność związków z grupy lignanów dibenzylocyklooktadienowych, aryltetralinowych i dibenzylobutanowych oraz polifenoli – kwasów fenolowych i flawonoidów. Innowacyjnym aspektem prowadzonych prac naukowych są szczególnie badania biotechnologiczne skupiające się na zaproponowaniu biomasy z kultur in vitro S. henryi, jako źródła do pozyskiwania ekstraktów i związków biologicznie czynnych, alternatywnych w stosunku do trudno dostępnego materiału zbieranego ze stanowisk naturalnych. \u0000Celem pracy był przegląd literatury naukowej dotyczącej badań nad S. henryi, ze szczególnym uwzględnieniem jego charakterystyki botaniczno-ekologicznej, chemicznej i właściwości biologicznych ekstraktów oraz izolowanych związków. Ponadto zasygnalizowano potencjał badań biotechnologicznych prowadzonych na kulturach in vitro S. henryi koncentrujących się na poznaniu ich profilu metabolicznego.\u0000W pracy przedstawiono również szczegółową charakterystykę specyficznych dla rodziny Schisandraceae lignanów dibenzocyklotadienowych. Są one obiektem licznych badań naukowych które potwierdzają ich cenne właściwości farmakologiczne. Na szczególną uwagę zasługują ich właściwości hepatoprotekcyjne i hepatoregenerujące, oraz: przeciwzapalne, neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, antyoksydacyjne, kardioprotekcyjne, przeciwosteoporotyczne oraz wspomagające leczenie dysfunkcji jelit.","PeriodicalId":34025,"journal":{"name":"Farmacja Polska","volume":" ","pages":""},"PeriodicalIF":0.0,"publicationDate":"2023-08-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":null,"resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":"44942337","PeriodicalName":null,"FirstCategoryId":null,"ListUrlMain":null,"RegionNum":0,"RegionCategory":"","ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":"","EPubDate":null,"PubModel":null,"JCR":null,"JCRName":null,"Score":null,"Total":0}
京公网安备 11010802042870号
京ICP备2023020795号-1
扫码关注我们
求助内容：
应助结果提醒方式：